EGYPTISCH LEGER
PLEEGDE STAATSGREEP
KRISKRAS door Nederland
üs hjoed
to sizzen
In Perzië heeft Mossadeq (stijfkoppig en
roekeloos) de macht weer in handen
Paus wendt zich tot
Russen
HELSINKI
Turndemonstr at ies en
Atletiekwedstrijden
te Rijs
1300 doden op één
heuvel
Chavam ontsnapt na
arrestatie
WK1
Werkloosheid
in Friesland is
onrustbarend
Streekblad voor West- en Zuidwest Friesland
Uitgave van Drukkerij Fa. A. J.OSINGA - Bolsward
Buitenlands Overzicht
Hwat hat Gabe Skroar
No. 58
48e Jaargang
Vrijdag 25 Juli 1952
Bolswartls Nieuwsblad
I
icago”.
PYT.
i
e
een
r.
L
ran
:en,
de pause-
x
ke-
)eg
Bepaald opgewekt is het nieuws van deze overzlchtsperiode niet, hoewel
er juist by de aanvang van die periode enige factoren waren, welke
Mond- en klauwzeer neemt af. In de week
van 613 Juli 1952 werd geen sterfgeval
van mond- en klauwzeer geconstateerd.
Abonnementsprijs
f 1.50 per kwartaal bij vooruitbetaling
Advertentieprijs: 12 cent per m.m.
Giro 87926
e
i-
e
n
n
le
s-
>ed
le
er
ge-
aan
lijk
asd
;lad
gen
isje
en
m.
m-
m
;n
zal
it,”
m
Ut
ar
an
ek
Ier
«ar
m-
I.
a
Bunzings onder de vloer. By de heer Jan
Bos te Boelenslaan ontdekte men een nest
met vier bunzings onder de vloer. Dat men
geen prijs stelde op deze niet bepaald fris
ruikende roofdieren is duidelijk.
De zuidelijke democraten zijn tegen vol
ledige burgerrechten voor de negers, die
de noordelijken wel wensen en ook over
de sociale politiek zo men daarvan in
Amerika nog kan spreken bestaat een
diepgaand verschil van mening.
De beste kansen om candidaat te worden
als Truman volhardt by zfln weigering
schjjnt gouverneur Stevenson te hebben.
Deze was aanvankelijk door Truman naa
voren geschoven, doch Stevenson weiger- 1
de herhaaldelijk. Ter conventie bleek hij
echter bereid desnoods een candidatuur te
aanvaarden. Men schrijft zijn weigering te
genover Truman toe aan het feit, dat Ste
venson niet de naam wil hebben een can
didaat van Truman te zijn, omdat hij niet
de gehele politiek van Truman en de fou
ten die daaraan z.i. kleven wil overnemen
en hoopt ook de stemmen van de meer
conservatieve democraten te kunnen ver
werven.
En yn Tsjerkwert kroep In njlrre op
It hiem.
6 V
Nederlands grootste gemaal komt in Oos-
terpoiider. Op 30 Juli wordt aanbesteed
het bouwen van het eerste gemaal en van
een schutsluis voor de Oosterpolder. Ge
maal en sluis komen te liggen In het mid
den van de toekomstige polder, op een
punt, dat ongeveer twintig km verwijderd
is van Harderwijk, Urk en Marken. Op
deze plek is ook de toekomstige polder-
hoofdstad geprojecteerd.
Postzak met verleden. Een Zwitserse al
pinist heeft op de Cengalogletscher een
postzak-met-een-verleden gevonden. Deze
postzak, die uit Nederland kwam en In
een vliegtuig reisde dat in October 1938
tussen Frankfort en Milaan verongelukte,
bevat 125 brieven en 17 briefkaarten. Ze
zyllen alsnog besteld worden. Tante Pos
Is soms langzaam, maar secuur.
