VERSCHEIDENHEID EN EENHEID
OP DE TENTOONSTELLING VAN
Martinytoer
KRISKRAS door Nederland
„FRYSKE KUNST’
us hjoed
to sizzen
Fan de
Wie wordt de
6000ste?
As immen fiere reizen
docht
Amerikaan
zag Friesland
Kant-deskundige
bezocht Friesland
Bo 1swa rd
StreeKblad voor West- en Zuidwest Friesland
Uitgave van Drukkerij Fa. A. J. OSINGA
I
Hwat hat Gabe Skroar
Tj. de J.
No. 63
Dinsdag 12 Augustu» 1952
48e Jaargang
Bolswards Nieuwsblad
Het zal mogelfjk
’k Foun Parys mar tuskenbeiden.
Op
Bfl het afdrukken van dit blad be
droeg het aantal bezoekers van de
tentoonstelling 5372
Vrijdagmiddag passeerde de 5000ste
bezoeker de contröle. Het was de
heer J. F. Henstra van Sneek, die
zelf in z|fn vr|je tijd ook de teken
kunst beoefent. Namens het gemeen
tebestuur werd hem door de gem.-
secretaris een waardevolle ets van
Joh. Hemkes aangeboden.
Goede wurden binne foar it libben de
dreage molke,
Goede dieden de tsjokke fette rjemme.
’k Tocht, dan Frankryk ris bisike,
’k Bin op ’t lést in man fan stén;
Dat moat ’t sljuchte folk dochs leauwe
Sjogge hja üs greate pleats.
Heit ken it wol aerdich stouwe,
Jild telt foar sa’n reis It meast!
Ringen mei In selsklpploechje,
Rekke 'r yn it touringplüs.
Krige rom syn wiet en droechje,
Seach yn 't waer, kaem hielhüds thüs.
Oer Parys gyng lüd it praet en
Oaren rekken ek yn tsjoen.
len fan syn nüsgjlrrige maten
Frege: „Hwat ha jim bisjoen?”
„Ja, der lés ik ek noch „Seine”,
Da’s saneamd in foech revier.
Jow my mar in grêft mei einen.
Nou mear ha ’k net op 't pepier,
’k Moat it reisforhael hjir stake.
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Redactie en Administratie:
Marktstraat 13 - Bolsward
Telefoon 451 (K 5157)
biten is of net. Ik
it biwiis levere is,
hat en wurdich is in fêst plak to krijen,
sit him dat net meat yn it l.„.
„Op ’e bou en by de bisten,
Wrot en wraem ik elke del,
'k Moete lésten twa touristen
En dy seine 't is net wei.
Héld fekénsje, in oardelwike
Jow jo op foar ’t bütenlê.n.
din-
gjio
Abonnementsprijs
f 1.50 per kwartaal bij vooruitbetaling
Advertentieprijs: 12 cent per m.m.
Giro 87926
„Frankryk, ’k stean net op to hakken,”
Sei tourist, „mar 't fait soms swier
En ünthAld dy frjemde plakken,
'k Ha de nammen op ’t pepier.”
RECHTS-LINKS
Mevrouw Helen Menair, die in Balti
more voor een klein vergrijp terecht
moest staan, stak haar linkerhand
in de hoogte om de eed af te leggen.
„De rechterhand alstublieft,” zei de
rechter. „Het is mjjn rechterhand,”
zei ze. „Ik ben links.”
„Wacht es, ja, de Eiffeltoren,
Nou, dy like aerdich nfj,
Hichte? Ik soe ’t net sizze doare,
Mar der stiet gjin tsjerke bjj.
Earn’ hwer wie ’t? lei hea op ’t
swé.
Begunstigd door prachtig fotogeniek weer
bracht de bekende .Amerikaanse persfoto
graaf, Konstanton Kostich, o.l.v. de Prov.
Friese VW een bezoek aan Grouw.
