H NEDERLAND EN DE WEST De Nederland-Suriname-Antillen conferentie geopend KRIS-KRAS door Nederland Martinytoer us hjoed to sizzen Fan de I De kampioenskoe geslacht Boerderijen in de as Vliegtuig valt op voorstad New York F oar j iersmoanne Krijgt Boisward een Service Station? No. 28 Dinsdag 8 April 1952 Uitgave van Drukkerij Fa. A. J. OS I NG A B o 1 iward J Advertentieprijs: 12 cent per m.m Giro 87926 Streekblad voor West- en Zuidwest Friesland Hwat hat Gabe Skroar HUB 48e Jaargang Bolswards Nieuwsblad I Gomez, leider van de delegatie der Anti!- ;etak, van tot een oplossing moet brengen. De harde dat hy alhlel etie oan de kant fan de posl- Twintig koelen verbrand. In enkele uren tflds zijn Zondag te Gou- driaan in de Alblasserwaard twee boerde rijen afgebrand. Twintig koelen kwamen In de vlammen om. De schade wordt ge schat op een bedrag van meer dan 100.000 gulden. In de boerderfl van G. Zwflnenburg greep het vuur razend snel om zich heen, zodat men zelfs geen kans zag het vee los te maken. Twintig koelen verbrandden le vend. De gehele Inventaris van de heer Zwanenburg ging verloren. De vlammen sloegen over op het dak van de boerderij van H. van Ermen te Gier. Ook dit gebouw brandde tot de grond toe af. De brand Is waarschijnlijk ontstaan door een ongeluk met een petroleumstel. Nog meer branden. Een andere felle brand, In een grote stro- opslagplaats te Nieuwolda heeft grote schade veroorzaakt. Ruim ’n half millioen kilo stro en vijf vrachtauto’s gingen ver loren In de enorme vuurzee. De brand ont stond waarschijnlijk door kortsluiting In een van de vrachtwagens. De schade wordt op vele tienduizenden ge raamd. Zaterdagmiddag Is tweemaal brand uitge broken In de duinen bfl Santpoort. De brandweer, die eerst al een grote brand had geblust, waarbij 8000 vierkante meter dulnterreln was zwartgeblakerd, zag de tweede maal ruim 6000 vierkante meter eikenhakhout verloren gaan. In totaal Is de Santpoortse brandweer voor bosbrandjes gedurende dit weekend vier maal uitgerukt. In de vergaderzaal van de Eerste Kamer is Donderdagmorgen door Minister-president, Dr W. Drees, de conferentie, waarin over de toe komstige status van het Koninkrijk (met betrekking tot de West-Indische gebiedsdelen) zal worden beslist, plechtig geopend. As dit nümer by de mlnsken yn hüs is, blnne der op ltselde momlnt in fiks kep- En efter alles wunderskoan Der waechst it nije libben oan, Ja, fan de foarjiersmoanne. Veischijnt DINSDAGS en VRIJDAGS Redactie en Administratie Marktstraat 13 - Boisward Telefoon 451 (K 5157) TJ. de J. I Abonnementsprijs 1.50 per kwartaal bij vooruitbetaling nimme kinne fan hwat de Friezen wolle. Jawis der sllle ek domme en lytse min- sken bliuwe, dy’t yn har lyts krlnkje om- draeije en net fetber blnne foar argumen- taesje en düdlike feiten, mar sokke min- sken llede it spul net, hja meltsje harren seis wol ünmooglik en ünfruchtber. For- llne wike hat wer In promlnint man, de ftld-Mlnister fan Underwils, Kunsten en Wlttensklppen, Dr Glelen, sprutsen oer de TT hlstoarysk debat tusken Ds Lützen Wasrenaar en Mr Piter Jelles Troelstra I yn de belde stikken „Ffl Lützen” en „Hark ris, Piter”, waerd destllds troch In goed len, een bruin gesloten gezicht met een fraaie zwarte puntbaard, De binding tussen beide landen, getuigt hij, bestaat In culturele traditie, een on kreukbaar De stem van Nederland heeft geklonken. Thans spreekt de West. Rechts van Minister Peters staat Mr Dr Buiskool op, voorzitter van de regerings raad van Suriname, scherp gebrild gezicht onder dik grijzend haar. Zijn rede wekt gedachten aan vroegere