GJIN „MAQUIS”, MAR
KRISKRAS door Nederland
Larius
nam
Martinytoer
I
aloan ütwreiding sjen, oars
afscheid als stadsomroeper
„GREIDEGEUZEN”
No. 35
48e Jaargang
Dinsdag 6 Mei 1952
Streekblad voor West- en Zuidwest Friesland
Uitgave van Drukkerij Fa
A.J.OSINGA - Bolsward
üs hjoed
to sizzen
Fan de
De kinderverlamming
te Bolsward
Ek yn district VI foeleih slachtoffers,
mar forrie yn eigen formidden kaem net foar
HIJ KAN UREN VERTELLEN OVER ZIJN VEELBEWOGEN LEVEN
Abonnementsprijs
1.50 per kwartaal bij vooruitbetaling
Advertentieprijs: 12 cent oer m.m
Giro 87926
Hwat hat Gabe Skroar
Tj. de J.
Bolswards Nieuwsblad
syn martelfjllden.
I
Aantal gevallen bleef tot 4 beperkt.
Geen reden tot ongerustheid.
Eigenlijk jammer dat de meeste autohan
delaren zo’n haast hadden en de markt
reeds voor het sluitingsuur gingen verla
ten. Ze hebben heel wat gemist, nl. het
afscheid van Larius Postma, die hen meer
dan honderd keer een „Goede reis en wel-
•/eischijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Redactie en Administratie
Marktstraat 13 - Boisward
Telefoon 451 (K 5157)
By de Onthulling fan it forsetsmo-
numint to Makkum spriek Boarge-
master S. van Tuinen fan Dokkum,
aid chef-staf Dlstrikt VI N. B. S.
in bilangrike rede üt, dy’t wy hjirre
yn haedsaek opnlmme. Foar It for-
slach fan de Onthulling forwize wy
nei pag. 2 Onderoan. De foto, dy’t fan
de Onthulling foar üs blêd makke
waerd, koe fanwege it frfl op bifrij-
ingsdei foar dit nümer net ré en
hoopje wy ankomme Freed op to
nimmen. Red.
Wurdste grils,
Wurdt ek wils.
Aan de wellicht door sommigen streng, zo
niet te streng geachte maatregelen ten
einde het besmettingsgevaar van de kin
derverlamming te beperken, is het waar
schijnlijk mede te danken, dat het aantal
gevallen niet is uitgebreid en nog steeds
hoogstens 4 bedraagt, waarvan 2 twijfel
gevallen.
Dit in tegenstelling met sommige geruch
ten, die gelukkig met de feiten geheel in
strijd zijn. Ook stemt het ons tot vreugde,
dat de kleine patiëntjes het goed maken.
Een paar van hen vertoeven nog in het
R.K. Ziekenhuis te Sneek. Wanneer er
geen nieuwe gevallen bijkomen (en er is
niets dat hierop wijst) is er gelukkig geen
reden tot ongerustheid.
As men op in rnoatje del yn Maitiid troch de omkriten om Boalsert riidt
wer binn’ de fjilden grien en wer leit it bloeisel oer it apelhóf
hwat in rêst.
Hjir is de natuer machtiger faktor as yn mannich oar oarde. Hjir is
noch iensumens müglik.
Hjir binne de lytse greiddoarpkes: in tsjerke, in tsjerkje, in tuorke
soms grfjsbemost in skoall e of 2 skoaltsjes, in winkeltsje, in smid, in
streekje, trochsichtich is it doarp faek. En der omhinne de reakape
pleatsen. En winters is it hjir iensum, o sa iensum.
It Noarden üt, dêr lizze oare doarpen, de boudoarpen mei oarsoartige
biwenners. It Easten ek greide, de doarpen effen greater, mar ek kalm
en evenredich en yn it midden: Boalsert mei syn machtich silhouet
de stêd mei greate, rike tradysje En oan ’e sé: Makkum, mei waed
en werf en bidriuwen. En de westgrins: de sé, en de gouden hoep, de dyk.
Dit is de krite fan. Gysbert Japiks en Obe Postma en gjin krite is suver,
moajjer biskreaun yn dichtwurk as dizze.