Het levendige beeld van het Pikmeer
met zijn vele zeilboten en de schitterende
wolkenpartijen brachten de Amerikaan in
verrukking en deden hem enige kleuren
foto’s maken voor de kalender van de Pan
American Airways. Vervolgens fotogra
feerde hij de kaasmakerij in de Coöp. Zui
velfabriek te Wirdum, het kaaspakhuis
van de Frico en maakte nog een hele serie
opnamen te Leeuwarden, Franeker, Har
lingen, Makkum en van het weidegebied.
In totaal nam hjj een 200 foto’s van Fries
land, welke bestemd zijn voor verschil
lende Amerikaanse tijdschriften.
sympathiek geschilderde naakt, hoe ro
mantisch en zwaargeladen is Westerman
in z|jn voorname doeken.
De Vierschaar geeft eveneens veel goed
werk. Jentsje Postma, bij velen bekend
door zijn glazenierskunst, ontpopt zich
hier als een goed schilder, terwijl ook en
kele waardevolle doeken van Kamminga en
niet te vergeten het Witte Paajrd van
Westerman hier vallen te bewonderen.
De raadzaal en dit achten we prijzens-
waardig is niet met kunstwerken over
laden. Het is een kunstwerk op zich zelf.
Hier vindt de bezoeker nog werk van
Hamstra en fraaie gobelins van mevr. An
na Porte.
De oude Archiefkamer voor deze gele
genheid in een nieuw kleed gestoken
is als het laatste nummer van een groot
vuurwerk, als vele kleine pijlen tegelijk
worden afgestoken. Hier vindt men nl. een
grote hoeveelheid kleinere tekeningen, et
sen en beeldhouwwerk. Alleen hier reeds
kan men met gemak een uurtje zoek bren
gen.
Onvermeld lieten we nog, dat over de ge
hele expositie verspreid nog waardevol
beeldhouwwerk, houtsntj-, koper- en zilver
werk valt te zien.
Heeft U de tentoonstelling nog niet be
zocht, laat dit artikel dan een „oantrün”
zijn het alsnog te doen. U zou u zelf veel
schoons onthouden, als U een bezoek ver
zuimde.
verkocht was voor slechts f 815.Dat
deelde -de heer Noom mee aan de politie.
Het pleit was toen snel beslecht. De ko
per van het paard bleek met vacantie te
Bussum te zijn, waar de politie hem aan
hield. Het paard, dat in een wei te Berg
ambacht liep, is thans naar zijn eigenaar
te Beesd teruggebracht. De dader van de
diefstal blgkt uit Den Haag afkomstig te
zijn. Hij is in de Noordoostpolder gear
resteerd.
'„Wacht ris Dom der Invaliden
Ja, dy ha wy ek bisocht;
't Wie nochal in hiel ein riden,
’t Wie der binnen skimerljocht.
In wite plaet mei gouden skroeven,
Letters yn in nuvere tael,
’k Hearde der lei ien bigroeven,
’k Leau, in deade generael."
„Louvre” stiet ek op it bledtsje,
Skreau ’k it goed „De Notre Daem"?
Ja, dat wie in moal forsetsje,
Hwat is sa’n gebou fornaem!
’k Seach ien fan de skilderjjen:
Lóze in famke yn sulver klean,
Der woe ’k wol in joun mei frjje,
’k Ha fannacht noch fan har dreamd.”
Oh ja, ik siet ünderweis
Flak foar ien fan de autoruten,
Dan sjocht men ek folie moais.”
We geloven, dat dit laatste inderdaad het
geval is. Vooral vreemdelingen, hetzij uit
andere provincies, hetzij uit het buiten
land, verwachten in het hartje van Fries
land iets van dit land zelf, een facet van
zijn cultuur. Men komt immers naar
Friesland om Friesland te zien en niets
anders dan dat. Men wil zich wel eens op
de hoogte stellen van het artistieke kli
maat in deze uithoek van ons vaderland.