conflicten en me ningsverschillen, als hfl onomwonden zegt, dat deze conferentie in leder geval aan de Amerikaanse Rljksdelen een gelflkwaardi- ge plaats In het Koninkrijk zal moeten verschaffen. Het gaat niet allereerst om De premier neemt plaats in het voorzitters- geschreven bepalingen, zegt hij, maar om gestoelte, onder het levensgrote staatsie- 1 portret van Willem II. Opvallend is het verschil tussen Konlng Willem met zijn En hier ziet U dan de trotse slagers K. Koolstra van Exmorra en T. Schat van Plngjum. Ze hebben reden om trots te zijn, want de taxatie van Bram de Vries, die de vette kampioenskoe op de markt te Boisward op 875 pond schatte, bleek er ver naast. Zelf hadden de slagers het ge wicht op ongeveer 1000 pond en ook voor hen werd het nog een meevaller. Schoon aan de haak woog de koe 1034 pond. Het vet stelde daarentegen Iets teleur (82 pd.). Vakkundig geslacht en voor deze gelegen heid keurig opgemaakt, Is deze geslachte koe om van te watertanden. Heel wat In woners van Plngjum en Exmorra zullen er een lekker Paasboutje aan hebben en de slagers hebben alle eer van hun aan koop. Zaterdag Is een vrachtvliegtuig neerge stort In een dichtbevolkte voorstad van New York, Queens Borough. Vijf mensen werden gedood en zeven gewond. Drie hul zen en een aantal auto’s werden vernield. Het regende erg en waarschijnlijk heeft de piloot een landing willen maken op zjjn in strument op het vliegveld Idlewild, dat vlak achter Queens Borough ligt. De landing mislukte en het vliegtuig boorde zich door twee hulzen heen en ramde een derde huis. In de huizen brak brand uit, die zo fel om zich heengreep, dat men niet direct te hulp kon schieten. Dat is de vijfde vliegramp In groot-New York In de laatste tijd, waarbij in. totaal 124 mensen gedood werden. Velen In de wereldstad eisen thans, dat de vliegvelden gesloten worden. Queens Bo rough ligt precies tussen de vliegvelden Odlewild en La Guardia. Het vliegveld Ne wark Is al gesloten, nadat drie vliegram pen binnen twee maanden 118 doden had den gekost. VROUWENPRAAT In Louisville (Canada) werd een da me ervan beschuldigd onder de In vloed van sterke drank een auto te hebben bestuurd. „Zij bleef maar pra len en praten, toen Ik haar bekeur de,” zei de politieman tegen de rech ter. „Dat bewijst niets,” zei de rech ter; „een nuchtere vrouw praat dik wijls als een dronken man.” De da me werd vrijgesproken. In hin Is In sin, Mar gjln gewin. onderling vertrouwen. Het verleden kan Nederland er licht toe brengen, te menen, dat het Suriname’s belangen beter kan flonkerende eretekenen en zijn vorstelijk beoordelen, dan de Surinamers dat zelf hermelijn en „Vader Willem” In zijn zwart kunnen. jaquet even groot haast als het verschil Maar, zo besluit hfl, de openlegging van ««mm 1 n m <4 wa a 4> 4 m a aamiva 1 r 4 4/^ boven. Met erkentelijkheid vernemen wij Nederlands aanbod van bijstand. We zul len zoeken naar een vorm van samenwer king, die belde landen bevredigt. Mogen we er eendrachtig in slagen, In vrij over leg elkaar te vinden. De laatste spreker Is de kleine Dr Da Costa In de status van ons land toen en nu. j _ons land^ gaat. Inderdaad onze kracht te Lampen flitsen aan, fotografen verdringen zich voor het spreekgestoelte, filmcame- j ra’s snorren. Dan begint de zitting, de i eerste van de reeks die de vraagstukken van ons Koninkrijk in Europa en Amerika aan THAOt hr PP D'pri Dr Drees leest zijn rede, origineel zonder nuancering, voor. Hij herinnert aan de conferentie van 1048 die leidde tot grotere zelfstandigheid en meer zeggenschap over eigen zaken der Overzeese