Yn dit gea nou, yn dit dlstrikt VI fan de N. B. S. Is in legerke ophoud,
oefene en yn it fjlld brocht.
De wapenrein, earst op Pankoeken; in by-
sünder aventür foar de ünerfaren ophei-
ners. Letter tusken Tsjerkwert en Allin-
gawier oan it van Panhuis-kanael.
De arrestaesje fan de G. O. L. (de Ge-
westlike Operaty-lieder, dus foar FryslAn)
de hear Pander, dy’t de middels foar de
nacht fan de arrestaesje bigjin Febr.
1945 syn kwartier mei syn adjudant
Wierda festlge hie yn Tsjerkwert.
Noait sil ik it biricht forjitte fan de Gem.
Commandant fan Wünseradiel op dy Snein-
tomoarn.
De „gevangeniskraak” to Snits troch leden
fan de sabotagegroep yn üs Distrikt 17
Mrt. 1945, By^ünder >slagge; hat dizze
„kraak” rhinsklikerwlze sprutsen, minske-
libbens sparre.
De aksjes yn de léste wiken foar de bi-
frijing doe’t it nei de greate krisis ta gong
en alles oanboaze.
wrake ta. En de persoanllke krlstllke
wraek is: forjaen.
De stim fan it bloed dat ropt: net for
jitte. De neisten forjitte it bloed fan har
bloed net. Mar wy, wy moatte ek net for
jitte, wy binne ommers maten fan har dy’t
dapper en dryst faek wiene, en binaud
soms lyk as wy. As wy it oantinken net
biwarje sille, hwa dan al büten de neis
ten?
De stim fan har geuzebloed dat ropt: frij-
heit kjin djür wêze; om sjongend to sich-
tsjen moat men mei triennen faek siedzje.
De stim fan har kostber, djür bloed dat
ropt op ta tankberens: idere passant, de
Makkumer en de Boalserter en ek de
frjemdling. Tankberens foar har wurk yn
breklikens fan swakke minsken folbrocht.
De taek foar de byldhouster wie net mak
lik. It moast passe by en yn Makkum en
dizze krite. It materiael moast demeffens
wêze. De idé, bibeitele yn matearje, moast
sprekke. De byldhouster hat üs tank for-
tsjinne.
De Frijheit dy’t lokket, dy’t ek üs for-
stoame maten lokke en yn biweging
brocht. Sa kom ik oan it ein noch op it
hwerom en hwerta fan har striid.
Frjemd, der waerd nea net folie oer praet:
Bifrijing fan de blsetter, it wie klear en
düdlik, dat moast. Hwerom, hwerta It
spontane wie earst; dan pas kamen de
fragen en de bisinning. It antwurd fan al
üs forstoame maten is my net bikend. Fan
somliken wit ik it wol. Har antwurd ha
se jown, jierren lyn nou al wer.
Wy moatte hjoed wer antwurdzje. Mei dit
byld üs ek wer oproppe ta antwurd: frij
heit, kostlike, djüre, hwerta? Hwerom?
Foar hwa? Fan hwa?
Urnen met aarde op De Dam geschonden.
Schendende handen hebben zich in de nacht
van Woensdag op Donderdag j.l. vergrepen
aan het voorlopig nationaal monument op
de Dam te Amsterdam. Om circa kwart
voor één bemerkten agenten van politie
dat de deksels van de urnen met aarde,
die in het monument zijn geplaatst, waren
Der is yn üs Distrikt VI (Boalsert, Wün
seradiel en Hennaerd.) goed wurk dien. De
Dütskers waerden binaud foar de hea- en
greide-terroristen, de bifolking krige moed
en fortrouwen; de forkearden waerden yn-
kommedeard. Ommers: de geheime wie
der ek noch! Us mannen ha de nederlaech
fan de Dütskers forhaeste en de oergong
fan blsetting oer bifrfjing nei oarderllk bi-
stjür it paed foar sljochte.
En dan Ut ik yn dit forbün bitsjen
al dy 'oare aksjes büten dat koarte NBS-
forbAn: L.O., V.C., V.C.F., byg. Ek yn dat
opslcht koe dizze hoeke meikomme; it hat
ek offers koste.
terusten” heeft gewenst.