Ook de Friezen zelf er komt dit jaar
opvallend veel bezoek uit de eigen provin
cie en ook uit de stad zelf is de belang
stelling groter dan bij andere tentoon
stellingen vinden hier iets van zich zelf
terug, hopen en trachten dit in ieder ge
val te doen. Want de vraag, wat nu pre
cies onder Friese kunst moet worden ver
staan, is nog steeds niet beantwoord. Ja,
zelfs zou men de vraag kunnen stellen of
er eigenlek wel sprake is van Friese kunst.
Bekjjkt men de tentoonstelling, dan is men
in eerste Instantie geneigd deze vraag ont
kennend te beantwoorden. Meer dan de
genheid dringt de verscheidenheid zich aan
ons op. Het mlnitleus getekende werk van
Hamstra, die in zijn waskrijttekeningen bij
zijn figuren geen rimpeltje, geen haartje
overslaat (men zie b.v. zijn werk op de
raadzaal) is wel van geheel andere struc
tuur dan de tekening „Vissen” van mevr.
Anna Porte (eveneens op de raadzaal te.
Yn sa’n frisse tichte greide
Hwat roun der dochs pürbêst fé!
PYT.
Kinderen met handen tussen wringer. Een
zesjarig meisje geraakte te Emmen bij een
der stands van de Braderie waar wasma
chines stonden, met haar hand tussen een
wringer, die ze zelf in werking had gesteld.
Haar gehele bovenarm draalde mee In het
toestel. Haar tienjarig zusje wilde haar
helpen, doch ook zij raakte met de vin
gers tussen de wringer bekneld. Een poli
tieagent en een winkelmeisje, dat juist
even weg was, toen het ongeluk gebeurde,
wisten de wringer gelukkig nog vrij spoe
dig tot stilstand te brengen en op te klap
pen. De kinderen bleken geen ernstige
kneuzingen te hebben opgelopen.
zien). Zo ademt het werk van de Van der
Sloot een geheel andere geest dan dat van
Jan de Vries, valt Cor Reisma moeilijk
te vergelijken met Westerman en Germ
de Jong. Het werk van deze Friezen is
zoals de Friezen zelf zfln: onderling zeer
verschillend. En toch.als men zich als
een groep Friezen begeeft in een geheel
ander milieu, dan pas ontdekt men het ge
meenschappelijke.
Jongens in militaire dienst en emigranten
weten hiervan b.v. mee te spreken.
Zo is het ook met de Friese kunst. Hoe
onderling verschillend de kunstuitingen
ook mogen z.iin, voor hen, die dit werk
vergelijken met dat van andere landen, is
er onmiddellijk iets eigens in te ontdek
ken. Wie zich bijv, nog de tentoonstelling
van Limburgse kunst weet te herinneren,
zal het opvallen, hoe dit Friese werk so
berder is, misschien minder briljant en
kleurarmer, maar ook meer ingetogen,
meer beheerst, we zouden bijna willen zeg
gen degelijker, eerlijken
Dat men dit kan constateren, is een op
merkelijk verschijnsel, als men bedenkt,
dat bij de keuze van de inzenders het be
grip Fries wel zeer ruim is genomen.
De Amsterdammer Jelle Troelstra, zoon
van de bekende socialist Piter Jelles,
schildert bijv. Zwitserland; de Hagenaar
P, van der Hem een Volendammer visser.