Rljksdelen. De gebeurtenissen In Indonesië hebben de tot standkoming van een definitieve regeling vertraagd. Deze conferentie moet komen tot een ontwerp-statuut. In de voorbije jaren heeft zich een groeiproces voltrok ken, dat de taak der delegaties zal verge makkelijken. H|j vestigt da aandacht op do bijzondere betekenis van de onderlinge bij stand die vooral van belang is voor de In- pelts je foaroansteande mlnsken dwaende om yn oerliz mei de Departemlntamtners fan O, K. W. in praktysk plan üt to wurk- jen om de skoallen yn Fryslén better oan to passen by it Fryske folkskarakter en de eigen tael. Der blnne hiel hwat moed- jaende dingen mear, mar hja sllle gjln realiteit wurde as de sensaesje net büten spul blluwt. De measte klam moat lein wurde op de h&lding fan de Friezen seis. As dy harren muolte jowe om sljuohtwel* Friezen to wêzen, sünder provokaesje, mar ek sünder falske skamte, as hja de ünder- skate middels brüke, harren seis better op 'e hlchte brings, léze en studearje, propa- gearje en hoekhélde yn eigen formldden, dan sll de takomst leare, dat de fflftn fan büten de makllkste tsjinstanner Is. Mar earst moat men seis earje, hwat men fan In oar eard hawwe wol. Earst moat men oprommlng hélde yn de hünderten skeane en healwize foarstelllngs by In dlel fan de Friezen, sil men de bütenstanner respect bybrlnge foar dizze eoune en earlike bl- weglng. De oerspannlng fan de léste moan- nen moat men bltije lltte, mar konsekwint fuortfarre en mei Grlnzer nofterens en Frysk idealisme trochwurkje oan positive dingen foar de geastllke socmens fan It Heitelén. Wês wach en wês warber, net to folie skreauwe, mar dwaen. Héld jlmme oan It wiere sprekwurd: Sizzen Is neat, mar dwaen is in ding!” Der blnne net allinnich Fryske biwewgingsmlnsken, der Is In greate kllber minsken, dy’t efkes fierder I fan de biweglng Ofsteane, mar dy mei greate sympathy en net minder tawfling de saken fan Fryslén stypje en foarüt- bringe. Misskien prate se net iens Frysk omt hja dat net wend blnne fan hüs üt, miskien stle har wldze yn Amhlm of Drin- te, mar har earlike bilangstelling en stipe is dêrmel net oantaest. Hja hawwe tagong ta formlddens, hwer’t ik en jo net kom- me en krekt dêrom is har meilibjen en forstean foar Fryslén fan sa’n greate bl- tsjuttlng. Wy hawwe harren nedlch, tige nedlch en It soe in hiel great forties wêze as wy, troch aloan wer rüzige en opster- nate blwegings, dizze mlnsken as melstan- ners forlleze soene. Nelst In sterke oer- tsjüging fan eigen folk kinne wy dizze sympathike earlike bütensteanders net misse. En dêrom slz Ik mei Hepkema: „Héld op, jonges!" Het is nu bijna half twaalf. Minister Drees kondigt nuchter aan, dat de vergadering wordt geschorst. Vanmiddag gaat men in de Trèveszaal in besloten zitting verder. De conferentie Nederlandde West Is be gonnen. Tallozen, zo In Nederland als In Suriname, op Curacao, Aruba, Bonaire en al die klei ne eilanden waar onze driekleur wappert, wachten met spanning op het resultaat. En hopen, dat dit resultaat zal zfln: in nige samenwerking op voet van gelijkheid, op democratische grondslag, onder het Oranje en Rood-Wit-Blauw. De earste hat syn gerak hawn en syn for- tuten dien, mar de twadde soe greate skea oan de biweglng brlnge kinne. Men mei, sa’t Ik It sjoch, nea forjltte, dat de Frie zen en net-Friezen op den dür allinnich woun wurde troch oertsjüglng en sym pathy foar de oertsjüglng. Ik krige dizze wlke fan Professor Dr Jelle Brouwer üt Grins In boekje tastjürd oer „Us Wurk” hweryn de rlsseltaten fan de wittensklp- like wotters nel aide h&nskrlften en oar- konden, yn