Het was in zekere zin een ontroerend mo
ment, toen de bijna 70-jarige Larius klok
slag half twaalf prompt de Doele kwam
instappen. Toen hij zijn bel op tafel zette
was dat het einde van een 37-jarige loop
baan als stadsomroeper. Heel wat nieuws
heeft hjj de burgers van Bolsward toever
trouwd. De laatste tijd was hij op het mld-
demachtelijk uur op de automarkt een be
kende verschoning. „Heren het is sluitings
tijd. Ik wens U goede reis en welterusten”.
Steeds was het dezelfde roep, als altijd jo
viaal.
Daar stond dan de bel. Het is al de vier
de en ook deze toonde de jaren van harde
dienst. De klepel is bijv, in 1918 stukge-
vroren, maar toen door de heer Mooi weer
hersteld.
Larius heeft een druk leven gehad. Hij was
behalve omroeper Immers ook stadsaan
plakker en stoepschrobber. Voorheen
kwam daar het kachelaanzetten nog bij.
„Altyd gysten en gejaagd, menheer!” zegt
Larius. En zo was het. Heel de stad om te
roepen is geen plezierwandeling.
Niet altijd heeft Larius deze stedelijke
functie bekleed. Voorheen was hij barbier
en een goeie. Heel de stad roemt er van
en het waren vooral de „hoge heren” die
zich graag door Larius lieten scheren. Hij
was een prima vakman en had wel eens
vier inzepers in dienst.
Caféhouder Willem Bruinsma heeft ook
onder hem gewerkt. Vooral als hij een zes
tig üngetiders moest scheren, ging het aan
de lopende band. Larius had „seuven kyn-
ders groat te brengen”, maar was daarbij
steeds „opgeruumd en froalik” en dit bleek
een goed medicijn. Hij was bijna nooit ziek,
behalve die keer dat hij „18 gatten in de
rug had”. Toen was het niet best en kwam
de dokter Andela om het kwartier. Ten
slotte vond men de oorzaak, „een angel van
de toanen tot de hersens’S en als Postma
niet „een paar longen en ’n maag van izer
en staal had hadde”, was hij nooit tot in
zijn 70ste stadsomroeper gebleven. Er wa
ren toen twaalf man met dezelfde ziekte
en alleen de kleine Larius kwam er door.
Toen in begin van de voor-vorlge oorlog
de jonge mannen in dienst moesten, was ’t
armoede. Ook daaraan is een heel verhaal
verbonden. Larius moest ander werk zoe
ken en werd aangenomen om de steenkool-
schuiten mee te legen bij het gasfabriek.
Zfln maten wilden hem er uit pesten en
zetten de zakken met de scherpe steenkool
zo „fül” op zijn rug, dat die open werd
als spek. Zoiets was gemeen, want de
Een best schaap. De weduwe J. F. Slump
te Echten bezit een schaap, dat in de af
gelopen vier jaar totaal 14 lammeren ter
wereld bracht, n.l. tweemaal een drieling
en tweemaal een vierling.
binne om in foaroansteand plak yi
de buorkerij yn to nimmen. Ek n;
„In folk dat libbet, bout oan syn
Op de koffie. Duizend kg koffie vormde
de geurige inzet van een rit op leven en
dood dwars door het Limburgese land,
die eindigde met het in beslag nemen van
een smokkelauto en de ontsnapping van
de smokkelaars zelf.
Gemeente beboet. Tegen de gemeente
Boxtel werd een boete van f5000 geëist,
wegens het laten bouwen van woningen
zonder vergunning.
Schippersdochter bij explosie gewond. Aan
boord van het schip „Wilhelmina”, dat op
de Maas bij Venlo voer, heeft zich een ont
ploffing voorgedaan, waarbij de 22-jarige
dochter van de schipper J. zo ernstig werd
gewond, dat zij in het Venlose ziekenhuis
moest worden opgenomen.
Tas met f 5000 geroofd. Een tas met
f5000 aan overbruggingssteun is te Apel
doorn afhandig gemaakt aan de gepen-
sionneerde spoorman Bresser, die wekelijks
deze gelden overbrengt naar het gebouw
van de Chr. Ver. voor Jongemannen in de
Van Klnsbergenstraat, ter uitbetaling door
de organisaties.
