CHICAGO DEED DE BESTE KEUZE
KRIS-KRAS door Nederland
EEN NIEUWE ZITTINGSPERIODE
GEOPEND
i wi
Makkum
T
No. 56
Zuidwest Friesland
West-
Uitgave van Drukkerij Fa. A.J.OSINGA -
B o 1 s wa r d
e n
Buitenlands Overzicht
üs hjoed
to sizzen
Dr Drees op zoek naar personen
Windhoos over
liet communisme wil Oost-Duitsland in zijn
greep houden
Avondvierdaagse
Jongetje o ver reden
Brazilië-Nederland 5-1
Hwat hat Gabe Skroar
Eisenhower meest aannemelijke man,
maar niet de meest ideale figuur
Streekblad voor
-1
48e Jaargang
Vrijdag 18 Juli 1952
Bolswards Nieuwsblad
As antwurd oan in jonge lêzer, dy’t skreau
West-Dui island.
Beit Gabe:
KAMEROVERZICHT.
■-ó v’ SÉ
ten is verklaarbaar, omdat de stemmen
van boeren en negers een grote rol zullen
spelen bij de keuze van de president.
In negerkringen schijnt men echter niet
erg onder de indruk van deze beloften,
men beschouwt daar evenals Amerikaanse
vakbondskringen de democratische partij
toch nog altijd meer principieel vooruit
strevend dan de republikeinse.
op, bestaande uit respectabele Kamerle
den. Evenals bij de sluiting sprak de Mi
nister slechts een zeer korte speech uit.
Hij verklaardde deze bijzondere zitting
zonder meer voor geopend. Het meest aan
trekkelijke van deze dag is voor ons de
Kamer zelf. De nieuw gekozenen stellen
zich voor aan de oude rotten in het vak.
En na de sluiting van de Verenigde Ver
gadering komen de Kamers afzonderlijk
bijeen om de altijd indrukwekende eedsaf
legging te doen plaats hebben.
Voordat dit kan gebeuren, houdt een com
missie van onderzoek zich geducht bezig
met de geloofsbrieven. Het bleek, dat er
99 waren ingezonden. Eén Tweede Kamer
lid ontbrak dus nog. Dat was een commu
nist, daar Piet van Staveren, de Indië-de-
serteur, had laten weten, zijn benoeming
niet te kunnen aannemen. Ook al zou hij
dit willen, hij zou niet kunnen, want hij is
veilig opgeborgen in de gevangenis te
Leeuwarden, terwijl hij bovendien nog niet
Né, Gabe, doch üs dit net oan,
Wier, ’k bin it hast bistoarn,
Doe ’k lies, dat üs hide Skroar
’t Fjild woe romje foar in oar.
Gabe, Gabe, hoe kin jo ’t dwaen
En üs sa’n tobeksetter jaen,
Hwat Boe 't libben foar üs wêze,
As wy nea, ja nea mear léze
Jou forstannich wurd, dat üs laet
Op üs muoisum libbenspaed?
Jo onnners bringe üs sinneskyn,
Jou wurd, dat giet der by üs yn.
Lat üs dêrom net allinne,
Bliuw foar üs, üs sinne;
Gabe Skroar, ’k hoopje dat jo ’t
forstean
Jo meije nea wer fan üs gean.
It is lyk as jo skriuwe,
To’n earsten sil Gabe bliuwe.
Myn jonge lêzer, wês gerêst,
Doch nei myn wize wurden, dat is
't bést.
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Redactie en Administratie:
Marktstraat 13 - Bolsward
Telefoon 451 (K 5157)
dit
N.-
Is de Russische straaljager, die volgens
Belgrado dezer boven Z.-Slavlsch gebied
verscheen, bedoeld als een waarschuwing
aan Tito, zich van deze samenwerking te
onthouden, nadat Moskou’s pogingen om
dit door een tegemoetkomender houding
jegens Tito te bereiken, mislukt zijn?