gearfette wiens, Deselde wlke kaem in treflik nümer üt fan in moanneblêd: „It Heltelün” mei by- dragen oer Dokkum en as tredde It ju- wleltsje: „Fryslén sa’t It is” mei In skat fan prachtige foto’s, mei Ingelske, Hol- lénske en Fryske tekst. Al dizze ütjeften hoe üngelyk fan opset en ütwurklng, kin ne mannlchien oertsjüge fan it trefllke wurk, hwat foar en yn Fryslén bart. Mar dan moatte de mlnsken net opjage wurde 1 gediend. Deze conferentie, constateert de premier, wordt niet gehouden ter afsluiting van een conflict, maar ter bezegeling van een in tensieve samenwerking. De premier gaat zitten. Minister Peters, eenvoudig in zijn blaugrfls colbertje, staart door zjjn hoornen bril op het velletje pa- i pier, dat zjjn rede bevat. Hij gewaagt van het verlangen van Neder- land bij te dragen tot het welslagen van '1 de conferentie. De gewichtige vraagstuk- ken, hier aan de orde, diep ingrijpend in ’t Nederlandse staatsbestel, eisen zowel ken nis van zaken als rustig en duurzaam j overleg. Een nieuwe rechtsorde moet worden geves tigd in het Koninkrijk, dat moet worden gehandhaafd als een rechtsstaat in al zfln delen. Bfl herhaling hebben Suriname en de Antillen blijk gegeven, de band met het Oranjehuis niet te willen verbreken en te willen blijven binnen het Koninkrijk. Bij deze geestesgesteldheid kunnen de (niet te onderschatten) moeilijkheden overwonnen worden. De boer-dichter fan Kivytshoame, Si. Reitsma silger, makke yn syn leste siikwêzen op 21 Maert 1950 ünderstéande ferske, dat wy jerne in plakje jowe. De sinneskyn en blauwe loft, In heilbuoi yn it selde skoft Sa is de foarjiersmoanne. In lamke springt yn ’t greidelan As ’t skeppingswurk fan Mastershan Al yn de foarjiersmoanne. In Ijipke draeit al oer de wjok, It iis op ’t wetter jitris tsjok Dat is de foarjiersmoanne. In knop in blom, in wylg< len bledtsje 6t it almenak Der is de foarjiersmoanne. Gods Geastfan skepping kinsoks dwaen Oan alles ’t nije libben jaen Yn ’e nije foarjiersmoanne. Wagenaar en Mr Piter Jelles Troelstra de beide stikken ..Fij Lützen” en „Hark ris, Piter”, waerd destiids troch in goed I freon, de hear Hepkema blsluten mei „Héld yn twa kampen, dy’t gjln wurd fan mekoar forstean wolle, dan moat der bilangstelling komme fan eigen en frjemd. En dizze bi langstelling kriget men allinnich dan, as der in bipaelde sympathy is. Dat is tige fan bilang. En der wie en is in greate sympathy yn ünderskate formlddens, dy’t fruchtber wêze sil as se goed lieden wurdt. De trfle dagen, dy’t de trfle Ministers hjir west hawwe, kinne en sllle in swide ris- ping opsmite, omdat doe klear en oer- tsjügend materiael oandroegen is foar it eigen libben fan Fryslén. Wy witte üt de earste hén, dat der skoander wurk op priemmen stiet, dat üs in hiel ein fierder bringe kin, mar dan moat de sfear frfj bliuwe fan polysje-yngripen en soks sa- hwat. Ik haw yn it soune forstén en It bigryp fan de net-Friezen in great bitrou- wen as hja earst mar ris rêstich kennis Vernieuwde Beurs te Leeuwarden geopend. De burgemeester van Leeuwarden, mr A. A. M. van der Meulen heeft in aanwezig heid van talrijke genodigden de grondig gemoderniseerde en aan de eisen des tflds aangepaste Beurs officieel geopend. De kosten van vernieuwing hebben f 335.000 bedragen, wat anderhalve ton meer is dan het hele gebouw in 1880 heeft gekost. 