Wordt Stiens geschilderd of de zeedijk in
Het Bildt, dan geschiedt dit door dr Hoo-
geveen, wonende te Haarlem, terwijl de
Leeuwarder Stienus Veldkamp ons een
impressie geeft van Giethoorn. Duidelijke
bewijzen, dat men het „Friese” niet ge
zocht heeft in Friese onderwerpen of door
expositie van in Friesland wonende Frie
zen. Toevallig in deze provincie verblij
vende niet-Friese schilders ontmoeten we
even goed als buiten Friesland wonende
4
De prjjs van Wilkes. Intemazionale vraagt
40 millioen lire (228.000 gulden) voor zijn
Nederlandse ster, Faas Wilkes. Ofschoon
bericht is, dat Roma belangstelling heeft
voor Wilkes, is er nog geen overeenkomst
gesloten, omdat de prijs te hoog geacht
wordt. Verwacht wordt echter, dat de on-
derhandelingen zullen worden voortge
zet.
Fles met terpentijn aan de mond gezet.
Het tweejarig zoontje van de vader en
moeder van de jeugdherberg te Harlingen
kreeg in een onbewaakt ogenblik de fles
terpentijn van de schilder te pakken en
dronk er uit. Met inwendige verschroei-
ingen is hjj in ’t ziekenhuis opgenomen.
Proefboring gestaakt. Sinds Februari van
dit jaar is men te Zweins nu al bezig om
te trachten olielagen aan te boren. En mo
menteel' is het gat meer dan 3000 meter
diep, maar olie is er niet gevonden en in
middels is er bericht van Oldenzaal, waar
het hoofdkantoor der Ned. Aardolie Maat
schappij is gevestigd, ontvangen, om de
proefboringen stop te zetten.
18 mill, kilo graan. Wanneer al dat graan
moest worden Ingevoerd, zou het rond f 70
millioen aan buitenlandse deviezen gekost
hebben, waarmee meteen overtuigend de
bestaansreden van de schillenboer is aan
getoond.
Bloscoop-confllct Er dreigt een conflict
tussen de directies der zeven Haarlemse
bioscopen en het gemeentebestuur over de
verlaging van de vermakelijkheidsbelas
ting. De bioscoopdirecteuren hebben een
schrijven gezonden aan B. en W„ alsmede
aan de raadsleden, waarin zij nogmaals
aandringen op verlaging van de 35 pet.
vermakelijkheidsbelasting. Mochten zij
hiermee geen succes hebben, dan gaan de
deuren van de bioscopen hoogstwaarschijn
lijk dicht.
Nederlanders naar Moscou. De kans is
groot, dat zowel het Nederlandse dames-
als heren volleybalteam ons land zal ver
tegenwoordigen op de Europese kampioen
schappen, die van 17 tot 27 Augustus in
Moskou zullen worden gehouden.
Noordelijk beroepstoneel te Leeuwarden
opgericht. Te Leeuwarden is opgericht 't
Noordelijk Beroepstoneel, dat onder de ar
tistieke leiding van de initiatiefnemer
Albert Gerlach, de Noordelijke provincies
zal bereizen. De naam van de groep is
„De Spelers van Stad en Land”.
uitnodiging van de Provinciale Friese
WV bracht de journaliste mevr. S. Scho
rlRubbens uit Zürich een bezoek aan
Friesland. Als een der weinige deskundi
gen op het gebied van kant ging haar spe
ciale aandacht uit naar de verzameling
kantwerken in het Frlesch Museum en
naar de oude Friese klederdracht.
Binnenkort zal van haar hand een artikel
verschenen in de Neue Züricher Zeitung
over Saskia, de vrouw van Rembrandt,
waarin tevens bijzonderheden worden ver
werkt over Leeuwarden en Sint Anna
Parochie.
De vraag dringt zich onwillekeurig op, wAt of er toch wel de oorzaak
van is, dat het beaoek aan de zomertentoonstelling in het Bolswarder
stadhuis dit jaar zoveel groter is, dan andere jaren.
Is het de royale reclame, die gevoerd wordt? Is het het uitzonderlijk
hoge peil van het Ingezonden werk? Of is het het feit, dat hier Friese
kunst wordt geboden, met de nadruk op „Friese”?