Mossadeq, opnieuw premier in Perzië ge
worden, heeft niet beter weten te doen da»
Hitlers ex-minister Schacht uit te nodige
om in zijn land de financiële moeilijkheden
Jacob Cats’ geboortehuis wordt gerestau
reerd. Het geboortehuis van Jacob Cats
te Brouwershaven zal worden gerestau
reerd. De gemeenteraad van Brouwersha
ven heeft besloten hieraan steun te ver
lenen.
ging steeds zwaarder wegen. Door een door
Odenthal veroorzaakte strafschop werd ’t
21 en nog voor de rust stonden onze
vertegenwoordigers met 3-1 achter.
Ook na de hervatting hield de Nederland
se ploeg dapper vol, doch zij moest in de j
slotphase van de strijd nog twee treffers
van de Brazilianen toestaan: 5-1.
De conventie te Chicago heeft door generaal Eisenhower tot republikeins
candidaat voor het Amerikaanse presidentschap aan te wjjzen, de voor
West-Europa onder de gegeven omstandigheden beste keuze gedaan. Aan
republikeinse zijde was geen andere figuur te vinden, die Europa en zijn
behoeften zo goed kent en die zozeer overtuigd is dat het behoud van
W.-Europa ook een levensbelang voor de Ver. Staten is. De republikeinen
hebben dus niet alleen de man aangewezen, idie hen ter overwinning
kin voeren, maar ook de voor West-Europa meest aannemelijke man.
Dat wil echter niet zeggen de meest Ideale figuur. Want al zijn door
de keuze van Elsenhower de krachten, die Amerika mln of meer willen
isoleren van West-Europa op de achtergrond geschoven, het program
waarop Eisenhower is gekozen en de figuur van de republikeinse can
didaat voor het vice-prepidentschap Nixon, een aanhanger van Taft
verraden toch duidelijk een poging tot verzoening van beide richtin
gen in de republikeinse partij, zodat de mogelijkheid bestaat, dat als
Eisenhower inderdaad president wordt, het accent der Amerikaanse
buitenlandse politiek toch wat minder scherp op West-Europa zal val
len dan thans het geval is.
dat ze een toetssteen voor Ruslands bedoe
lingen kunnen vormen en Moskou niet in
staat zullen stellen op een conferentie de
besprekingen maanden lang te rekken. De
onwaarschijnlijkheid dat de Russen wer
kelijk accoord zouden gaan met een her
enigd democratisch Duitsland blijkt ook
wel uit het feit, dat de Oost-Duitse com
munisten nu hebben besloten een „volks
democratie" van hun gebied te maken en
een eigen leger te vormen. Het commu
nisme wil Oost-Duitsland in zijn greep i te komen wegtoveren,
houden.
Nu alle gegevens bekend zijn over
wandelsporteveneement, dat door de
Nederlandse Wandelsportbond in 19 plaat
sen in de drie Noordelijke provinciën werd
gehouden, blijkt dat het aantal deelnemers
dit jaar, dat van het vorige jaar weer verre
overtreft.
Niet minder dan 3150 personen namen dit
jaar deel, waaronder 105 groepen. (Het vo
rig jaar waren deze getallen resp. 2803
en 86).
De Jeugd Avond-Vierdaagse, die dit jaar
voor het eerst in het Noorden georgani
seerd werd, had een overweldigend succes.
Het aantal deelnemers hieraan (leeftijd
tot en met 15 jaar) bedroeg 1745, zodat
in totaal 4895 personen aan de start ver
schenen.
Meppel, Oosterwolde en Joure bereikten,
naar verhouding, de beste resultaten. Het
aantal uitvallers was zeer gering, hetgeen
mede te danken was aan het voor wande
len bij uitstek geschikte weer.
Druk op Truman.
Het is daarom dan ook begrijpelijk,
dat men vooral uit die vakbonds
kringen druk op president Truman
uitoefent om weer een candldatuur
voor het presidentschap van de zij
de der democratische partij te aan
vaarden.