Het inkomen van Koningin en Prins. Bij
de Tweede Kamer is tngediend een ont
werp van wet tot wijziging van hoofdstuk
1 van de rjjksbegroting voor het dienstjaar
1952. Hierbij wordt voorgesteld, het inko
men van de Koningin te verhogen met
f 500.000 en mitsdien te brengen op
f 1.500.000; het inkomen van Prins Bern-
hard te verhogen met f 100.000 en te bren
gen op f300.000; en de post onderhoud der
Koninklijke paleizen te verhogen met
f 250.000 en te brengen op f 350.000.
Straatjongen? In de vroege morgen van
de eerste Mei en wel om 2.40 uur heeft de
35-jarige mevrouw M. B. V.W. op de
hoek van de Van Hallstraat te Amster
dam-West het leven geschonken aan een
zoon. Daar geen geneeskundige hulp aan
wezig was, verleende een juist passerende
agent van politie assistentie. Moeder en
zoon werden even later door de inmiddels
gewaarschuwde Geneeskundige Dienst
naar het Wilhelmina Gasthuis gebracht.
Der wie yn dit lAnskip gjin müglikhelt ta
it foarmjen fan „maquis” lyk as yn Frank-
ryk. Maquis wie de namme fan de forset-
minsken yn Frankryk, maquis strowel
len, boskjes.
Né, gjin boskgeuzen koene hjir operearje.
Soms wettergeuzen, in inkelde loftgeus.
Mar dit wie earst en meast greide-geuzen
(hea-, slat- en fytsgeuzen). Yn dit gea
sünder oare sküle as buorkerijen, dongbul-
ten, heagollen, huzen, waerd it moderne
geuzelegerke opboud. Hjir ha de greide-
geuzen oefene; wapens opheind, plannen
makke, rjucht bisteld en op it lést pu-
blyk de macht oemommen.
Hokker kontrasten: fredige greiden, mo
derne technyk, iensumens, fleanmesi-
nes, radio-apparaten, mylde minsken, myl-
der as byg. op ’e klaei, en dan yn ’e striid
tsjin in hurde fijAn. Eigen en frjemd yn
it forset. Jongerein meast ek Alderein.
Fan alle leauwe en tsjerke. Boer en sted-
man.
Dat der in legerke opboud wurde koe yn
dit keale flakke lAn is in riedsel en dochs
ek wer net. Y!n dizze iensume oarde mei
sleatten en fearten koene de Dütskers, to-
minsten de measten, har net noflik yn
biwege.
Mar wy wisten hwer’t de wapens dellitten
wurde koene, net fier fan opfeart of ka-
nael, en dan mei de pream fjirder. Wy
wisten fan elke pleats, fan elk doarp hoe’t
it der hinne lel, fortroud of net fortroud
en wy fielden üs yn it waerm büthüs op
de iensume pleats thüs en fortroud.
Dat it mei kommando, de discipline en
exerclty net altyd tafoel, kin men fan tin
ken wol ha. De proviandearring mei mo
derne marketensters, it foei net ta om it
folkje altyd presys to stjüren. It gong net
sasear fansels om iten yn it lAn fan
Greate Pier fan Kimswert koe min bü-
ter, brea en griene tslis nóch wol krije.
Mar it legerke hie forlet fan oare dingen.
It kommando: der wiene Aide kommandan
ten en der waerden rijj-ljochters fan büten
en fan hegerhAn stjürd, dêr’t it béd foar
opskodde wie. Dat paste net altyd yn
en nei Sept. 1944. Hwant der wie al hiel
hwat opboud en dien fier foar Sept. 1944.
It gefoel foar selsbistjür kaem ek wol ris
yn it gewear tsjin sintrallsaeeje en straffe
milltarlsaesje. De Aide organisaesjefoar-
men byg. mei de P. C. (pleats, comman
dant) liet men net sa mar fleane foar
^de wolrls al to pompieren organisaesje
fan de greate „staven”. Der wiene tsjln-
stellingen tusken Ald-KPers en Aid O.D.ers
Tusken de Ald-illegalen, de veteranen en
de September-helten, tusken de dryste
«oldateska en de bidachtsume boarger dy’t
ek oan de frede tocht.