100.000 kg groente naar Helsinki. Er zal 100.000 kg Nederlandse groenten en fruit naar Helsinki worden verscheept, In plaats van 50.000. Na gehouden besprekingen is men tot de overtuiging gekomen, dat deze hoeveelheid te garing Is. Knallende cognac. In een café te Amster dam Is een mandfles, gevuld met 25 liter cognac, met een knal uit elkaar gespron gen. De fles, die pas was ontvangen, liep bflna geheel leeg. De oorzaak Is nog niet bekend. Voor de woningbouw. De Bank voor Ne derlandse Gemeenten deelt mede, dat tot 26 Maart ca f 11 millioen aan rentespaar- brleven was geplaatst, waardoor de totale opbrengst der drie wonlngbouwlenlngen Is gestegen tot ruim f 84 millioen. Steeds meer radio’s. Het aantal aange- gevon radlo-ontvangtoestellen In Neder land bedroeg op 1 April 1.658.494 tegen 1.649,775 op 1 Maart. Op 1 Maart waren er 484.260 aangeslotenen op het Rflksradlo- dlstributlenet tegen 484.620 op 1 Febr. Explosie door landmijn? Bfl het zoeken naar oude metalen op de Olrschotse helde zijn een man en twee kinderen om het le ven gekomen, doordat zich een explosie voordeed, vermoedelflk van een landmijn. Een vierde persoon overleed later even eens. Schade aan vroege groente, wind, regen, sneeuw en nachtvorst hebben in de laatste dagen van Maart veel scha de aan de jonge voorjaarsgroenten toege bracht. Speciaal de bloemkool, tuinbonen en slaplanten liepen veel schade op. bestuursapparaat, onderne mingsdurf. Ook hij spreekt de hoop uit, dat wederzijds begrip en toenadering het Statuut zullen verwerkelijken. op, jonges” en dêrmel kearde de frede wer werom. It lltket üs ta, dat de strideraesje, dy’t nou sünt inkelde moannen yn en büten Frys lén geande is, forlet hat fan immen, dy’t tsjln alle meldoggers in gesachhawwend wurd sizze koe mei deselde bidoeling as des tilds de aide hear Hepkema. „Héld op, jonges. Haid op mei de sen saesje, haid op mei hjltte pamfletten, hAld op mei polys je en justysje mei al dizze lüdroftichhelt. It hat nou moai genóch west, der is forlet fan hwat oars en hwat betters, sil de boel gjln bargeboel wurde. Fedde Schurer hat yn syn fünnis birêsten, grif net omt hy it der mei iens wie, mar omdat dizze rüzige drokte in ein hawwe moat. Hwant yn dizze asmosfear fan hjitte koppen en oprölle füsten, soe men to min each hawwe foar de greate bilangen, hwer’t it om giet. It is net oan my, ütwizing to dwaen oer alle fasetten fan dizze publike fjochtpartij, mar fan len ding bin ik wis: it moat nou dien wêze, sllle de fortuten net forgriemd wurde. Ik haw alris earder sein, dat taktyk en psychologysk ynsjoch de sterkste kant net binne fan de measte Friezen, dy’t harren toskoar sette om de bilangen fan Fryslén to fordlgenjen en ik leau dat hjoed jit sterker as ea. De biwe glng is to goed, har idealen blnne to kost- I Fryske kwesje en it die al gau bliken, ber om se yn dizze sfear to hélden. Der is - weardearring foar in spontane füle reaksje tive Fryske biweglng. mar der Is gjln blluwende weardearring foar in blluwende reboelje. Minder werklozen. Het aantal bfl de ar- beidsbureaux geregistreerde mannelijke werklozen daalde in de afgelopen maand van 166.016 tot 145.387, t.w. 105.962 geheel werklozen (vorige maand 126.319), 38.959 DUW-arbeiders (38.077) en 466 geheel werkloze wachtgelders (1620). De werk loosheid daalde o.a. onder de bouwvakar beiders van 41.131 tot 32.388, de landar beiders van 29.194 tot 22.747. „Leeg” benzlnevat ontploft. Het gebeur de te Winterswijk, dat een „leeg” benzine- vat met een hevige knal uit elkaar sprong, toen een smid het met een autogenisch las apparaat wilde doorbranden. De smid werd tegen de grond geworpen en brak belde benen. Zfln vader, die naast het vat stond, liep verwondingen en ontvellingen op. Zo hevig was de luchtdruk, dat vrijwel alle ruite van de smederfl werden verbrij zeld. De N.V. Purfina Nederland