Deze partij, welker conventie thans te
Chicago in voorbereiding is, waar ze 21
Juli officieel begint, beschikt eigenlijk
over geen andere figuur van formaat, wel
ke het tegen Eisenhower kan opnemen
en in staat is de kleurloze middenstof, die
zich bij het uitbrengen van zijn stem laat
leiden door momentelijke sympathie, voor 1
zich te winnen. De naaste dagen zullen
uitwijzen of Truman alsnog aan de aan-
drang op hem geoefend zal toegeven, of I
dat de democratische partij genoegen zal
moeten nemen met een candidaat, die veel
minder tot het volk spreekt dan de bril-
lante figuur van een Eisenhower, die ove
rigens reeds in het begin van zijn verkie
zingscampagne enkele uitgUjdingen pleeg
de o.a. in de vorm van een scherpe critiek
op Frankrijk.
Tenslotte:
Van het verdere nieuws vermelden we nog
het besluit van de Grote Drie om Zuid-Sla-
vië nog meer wapens te leveren dan vorig
jaar. Er is daarbij ook een principiële wij
ziging in het spel. Tot nog toe kreeg Z.-
Slavië wapens geschikt vooral voor defen
sieve doeleinden en guerilla, nu krijgt het
ook wapens, die voor een oorlog van of
fensief karakter kunnen dienen.
Blijkbaar rekent men al op een groot
scheepse Zuid-Slavisch—Grieks-Turkse
samenwerking als er iets op de Balkan ge
beurt.
Op de Kimswerderlaan te Kimswerd is
Dindsdagmiddag de 8-jarige Pieter Bruin-
sma door een vrachtauto van de firma
Meurs uit Kerkrade overreden en op slag
gedood. De jongen was ongemerkt op de
wagen geklommen, er van af gevallen en
onder de achterwielen terecht gekomen.
Volgens verklaringen van ooggetuigen
heeft de chauffeur geen schuld.
Voorzittersnomi natie.
De afgetreden voorzitter der Tweede Ka
mer, dr Kortenhorst, werd met een rés
pectabel aantal stemmen weer als numme’
één op de voordracht voor het president
schap geplaatst. Hij verkreeg niet minder
dan 93 stemmen. Nummer twee werd de
socialist Burger met 80 stemmen, terwij’
de a.r. afgevaardigde Terpstra 83 stem
men op zich wist te verenigen.
Deze drie personen zullen optreden als
resp. eerste, tweede en derde voorzitter
Een voor-oorlogse traditie werd weer her
steld. Deze voordracht voor de voorzit-
tersnominatie werd persoonlijk aan H. M
de Koningin aangeboden, door de heer
Kortenhorst, begeleid door een commissie.
Reeds tijdens de vergadering waren de
grondwetsvoorstellen ingediend. Op 23 Jui’
zullen zij door de Tweede Kamer worden
behandeld. De Eerste Kamer, die ook reeds
bijeenkwam om haar leden te beëdigen,
zal daarop spoedig volgen.
Prins te Parjjs. Prins Bemhard heeft te
Parijs de grote parade bijgewoond, die
werd gehouden ter gelegenheid van Frank
rijks nationale feestdag.
Donkere kermis. Tengevolge van een
electriciteitsstoring kwam de kermis te
Laren (N.H.) vijf kwartier in donker te
zitten, met het gevolg, dat het kermis
terrein leeg stroomde en de kermisvreug
de door velen werd omgezet in een drink
gelag, waarbij werd gevochten en de poli
tie moest ingrijpen.
Anderzijds mag men aannemen, dat het
republikeinse program eigenlijk niet meer
is dan een propaganda-pamflet dat beoogt
zoveel mogelijk stemmen voor de republi
keinse partij te werven en dat het daarom
Eisenhower, als hij eenmaal gekozen is,
voldoende vrijheid zal laten om naar zijn
eigen inzicht te handelen.
Dat is misschien maar goed ook, want
de buitenlandse paragraaf van ’t program
slaat een nogal agressieve toon aan. Z
wenst herroeping van de verdragen met
Rusland te Teheran, Jalta en Potsdam
aangegaan en wenst niet alleen het be
dwingen van de Russische neiging tot
agressie, maar ook een streven naar be-
vrijding van de volken, die onder het com- I
munistlsche juk verkeren als de Oost- j
Europese satellietstaten en China.
de vereiste Heef tijd, voor het Kamerlid
maatschap heeft bereikt.