En dat it mei de exerclty net tafoel, kin
elk him skoan yntinke.
Dit legerke fan greide-geuzen fan Dis
trikt VI dan, sa’t dat formearre waerd
sünt de Sept.dagen 1944 üt „veteranen”
en rekruten yn de illegaliteit, hat in eigen
skiednis foarme yn dat healjier fan Sept.
1944 oant de blfrfjing April 1945.
Inkelde fan de wichtlgse punten neam ik:
De Invasy yn de Sept.dagen 1944 fan it
Detachement fan de Duiven: in fortroud
ünderdiel fan it Nederl. leger üt 1940 ün-
der commando fan kapitein Pander. Dy
mannen waerden suver op foaroarlochske
wize mobllisearre en strutsen samar del,
earst yn Boalsert en doe om Boalsert hin
ne.
verwijderd. De deksels lagen rond het mo
nument verspreid, zodat de agenten de
normale toestand konden herstellen,
Liever schoolreisje dan feest. Toen de
vereniging „Plaatselijk Belang” te Stroe
de schoolkinderen ’n verrassing wilde aan
bieden en men het wist, of dit een extra
groot feest moest worden of een school
reisje, heeft men de kinderen laten stem
men. Elk kind kreeg een stembrief. De
grote meerderheid bleek voor een school
reisje te zijn.
Niet de bedoeling. Kraaien hebben te
Giessen-Nieuwkerk een schone was van ’n
bleek gehaald en daarmee him nest ge
stoffeerd, dat in een schoorsteen zat. Geen
zwarter zwart dan schoorsteen-zwart.
De blinde wandelaars. De blinde heren C.
de Boer uit Ermelo en K. Markus uit Ber-
kenwoude zijn in Maastricht aangekomen
na een voettocht met twee geleidehonden
die op 16 April te Groningen begon.
Benzineprijs verhoogd. Naar wij verne
men is in verband met de gestegen vracht
prijzen de benzineprijs met ingang van 1
Mei met een halve cent per liter verhoogd.
Tegelijkertijd is de winstmarge voor gara
ge- en pomphouders 0.2 pet. verhoogd.
Rederij klaagt burgemeester van Urk aan.
De heer van Iseghem, eigenaar van de Ar
gentijnse rederij „Empresa Pesquera Del
Sur” heeft een aanklacht ingediend tegen
de burgemeester van Urk. Hij wil burge
meester Keyzer wegens smaad in Neder
land doen vervolgen, omdat de laatste op
een persconferentie zou hebben gezegd, dat
Van Iseghem een avonturier is, die de vis
sers onder valse voorwendsels naar Argen
tinië heeft gehaald en wel samen met Bel
gische oorlogsmisdadigers.
Motorrijder gedood, zjjn vrouw gewond.
Zondagmorgen vroeg is bij het Grote Ver
keersplein bij Oudenrijn, waar de rjjkswe-
gen van Den Bosch-Den Haag en Amster
dam samenkomen, een motorrijder gedood;
zijn vrouw die op de duo meereed, werd
ernstig gewond.
Windhoos te Peperga» Tijdens volkomen
windstil weer trok onverwacht een wind
hoos over Peperga. Van de dubbele wo
ning, bewoond door de fam. Bakker en
Brandsma, werd een 50-tal dakpannen ver
brijzeld. De windhoos verdween zonder ver
dere schade aan te richten, in oostelijke
richting.