Mear as füftuzen minsken hawwe yn de
léste seis wike de ütstalling fan kunstwur-
ken op it stedshüs bisocht en dêrmei stiet it
greate sukses fan dizze eksposysje al fêst.
Fan datoangeande soe it gjin doel hawwe der
hjir ek in wurdmannich fan to sizzen en
dochs Ut dizze saek my net los. Hwant it soe
my in leaf ding wurdich wêze ris to witten,
hoefolle fan dy fiiftuzen hjir üt de stêd en
de neiste omkriten ófkomstich binne. Mei
oare wurden, oft de bilangstelling foar dit
terrein fan it libben, hjir ek goed to merk-
r T1 jow fuortendaliks ta, dat
dat sa’n ütstalling hjir sin
-*•ƒ’■ mar
sit him dat net mear yn it oanwinnende
frjemdlingenbisiik, yn de lju om utens, yn
de ütfanhüzers faeks? Der sil grif in keam
wêze fan eigen minsken, dy’t sokke dingen
tige op priis stelle, mar hoe great soe dy
wêze? En hoefolle hünderten en seis tüze-
nen litte dizze dingen stienkald En stel, dat
dit sa is, hoe moat men dan tinke oer de
müglikheit fan forbettering fan dizze site-
waesje? Der wurdt fakentiids sein, dat foar
it genietsjen fan kunst, de minske earst in
bipaelde wolstan birikt hawwe moat. Salang
alles dien wurde moat om itende to bliuwen,
komme dizze dingen net oan bod. En men
kin dizze stelling net weiprate, troch oan de
iene kant to wizen op earme kunstners en
oan de oare kant oan tige rike lju, dy’t hjir
ek gjin byt foar oer hawwe; der sit, leau ik
fêst wol in groun fan wierheit yn. De minske
Schiphol trekpleister. Sinds Juli 1946
heeft Schiphol niet minder dan vier en een
half millioen bezoekers gehad, een gemid
delde dus van 900.000 per jaar. Daarmee
evenaarde het de bekendste Europese at
tracties, zoals de Par|jse Eiffeltoren.
Autobestuurder Is nu voorgeleid. S., de
bestuurder van de auto, die in de nabijheid
van Someren in het water raakte, waarbij
zijn echtgenote en zijn drie kinderen om
het leven kwamen, is Zaterdag voor de of
ficier van justitie geleid. Htf werd ver
volgens op last van de rechter-commissa-
ris in het Huis van Bewaring te ’s-Herto-
genbosch opgesloten.
Een zeer ongelukkige samenloop van om
standigheden heeft Zaterdag te Zwolle aan
het 2% jaar oude knaapje M. T. Seree
het leven gekost. Het knaapje zat samen
met een broertje bff z|jn vader op een bak
fiets, boven op een spiraalmatras, die de
vader geleend had en terugbracht. Om
streeks kwart voor tien reed de vader
door de Kerkstraat, nam een bocht iets te
nauw en kwam in aanraking met de stoep
rand. De bakfiets schoot voorover en de
spiraalmatras gooide het jongetje om
hoog, zodat hfl op de straat terecht kwam.
Op hetzelfde moment kwam een 12 tons
truck met oplegger de hoek om. De be
stuurder van deze wagen kon niet bijtijds
stoppen en reed over het knaapje heen.
Het jongetje werd op slag gedood.
Nederlanders spoedig vrij. Op 5 Augustus
heeft de Nederlandse consul te Mexico
verklaard te verwachten, dat de drie Ne
derlandse zeelieden, die daar worden vast
gehouden in verband met de dood van een
Cubaans verstekeling, spoedig vrijgelaten
zullen worden. De mannen zijn gevangen
genomen, nadat men aan boord van hun
schip, de Alblasserdljk van de Holland
Ameiikalfln, het Ujk van een verstekeling
in een der ruimen had gevonden. Thans
blijkt het, dat er geen medisch bew|js is
dat de dood van de verstekeling het gevolg
is van geweld of van een val van een lad
der.