Minister Joekes zocht men ook tevergeefs
op de Kamerbanken. Door ziekte was hij
verhinderd om in handen van voo zitter
Kortenhorst de eden af te leggen. Verder
was de Kamer compleet.
De commissie van onderzoek heeft nogal
wat bezwaren geuit tegen de wijze, waar
op de stemming in Amsterdam heeft plaats
gehad. Het is daar zelfs gebeurd, dat een
lijst der p.v.d.a. maar liefst tweehonderd
stemmen te weinig bevatte. Ook op an
dere punten waren er klachten, zodat de
commissie verzocht een onderzoek in te
stellen naar die stembureaux die in ge
breke waben gebleven. De stad Amster
dam heeft dat inmiddels reeds toegezegd.
De Kabinetsformatie.
Het zal bekend zijn, dat dr Drees voor zijn
program de steun heeft verkregen van de
k.v.p., p.v.d.a., c.h.u. en een groot deel van
de a.r. Van deze laatste fractie is mede
gedeeld, dat er een minderheid tegen het
program is. Voor een deel zal dit wel de
onoplosbare kwestie Nieuw-Guinea zijn en
wellicht zit er ook nog angst voor een sa
mengaan met de socialisten.
De formateur bevindt zich nu in een heel
moeilijk stadium, n.l. dat van de verde
ling der zetels en het aantrekken van per
sonen. De kranten hebben reeds namen
genoeg vermeld om vier ministeries te
kunnen vormen, maar zover is het nog
niet gevorderd. Het is duidelijk gewor
den, dat ook over deze zaken de fractie
voorzitters worden gehoord. De besprekin
gen die dr Drees dus voert, zijn nog maar
zeer voorlopig. Definitieve toezeggingen
aan candidaat-mlnisters kan hij niet doen,
voordat er overeenstemming bestaat over
de verdeling. Het kan best zijn, dat be
paalde personen na een onderhoud met de
fractievoorzitters weer van het toneel
moeten verdwijnen, daar zij om de een of
andere reden niet acceptabel zijn. Zeker
is echter geworden, dat de ministers Stik
ker en Van den Brink niet in het nieuwe
kabinet zullen terugkeren. Het Departe
ment van Uniezaken en Overzeese Rijks-
delen wordt gesplitst. Unieaangelegenhe-
den zullen waarschijnlijk in de toekomst
gaan ressorteren onder Buitenlandse Za
ken, terwijl Nieuw Guinea en de West zul
len vallen onder een afzonderlijk departe
ment, dat dus aanzienlijk kleiner zal wor
den. Dr Drees poogt de volgende zetel
verdeling te bereiken: 5 p.v.d.a., 5 k.v.p.,
2 a.r. en 2 c.h.u.
Het moet niet uitgesloten worden geacht,
dat daarbij nog een vakminister zal wor
den aangetrokken. Langzamerhand is wel
gebleken, dat deze derde phase een vrij
langdurige geschiedenis is. Wellicht kun
nen volgende week definitieve mededelin
gen worden gedaan.
In de West-Duitse bondsdag zijn de ver
dragen met het Westen in eerste lezing
aanvaard, d. w. z. ze gaan nu naar de
commissies. Opnieuw verzetten de soc.-
democraten zich tegen deze verdragen,
doch toch niet meer zo fel als voorheen,
ze lieten doorschemeren dat als de Russi
sche voorstellen inzake de schepping van
een vrij herenigd Duitsland niet ernstig
gemeend bleken, ze misschien toch de ver
dragen zouden accepteren.
Dat laatste kan dan nu blijken bij de ver
dere onderhandelingen tussen de Grote
Drie en Moskou, terwijl in de Duitse bonds
dag de verdere behandeling der verdragen
bljjft rusten tot het W.-Duitse Hoogge
rechtshof de strijdvraag heeft opgelost of
de heroprichting van een Duits leger al of
niet in strijd is met de federale grondwet.
Zowel de Duitse regering als de soc.dem.
hadden deze kwestie aan het Hof voorge
legd.
„Zonnegloren".’ Sanatorium „Zonneglo
ren" vierde Woensdag zijn 25-jarig be
staan. Duizenden en nog eens duizenden
oud-patiënten en familieleden hadden zich
naar Soest begeven om de feestelijkheden
mee te maken.