yn April de rattel) ende en tikjende masjines
har biwald al hawwe, foar’t de ierdappels
boppe de groun steane, nou moatte wy dat
diels misse. O, ik wit wol, de ófwikseling fan
dizze greiden bliuwt moai. It Ijochtere en
dünkere grien kin ek hiel wol bis jen lije,
mar krekt dat folsleine byld fan de earste
Maeije-helt, hat bilies jaen moatten foar de
technyk en de nijere bidriuwsfiering. En sa
giet in stille revolüsie troch dizze boere-
wrald. De sprieding fan wurksumheden, op
him seis in forbettering, makket, dat it sin-
trale plak fan de üngetiid hoe langer hwat
mear oan bitsjutting forliest. Hwat is jit
üngetiid, byhwannear bigiint it, hwannear is
de ein der. It wurdt hoe langer hoe slimmer
dit jit to sizzen. De meanmasjine sil tikje fan
April oant Novimber ta. De kunstmest jowt
mogelikheden yn it fiere foarjier en yn de
lette hjerst. It gersdruijen en it ruterjen en
it ynkuljen komme neist it haeijen aloan mear
nei foaren. Wês mar net binaud, dat yn de
üngetiid alleman syn eigen wurk dellizze
moat om in wike of seis yn de üngetiid to
gean. De Dütske poepen binne al jierren net
mear bikend. De Grinzers hawwe gjin boad-
skip mear en de Waldtsjers bliuwe langer ek
by honk, de boer kin it mei eigen folk wol
óf. Al sil in buorkerij jit altyd in seizoen-
bidriuw bliuwe, omt winterdeis neat groeit,
de sprieding fan wurksumheden makket it
hiele simmerskoft drokker en de eigentlike
üngetiid aloan gewoaner. De nije wet op de
wurkleazens en wachtjilden sil ek hjir yn-
floed op ütoefenje, hwant der komt in hiel
great forskil tusken de fêste en losse arbei
der. In great forskil yn premy-hichteFoar
de fêste moat mar in bytsje bitelle wurde,
mar foar de losse wol tsien persint mear. It
is mei dertroch to hoopjen, dat it tal fêste
arbeiders tanimme sil en dat fan de losse
öfnimt. Hwant al sil men binammen yn it
bouboersbidriuw der net sünder kinne foar
de hiele soasiale opbou is de fêste arbeider
folie better as de losse. De earsten binne jit
sterk forboun mei it bidriuw, it giet harren
oan, hja hawwe folie mear omtinken yn it
ginnerael en dertroch mear arbeidswille. Yn
de greidebidriuwen, hwer’t in opmerksume
arbeider by fé safolle wurdich is, mei' men
dan ek hoopje, dat de fêste arbeiders bliuwe
sille en it forrin yn de arbeidskrêften fan
lanbou nei yndustry, foar de lossen oangean
sil. Tige ta üs spyt is it oant nou ta jit net
yn oarder mei it kollektyf kontrakt roar it
)ier 1952/1953. It skeelt net sa’n great stik
mear, mar iens wurde woene hja it meime-
koar jit net. De arbeiders binne fan miening,
dat der oan de gelykstelling mei de oare
arbeiders net alhiel foldien is. Gelokkich is
der gjin rüzje of staking fan komd mar hat
men de ütspraek yn hannen lein fan in lytse
kommisje deskundigen; it wol my foar-
komme, dat beide groepen harren by de üt
spraek, hoe’t dy dan ek wêze sil, wol dellizze
sille. De arbeidsfrede moat yn .dizze wichtige
bidriuwstüke net forsteurd wurde, as it er in
bytsje op liket. Hwant dizze simmer hinget
foar de nünderttüzenen boeren en arbeiders
mar ek foar de tsien millioen Nederlanners
tige folie óf. Net allinnich, dat hja der fan
ite moatte meiinoar, mar ek de ütfier moat
der foar in bilangryk diel fan komme. Wit it
nei de oarloch daliks al in fikse post, alle
jierren wurdt dizze greater, ek persentueel
en it liket net fier mear óf to wêzen, dat de
lln- en tünbou net minder as de helt fan de
needsaeklike devizen opleverje sil. It is nou
al moai oer de 40 hinne. Dermei wurdt
dan foar de safollesto kear oantoand, hoe
wichtich de boerebidriuwen binne foar de
algemiene folkswolfeart. Ek pleatslik en ge-
westlik is dat mei de klompen oan to fielen.
It hat üs dêrom ek neat forwündere, dat de
Kommissaris fan de Keninginne, Mr Lint
horst Homan, de frijichheit nomd hat om
Minister Mansholt by syn bisyk hjirre oan
it jaske to lüken en him mei klam to wizen
op de needsaek, dat yn Ljouwert in Middel-
bere Lanbouskoalle komme moat. Hwant in
lanbou op sa’n heech ceil kin net mear mei de
ünderwiisynstellingen ta fan jierren tobek.