Paard gestolen en weer terug. De land
bouwer C. Noom te Beesd in de Betuwe
kwam, toen h|j z|)n weide aan de St. Jans-
steeg betrad, tot de onaangename ontdek
king!, dat z|jn kostbare stamboekmerrie
uit de weide verdwenen was. Een intensie
ve speurtocht heeft het paard doen terug
keren. Uit het politieonderzoek bleek, dat
het paard niet met een auto, doch lopend
was vervoerd. Het spoor leidde naar het
veer over de Lek te Tienhoven, waar een
man met paard en fiets was overgezet.
De heer Noom ging zelf op de markt te
Rotterdam op zoek en daar vernam hfl,
dat te Schoonhoven een prachtig paard
en werkende kunstenaars, die in Fries
land z|jn geboren of er een tijd lang heb
ben gewoond. Daarnaast vindt men dan
nog de Friese kunst in engere zin, bijv, de
exposities van Friese schilders als Van
der Sloot, Kamminga, van Asperen e. a„
die bij voorkeur het Friese landschap als
onderwerp kiezen.
De verscheidenheid, waarop we wezen,
komt wel zeer tot uitdrukking op de twee
de Commissiekamer. Min of meer klassiek
z|jn hier de landschapsschildering van A.
van der Sloot en de houtsneden van Joh.
Mulders In scherp contrast met het expe
rimentele van Roelof Klein, Tjeerd Tuin-
stra en Henk Gorter, van wie de laatsten
hun definitieve vorm nog niet hebben ge
vonden.
Meer eenheid Is er op de Burgemeesters-
Regeren is vooruitzien.
zijn, van ongeveer 1955 af de woningpro
ductie tot 60.000 65.000 per jaar op te
voeren. Bovendien moet reeds nu worden
begonnen met ’t treffen van voorbereidin
gen voor krotoprulmlng na I960, wil men
een grote werkloosheid In de bouwnijver
heid tegen die tijd voorkomen. Aldus heeft
minister In 't Veld betoogd in een artikel
in het jongste nummer (van 6 Aug.) van
het weekblad „Economlsch-Statistlsche
Berichten”.
Aantal werklozen stagende. Het aantal
bij de arbeidsbureau’s geregistreerde man
nelijke werklozen steeg in de afgelopen
maand van 106.569 tot 110.560. Hieronder
bevonden zich 31.183 DUW-arbeiders (vo
rige maand 28.503).
en smaek, yn
:ers 'en hwat moaijers
is der net. It is tige goedkeap en tige materia-
listysk, hwat dit soart jonge minsken sjen
lit, it geastlike en kulturele is jit net oan bod
kommen. Dit hat üs, alders, opfieders en
oerheit hwat to sizzen, hwant yn üs hannen
leit it ark om dizze natuer to biwurkjen ta
kulturele üntjowing. Foargean en düdlik
meitsje, alweroan, dat is üs taek. En dat moat
yn de hüshalding bigjinne, dat moatte de
skoallen bileaven net forjitte, der moat de
oerheit each foar ha. Mar it hüsgesin bliuwt
de earst-forantwurdlike, hwant hwat dêr
siedde wurdt hat de earste en béste kansen.
Lit üs hoopje, dat mannichien biseft, dat de
bettere materiële tastan fan harren ek freget
dat hja har bern mear meijowe fan dit soarte
fan dingen. Better underwits, muzikael ün-
derrjucht, in goed boek, mear inerlike biska-
ving, geastesrykdom en kulturele foarming,
dat binne dingen, dy’t in minske riker meitsje
omdat it himsels foroaret. Dat sil de bern
folie mear helpe as de stikmannich gounen
dy’t der oars bisparre wurde. Hwant dit
bliuwt, dit is wier bisit en jowt oan libbens-
freugde folie heger rinte as hokfor bank ek.
