s
deze
g
SLECHTE BEURT VAN MINISTER
IN ’T VELD
KRISKRAS door Nederland
FEESTVIEREND JAPAN, MAAR BITTERE
NASMAAK IN HET WESTEN
Reeds vier gevallen
van Kinderverlamming
te Bolsward
De K.F.F.B.
’t
No. 34
48e Jaargang
Vrijdag 2 Mei 1952
Streekblad voor West- en Zuidwest Friesland
Uitgave van Drukkerij Fa A.J.OSINGA - Bolsward
Buitenlands Overzicht
üs hjoed
to sizzen
Amerikaans dagboek in Russische handen
Speelt Tito een dubbelrol?
Gezinsr<> ductie bij schoolgeldregeling
Hwat hat Gabe Skroar
docht it mar bést
Bolswards Nieuwsblad
KAMEROVERZICHT.
De 25-jarige
met
2000e LID YN SICHT
Kristlik Fryske Folksbibleteek, dy’t
Men moet de betekenis van de persoon
lijke eigenschappen van dergelijke leiden
de figuren voor het succes van bepaalde
ondernemingen niet te gering schatten.
Als men het over fouten door bepaalde
figuren gemaakt, heeft, rilt men toch wel
even als men hoort dat een Amerikaans
generaal, die betrekkelijk kort geleden nog
militair attaché in Moskou was, voor een
Amerikaanse krijgsraad is gedaagd, om
dat hij zo zorgeloos met zjjn in Moskou
aangehouden dagboek omging. Dat is dan
ook in handen der Russen geraakt. En in
dat dagboek concludeert deze attaché dat
de enige oplossing om van Rusland af te
komen is: „oorlog zo spoedig mogeljjk
nu!" Welk een wapen is zulk een dagboek
in handen der Russische propaganda.
KLEUTERSCHOLEN UIT VOOR
ZORG GESLOTEN
FEESTELIJKHEDEN, VERGADE
RINGEN EN FILMVOORSTEL
LINGEN AFGELAST
Binnen een paar dagen tjjds hebben zich
te Bolsward 4 gevallen van kinderverlam
ming voorgedaan.
Juist voor het afdrukken van dit blad be
reikt ons het volgende bericht:
Ten slotte.
Verenigde Staten hebben de militaire
een
over
Nel wellust swiet
Komt faek fortriet.
'/etschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Redactie en Administratie
Marktstraat 13 - Boisward
Telefoon 451 (K 5157)
houding van Tito zou met Instem
ming van Moskou, eigenlijk slechts
camouflage ztfn om het Weeten In
de netten van de Komlnform te ver
strikken. Het lijkt wat fantastisch,
maar het feit, dat de Zuid-Slaven
weigerden in de aan de gang zjjnde
en weinig vlottende onderhandelin-
gen tussen Turkjjo en Griekenland
over samenwerking der legers, te
worden betrokken, wekt enige on
gerustheid.
die de Tweede
gebonden en
goedkeuring
ging moet h<
Nieuw probleem.
Japan zal dus geleidelijk de Ameri
kaanse belemmeringen voor zjjn f
economische ontwikkeling wel op ztf
schuiven en naar een overeenkomst
met Peking streven om opnieuw en
in leder geval z|jn economische
macht uit te breiden.
Nu het vredesverdrag met Japan is
gesloten, is de positie van de Ame
rikaanse opperbevelhebber daar van
minder betekenis geworden en kwam
dus de benoeming van generaal
Ridgway tot opperbevelhebber der
geallieerde strijdkrachten in Europa
in de plaats van generaal Elsenho
wer te rechter tjjd.
Men verwacht dat na premier Joshida de
vroegere leider der regeringspartij Hato-
jama een kans zal krijgen. Deze is, zacht
gezegd, niet pro Amerikaans en men mag
van hem verwachten, dat hij zal trachten
Japan geheel te bevrijden uit de Ameri
kaanse greep. Economische redenen zullen
het op de eerste plaats daartoe dwingen.