Wending in Korea. I
Als wenste de regering-Truman al direct
I een antwoord te geven op de beschuldiging
I van haar republikeinse tegenstanders, dat
ze niet genoeg aandacht aan het Verre
Oosten schenkt en er niet doortastend ge
noeg optreedt, zo plotseling is het grote
luchtoffensief der Ver. Naties in Korea
begonnen. De Amerikaanse chef van de
staf daar heeft verzekerd, dat de zware
luchtaanvallen er zullen worden voortgezet
tot een accoord in de wapenstilstands-
onderhandelingen is bereikt. Uit Washing
ton wordt bericht, dat de Amerikanen
Van defensief tot offensief?
Er klinkt dug in dit programma een zeke~
verlangen door om van het defensief naar
het offensief over te gaan, doch men moet
dit niet al te tragisch nemen, want er zijn
millloenen Amerikaanse kiezers van Pool-
se en Tsjechische afkomst naar wier stem
men de republikeinen dingen en voor hen
Is kennelijk deze zinsnede uit het program
bestemd, dat allicht om soortgelijke re
denen ook een vriéndelijk woord aan Israël
wijdt. De aanhangers van Taft worden te
gemoet gekomen doordat in de militaire
paragraaf van het program een grote
luchtmacht wordt geëist en gezegd wordt
dat „het Oosten niet zal worden opge
offerd om tfld te winnen In het Westen”,
d. w. z. het program eist minstens zoveel
aandacht voor de toestand in het Verre
Oosten als voor Europa.
De republikeinen MacArthur
vooraan hebben de regering Tru
man er altijd van beschuldigd dat
ze te veel aandacht schonk aan het
Westen en dat daarvan de afbrok
keling van Amerika’s gezag in het
Verre Oosten het gevolg was.
Het program is echter ook hier vaag ge
noeg om Elsenhower, eventueel als presi
dent gekozen, voldoende armsla^ tn laten.
Dat het program de boeren bescherming
van hun producten belooft in de prac-
tjjk betekent het, dat de invoerbeperking I overtuigd zijn dat de Noordelijken op deze
van dergelijke producten uit andere lan- wijze murw zijn te krijgen, terwijl de rode
den, waartegen Truman pas zo scherp
heeft gewaarschuwd en zeer liberaal is
in de paragraaf betreffende de burgerrech-
Vr(je verkiezingen in Duitsland
mogelijk
Amerika, Engeland en Frankrijk
hebben namelijk Moskou voorgesteld
dat zij vieren eerst zullen bijeenko
men om een onpartijdige commissie
te benoemen, die moet nagaan of
de voorwaarden aanwezig zijn voor
vrije algemene verkiezingen in ge
heel Duitsland.
Zodra het rapport dezer commissie gereed
zou zijn, zouden de Grote Vier opnieuw bij
Dinsdagmiddag ging over Zuidelijk Mak- elkaar komen om eventueel tot het doen
kum een windhoos, die in de gróte tuin
van de heer D. Kamstra een grote ravage
heeft teweeg gebracht. Ongeveer een 80
glasramen werden de lucht in gezogen,
waarvan de brokken in een wijde omtrek
zijn verspreid. Gelukkig was het juist mid-
dagschaftttjd, zodat er niemand in de tuin
werkzaam was en er zich geen persoonlij
ke ongelukken hebben voorgedaan.
Kamstra schat de schade op ongeveer
f 400.Voor hem dus een rare ramp.
Op de haven vlogen de deksels van de
taanpotten.
feltjkheid, waarmede hjj op zo’n dag ont
vangen wordt. Rijkspolitie te paard gaat
aan de Koninklijke koets, waarin hU naa»-
het Binnenhof wordt gereden, vooraf. In
Ijjke voorstellen zullen accepteren, voor- het Kamergebouw wacht een indrukwek-
stellen die thans zo handig opgesteld zijn, kende commissie van in- en uitgeleide hem
Door het comité „Breda Oranjestad” werd Woensdag 16 Juli aan
H. M. de Koningin een schilderij aangeboden, waarop de vier
Prinsessen zijn geschilderd. Het schilderij is vervaardigd door
de kunstschilder Zwagemakers.
