11
DE KABINETSFORMATIE
RONDOM
STEVENSON - MOSSADEQ - FAROEK
EVA PERON
Streekblad voor West- en Zuidwest Friesland
Uitgave van Drukkerij Fa. A.J.OSINGA - Bolsward
Buitenlands Overzicht
üs hjoed
fo sizzen
Het spel is uit
nog niet
I
Freule-partij
te Wommels
Kaatspartij te Arum
„Opgaan, blinden en verzinken*’ geldt ook
voor internationale figuren
Hwat hat Gabe Skroar
Door weigeren van de P.v.d.A. ook Prof. Deel
geslaagd
I
No. 60
48e Jaargang
Vrijdag 1 Augustus 1952
Bolswards Nieuwsblad
I I
PIET.
ooit weet krijgen, dit gebied tot een soort
r
J
I
I
A. HEEMSTRA KONING
r
r
t
F
S
0
Egypte.
In Egypte is konlng Faroek door het le
ger, onder leiding van generaal Naguib
tot aftreden gedwongen. Met de aanwijzing
van. Faroeks zoontje van zeven maanden
tot zijn opvolger is voorlopig de dynastie
en de constitutionele monarchie gered.
Voorlopig, zeggen we, want het is best mo-
geljjk dat dit kind slechts kort als sym
bool van het koningschap zal worden ge
handhaafd, omdat het nu al een rol in de
internationale politiek zal moeten spelen.
Sedert verleden jaar dragen de koningen
van Egypte Immers ook de titel voor de
Soedan en de huidige machthebbers in
Egypte militair Naguib en de door deze
aangezochte premier AU Maher Pasja
Ruim zestien jaar terug:
Het troetelkind der natie;
Intelligent en vlug,
Vol koninklijke gratie.
Een blozend knap gezicht,
Sportieve jonge krachten;
Hij zag zijn hoge pUcht,
Faroek deed veel verwachten.
Abonnementsprijs
f 1.50 per kwartaal bij vooruitbetaling
Advertentieprijs: 12 cent per m.m.
Giro 87926
Dat het Individu zelfs in Aew tyrt, die men wel die der massa noemt,
«ten rol van betekenis in het wereldgebeuren speelt, kwam nooit beter uit
dan in de periode, waaraan wy nu dit overzicht gaan wyden en welke
gekenmerkt wordt door een viertal namen: Mossadeq, Faroek, Stevenson,
en Eva Perón, Mossadeq steeg tot de toppen van de macht in Perzië,
Faroek maakte zfln diepst mogeljjke val in Egypte, gouverneur Steven
son van Illinois werd de candldaat der democratische partij voor het
Amerikaanse presidentschap en Eva Perón, de echtgenote van de Argen
tijnse president ging op 33-jarige leeftijd heen. Vier figuren uit de inter
nationale politiek ondergingen de wisselende kansen van dit leven, maar
wat hun wedervlel laat ook de wereldpolitiek niet onberoerd.
’t Vergulde sterren jacht,
Ligt wiegend aan de kade,
Een korte groet.geef acht!
Volks grillige genade.
Slot van een bonte klucht,
Windvaan: vergoden, haten,
De onbestemde vlucht,
Faroek moest het land verlaten.
't Vergulde sterren jacht
Ligt wiegend aan de kade,
Door zijn beleid veracht,
Van die hem eens aanbaden,
’t Hoera-geroep verwaait,
Volks recht blijft steeds het hoogste,
Faroek heeft wind gezaaid,
Hij kan de storm gaan oogsten.
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Redactie en Administratie:
Marktstraat 13 - Bolsward
Telefoon 451 (K 5157)
5
e
r
i-
,t
Gouverneur Stevenson van Illinois is die
candldaat der democraten geworden. Men
acht hem over het algemeen de beste keus.