Japan heeft grondstoffen en markten en
dus rood China nodig. De Amerikanen ver
zetten zich thans tegen een volledig Ja
pans handelsverkeer met het communisti
sche vastelaand van Azië, maar duurzaam
zal dat verzet toch niet blijken nu Japan
weer souverein is geworden. Amerika
heeft er zelf toe meegewerkt door na de
oorlog 8 milliard dollar ter beschikking
van Japan te stellen, dat de industrie van
dat land een capaciteit verwierf 1% maal
zo groot als voor de oorlog. Dat was no
dig om het betrekkelflk dicht bevolkte land
op de been te houden, maar als men het
zjjn natuurlijke markten en grondstoffen
reservoirs onthoudt, heeft het er nog niet
veel aan.
Maandag is het vredesverdrag, dat de Westelijke landen in 1951 te San
Francisco met Japan sloten, van kracht geworden. In Japan werd daar
om een week lang feest gevierd, in het Westen heeft men geen reden tot
juichen. Deze vrede moest er komen, de omstandigheden dwongen er toe I
door de verhouding van het Westen tot Rusland, maar het verdrag heeft
voor vele landen die met Japan in oorlog waren een bittere nasmaak,
omdat men niet ontkomen kan aan de indruk, dat het land van de
rijzende zon er te goedkoop is afgekomen. En dat niet alleen, maar ook
omdat men zich afvraagt, welke rol Tokio straks zal gaan spelen.
De
hulp aan Perzië hervat op bevredigende
verklaringen van Mossadeq inzake zijn
voornemen z|jn land te verdedigen tegen
iedere aanvaller. Inzake Tunis schijnt
JVashington, onder druk der Amerikaanse
publieke opinie, nu weer wel van plan
het standpunt der nationalisten te steunen,
Abonnementsprijs
1.50 per kwartaal bij vooruitbetaling
Advertentieprijs! 12 cent per rn.m
Giro 87926
Treinen twee minuten stil op Nationale
Herdenkingsdag. Op de Nationale Her
denkingsdag, Zaterdag a.s., zullen alle
treinen van de Ned. Spoorwegen twee mi
nuten stilstaan. Dit gebeurt van 8 tot 8.02
’s avonds.
De
forline jier om diztiid sa’n 1400 leden hie,
forwachtet binnen inkelde dagen it 2000e
lid. It bistjür hat bisletten de lokkige de
ütjefte foar 1952, it boek „Konduktrise”,
deiboek fan Welmoed Hemrica, forgees
oan to bieden.
De R.O.N. sil earstdeis in fraechpetear
oer de K.F.F.B. mei de propagandalieder,
de hear E. S. de Jong to Boalsert, ütstjüre.
Nei alle gedachten yn „Stimmen üt eigen
formidden” yn it Frysk programma fan
Tiisdei 6 Maeije.
Militair voorlopig natuurlijk niet, de Ame
rikaanse bases In Japan zelf en het vei-
ligheidsverdrag tussen Amerika, Nieuw-
Zeeland en Australië, z|jn ten deze voor
Tokio een waarschuwing.
Maar Joshida zelf heeft reeds aangekon-
digd, dat Japan een nationale defensie zal
opbouwen en zo zullen we langzamerhand
weer een sterk Japan aanschouwen, dat
zich heeft vrijgemaakt van al te knellen
de banden met het Westen en streeft naar
de positie van centrum van een Aziatische
machtsconcentratie. De Aziatische politiek
van het Westen staat daarmede voor een
nieuw probleem waarvan men de ontwik
keling niet kan voorzien. Hoogstens kan
men zeggen, dat er tussen de Westerse po
litiek in Azië en die van een vrij Japan
bepaalde aanrakingspunten zijn, geen van
belde wil verdere Russische expansie In
Azië en Tokio zal ook wel niet gaarne
verdere uitbreiding van het rode China
zien. De vrede welke het sloot met Tsjang
Kai Sjek op Formosa en welke beperkt
bleef tot dat eiland en enige naburige
zal men wel als een gebaar van hoffelijk
heid jegens diens beschermer nl. Amerika
moeten beschouwen, tenslotte 1b het maar
een zuur geval voor Tokio op dit vroegere
Japanse gebied de Chinese ex-dictator als
heerser te moeten erkennen.