Auto onder trein, bestuurder gewond. Bij
de van flikkerlichten voorziene spoorweg
overgang te Havelterberg bij Steenwjjk is
Woensdagavond een volkswagen gegrepen
door de diesel-electrische, die om 19.18 uur
uit Steenwijk vertrekt. De auto werd
over een afstand van 25 meter door de
trein meegesleurd. De bestuurder, de heer
F. M. de B. uit Klazlenaveen, werd uit de
auto geslingerd en bleef enkele meters ver
der zwaar gewond liggen.
Gaan Zwollenaars dansen in ’t bad? On
derzocht wordt of het Zwolse Sportfond-
senbad, dat al een jaar gesloten is, exploi
tabel te maken is door het te verhuren als
dansgelegenheid. Men zou er een houten
vloer in willen leggen en de badhokjes
met gordijnen camoufleren. Er ontstaat
dan een grote ruimte, die voor toneel,
dansen of binnensport gebruikt kan wor
den.
Kind onder lading gedood. Een noodlot
tig ongeluk heeft Woensdagmiddag het
leven gekost aan het bijna 4-jarig meisje
H. de Lepper uit de Kruisstraat te Eind
hoven. 't Kind speelde achter de ouderlijke
woning bij een met meubelplaat geladen
handwagen. Plotseling kwam er werking i
in de lading, waardoor hot kind onder de
meubelplaat bedolven werd. Kort daarna
is het overleden.
Beverrat in fuik. De visserman S. van
der Veer te Bakkeveen haalde in een van
zijn fuiken, een beverrat boven water. Het
dier was, met de staart gemeten, bijna een
meter lang.
Dronken man stichtte brand. In de nacht
van Zondag op Maandag brak in het huis
van de familie S. te Sevensum (L.) plot
seling brand uit. Buren schoten toe om in
afwachting van politie en brandweer hulp
te bieden. Tijdens het blussingswerk merk
te men een man op, die zich op een enigs
zins verdachte wijze gedroeg. Hy werd
door enkele mannen gegrepen en by aan
komst van de politie daaraan overgele
verd. Toen bleek de man een P. te zyn, die
in Schiedamse nevelen gehuld, de brand
gesticht had en zich even te voren
portemonnaie had toegeëigend.
Afschuweiyke moord. In een woning aan
de Willebordusstraat te Rotterdam heeft
zich, naar wordt aangenomen, Zondagmid
dag een vreselijk drama afgespeeld. De 22-
jarige telefoniste A. G. B., die 's middags
half één was teruggekeerd van Duinrell (by
Wassenaar), waar ze gekampeerd had, is
vermoedeiyk tussen één en vyf uur in de
middag, na een hevige worsteling op gru-
weiyke wyze om het leven gebracht. De
dader heeft een goed heenkomen gezocht.
Op aanwyzingen van buren bestaat van
hem een vaag signalement.
zo-
jaar geleden was, is het grootst
Prinsesjes maken rebus. Koningin Juliana
heeft prinses Beatrix en prinses Irene toe
gestaan voor het landeiyk comité van het
erefonds voor oud-verpleegstors een rebus
te ontwerpen, die het doel en wezen van
het erefonds omschryft.
Om de zilveren krab. Te Temeuzen is een
internationale wedstryd in het vissen van
krabben gehouden; winnaar werd de heer
G. Verbrugge uit Mechelen met een exem
plaar van 105 gram.
Nooit te oud om te leren. Een 84 jaar
oude heer stond dezer dagen voor de Alk-
maarse politierechter: hy zou de vrouw
van zyn vroegere bedryfsleider hebben ge
slagen, omdat zy niet goed vond, dat hy
het vee weidde op haar bleekveld. Wegens
gebrek aan bewys werd de 84-jarige vry-
gesproken.
Staatsgreep in Egypte.