Hfl is, evenmin als Eisenhower, bijzonder
progressief of conservatief en daarom de
geschikte candldaat om van de beide vleu
gels der democratische party de stemmen
te verwerven. Voeg daarbij het feit, dat hy
zowel de steun der vakbeweging als van
de negers schijnt te zullen verwerven, dan
is het duidelijk dat Elsenhower nog een
zware concurrent aan hem zal hebben. Te
meer omdat deze de presidentiële zetel
moet veroveren, de democraten hebben
hem 20 jaar bezet en hebben hem dus al
leen te verdedigen, wat ook wel eens een
voordeel kan blijken, er zijn heel wat kie
zers die niet graag met een traditie bre
ken, al zijn er ook heel wat die graag eens
Yn Helsinki rikke wy sports tj erven blom
men,
Mar op Korea foelen wer bommen.
Yn doarpen en stêdden feesten en pretten,
Wylst tüzenen it libbon florbletten.
het nieuwe bewind sterk antl-Israëllsch
getint zal zijn, misschien zelfs belust op
revanche.
Dat zal het niet gemakkeljjker voor het
Westen maken met Egypte tot overeen
stemming te komen. De Engelsen toonden
zich ook min of meer wantrouwig door
enige militaire maatregelen in de Suez-
kanaalzöne te nemen. Men zegt wel, dat
generaal Naguib voor medewerking aan 't dit voorstel als een bominslag. De Fran-
Defensiecommando voor het Mldden-Oos-
Faroek, maar vooralsnog is niet de volle
prijs bekend welke de Egyptenaren voor
him medewerking vragen. Als de nieuwe
Egyptische regering echter werkelijk ge
zonde verhoudingen in haar, land wil in
het leven roepen, zal zij aandacht aan het
lot der kleine boeren moeten schenken en
zal zij evenals dat in Perzië nodig is
daarbij fbconojmiteche hulp van Amerika
behoeven.
Misschien ligt daar een lichtpuntje voor
het Westen, als tenminste Naguib en All
Maher werkelijk van zo goede bedoelingen
jegens hun volk vervuld zijn, als zij thans
om strijd enige naijver tussen hen bei
de spreekt daaruit al verzekeren.
door elkaar had gegooid, zou geen enkele
kans gemaakt hebben. Toen de a.r. zich
had teruggetrokken uit de vierpartijen-
formatie, was het mogelijk, dat Drees zou
proberen een drie-partyen-Kabinet te vor
men. Daarvoor was de medewerking der
k.v.p. nodig, die deze echter kennelijk heeft
geweigerd. Anders zou dr Drees de op
dracht niet hebben neergelegd. Dat hij zelf
geen lust had om voor, de tweede keer de
knoop te ontwarren, Is eveneens begrijpe
lijk. Prof. Beel kwam op het toneel. Een
figuur, die als leider van een kabinet op
smalle basis kan bogen op het vertrouwen
der socialisten. Hoewel hij eenmaal in
1946 de roomsrode coalitie tot stand
kon brengen, moet men hem toch niet
zien als aen exponent van de smalle ba-
sis-politiek. In 1948 heeft hy tweemaal
geprobeerd om ’n kabinet op bredere basis
samen te stellen, hetgeen hem toen niet
is gelukt. Het is bekend, dat de k.v.p. de
smalle basis niet meer wenst en daarmee
heeft formateur Beel natuurlijk terdege
rekening te houden.
Een moeilijk karwei.
Uit zjjn optreden gedurende de laatste da
gen is het volkomen duidelijk geworden,
dat hij, evenals zijn voorganger, een ka
binet wenkte te vormen dat gebaseeifl
is op vier partijen de k.v.p., de p.v.d.a., de
a.r. en de c.h.u. Opvallend was dat Prof.
Beel geen enkele bespreking over de aard
van het program heeft gevoerd. Het is de NVVer”, Suurhof, wat dan verdwenen. Zo
gewoonte dat een nieuwe formateur de I zag men dat er nog wel enkele mogelflk-
stukken van zijn voorganger overneemt. Trrnn rvrtl*» 4-a-m
Daarbij heeft hij uiteraard ook aangetrof- I
gewoonte dat een nieuwe formateur de
stukken van zijn voorganger overneemt.
j ---J Li u," i
fen het program van Dr Drees, dat door I
de vier partijen is aanvaard. Op dat stra
mien heeft Prof. Beel verder geborduurd
en officieel liet hij weten, dat hy de draad
zou opnemen, déér waar Dr Drees zyn for-
matiepoglng had geëindigd. Wat de zetel
verdeling betreft waren er niet veel moei
lijkheden. Zelfs de a.r. waren accoord ge
gaan met het aanbod van twee zetels. Het
lag dus voor de hand, dat Prof. Beel het
oude schema zou handhaven, nl. 5 socialis
ten, 5 katholieken, 2 a.r., 2 c.h.u. en 1
partyioos Minister.
