GROTE BELANGSTELLING VOOR DE OPENING VAN DE GYSBERT JAPICXBRUG RUSSEN DOEN ALLE MOEITE DE OOSTZEE TE SOVJETISEREN Sweedske lüsjefers In Eerste Kamer won K.V.P. één zetel No. 50 Vrijdag 27 Juni 1952 Streekblad voor West- en Zuidwest Friesland Uitgave van Drukkerij Fa A.J.O8INGA Bolsward Plechtigheid werd tot een stijlvol feest met een incident, dat goed afliep Buitenlands Overzicht Verscherpte toestand in Korea I J 48e Jaargang Bolswards Nieuwsblad sa menstelling van de Eerste en Washington doet alsof 't nog gelooft, dat Rede Commissaris. De Commissaris der Koningin wenste aller eerst in een warm persoonlek woord de Burgemeester geluk. Kreeg Bolsward haar vierde brug, de burgemeester kreeg zyn vierde dochter. Deze gelukwens werd door spontaan applaus begroet. Sprekende over de pas geopende brug, zei- de de heer Commissaris, de manier te be- De Amerikanen geloven eigenlijk niet, dat dit laatste het geval zal zijn. Als de con ferentie met de Russen mislukt, zeggen zij, zal de W.-Duitse oppositie tegen Adenauer nog niet bevredigd zijn, doch waarschijn lijk zeggen, dat nu de Grote Drie het niet met Rusland eens konden worden West- Duitsland het zelf maai* eens proberen moet en zich niet de kans om zelfstandig tot overeenstemming met Moskou te ko men, moet laten ontgaan door overijld in de Europese defensie gemeenschap te tre den. uitvallen naar de Noordzee te doen, zodat de poorten naar deze zee het object van een geweldige strjjd tussen West en Oost zullen worden, en Denemarken onmiddel- lijk In het conflict betrokken zal worden. Daarom gaf het reeds in vredestijd zyn neutraliteit op en sloot het zich aan by ’t Westelijk blok, de Zweedse regering wenst ook na de voorgevallen Incidenten met haar vliegtuigen, dit voorbeeld nog steeds niet te volgen, hoewel het haar nu toch wel duidelijk geworden moet zijn, dat Rus land ook Zweden eigenlijk niet meer als neutraal beschouwt. Z.O.-Europa. Juist dezer dagen heeft de Zuid-Slavische ambassadeur in Turkije er op gezinspeeld, dat zijn land overtuigd was van de nood zaak van samenwerking met Turkije. Ook schijnt Zuid-Slavië toenadering tot Oostenrijk te zöeken. Er wordt hier in dit gebied en in het nabije Oosten, naarstig door de Westerse diplomatie gewerkt. Zo wel Griekenland als Italië hebben de ko- nlng van Egypte erkend als konlng van de Soedan, hetgeen er nog eens op wjjst, dat men de pogingen niet opgeeft ook dit land bij de Westerse verdediging te be trekken. Rusland heeft dat wel geroken en Egypte nog eens gewaarschuwd dat het de militaire samenwerking van dat land met het Westen zal beschouwen als een onvriendelijke daad. 4 3 4 2 bracht. Deze werken vorderden van de gemeente een bedrag van ruim f 98.000. In totaal kwam het werk dus op rond f 900.000.—. Nieuw 17 14 7 6 Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS Redactie en Administratie: Marktstraat 13 Bolsward Telefoon 451 (K 5157) Abonnementsprijs f 1.50 per kwartaal bij vooruitbetaling Advertentieprijs: 12 cent per m.m. Giro 87926 De Amerikaanse minister van buitenlandse zaken Acheson is thans In Europa. Hjj heeft een heel programma af te werken, waarop het overleg met Engeland en Frankrijk inzake het antwoord op Moskou’s voorstel om een conferentie van Vier over de mogeljjkei hereniging van Duitsland te beleggen als punt 1 stond. Het schijnt zeer moeilijk te zjjn de Ameri kanen te overtuigen dat deze conferentie In Europa nodig geacht wordt om de aanneming van de verdragen door de Westelijke geallieerden met West-Dultsland gesloten, door de parlementen van West-Duitsland en Frankrijk gemakkelijker te maken. Korea. De jongste ontwikkeling In Korea baart zorg. De Ver. Naties beschikken daar wel over een militair apparaat, maar grote be slissingen, welke vérgaande gevolgen kun nen hebben moeten door diplomatiek over leg tussen de grote mogendheden tot stand komen. Nu de wapenstilstandsonderhande- llngen zo weinig perspectief meer bieden, wenste de nieuwe opperbevelhebber der V. N.