Maandagmiddag om halfvier kwa
men H. M. de Koningin en Z.K.H.
Prins Bernhard op Schiphol aan, na
een verblijf van enige weken in
Amerika en Canada.
Het kleindochtertje van Dr Plesman
biedt de Koningin de eerste bloemen
aan. Daar achter v.l.n.r. Prinses
Irene, prinses Beatrix en Prinses
Margriet.
zeer tot ongenoegen van Parijs. Wat de
binnenlandse toestand in de Ver. Staten
betreft. Truman heeft een ernstige tegen
slag geleden doordat een Federale recht
bank de door de president gelaste overna
me van de staalindustrie, toen een staking
dreigde, onwettig verklaarde; direct daar
op is door de leiding der arbeiders in de
staalindustrie de staking weer afgekon-
dlgd.
In Zuid-Afrika is de crisis in de verhou
ding tussen de regering en de oppositie
partijen een stap nader gekomen doordat
de organisatie van oud-strijders zich des
noods met geweld wil verzetten tegen het
voornemen van Malan de grondwettige
rechten van de kleurlingen te blijven mis
kennen. Ten slotte: de beschieting van een
Frans lijnvliegtuig op weg van Frankfort
naar Berlijn, wordt in het Westen nog al
hoog opgenomen, men sprak van een uit
daging van een ernstig Incident.
Koreaanse slakkengang.
Met evenveel heimelijke wrevel zal men In
Japan wel zien naar de zich nog steeds
voortslepende wapenstilstandsonderhan-
delingen in Korea vroeger ook Japans
wingewest. Ondanks aanvankelijke opti
mistische Amerikaanse verwachtingen
bl|jkt men er niet op te schieten. Een der
grote moeilijkheden blijft dat een groot
aantal krijgsgevangen Noord-Koreanen
niet naar hun land wensen terug te keren,
terw|jl hun regering daarop staat.
Goede vangst. Na in z|jn tuin strikken
te hebben gezet omdat de konijnen er de
grond hadden omgewoeld, heeft een Bar
nevelder dezer dagen een pracht-exem-
plaar van een konijn verschalkt. Even la
ter zag hij de getraliede deur van z|jn
eigen konijnenhok openstaan: het hok was
leeg en h|j had zijn eigen beest bestrikt.
ningtoezicht te Den Haag reeds geruime
tijd van het feit op de hoogte was. Als U dus
gebleken is dan Den Haag toch niet ingrijpt,
waarom bedingt U dan f 25.000? aldus vroeg
de heer Algera verder. „Ik weet niet of het
gemeentebestuur van deze zaak weet", zo
Verjaardag H.M. de Koningin. Heel ons
land heeft op uitbundige wjjze de verjaar
dag van H.H. Koningin Juliana gevierd.
Het grote moment was wel de onthulling
van het bloementapfjt in de tuin van Soest-
d|jk, voorstellende de 11 provincies van
Nederland.
Zweden niet neutraal?
De Zweedse premier Erlander is niet-offi-
cieel in de Ver. Staten op bezoek geweest
en het gevolg is geweest, dat de Ameri
kaanse regering zich neergelegd heeft bij
het feit, dat Zweden buiten het At
lantisch pact blijft. Blijkbaar is Washing
ton overtuigd, dat Zweden sterk genoeg is
om op zich zelf te passen en als er wat
gebeurt toQh aan de goede z|jde zal staan.
Van Russische z||de is nu verzekerd, dat,
nu Amerika zich bij de Zweedse neutra
liteit neerlegt, het met die onzijdigheid
nooit In orde kan z|jn en Stockholm blijk
baar de z|jde van het Westen heeft geko
zen. Waarmee dus feitelljk de Zweedse
neutrale houding vervallen Is, omdat ze
Immers door een der partijen niet meer
erkend wordt.
nodig had voor oj
hoeve van de burgerlij
West-Dultsland.