As men sjocht, dat al jierren lyn meardere
Middebere Technyske skoallen stichte binne,
ek yn agraryske provinsjes, dan komme de
hearen yn dit opsicht efteroan. En hoe langer
hoe mear kriget de boerestan bihoefte oan
minsken üt har eigen formidden, dy’t by steat
binne om in foaroansteand plak yn en büten
ijir jildt it:
i takomst”.
Koe men foar de oarloch yn it Fryske lan
mids Maeije jit genietsje fan it prachtige
sicht oer fjilden en pleatsen, oant de earste
hastige boer de masjine los liet op de stan-
nen foar kuil, dit jier sille wy dat misse
moatte. Nou wie yn April de earste al los.
In hanbré gers is al genóch om de mean-
masjines los to krijen, net om to stalfuorjen
mar foar de gersdroegerij. Tsjin de for-
wachtings yn ik haw der seis jierren lang
ek sa oer tocht binne dat gjin oarlochs-
bern wurden, dy’t de frede net oerlibje soe-
ne, it is hast oarsom ütpakt. De gersaroege-
rijen binne dwaende in fêst punt fan de
foerkwestje foar har rekken to nimmen en
fan jier ta jier wreidzje se harren üt. Ynsté
fan better, wurdt de foerposysje, nou, sawn
jier nei de oarloch, jit minder en dermei
binne de gersdroegers aloan minder to mis
sen. It hat der ek alle eigenskip fan, dat it
droege gers de greidboer skoan foldocht.
Hwant de greidboeren hjirre binne net fan
dy iendeismiggen. Se siogge de kat earst wol
foargoed üt e beam. Se nnne daliks net op
ien ein en allinnich as it perfoarst goed fol
docht, kin men aloan ütwreiding sjen, oars
wurdt it sünder folie praetsjes stil wer wei.
Mar foar de leafhawwer fan dat prachtige
lanskip, jit net skeind fan de meanmasiines,
is der wer in illüzje brutsen. Dy seldsume
pracht fan de pleatsen yn it jonge beamme-
grien mei har reade dakken en dan neist de
tinnen mei it kleurige swartbünte fé, dy
mieden mei har weagjende pracht fan jong
en wieldrich libben, dat komt net wer. Nou’t
Forrie yn eigen formidden ha wy net ken
nen. Mar forrie der büten wol! Sa kom
me wy by de 7e April: It forrie blkroand
mei de fusillade to Makkum. Dy fusillade
to Makkum wie de earste freeslike groeps-
terreurdie fan de ffjAn en ek de ütsetter
hjirre.
FryslAn hat rounom
Makkum hat ek sa’n plak. Dit hat for-
skrlklik west: dy 6 man, deade, doe’t de
frijheit dage, „op de valreep”, doe’t it der
sa op oan kaem. Troch forrie. De maten
forsleln en tagelyk moast min trochgean,
trochfjochtsje. En Boalsert waerd frtj, de
doarpen nei de kust ta ek, bifrijd nou troch
mienskiplike, „geallieerde” aksje. It par-
tisane-leger waerd offisjeel, publyk leger.
En ek dat koste offers.
En it wAllet wer yn üs op: o dat wy spar
re binne; wy gelyk oan har, neat better.
Wiene sij dan ryp foar de dea? Neat ri
per as wy. Like jong of noch jonger as
wy. Like begearich nei it libben yn frij
heit as wy. It wie har tiid, uzes net. Hjir
fait nea to forklearjen. Wy mochten libje,
üs maten foelen.
Nou hearre wy de stim fan it bloed dat
ropt. Om wraek. En it sil roppen bliuwe
oant de jongste del ta, oant de dei fan
wrake. Mar dan is God rjuchter en net in
minske. Ek hjir moast nel 1945 it rjucht
bisteld wurde oer forrieders en moardners,
it hat üs net bifredige. Dat tiidrek is
foarby, it hat lang, to lang duorre. Wy
fiele dat as nou noch of nou pas in figuer
as Albrechts fusilleard wurdt en Dütske
kranten moart en brAn skriuwe.
Ik siz nou tsjin de Alden, de neisten, de
femylje, de maten fan har dy’t wy bitinke:
har bloed ropt. Mar God komt nou de