Wilde hij de draad van formateur Drees
weer opnemen, dan moest Prof. Beel direct
beginnen aan het moeliykste karwei: de
verdeling der departementen. Het is dui
delijk dat dr Drees met de rug tegen de
muur heeft gestaan. Enerzyds de eisen
van
Maar ’t bleek geen man op wie
Men nieuwe hoop kon bouwen;
Dartel boog hy de knie
Voor goud, voor wijn, voor vrouwen.
Vroeg ryp, vergrofd, ontsierd,
Lusten, niet te betomen;
Een dikke rentenier;
Faroek ging 't land afromen.
zullen er wel op uit zijn de welwillendheid
der andere naties jegens hun bewind af
te meten aan haar bereidheid de jonge ko-
Amerlka.
Nu door het gebeurde in Perzië en Egypte
het Naby en Midden Oosten min of meer
op drift zyn geraakt, is het meer dan ooit
gewenst dat Engeland en de Ver. Staten
ook in hun houding ten opzichte van die
gebieden één lijn trekken. Waarvoor het
dan nodig is, dat de Ver. Staten begrip
tonen voor de Engelse belangen in deze
gebieden, maar wat Londen op zyn beurt
zyn eisen matigt opdat Washington, dat
nog altyd de troeven Inzake economische
hulp in handen heeft, kan werken aan een
door mevr. Perón, ging goed omdat dit
tweetal uitstekend samenwerkte. Maar
men vreest thans grote moeiiykheden tus
sen de groepen van officieren enerzyds, die
mevrouw Perón ook niet zeer welgezind
waren en de vakverenigingen, behorende
tot de door mevr. Perón geleide organisa
ties, die haar op de handen droegen. Ar
gentinië wordt nu eigenlijk ryp voor uit
barstingen geacht omdat de economische
toestand er zeer ongunstig is.
’t Spel werd te hoog gespeeld,
zy, die de ruggen krommen,
Die zoet hadden gekweeld,
Begonnen bars te grommen.
De grootste maat raakt vol,
Als de kroondragers falen,
Verdrukten eisten tol;
Faroek moest duur betalen.
greep der militairen heet gericht te zyn jaren zal worden voortgezet,
tegen de corruptie welke zowel de omge-
ving van de konlng als de gehele staats
machine had aangetast. Men zal moeten
afwachten of All Maher Pasja in samen
werking met de partyen en het parlement
In staat is de bezem afdoend te hanteren.
Zo niet, dan Is het duldeiyk dat de moge-
lykheid op een militaire dictatuur aanwe
zig is. Of er wel belangstelling Is In de
kringen, welke de omwenteling volbrach
ten, voor de grootste nood welke Egypte
teistert, nl. de sociale achterlijkheid der
kleine boeren, weinig meer dan slaven in
handen der grote grondheren, Is de vraag.
Deze kringen hebben nameiyk niets met
deze boeren te maken, het zyn vooral de
officieren en intellectuelen, een betrekke
lijk kleine groep, die mede verbitterd is
door de ongunstige afloop van de oorlog
tegen Israël, wat zy wyt aan corruptie in wa^ nieuws willen,
de kringen die het leger van het nodige
Perzië.
In Perzië Is elgeniyk niet zoveel minder
gebeurd, als in Egypte, alleen werd in
eerstgenoemd land de consekwentie der
gebeurtenissen niet zover doorgetrokken
als in het laatste. De sjah van Perzië, die
getracht had het leger onder zyn invloed
te houden, door Mossadeq te weigeren
naast premier ook minister van defensie
te worden, moest na de relletjes in zyn
hoofdstad toch Mossadeq weer als premier
en nu ook als minister van defensie ac
cepteren. Wat zich precies achter de
schermen heeft afgespeeld, komt men na-
tuuriyk voorlopig niet te weten, doch men
krijgt wel de Indruk, dat de Sjah het leger
niet kon vertrouwen, .en daarmee is de
kans, dat hy een zelfstandige rol in de
Perzische politiek zal kunnen spelen
waarop men had gehoopt, omdat men van
zyn invloed een minneiyke schikking in 't
oliegeschil verwachtte vervlogen.