In het bijzonder ook een doeltreffend wa
pen in de propaganda in W.-Duitsland te
gen de opneming van dat gebied in de
Europese defensiegemeenschap, waartegen
de Duitse socialisten even hardnekkig blij
ven str|jden als Adenauer er voor. Binnen
kort hoopt deze in overleg met de Grote
Drie de laatste bezwaren, welke ook hij
nog heeft, opgeruimd te zien, terwijl hij
de Duitse oppositie heeft trachten gerust
te stellen door te verzekeren, dat ook hij
een herenigd Duitsland, ook al zou dat
een socialistische regering en protestant
se meerderheid hebben, verkoos boven een
gespleten vaderland en dat het toetreden
van W.-Duitsland tot de E. D. G. deze her
eniging niet in de weg behoefde te staan,
omdat het verdrag altijd kon worden op
gezegd. Dit laatste heeft de Franse on
gerustheid weer doen toenemen, maar
toch meent men dat Engelse en vooral
Amerikaanse druk op Parjjs en Bonn ten
slotte deze maand de Europese defensie
gemeenschap zal doen tot stand komen.
Blijkbaar overwegen de Russen een laat
ste poging om dat te verhinderen, de Kom-
informlanden komen nog deze week bijeen
i over de toekomst van Duitsland te be-
.adslagen.
Zal Polen concessies Inzake de Oder-
Neisse grens moeten doen om de
Duitsers een lekker lokaas voor te
houden Of worden er desperater
plannen overwogen Want Rus
land» grootste vrees is de milltari-
satle van West-Duitsland in Wes
telijk verband.
Intussen gaan de verkenningen naar de
wederzijdse machtsverhoudingen en pogin
gen de invloedssferen uit te breiden, voort.
Ook heeft de regering voorgesteld om ruim
f .70 mln uit te trekken voor het stichten van
een bedrijfspensioenfonds voor de mannen
van de koopvaardij. Daarmede werd een be
lofte uit de oorlog ingelost. Er moeten nog
onderhandelingen worden gevoerd tussen de
werkgevers en de werknemers. De overheids
bijdrage is nu echter door dit ontwerp gere
geld.
Op 4 Mei begint de Tweede Kamer aan haar
laatste vergaderweek.
In overleg met Dr Wartena, Inspecteur
van Volksgezondheid in Friesland, heeft de
Burgemeester in verband met het besmet
tingsgevaar voorzorgsmaatregelen getrof
fen.
Zo zullen met ingang van vandaag de kleu
terscholen gesloten z|jn en grotere verga
deringen en bijeenkomsten worden afge
last.
Ook zullen er de eerste dagen geen film
en bioscoopvoorstellingen worden gehou
den. De voorgestelde aubade van school
kinderen op de nationale bevrijdingsdag
gaat niet door, evenmin de kindersport-
feesten enz. Ook kan de z.g. Stille Tocht
geen doorgang vinden.
Met de meeste klem wjjzen w|| er op, dat i
er geen reden Is voor een paniekstemming,
maar dat de hier vermelde besluiten uit
sluitend z|jn genomen uit voorzorg.
Zodra z|j niet meer nodig mochten zijn,
worden ze ingetrokken.
Van medische zijde wordt er nog op gewe
zen, dat het raadzaam is gedurende de
besmettingstljd enkel gekookte groenten
te eten en fruit eventueel zo zorgvuldig
mogellfk te schillen.
Geen omzetbelasting op advertenties. De
Eerste Kamer heeft Dinsdagmiddag z.h.st.
het wetsontwerp aangenomen, dat een vrij
stelling inhoudt van de omzetbelasting op
advertenties.
Slaapwandelaarster valt uit raam. De
slaapwandelende 13-jarige dochter van de
heer II. van de Bijl te Lemmer liep, na uit
haar bed te zjjn gestapt, niet, door de deur
haar kamer uit, maar klom door het ven
ster en viel van v|jf meter hoogte op de
betonnen tegels, zy brak belde armen en
moest naar het ziekenhuis te Sneek wor
den gebracht.
Alweer druk. Prins Bernhard heeft Dins
dag een kort bezoek gebracht aan het
hoofdkwartier van generaal Eisenhower te
Fontainebleau. Zjjn toestel werd gevlogen
door Gerben Sonderman. 's Middags was
h|j in Nederland terug.
Knaapje doodgereden. In Akkrum is j.l.