-strijdkrachten een operatie, die de vij and zou overtuigen, dat het Westen ook anders kan. Daarom heeft een grote lucht vloot vjjf zeer belangrijke waterkracht centrales in Noord-Korea vernietigd. Deze centrales voorzagen ook Mantsjoerjje ge deeltelijk van stroom en daar het bombar dement aan de Mantsjoerijse grens plaats had, ging dus deze actie ook rechtstreeks tegen Rood China en indirect tegen de Russen die In Mantsjoerije ook nog al wat In de melk te brokken hebben. Het besluit tot deze grote actie, waaraan dus allerlei haken en ogen zaten, kan dus eigenlijk niet aan de bevelhebber alleen worden overgelaten en moest worden goedgekeurd door de regeringen. Generaal Mark Clark had blijkbaar Washington reeds geraadpleegd, en voorts schijnt dan overlegd met de Engelse minister van defensie Lord Alexander, die in Korea was. Er is dus ditmaal wel enigermate politiek overleg geweest voor beslissingen op militair gebied werden genomen, maar Ideaal is de oplossing zeker niet, en daarom heeft de Labour party in het Engelse Lagerhuis dan ook reeds bezwaren geopperd. Maar de linkse groep daarvan heeft in het algemeen bezwaren tegen het Ameri kaanse optreden tegen Rusland en zijn aanhang en vreest van het nu gebeurde een verscherping der verhoudingen. Hoe de reactie op de verscherping van de oorlog in Korea van Oostelijke zijde zal zijn, dient te worden afgewacht. In het algemeen neemt men echter aan, dat de Russen het te druk hebben met hun militaire voorbereiding in het algemeen om extra aandacht aan het Koreaanse con flict te schenken. Dinsdagmorgen. Alles wijst er op, dat er Iets bijzonders gaat gebeuren. De pompe- bladen wapperen van de Martini en het stadhuis. Het bordes is in het groen gezet. Bolswarder schonen in oud- en nieuw Fries costuum syoeden zich naar het stadhuis. Nieuwsgierigen blijven staan, al gold het een trouwpartij. Auto’s rijden af en aan. Hier en daar ontwaren we een jacquet of een kleurig jasje, resp. om de schouders van een officieel persoon of een persman Er waren palmen. Er was muziek. Er was sfeer. Zo ongeveer was de stemming in Bols ward, toen het tijdstip naderde van de of ficiële openjing van de nieuwe Gysbert Japicxbrug. De Vierschaar liep vol. Toen nodigde burgemeester J. G. S. Bruinsma zijn gasten, in de eerste plaats de Com missaris der Koningin, de tocht te willen aanvaarden, de tocht naar het Skilwyk door de versierde stad. Er waren tiental len auto’s, er was ten slotte een bus voor de niet-autobezitters, want die zijn er ook altfjd nog. Bij het Skilwyk moet het al vroeg druk geweest zijn. Er was een enor me belangstelling voor wat diverse spre kers een mijlpaal in de geschiedenis van Bolsward zouden noemen. De R.K. Be waarschool gaf acte de presence, maar ook de Gasthuisbewoners. Een enkele stout moedige was op het dak geklommen. Ach ter de wolken scheen de zon. De opstaande brug gaf weldadige luwte, want mochten de harten warm zijn, de Noord-Westewlnd uit de nog onbebouwde steppen van Plan- Noord was koud. i beslissing werd met spoed het werk aan gepakt. 23 December 1949 waren reeds de brug gen over de Witmarsumervaart en over de Makkumervaart aanbesteed en gegund aan H. Speelman te Sneek en P. v. d. Berg te Bolsward voor f 69.800. Eveneens was de bovenbouw van de bas- culebrug gegund aan de N.V. Hollandia, Constructiewerkplaats en Machinefabriek te Krimpen aan de Ussel voor f 59.905.