Men laat hem voorlopig op de koningszetel
misschien omdat Mossadeq de communis
ten, die zich tydens de relletjes In Teheran
zo fel tegen de sjah roerden, niet het ge
noegen van een afzetting wil schenken.
Misschien ook omdat Mossadeq, als zyn
aangekondlgde nieuwe binnenlandse poli
tiek geen succes wordt, de sjah voorbe
stemd heeft om dan all zondebok de
woestyn te worden Ingezonden. Het is
overigens nauwelijks te verwachten dat
Mossadeqs program voor het binnenland
veel zal opleveren. Hervormingen op land-
bouwterrein zyn daarvoor nodig en enthou
siast heeft de premier daaraan nooit mee
gedaan. In de eerste plaats zou echter een
oplossing van het oliegeschil nodig zyn,
opdat de Perzische inkomsten weer ruimer
beginnen te vloeien. De premier zou mo
reel in staat zyn grootmoedig te zyn nu
het Internationale Hof te Den Haag hem
in het geiyk stelde, Engeland zon °°k zy-
nerzyds water in de wyn kunnen doen nu
het door te buigen voor het recht weinig
voor verlies aan prestige behoeft te vre
zen, doch belderzyds ontbreekt het niet
aan de onverzetteiykheid en styfkoppig-
heid, waarvan, als ze gehandhaafd worden,
niet veel goeds voor Perzië noch voor het
Westen is te verwachten.
wat zy bezaten. Anderzyds het optreden
der a.r., die invloed wensten in het sociaal-
economisch beleid, maar die in het sche
ma Drees geen belangryk departement
konden krygen. Daarnaast speelde nog 't
element dat de k.v.p. niet graag zonder de
a.r. in een Kabinet zit. Het waren moei
iykheden, waar Dr Drees biykbaar niet
uit kon komen.
Wel is het achteraf duideiyk geworden,
dat hy zyn formatiepoging iets te vroeg
heeft afgesloten. De laatste brief van de
a.r. fractievoorzitter, Dr Schouten, bood
nog aanleiding om verder te praten. Het
feit, dat dr Beel er nog wel een gat in
zag, was een bewys voor het te vroege op-
houden van Dr Drees.
Wcike kant moest Prof. Beel uit? Het
moest wel een geniale greep zyn,. wilde hy
p nartyen kunnen bevredigen. Bovendien
moest hy dat doen op zulk een wyze, dat
er geen prestige-verlles wordt geleden. Zo
wel de socialisten, als de a.r. moesten ge
spaard worden. Hy heeft de oplossing ge
zocht in de richting van de k.v.p.
Deze party zou een veer moeten laten.
Economische Zaken, een der belangrykste
departementen die zy bezitten, kon in a.r.
handen komen. Uiteraard moesten de ka
tholieken dan op de een of andere manier
worden gecompenseerd. Daarvoor waren
verschillende mogeiykheden. In de eerste
plaats vas het departement van Buiten
landse Zaken vacant. Een k.v.p.-minister
op het Plein was ongetwijfeld een prach
tige tegemoetkoming. Zou Prof. Beel zelf
minister-president willen worden, dan kon
hy schuiven met het belangryke benoe-
mingsdepartement Binnenlandse Zaken,
dat echter wel in rechtse handen moest
blqven. Mocht Dr Drees er geen bezwaar
tegen hebben, om als vice-premier op te
treden onder Beel iets wat niet zo
verwonderiyk is, daar beide politici uitste
kend met elkaar overweg kunnen dan
kon het departement van Sociale Zaken
weer aan Drees komen.