Dinsdag het 7-jarig zoontje van de vee
houder B., dat plotseling bjj de school de
rijweg overstak, door een vrachtauto ge
grepen en op slag gedood.
De Deense en Nederlandse industrieën
voor blikvlees zullen gemeenschappelijke
stappen ondernemen met betrekking tot
de Britse invoerbeperkingen.
Man in olietank gestikt.
classificeerder C. Snijder uit Rotterdam
is Dinsdag in een olietank van het Lloyd-
schip Kedoe om het leven gekomen. De
man was een van de olietanks die met een
speciaal praeparaat waren schoon ge
maakt, binnengegaan, teinde in de tank
nog enig werk te verrichten. Toen de man
ha enige tijd niet terugkeerde en op het
geroep van collega’s geen antwoord gaf,
ging men kijken en ontdekte men, dat hij
bewusteloos was en beklemd zat in het
voorste mangat.
Friese brug op 10 Juni gereed. De Friese
brug te Alkmaar zal op 10 Juni in gebruik
kunnen worden genomen. De opening van
de brug, waarvoor de minister van Water
staat zal worden uitgenodigd, zal
feestelijkheden gepaard gaan.
2 arbeiders gedood door trein. Twee ar
beiders van de N. S. z|jn Dinsdagmiddag
ter hoogte van de R|jn- en Schiekade te
Leiden onder een uit de richting Utrecht
komende trein geraakt en op slag ge
dood.
af voor f 25.000. Met dat bedrag werd de
koopsom dus verlaagd. Waarom deed hij
dat? Omdat de gemeente Den Haag de be
voegdheid heeft dit verbouwde pand te laten
afbreken. De f 25.000 was dus een som om
dit risico te dekken. Wat moet Den Haag nu
doen? zo vroeg de heer Algera (a.r.). Als
deze gemeente het gebouw niet laat afbre
ken aan zegt iedereen, dat Bouw- en Wo
ningtoezicht te Den Haag reeds
Verleden week heeft de Tweede Kamer zich
boos gemaakt op minister In 't Veld. Dat
was geen wonder, want deze bewindsman
had grote fouten gemaakt, zoals hij trouwens
zelf toegaf. Tientallen wetsontwerpen wer
den de laatste dagen door de Kamer afge
daan. De vergaderingen waren nogal saai en
de argeloze bezoeker, die geen kennis had
genomen van de agenda en de wetsontwer
pen, zal zich met verwondering hebben af
gevraagd hoe het mogelijk is dat de stem
ming der „geachte afgevaardigden" zo plot
seling kan omslaan.
Minister In ’t Veld had van de firma Pan
der te 's-Gravenhage een gebouw gekocht
voor f 675.000.-- dat bestemd zou worden
voor magazijnruimte. Een van de grote
rechten van de Staten-Generaal, welke zij na
veel strijd in het verleden hebben verworven,
is het budgetrecht. Dit houdt in dat zij mo
gen controleren wat de Regering uitgeeft en
dat zij tevens een maximumbedrag per ja ar
vaststellen. Natuurlijk behoeft een minister
geen verantwoording af te leggen voor iedere
cent die hij uitgeeft. Dat kan ook niet, maar
hij is aan een totaal gebonden en als hij daar
boven uitgaat, moet hii aparte toestemming
vragen. Toen de langdurige onderhandelin
gen met de firma Pander waren beëindigd en
toen bleek dat de re;
wilde hebben, stelde i
niet wenste te wachten o|
van de Staten-Generaal. 1
aan -
hoorlijk is, daar iedere burger aan de wet is
gebonden en dus weet dat een minister de
de Volksvertegenwoordi-
de commu-
gebelgd.
het punt
haar budgetrecht zeer gevoelig. De a.r.
ister van Dijk heeft zoiets in 1939 ook
;edaan, maar toen was de Kamer onverbid-
Een amendement Tilanus werd aan
genomen en de koop ging niet door. Dat was
Ie enig juiste houding. Was het nu maar bij
fout gebleven, wellicht had nog
;rotere meerderheid der Kamer de hand
iet hart gestreken. Het argument van de
minister, dat dit pand niet duur was, bleek
een sterk argument. Bovendien voerde hij
aan, dat hij dit gebouw Werkelijk dringend
opslagruimte o.a. ten he
erlijke verdediging.