De toestand in Perzië herinnert in menig
opzicht aan die in Egypte waar door de
onbevredigde nationalistische wensen In
zake Suezkanaal en de Soedan, gepaard
aan economische moeiiykhedon het biyft
gisten en ook de positie van de dynastie
in gevaar biyft. Na slechts enkele weken
aan het bewind geweest te zyn, is ook Slr-
ry PaSha alweer als premier van het to
neel verdwenen en vervangen door zyn
voorganger Hilall Pasha, juist op het mo
ment dat van Engelse en Amerikaanse
Bekende athletes naar Amsterdam Naar
de heer D. Bessem, de directeur van het
Olympisch Stadion Woensdagmiddag mee
deelde, stelt hy pogingen in het werk om
voor de jubileumwedstrijden van het Ne
derlands Olympisch comité in het Olym
pisch Stadion te Amsterdam op 10 Aug.
de Australische athletes Marjorie Jackson
en Shirley Strickland te inviteren. Beide
athletes starten op 9 Augustus te Londen
en leken niet afkerig om deze invitatie aan
te nemen.
beidskrachten beneden veertig jaar
werkloosheid is ontstaan.
Het ongunstig verschil met de toestand
als die een j
in de rayons Leeuwarden, Buitenpost, Dok-
kum en Heerenveen, dus vooral in het Oos
telijk deel van de provincie. In Buitenpost
is gemiddeld meer dan elf procent van de
mannelijke beroepsbevolking zonder werk en
ook in de landbouw wordt de werkloosheid
steeds groter. In het rapport van het Arbeids
bureau wordt de hoop uitgesproken, dat in
de toekomst een gunstige invloed op het
werkloosheidspeil zal uitgaan van de uitvoe
ring van openbare werken.
aansprakelijk wordt gesteld tonde van de Houtrusthallen worden ge-
de onlusten, die in het afgelopen week- houden en wel op Zaterdag 20 September.
l-a d-.lig doden hebben ge- Winnares was het vorige jaar de 20-jarige
;evlucht naar het huis van een mej. Francisca Kant die 422 aanslagen per
minuut maakte.
In een brief van 3000 woorden heeft de
paus zich tot het Russische volk gewend. De
inhoud van de brief werd door radio Vati-
cana uitgezonden. De paus doet
op het
blij
„zelfs tot in de dood”.
Getracht zal worden, copieën van de pause
lijke boodschap in Rusland binnen te smok
kelen.
Olimpysk sportfestyn
Achilles scannen swarre,
By 't skaelfjür dat net kwynt,
Yn ’t lan fan tuzen marren.
Elk fyft’ diel fan de wrald
Dat hjoed wer yn syn ring stie
Yntins sil jong en SJd
Petearje oer Helsinki.
Olimpysk sportfestyn
Bringt nijstsjinst yn biweech nou.
Bringt lêzers yn trewyn,
Mear as ’t „Kongres Chii
Set seis yn wylde tsjoen
Hwa komt as wraldkampjoen
Op 't skouder, yn Helsinki 1
Dy’t dimmen oars yn ’t string gie.
Olimpysk sportfestyn
Wiid is de rom forklanke
Foech fjouwer jier forlyn
Optein fan Fanny Blankers
Hoop hwer’t men nij op bout
Bringt hia, dy’t doe sa flink die
Nei Nederlan strak ’t goud
Fortsjinne yn Helsinki
Mossadeq wenste een soort dictatuur uit
te oefenen en het leger in handen te heb
ben om het te gebruiken als er onlusten
onder het volk ontstonden nu het levens
peil door het ontbreken van inkomsten uit
de olie-industrie tot een ellendige laagte
is gezakt. Maar de Sjah wenste het leger
zoveel mogeiyk buiten de politiek, men kan
ook zeggen, onder zyn eigen invloed te
houden. Toen ging Mossadeq heen en in
zyn plaats kwam de oude Ghavam es
Soeltaneh, die reeds meermalen premier
geweest is, meermalen ook beschuldigd
is van corruptie en, als Mossadeq, be
hoort tot de groep ryke landheren. De
Sjah verwachtte van hem, dat hy, de na
tionalisatie der olie-industrie handhavend,
toch zou streven naar overeenstemming
met Engeland, om Perzië economisch weer
wat op de been te helpen. Ghavam heeft
die bedoeling ook biykbaar gehad, maar
is aan de uitvoering van zijn plannen niet
toegekomen, want de nationalisten, aan
hangers van Mossadeq, hebben zoveel her
rie gemaakt over zyn benoeming, en de
volgelingen van Moskou, verenigd in de
Toedeh-party, hebben daar zo kundig ge
bruik van gemaakt, dat er te Teheran een
revolutionnaire toestand ontstond, welke
slechts bezworen kon worden door het
ontslag van Ghavam en de terugkeer van
Mossadeq.