Het probleem van de „vooraanstaande
De Kabinetscrisis is in een zeer belangryk
stadium geraakt. Nu Prof. Beel bezig was
om de wensen van de a.r.-invloed op het
sociaal-economisch beleid, te vervullen,
was het de vraag in hoeverre de andere
fracties met zyn voorstellen accoord kon
den gaan.
Het optreden van de heer Beel kon men
zien als een laatste ernstige poging om
een parlementair kabinet te vormen. Toen
zyn voorganger, Dr Drees, het byitje er
by neer had gelegd, verstrekte H. M. de
Koningin eerst de opdracht aan Prof. Rom-
me. Hij zou een kabinet moeten vormen,
dat het vertrouwen genoot van de meer
derheid in het Parlement”. Een parlemen
tair kabinet dus. De heer Romme weiger
de. Daarop werd Dr Drees op het paleis
ontboden. Hy kreeg het verzoek om „een
kabinet te vormen”. De oude formateur
kón dus alle kanten uit, zowel parlemen
tair, als extra-parlementair. Ook Dr Drees
weigerde echter een opdracht te aanvaar
den. Dit is te begrypen. De heer Romme,
die welbewust de kaarten van formateur
Maandagmiddag klokslag
half vyf ontving Mln. Beel
in het bekende torenkamer
tje van het Ministerie van
Binnenlandse Zaken de vier
fractieleiders.
Wanneer de P.C. te Franeker volgend jaar
haar eeuwfeest zal vieren, hoopt de kaats-
vereniging „Wommels” het 50-jjarig be
staan van de Freule-party te herdenken.
In 1903 werd deze wedstryd voor de eer
ste maal gehouden, waarby het partuur
van Oosterlittëns met de kaatsers Hendrik
van der Veer, Sletse van Buren en Otto
van Buren winnaar werd van de uitge
loofde gouden horloges.
Wegens oorlogsomstandigheden kon de
jaren 1914 en later in 1943 en 1944 geen
doorgang vinden.
Na de bevrijding in 1945 zyn er echter
geen onderbrekingen meer geweest.
De Freule-party mag zich verheugen in
een nog steeds stygende belangstelling èn
van de kaatsers èn van het publiek. Van
daar, dat deze wedstryd dikwijls wordt ge
kwalificeerd als „de derde Bondsdag”.
Freule C. J. de Vos van Steenwijk, thans
te Vancouver (Brits-Canada) kan dan ook
met de grootste voldoening terugzien op
deze in 1903 door haar Ingestelde kaats-
dag van Jong-Frlesland.
Woensdag 6 Aug. a.s. zullen uit diverse
afdelingen van de K. N. K. B. onze jongens
„de kaatsers van morgen”, weer in for
matie aantreden op Wommels’ fraai ge
legen sportterrein.
Moge het ook ditmaal een sportieve en
hoogstaande wedstryd worden.
heden inzaten. Het was echter de grote
vraag hoe de socialisten over de voor
stellen van Beel dachten.
Woensdagavond werd bekend gemaakt, dat
zy onoverkomeiyke bezwaren hadden. Nu
er hierdoor toch weer moeiiykheden kwar-
men, zitten wy in een heel moellyke situ
atie. Het nadeel van de vorming van par
lementaire Kabinetten is ongetwijfeld, dat
de fracties te veel worden gekend. Loopt
de formatie goed, dan is dat geen be
zwaar. Mislukt het echter, dan hebben de
deelnemende partyen zich zo vastgepraat,
dat zy moeilijk een andere kant meer op
kunnen. De gevoeligheden worden dan
steeds groter, evenals de angst voor pres-
tige-verlles. Een extra-parlementair kabi
net zal daarom wellicht voor de deur
staan.
Gisteren had prof. Beel zyn opdracht nog
niet terug gegeven, zodat hy het vermoe-
zyn partygenoten, die wilden houden deiyk in deze richting zal zoeken.
ARUM. Het lot had de parturen van de uit-
nodigingsparturen als volgt samengesteld:
1. H. de Haan, S. Olivier, G. Groen; 2. M.
v. d. Leest, AL Haima, D. Smedinge; 3. M.
v. d. Weerd, S. v. d. Zee, R. Kuiper; 4. J.