-. De aanbesteding van de rondweg werd in begin 1951 gegund aan de Fa Hennes en de Moei te Alkmaar voor f 252.900. Door dezelfde firma werd later nog aan genomen de verbindingsweg naar de stad, de z.g.n. Gysbert Japicxlaan voor f 112.960. Een belangrijke verbetering van het kruis punt van de Rijksweg 43 werd verkregen en ook deze werken werden door Hermes en de Moei uitgevoerd voor f 145.770.en de bij de rondweg behorende opritten wer den haar gegund voor f18.800. Het maken van de onderbouw van de bas- culebrug werd op 21 Juni 1951 gegund aan de aannemer C. van Meekeren te Hinde- loopen voor f 122.900. Tevoren waren in de binnenstad de aan sluitende straten en pleinen in orde ge- geast. dr Adenauer, in weerwil van alle oppositie de gesloten verdragen er wel spoedig door zal krijgen, in Europa denkt men daar over pessimistischer. Intussen is het mo- gelijk, dat ten slotte Amerika toe zal ge ven aan de EngelsFranse wensen en een conferentie met de Russen, onder de no dige waarborgen, zal aanvaarden. We hebben de vorige keer reeds geschre- Nog meer sprekers. Van de volgende sprekers noemen we Ir Lambrechts, die de gelukwensen over bracht van de Rijkswaterstaat en in het bijzonder de verbetering by het kruispunt besprak, waartoe zijn dienst had bijge dragen. Spreker noemde de verlegging van het kruispunt een goede oplossing. Het uitzicht is nu veel beter en spreker hoopte dat er niets zal worden gevestigd of. op gericht dat dit uitzicht zal belemmeren of wegnemen, of eventueel de aandacht zal afleiden. De burgemeester van Wonseradeel, de heer J. Reltsma, sprak namens de omliggende gemeenten, waarvan de burgemeesters met hun directeuren van gemeentewerken de opening van brug en wegen bjjwoonden. De heer A. Holkema brocht üt namme fan it Holkemalaech, hwerüt ek Gysbert Japlcx fuortkaem, en üt namme fan de Friezen, in wurd fan weardearring foar it feit, dat men mei de nammejowlng fan dizze brêge de Fryske dichter Gysbert Japlcx en yn him de Fryske kultuer ear je wollen hat. De hear Y. K. de Boer spriek üt namme fan de 4 Fryske Selskippen yn deselde Ten slotte werd nog namens de A.N.W.B. die inmiddels - reeds nieuwe handwyzers heeft geplaatst, gesproken, waarna de re ceptie geëindigd was. De Bolswarder schonen hadden intussen gezorgd voor een welkome verversing. Een ieder keerde weer huiswaarts, zich be wust van het feit, een grote dag te heb ben meegemaakt. Of er by dit alles nog gewuifd is naar de zich in isolatie bevindende Plan-Noord- bewoners is ons niet opgevallen. ven, dat men van zo’n conferentie geen succes kan verwachten, Rusland zal Oost- Duitsland niet los laten. Een nieuw bewjjs daarvoor is het feit, dat de Russen alle mogeiyke moeite doen de Oostzee te Sovjeti seren, zij dulden er geen pottenkij kers, dat bleek ook al weer uit het neerschieten der Zweedse vlieg tuigen en z,y zullen daarom ook de Oost-Duitsei kust in hun bezit of onder hun Invloed willen houden. Denemarken en Zweden zyn natuuriyk he lemaal niet te spreken over de Russische pogingen de Oostzee tot een Russische binnenzee en oefenbasis voor de vloot te maken. De Denen hebben dan ook de consequentie getrokken en hun toevlucht reeds lang in het Atlantisch Pact gezocht, want zy be grijpen dat als er eens een oorlog zou uit breken, de Russen vanuit de zee zullen trachten met hun enorme duikbootvloot Twa beukerts sitte yn 't slntsje en boartsje Fuort by in heabearch op it hiem, Hja tale net mear nel it