Dat betekent een zeer ernstige ne
derlaag voor het gezag van de Sjah
en een verhoogd prestie van Mossa
deq, temeer, omdat de uitspraak
van het Internationale Hof te Den
Haag, dat het zich niet bevoegd
acht kennis te nemen van het En
gelsPerzisch oliegqschil ook een
morele overwinning voor deze Per
zische premier is.
Maar waarschyniyk zal dat alles maar tfl-
deiyk zyn. Want deze oude, obstinate man,
die evenmin als Ghavam het gedaan zou
hebben, de hervormingen op landbouwge
bied zal invoeren, welke het Perzische volk
behoeft om welvarend te worden, zal nim
mer bereid zyn een grondslag voor een
vergeiyk met Engeland te zoeken, wat
Ghavam wel zou hebben gedaan. Hy kan
misschien zyn positie met behulp van het
leger en zyn nationalistische terroristen
voorlopig handhaven, maar de ontevre
denheid zal stygen en de Toedeh-party
zal niet aarzelen op het haar passende
moment in te grypen om zich van die on
tevredenheid te bedienen ten bate van
Moskou; als Mossadeq, van wiens stJjfkop-
pigheld en roekeloosheid men Mies kan
verwachten tenminste zelf niet besluit zyn
heil by de Russen te zoeken, hoezeer hy
het communisme ook haat.
Olimpysk sportfestyn
Wurd’ nou de folken „bruorren
Ban dy’t net flechtich bynt,
Mar ’t mes fan haet forduorret
Dat it fan fredesmoam
De Ijochte sinneblink wie
Of wol ’t üs net mear oan?
De haedpriis fan Helsinki
De in dit blad geannonceerde demonstratie
en wedstrijden trokken geen groot publiek
aan; voor een dergelijke gelegenheid mocht
men meer belangstelling verwachten.
Een prachtige aanblik, het zonnige veld be
dekt met gymnasten in diverse gekleurde
sportpakjes.
Het geheel stond onder leiding van de heer
M. van der Sluis, leraar lichamelijke opvoe
ding, Langweer.
De ver. van Koudum (Oeverzwaluwen),
Balk en Sloten deden elk voor zich of tesamen
verschillende oefeningen, aan de ringen, op
de brug, estafetteloop, hoogspringen en
hardlopen.
Over het algemeen werden goede prestaties
geleverd, al bleken de hardloopsters, zowel
ouderen als adspiranten nog geen Fanny’s te
zijn. Enfin, zij hebben nog de tijd. Het
hardlopen van Heren 1500 meter, vrije
deelname, werd gewonnen door C. Canne-
gieter van Woudsend, tweede werd B. Veen-
stra van Workum; tijden resp. 5u.7.0/ia en
511.121.«/io.
Het hoogspringen heren werd gewonnen
door C. Cannegieter Woudsend, tweede de
Jong Oudemirdum.
Bij de toekenning van
presteerde verkreeg Ba
en Sloten 507 p. De
door Balk gewonnen, Balk li.
handelingen te komen over de bekende
geschillen: Suezkanaal en Soedan.
Dit was het begin van ernstige onlusten.
Woensdagochtend heeft de Egypti
sche regeringszender bekend ge
maakt, dat het leger een staats
greep heeft ondernomen ouder lei
ding van generaal Wohammed Na
guib Pasja, militair gouverneur van
Kalro. Volgens de radio heeft het
leger de macht overgenomen.
De staatsgreep geschiedde kort na
dat de nieuwe premier Hilaly pasja
zyn kabinet had gevormd.
De aanleiding tot de gebeurtenissen schijnt
te liggen in de weigering van koning Fa-
roek om de benoeming van Mohammed
Naguib door de vorige premies, Hoessein
Sirry pasja, te erkennen. De koning be
werkstelligde de benoeming van zijn zwa
ger, kolonel Ismail Sjerin pasja, tot mi
nister van Oorlog.