heeft het ge meentebestuur van Boisward verzocht te mogen huren voor de bouw van een ser vicestation het plantsoen gelegen op het kruispunt Hartingerstraat met de Nieuwe Hlchtumerweg. De N.V. wenst voor Invoering van haar producten o.m. ruwe olie en stookolie in het Noorden van het land op verschil lende plaatsen een service-station te ves tigen, waarbij zij zich naast de verkoop van haar producten tevens toelegt op het bieden van service aan de automobilist. Zij zoekt hiertoe een plaats op een voor haar zeer gunstig punt. De vestiging van een service-station kan ook voor het snelverkeer langs Rijksweg 43 van groot belang zfln en zal door de gekozen plaats de vreemdeling gemakke lijk naar de stad trekken. Zonder het directe financiële voordeel, in de vorm van de huur, te verwaarlozen, hechten B. en W. om reden van stadsbe lang aan een dergelflk station veel waar de. Uit verkeersoogpunt levert de bouw van een service-station in het plantsoentje op het kruispunt naar hun mening geen be zwaar op. Zekerheidshalve hebben zfl hier over inlichtingen gevraagd van de Kon. Ned. Toeristenbond (ANWB). De door de N.V. overgelegde situatie-teke- ning geeft waarborg, dat zij zal trachten op dit punt een aesthetisch verantwoorde oplossing te zoeken. B. en W. stellen voor gunstig te beschik ken voor de verhuur f 570.per jaar te bedingen. In de a.s. raadsvergadering van 9 April a.s. wordt door de raad over dit voorstel een beslissing genomen. TAE samenkomst in de vergaderzaal der tensievere exploitatie van Suriname een Eerste Kamer roept onwillekeurig her- grootse taak, die het eigen vermogen te inneringen op aan de opening van de Ronde boven gaat. Nederland kan en wil hier bfl- Tafel Conferentie in de Ridderzaal. En dan stand verlenen, want met versterking van vallen meteen de verschillen op. In de Rid- j een deel wordt het belang van het geheel derzaal heerste een ietwat plechtige min of meer gespannen sfeer, scheen alles te getuigen van het gewicht der beslissingen die straks zouden vallen. Hier, in de vergaderzaal van onze Senaat, niets van dat alles. Men krijgt sterk de Indruk, dat men hier „onder ons” is en in deze omgeving krijgt het woord van mi nister Peters „het is onze zaak, alléén van ons drieën” bijzondere kleur. Hier geen UNO-delegatie, hier geen redevoeringen in vreemde talen. Men is hier, ondanks alle verschillen, en geschillen, als Nederlanders bijeen. De vergulde klok naast het voorzittersge- stoelte wijst kwart voor elf, wanneer de bel luidt en de Minister-president, ge volgd door de Minister van Overzeese ge biedsdelen en de voorzitters van de West- Indische delegaties, binnentreedt. In de zaal zitten terzflde, In de banken der Se natoren, de leden der delegaties, een staal kaart van rassen en nationaliteiten, som migen koffiekleurig, en met dik zwart wol- lig-kroezend haar, anderen nauwelflks ge bruind. In de rflen der genodigden, die daar heel Informeel zitten in hun colbertjes met een enkel uniform er tussen, vallen op de blinkende schedel van de Minister van fi nanciën, het markante profiel van Mr Jonkman, de Kamerpresident, thans van zfln zetel verdrongen, de stoere kop Plesman, de directeur van de K. L. M., Kamerleden, Staatsraden, secretarissen- generaal, autoriteiten en belangrijke za kenmensen uit Nederland en de Neder landse gebieden in Zuld-Amerika, illustre ren het veelzfldig belang, niet slechts po litiek maar ook economisch en cultureel van deze conferentie.

Kranten in de gemeente Sudwest-Fryslan (Bolswards Nieuwsblad, Sneeker Nieuwsblad en Friso)

Bolswards Nieuwsblad nl | 1952 | | pagina 1