kroadtsje, It sAn en ’t skepke sünder fiem. Hja hawwe elk fan in Aide krante In foege fleanmesine teard, Dy*t echt rounfljocht nel alle kanten En op ’e „basis” dan w’romkeart. De iene wol nou net mear fleane, Dy lelt to-skroeid al op ’e groun. Forhearde memme-eagen geane Ut ’e hüs wei ’t hear ris yn it roun. Mem hat it gau al yn it noaske, Hwat dêr nou wer to rédden is: Hja helje prikjes üt in doaske. Der mar gau hinne, oars giet it mis! Der stiet wol „SAkerhet”*) op ’t doaske, Mar fuort mar gau mei nudle en trie. En foar’t hja 't wit, is hja al kroaske Nel beide bern mei feilichheitsrie. De opening van de Gysbert Japicxbrug, verbindingsweg en rondweg, die Dinsdagmorgen te Bolsward plaats vond, werd tot een styivolle plechtigheid. Het leek alsof heel Bolsward was samengestroomd om getuige te zjjn van het reeds In ons blad afgedrukte gesprek bij de brug en de handelingen rond de officiële opening. Het gesprek by de brug. Toen trad er een stadsmenheer naar vo ren, die, behalve zyn snor veel op de heer Flapper geleek. Maar ook was er een schipper met zyn vrouw en niet te ver geten de boer op klompen en zovele spe lers en speelsters, zy hielden hun samen spraak en deden dit voortreffeiyk. In de verte stond Gysbert Japlcx in hoogst eigen persoon met Salvis zijn zoon en de nog jeugdig uitziende Syke, zyn ega. Zijn woor den waren wys en verzoenden stadsbewo ner en boer. Ad met al een goede inzet van een groots gebeuren. De opening. Hierna was het plechtige ogenblik geko men, waarop de Commissaris der Koningin in Friesland, mr H. P. Linthorst Homan met gebruikmaking van de schaar van een der schonen het Oranjelint doorknipte en daarmede de brug officieel opende. De brug zakte langzaam, maar alvorens ook de hekken werden geopend, had er no" een andere plechtigheid plaats, nl. de onthul ling van het door de Friese beeldhouwer G. J. Adema vervaardigde reliefbeeld van de Bolswarder zanger, waarnaar de brug was genoemd. Deze onthulling geschiedde door de heer A. Holkema, Referendaris ter Provinciale Griffie, een nazaat van Willem Holkema, de broer van Gysbert Japlcx, die, zoals men weet, met zyn vrouw de meeste van zyn kinderen overleefde en wiens zoon Salvis kinderloos overleed. Namens het Provinciaal- en Gemeentebe stuur werden kransen gelegd, resp. door de heer Commissaris der Koningin en Bur gemeester J. G. S. Bruinsma, terwijl na mens it Selskip foar Fryske Tael en Skriftekennisse, it Kristllk Frysk Selskip, it Roomsk Frysk Boun en it Boun fan Frysk Nasjonale Jongerein een bloemstuk werd gelegd door notaris Y. K. de Boer van Leeuwarden. Nog was er aan de plechtigheden geen ein de. Namens de burgery van Bolsward werd nl. door de heer J. Visser het door het personeel van de L. T. S. vervaardigde model van het op te richten monument overhandigd. Hierna begaf leder zich weer naar zijn wagen (eventueel llftwagen) en zette de stoet zich opnieuw in beweging teneinde de verbindingsweg alsmede de rondweg officieel in gebruik te nemen. Het leek byna een ouden-van-dagentocht. Koeien en paarden schrokken er van. Helaas ook de paarden voor de maaimachine, bestuurd door de heer Buwalda Jr. van de Grote Klaver, die zich tussen de stoet van auto’s waagde. De paarden sloegen op hol en adembenemend was het te zien hoe de angstige en zenuwachtige dieren in ge strekte galop de colonne auto’s voorby- stoven. Het is, menseiykerwys gesproken, aan de tegenwoordigheid van geest van chauffeur C. P. de Jager te danken, dat er geen dodeiyke ongelukken zyn gebeurd. De heer de Jager overzag onmiddeliyk de ernst van de toestand en maakte voor de paarden ruim baan, waardoor