Het leger heeft thans een „zuivering” ge
ëist van het opperbevel en van het poli
tieke leven des lands. Het verzet zich te-
gen de „Inmenging van het Paleis in de
regeringszaken”. De actie zou zyn gericht
tegen de ongelimiteerde bevoegdheden des
konings, die als een absoluut monarch be
schouwd wordt. Reeds lang bestond er een
gevoel van ontevredenheid onder de mili
tairen met betrekking tot de persooniyke
invloed van koning Faroek in het leger
en de traagheid by de bevordering van of
ficieren.
hington beantwoord met een plan voor
onderhandellngen hunnerzyds met Rusland
over een handelsverdrag.
Inzake de politieke samenwerking z|jn al
lerlei plannen geopperd, dezer dagen zal
Frankryk aan de zes landen die deelnemen
aan het plan Schuman, voorstellen betref
fende een Europees politiek gezagsorgaan
doen. De uitvoering van dergeiyke plan
nen vordert echter jaren, en het is de
vraag of deze W.-Europa nog geschonken
zullen zijn.
Zoals bekend is generaal Eisenho
wer een sterk voorstander van de
Europese eenheid, zonder welke hy
eigenlijk ook geen effectieve verde
diging van dit werelddeel mogelyk
acht. De generaal meent echter na-
ieveiyk, dat die eenheid uit de grond
is te stampen.
gunstige perspectieven boden. Daar was b.v. in Perzië het aftreden van By Eisenhower, en in ’t algemeen in Ame-
Mossadeq, die heenging toen de Sjah hem mèt het premierschap niet rika zal er weinig begrip zyn voor een
ook het departement van oorlog wilde toetvertrouwen. j eventueel besluit der W.-Europese landen
om hun bewapening te vertragen en een
dergelgk besluit zal allicht de invloed van
zijde de eerste pogingen waren gedaan om j die stroming versterken, die minder di-
met Sirry Pasha tot een basis van onder- reC£ militaire hulp voor Europa beschik
baar wil stellen, en vooral aan zee- en
luchtmacht en atoomwapenen enorme
sommen wil besteden. Wat volgens voor
standers van deze richting nog altyd goed
koper uitkomt dan legers in Europa en
Azië op de been houden.
Terwyi wy dit schryven is nog niet be
kend, wie de candidaat der Democratische
party voor het presidentschap in Amerika
zal zyn. Als bjj de republikeinen is er ook
I by de democraten verdeeldheid, by de laat
ste vooral over het programma.
Een week lang hebben de UNO-troepen nu
al vergeefs storm gelopen tegen een belang
rijke heuvel ten Westen van Tsjorwon (bij
genaamd „de oude kale”), die van vitaal
belang is voor de verdediging van de Zuid-
koreaanse hoofdstad Seoel.
De Chinezen werden reeds tweemaal van de
top verdreven, maar beide keren wisten zij
deze te heroveren.
Het achtste leger taxeerde hun verliezen op
1300 man.
SPANNING OP DE OLYMPIADE
Finale 100 meter heren. De finish van de 100 meter. No. 981 de winnaar
Remigino (USA), op de tweede plaats. No. 296 Mc Kenley (Jamaica) en
de derde Mc Donald Bailey (tweede van links).
>unten voor het ge-
726, Koudum 688
estafetteloop werd ook
ïgt dus aan de
kop. De adspiranten hadden 60 m te lopen,
de oudere dames 80; hierbij werd o.i. niet
gepresteerd wat er in zit, er waren deelne
mers, die het wel geloofden.
De oefeningen op de brug werden zowel
door heren als door dames gedaan; hierbij
waren vrij zware, waaronder nij beide groe
pen keurige standen voorkwamen, anderen
brachten het er minder goed af.