Schouten, P, de Haan, A. Veldkamp; 5. K.
Wassenaar, Joh. Jansen, A. Hiemstra; 6. Sta-
vinga, A. Paassen, F. Helfrich; 7. J. Faber,
Joh. Zijlstra, E. Zijlstra; 8. J. Rodenhuis, A.
Rima, P. de Boer; 9. R. Hoekstra, Th. de
Brum, W. Vlietstra; 10. H. Schuil, Joh. van
Sinderen, J. Tolsma.
In deeerste omloop werden af gevoerd de
parturen 2, 4, 6 8 en 10.
In de tweede omloop sneuvelden de nos. 3
en 7.
In de halve finale tussen de nrs. 9 en 1 was
no. 1 er volkomen uit en verloor dan ook bij
de stand 2-5 0-6, toen Vlietstra een hercules
plaatste.
De eindstrijd had een eigenaardig verloop.
Falen van Hoekstra aan de opslag bracht zijn
partuur een 2-0 achterstand. Daarna verover
de dit Partuur door minder sterk spel van
Wassenaar. 4 bordjes. Doch Wassenaar her
stelde zich en no. 9 kreeg verder geen kans.
De le prijs was alzo voor no. 5, de 2e voor
«o. 9. De „Willem Westra wisselbeker”
werd toegewezen aan A. Hiemstra.
Eva Perón. f
Ten slotte dan: de dood van Eva Perón,
die wat men ook van haar moge zeggen,
een uitzanderlyke persoonlijkheid was.
Haar heengaan doet echter de vraag ryzen
ook voor de wereldpolitiek van belang
wat er nu in Argentinië gaat gebeuren.
I Het was nl. zo, dat Perón. zelf de groep der
beroepsofficieren en die der nationalisten,
waarin veel uit Europa aangetrokken nazi-
elementen, leidde, terwijl mevr. Perón de
leiding had van het ministerie van sociale
voorzorg en arbeid en van het zg. welda-
digheidsfonds, waarin enorme bedragen
van staatswege zowel als van particuliere
zijde stroomden. Over de besteding dezer
gelden behoefde de overledene geen ver
antwoording af te leggen. De samenwer-M
king tussen deze vier machten, waarvan
verzoening tussen het Westen en Kalro en i ?W6e.*^d
Teheran.
Nu ook de democratische candldaat voor
ning te erkennen als de souverein over het Amerikaanse presidentschap bekend is,
Egypte en de Soedan. Overigens moet er i kan Europa dan gerust zyn, dat te Was-
nog veel worden afgewacht omtrent de hington de politiek van samenwerking der
nieuwe ontwikkeling in Egypte. De staats- Westerse landen ook in 1953 en volgende
wieg van een Europese vastelandsfedera-
tie. zy menen dat langs deze weg het stre
ven van alle betrokken landen om tot een
heid te komen een versneld tempo zal kry
gen. Men kan zich echter ook afvragen of
het opwerpen van dit vraagstuk de uitvoe
ring van het plan-Schuman dat 10 Augus
tus in werking zal treden, niet zal ver
tragen.
moesten voorzien om het strydvaardlg te 1 Het Franse voorstel.
maken. Waaruit afgeleid moet worden, dat Nu we het hier toch over de samenwerking
met Europa hebben en over Elsenhower,
die zozeer voorstander van de eenwording
van Europa Is, mag nog even vermeld het
Franse voorstel om Saarbrücken tot biy-
vende zetel van de organisatie van de
Europese steenkool- en staalgemeenschap
te maken.
Op de byeenkomst van ministers waar
over deze zetel zou worden beslist, werkte
I uiu voorste: ais een oominsiag. ue uran-
sen hebben biykbaar op het oog, om te
ten zou zyn te vinden als de Egyptische verhinderen, dat de Duitsers het Saarland
wensen werden ingewilligd, en het Westen 1 waarop ze aanspraak biyven maken -
zou misschien in een gezuiverd Egyptisch
militair apparaat wel meer vertrouwen spil voor de Europese eenheid te maken,
kunnen hebben, dan in dat onder konlng of wel, zoals ook ai geschreven werd: de