deze niet tegen een der auto’s opbotsten, maar een vrye uit loop hadden. Helaas kon dit niet verhin deren, dat de bestuurder, die zich kranig hield en niet gemakkeiyk gewonnen gaf, op het kruispunt Ryksweg-Workumerweg Samenkomst stadhuis. Ook de receptie op het stadhuis was druk bezocht. De Burgemeester heette vele autoriteiten welkom, waarna spreker de positie van Bolsward t. o. v. het verkeer releveerde. De ligging van deze stad was reeds vroeg bijzonder gunstig: aan of dichtby de Mid delzee en later, toen de diepe zee-inham door inpoldering en dichtslibbing geleide- I lijk aan minder goed bruikbaar werd, met uitstekende verbindingen over Workum en Makkum. De periode, waarin Bolsward velerlei over zeese betrekkingen onderhield, eindigde in de loop van de zestiende eeuw; toen kreeg Der fleane faker fleanmasjines Mei ark oan board foar „sAkerhet”. Der is, as it giet om mines-dines, Fan feil’chheitsrie wol slim forlet. SIBE. Sweedsk wurd (op lüsjefersdoaskes) foar: feilichheit. van de machine werd geslingerd. By een breuk van ie machine raakten echter de I paarden eveneens los, die ter hoogte van boer Zeinstra werden gegrepen. De heer Buwalda kwam er gelukkig met enige schaafwonden af. Dit Incident is waar- schyniyk de reden geweest, dat het pro grammapunt „Bezichtiging belangryke ver betering kruispunt” kwam te vervallen en de stoet zich rechtstreeks naar het Stad huis begaf, waardoor de muzikanten van Hollandia een misrekening maakten. Gisteren hebben de Provinciale Staten een nieuwe Eerste Kamer gekozen. Het resul taat van deze verkiezingen is, dat de k.v.p. een zetel heeft gewonnen en de Commu nisten een zetel verloren. Wy laten hier de oude en de nieuwe Kamer volgen: Oud 16 14 7 6 Katholieke Volksparty Party van de Arbeid Anti-revolutlonnaire Party Chr. Historische Unie Volksparty voor Vryheid Democratie Comm. Party Nederland (Voor de uitslagen 2de Kamer zie elders in dit blad). nyden, waarop de burgemeester in zyn be toog vreugdevol en licht was heengegle- den over de vaak moeizame voorbereidin gen. Hoewel de goede samenwerking nim mer is verbroken, waren er inderdaad moeiiykheden te overwinnen. In het „gesprek by de brug” werden som mige van deze moeiiykheden reeds ge- i noemd door schipper en boer. Vooral de argumenten van de laatste wogen zwaar en waren reëel, getuige ook de verbazing waarmee by de rondgang de koeien de auto’s hadden nagestaard, om van de re actie van de paarden maar niet te spreken. Wat dit laatste betreft, had by het Provin ciaal bestuur oorspronkeiyk de mening ge heerst dat de weg uitsluitend voor snel verkeer bestemd zou zijn. Eindeiyk was men voor de verlangens van de gemeente, die pleitte voor het langzame verkeer ge zwicht. Spreker maakte in dit verband de ironi sche opmerking, dat de paarden zich biyk- baar vlug aan het snelverkeer hadden aangepast. Een pynlijker vraagstuk is dat van het vinden van een evenwicht tussen de eis van werkloosheidsbestryding door het projecteren van openbare werken en het inkrimpen en beperken van de inves teringen. In feite leidt dit vaak tot een vervroegde uitvoer van bepaalde objecten en hiervan heeft Bolsward geprofiteerd. Dit heeft de stad te danken aan het feit, dat het ge meentebestuur hardnekking voor de eigen belangen is opgekomen. Spreker releveerde tenslotte, dat de pro- i vincie in deze werken, d.w.z. de vaste bruggen, de rondweg en de verbindingsweg I tot aan de gracht een subsidie geeft van 80 pet. en ditzelfde percentage sedert kort ook beschikbaar stelt aan de beplanting en de „meubilering” van de weg. Tenslotte prees spreker de yver en accuratesse