Het mooiste nummer was wel de massale
oefening, ne trekvogels, die was beslist schit
terend 1
Bij het hoogspringen werden de 1.50 -j-
Soeltaneh, die vier dagen minis-
t van r
nger en
Ghavam es
ter-president van Perzië is geweest, is door
zijn voorganger en opvolger Mossadeq ge- r
ar resteer dj
Hij heeft echter kans gezien uit de gevan- Nationale wedstryd machineschryven. De
genis te ontsnappen en is spoorloos verdwe- tweede nationale wedstryd in machine-
nen. schryven zal dit jaar wederom in de ro-
Ghavam, die aansprakelijk wordt gesteld tonde van de Houtrusthallen worden ge-
voor
eind en Maandaj
kost. Hij was
vriend op 80
De West-Europese verdediging.
De kwestie der West-Europese verdedi
ging is weer op de voorgrond gekomen
door de kenneiyke onmacht der W.-Euro-
pese landen om het door hen aanvaarde
militaire programma te handhaven naast
de inspanning, welke zy zich moeten ge
troosten om zich economisch op de been
te houden. In Engeland neigt men meer
en meer tot de opvatting dat het bewa-
peningsprogramma over meer jaren dan
aanvankeiyk het plan was, moet uitge
smeerd, omdat men de lasten niet kan
dragen, zonder de productie- en export-
mogeiykheden van het land te schaden.
De Fransen hebben ronduit verklaard, dat
ze op hun bewapeningsprogramma gaan
bezuinigen als de Amerikanen in de naaste
toekomst niet nog voor een half milliard
dollar aan wapenen by hen bestellen, ter-
wyi het Amerikaans Congres juist dit
soort hulp aanmerkeiyk besnoeide.
De algemene klacht van W.-Europa
is ook dat Amerika zelf de grond
slag van de West-Europese wel
vaart, die het In staat zou stellen
zich snel te bewapenen, ondermynt
door zyn haaidelsbeperklngen, Deze
beperkingen, door het Congres ge
wild, zyn door Truman scherp ver
oordeeld en hy heeft aan de raad
van advies voor de onderlinge vei
ligheid nu verzocht een onderzoek
in te stellen ter oplossing van de
vraag „hoe kunnen de Ver. Staten
helpen aan de vergroting van de
militaire en economische kracht van
hun bondgenoten zonder immer-
durende subsidie”.
Misschien zal het rapport een aardige
theoretische oplossing weten te geven,
doch het Amerikaanse congrest dat de
Amerikaanse belastingbetaler, industrieel
en handelsman vertegenwoordigt, zal er
niet licht toe te brengen zijn, de aanbe
velingen van zo’n rapport te aanvaarden.
Temeer niet nu na Acheson’s bezoek aan
Brazilië, diverse Zuid-Amerikaanse staten
op economische hulp van de Ver. Staten
aandringen, de pry's welke zij eisen voor
een eventueel in bedwang houden van Ar
gentinië, als Noord-Amerika eens in een
oorlog met Rusland zou worden gewikkeld.
De Argentqnen zouden dan van plan zijn
op buit in hun' buurt uit te gaan en heb
ben het verzoek van andere Z.-Amerikaan-
se staten om economische steun van Was-
:gezonden, De paus doet een beroep
Russische volk het geloof trouw te
lijven en het communisme te weerstaan,
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Redactie en Administratie:
Marktstraat 13 - Bolsward
Telefoon 451 (K 5157)
De situatie op de Friese arbeidsmarkt wordt
er niet beter op. Wel daalde het aantal werk
lozen van eind Maart tot 14 Juni van 9711
tot 4966, maar op 12 Juli stonden er al weer
5898 werkloze mannen ingeschreven bij het
Gewestelijk Arbeidsbuerau. Begin Juli van I
het vorig jaar bedroeg het aantal werklozen
2919, zodat er nu enkele duizenden werklo
zen meer zijn. In een rapport van het Gewes
telijk Arbeidsbureau te Leeuwarden wordt
geconstateerd, dat de oorzaken van de stij
gende ontwikkeling in de werkloosheid nog
bestaan. Opvallend is dat vooral onder ar- j
beidskrachten beneden veertig jaar meer
isprakelijk wordt gesteld tonde van de Houtrusthallen worden
ig dertig
gevlucht na
km buiten Teheran.