H erhalingso efeningen
Een ontwerp om de duur v. d. herhalingsoefe
ningen te verlengen voor reserve-omcieren
en onderofficieren bracht grote critiek van
de zijde der p.v.d.a., k.v.p. en de v.v.d. Deze
fracties waren ongerust, omdat de organisatie
in tal van gevallen niet deugt. Men kan be
ter de dienstplichtigen naar huis sturen als
men geen oefeningen voor hen heeft. De cri
tiek was op tal van punten terecht. Ook mi
nister Staf onderschreef haar wel. Maar hij
riep op tot beter begrip. Het is uiterst moei
lijk om de personeelsorganisatie aan te
passeij aan de materialenvoorziening, zo zei-
de de bewindsman, die goede hoop had, dat
de fouten niet meer zullen worden gemaakt.
repliceerde de bewindsman. De hele gang van
zaken was onbevredigend. Aan alle kanten
zaten fouten. Maar toch kreeg de minister
het wetsontwerp er door. Dat kwam door zijn
partijgenoten, de p.v.d.a. De heer Van Sleen
(arb.) die ook vrij boos was, verklaarde deze
overtredingen te zullen slikken als de minis
ter zijn spijt wenste te betuigen en zou willen
beloven dat zoiets nooit meer zou voorko
men. De bewindsman verklaarde inderdaad
dat hij een onrechtmatige daad had gedaan
en dat hij voortaan de vaste commissie uit de
Kamer zou raadplegen alvorens tot een koop
over te gaan. Deze schuldbelijdenis was vol
doende. Met een krappe meerderheid (de
k.v.p. stemde voor zonder aan het debat te
hebben reelgenomen) werd het ontwerp
dus aangenomen. De a.r., v.v.d., c.h., s.g.p. en
de communisten waren tegen. Het was de
laatste keer dat minister In ’t Veld voor de
Tweede Kamer moest verschijnen en een
ieder zal er van overtuigd zijn, dat hij een
slechte beurt heeft gemaakt.
Van de andere ontwerpen
Kamer heeft behandeld, noemen we nog
de verlaging van het schoolgeld. De school
gelden van het L.O. (kweekschoolonderwijs
inbegrepen), N. O., M. O., V.H.O. en H.O.
worden teruggebracht met 14 indien twee of
drie kinderen uit hetzelfde gezin dit onder
wijs genieten. Bij vier kinderen of meer be
draagt de gezinsreductie de helft. De wet
vindt voor het eerst toepassing op het
schooljaar dat op of na 1 Januari 1951 is
aangevangen.
Bouwovertreding afgekocht
Tijdens de onderhandelingen bleek dat de
I firma Pander het pand destijds illegaal had
verbouwd. Zij had dus de bouwvoorschriften
I overtreden. Men weet dat er in Ameide een
keet moest worden afgebroken omdat er
geen vergunning voor de bouw was verleend
en de gemeente Apeldoorn heeft enige maan
den geleden een boete van f 5000.gekre
gen omdat zonder toestemming was begon
nen met de bouw van een school. Minister
In 't Veld echter kocht deze bouwovertreding
Speelt Tito een dubbelrol?
Omtrent Zuld-Slavlë doen weer
vreemde geruchten de ronde, de
Strandbad te Lemmer. De gemeente Lem-
sterland zal een strandbad van 7500 M.2
laten aanleggen naast het havenhoofd in
het Ijsselmeer.
igering het pand graag
de firma de eis, aat zij
op de goedkeuring
Een eis, die als men
het Rijk wil verkopen, eigenlijk onbe-
bui
dus weet dat
van
lebben voor zulk een grote koop.
Wat deed echter minister In ’t Veld? Hij
aanvaardde de voorwaarde van de firma
Pander en gaf dus zonder toestemming
f 675.000.uit. Alle sprekers, de heren
Van Sleen (arb.), Algera (a.r.), Beerninck
(c.h.), Ritmeester (v.v.d.) en d_
nist Gortzak waren daarover zeer
Geen wonder, want de Kamer is op
van 1
minister van
gedaan
dellijk.