van allen die hadden meegeholpen dit werk tot stand te brengen, alsmede de artistieke en degel yke uitvoering van de bruggen. de stad toenemende betekenis als markt- centrum voor wyde omgeving. By deze ontwikkeling werden de verbindingswegen 1 en -vaarten tussen Bolsward en platteland 1 onmisbare schakels. De vestiging van tolhuizen langs de route naar Leeuwarden in 1652 dus juist 300 jaar geleden was een van de bewyzen, 1 dat de Bolswarder magistraat het belang' van goede communicatie met het achter land terdege besefte. De vier stadspoorten van Bolsward zyn reeds langer dan honderd jaar verdwenen, doch de zeker meer dan duizend jaar oude toegangswegen en vaarten bleven bestaan en kunnen tot op heden niet gemist wor den. Niettemin eisen de gewyzlgde om- I standlgheden (stadsuitbreiding en sterke toename van het verkeer) op een gegeven ogenblik, dat nieuwe invalspoorten worden geschapen. Voor een stad als Bolsward I met omstreeks 8000 Inwoners is de dag van vandaag een hoogtepunt, zoals door verscheidene generaties niet is beleefd en ook waarschyniyk binnen afzienbare tijd niet weer meegemaakt zal worden. De plechtige openstelling van Gysbert Japicxbrug en wegen en de daarmee ge paard gaande feesteiykheden zyn dan ook volkomen in overeenstemming met het ge wicht van het ogenblik. 24 Juni 1952 zal in de analen van Bols wards historie biyven geboekstaafd als de dag, waarop de bejaarde stad een nieuwe levensader ontving, die mede tot in lengte van jaren handel en verkeer met Bolsward op krachtige wyze zal stimuleren. Op 24 Juni wordt het zinvolle gezegde „Finis coronat opus” schone werkeiyk- heid. Eer dit einde van een veelomvatten de arbeid kon worden bereikt, is er door tallozen met grote overgave en enthou siasme gewerkt: op papier en in het open veld. Op papier is er heel veel gedokterd, in 't veld later is er heel veel gezwoegd, voor al in de laatste weken. Reeds in 1940 zyn er plannen gemaakt om te komen tot een vermindering van het verkeer in de binnenstad, voomameiyk op de Dyiakker. Plannen, klaar en uitgewerkt, moesten plannen biyven door de oorlogsomstandig heden. Maar na de oorlog in 1945 werden de za ken weer aangepakt. De ontwikkeling van het verkeer maakte het nodig, dat het oorspronkeiyke plan werd herzien en aan gepast aan de groei van het tegenwoor dige verkeer. Inplaats van een enkele toe gangsweg vanaf de Hichtumerweg naar de stad via het Skilwyk, werden de plan nen dusdanig veranderd, dat een rondweg om de stad werd geproiecteerd vanaf de Hichtumerweg naar de Workumerweg met een verbinrWngsweg vanaf deze weg naar de stad, ook via het Skilwyk. Dit plan is aanmerkeiyk groter van opzet geworden dan het oorspronkeiyke, omdat een vaste brug zowel over de Witmarsumer- als over de Makkumervaart gebouwd moest wor den. Het gemeentebestuur meende dat het tracé van de Verbindingsweg gericht moest zqn naar het eigenlijke hart van de stad, mede om te voorkomen, dat de Dijlakker haar functie in het stadsverkeer zou verliezen. Doorbraakplannen werden opgezet en door de Raad aangenomen. Door de vanwege de internationale moei lijkheden gevorderde investoringsbeper- klngen kon aan deze goede plannen geen goedkeuring worden verleend. De stryd om deze plannen, welke somtyds een emotioneel karakter droeg, is gestre den. De geschiedenis zal hier later over oordelen. Gebroken was onze energie niet en na de Prins Bernhard viert a.s. Zondag zijn verjaardag. Foto: Z. K. H. in generaals-uniform.

Kranten in de gemeente Sudwest-Fryslan (Bolswards Nieuwsblad, Sneeker Nieuwsblad en Friso)

Bolswards Nieuwsblad nl | 1952 | | pagina 1