Nederland startte zo goed in de Olym
pische strijd tegen Brazilië. In dat eerste
kwartier stonden de Brazilianen even
vreemd te kijken van het vlotte, frisse spel
der Oranjehemden, dat al spoedig kansen
opleverde. De belofte, die dit optreden
scheen in te houden, leek te worden inge
lost, toen Van Roessel na 16 min. uit een
vrije trap Nederland de leiding bezorgde.
De gelijkmaker, die kort daarop ietwat
fortuinlijk ontstond, gaf de Brazilianen
echter hun zelfvertrouwen en evenwicht
terug. Hun grotere technische vaardigheid prestige ten goede komen. Als er tenmin
ste een dergelflke conferentie komt.
Chinezen in een protest tegen het feit,
dat de Amerikanen bU deze bombardemen-
ten ook Chinees gebied hebben getroffen,
1 juist beweren, dat Amerika met dit offen
sief niet anders beoogt dan de bestands-
ónderhandelingen af te breken. Deze ver
onderstelling is natuurlijk onjuist. Om ve
lerlei redenen wensen ook de Amerikanen
een wapenstilstand in Korea. In de eerste
plaats omdat deze campagne vooral hun
zware offers aan goed en bloed kost, in
de tweede plaats zou een wapenstilstand
thans Truman en de zijnen uitstekend te
pas komen in de verkiezingscampagne te
gen de republikeinen en in de derde plaats
zou het goed zjjn als de Grote Drie naar
de conferentie met de Russen over Duits
land zouden kunnen gaan met de wapen
stilstand in Korea in de zak, dat zou hun
houden van die vrije verkiezingen te be
sluiten, waarna het verenigde Duitse volk
zelf een nieuwe regering zou moeten vor
men, die met de geallieerden over een
vredesverdrag kan onderhandelen.
De Russen wilden het heel anders.
wilden al direct ter eerste conferentie het handelt geheel in opdracht van de
vredesverdrag bespreken en dat men zich ^^^gln. Men kan dat zien aan^de hof-
daarbtj zou laten leiden door de bepalingen
van het verdrag van Potsdam. Niemand
gelooft dat de Russen werkelijk de Weste-
Deze week hebben we een kleine Prinsjes
dag beleefd. Zaterdag j.l. is de zittings
periode van de oude Kamers der Staten-
Generaal gesloten. Er zijn nieuwe Kamers
gekozen. En om die bijeen te kunnen laten
komen, moet er een nieuwe, bijzondere
zitting worden geopend. Men zou kunnen
wachten tot de echte Prinsjesdag, de derde
Dinsdag in September. Dat was echter niet
mogelijk, want algemeen is men van oor
deel, dat de wetsontwerpen over de grond
wetswijzigingen zo spoedig mogelijk in
tweede lezing dienen te worden behandeld.
Zou dit niet gebeuren, dan duurt het tot
Januari 1953, op zijn vroegst, voordat even
tueel de Kameruitbreiding doorgang zou
kunnen vinden. Dat is bezwaarlijk, daar
dan de nieuwe vijftig Kamerleden niet de
debatten over de Troonrede waar
schijnlijk meteen Regeringsverklaring
kunnen meemaken. Zuiver formeel gere
deneerd, zou men dan kunnen zeggen, dat
deze vijftig voor het optreden van dit Ka
binet geen enkele verantwoordelijkheid
dragen.
Daarom is er dus deze bijzondere zitting
ingelast. Zij zal slechts heel kort duren,
want op 13 September a.s. wordt er weer
een einde aan gemaakt.
Zo’n tussentijdse zitting hebben we ook in
1948 meegemaakt. Toen moesten ook
grondwetsvoorstellen in tweede lezing be-
handeld worden. Niet H. M. de Koningin
verricht deze openingsplechtigheid, maar
de (demissionaire) minister van Binnen-
ZU i landse Zaken, Prof. Beel.
Abonnementsprij s
f 1.50 per kwartaal bij vooruitbetaling
Advertentieprijs: 12 cent per m.m.
Giro 87926