De ütstalling fan kunstwurken yn it stedshüs
is dit jier grif in sukses, mar hoe stiet de kul-
tuerle thermometer fan Boalsert en syn om
kriten? Noch is it net to let om dêrre in rei-
nige tnoam of middei oan to bisteegjen.
En de Fryske kunstners hawwe der ek wol in
bytsje rjucht op, tinkt my, om fan it Ge-
meentebestjür mar net to praten.
kamer, waar twee schilders van formaat
hoewel ook hier weer elk in eigen stijl
ons van werkelijk schone doeken doen
genieten. Hoe beschaafd, kleurzuiver en
vormschoon is P. van der Hem, ook in het
Fabriclus lijdt aan oogkwaal. Een plot
selinge oogkwaal heeft de bekende Neder
landse schrijver Johan Fabricius, die reeds
vele jaren in Engeland woont, getroffen.
Het is hem niet meer mogelfjk te lezen
of te schrijven. De medici achten het vrij
wel onmogel|jk, dat h|| zjjn gezichtsvermo
gen in de toekomst zal terugkrijgen. -
Het nut van da schillenboer. In twaalf
jaar werd er door de schillenboeren in de
gemeente Groningen naar schatting een
70 millioen kilogram schillen ingezameld,
hetgeen in voederwaarde overeenkomt met
moat yn it ginnerael earst libje, dan komt it
oare pas. En tsientallen jierren wie de brea-
frage hjir kuipend en fan oergreat bilang.
Né, rike minsken binne grif allegearre gjin
kunstleafhawwers en earme gjin fandalen,
mar sfear en opfieding spylje wol in greate
rol yn in minskelibben ek op dit gebiet. As
alles ynsteld is op klanten en forkeapjen, as
der neat bistiet as molkjild en stamboek, as
it Ebben syn heechste mominten birikt yn
opslach of mear frij, dan is dizze sfear grif
net gaedlik foar keapman, boer en arbeider
om yn de goede sin hwat riker to wurden.
Sjocn, der is in rykdom, dy’t bistiet yn
gen, dy’t men hat en goed bisjoen is dat
gjin rykdom.
De echte rykdom bistiet yn hwat men is. De
greatste rykdom is in soun en harmoanysk
minske, dy’t fan alles, hwat de Skepper hjir
bloeije en üntstean Et, mei tankberens gé-
nietsje kin, omt syn Echamelike en geastlike
formogens him derta by steat steUe. Smaek
oanfielen op it gebiet fan de natuer, de mu-
zyk, de Eteratuer, skilder- en byldhoukunst,
jowe in greate forriking oan it minskeEbben.
Men neamt it mei ien wurd: kultuer, d.i. it
foredeljen fan de natuer. Iten en drinken,
rinnen en floitsjen, laitsjen en skriemen
hoecht men net to learen, dat binne natuerlike
formogens, dy’t elts normael minske ken.
Mar de kulturele dingen Ezze fierder fan him
óf en frijhwat lju komme der net oan ta. Ik
bidoel dit net as forwyt of as leechlizzerij mar
it is,spitich genóch: reaEteit. Ek nou, wylst
de algemiene wolfeart fan de measte minsken
stikken heger leit as yn it foarige. En it is in
wier wurd fan in diiptinkend filosoof, dat
alle dingen de minsken ta seine en ta flok
wurde kinne.
Alle dingen, ek de stoflike wolfeart! Ek de
frijheit en de demokraty en it moderne for
kear en de technyske gemakken fan diz’ tiid.
Allinnich yn harmony kin de minske al dizze
jeften ta seine forarbeidzje en neat is slimmer
as dit evenwicht to finen en to halden. As ik
hjir pleitsie foar in riker Ebben, dan bin ik
my tige skoan biwust, dat dit net maldik is
en hiel hwat ynspanning ferget. Ik wit mar
al to goed, dat as men de dingen rinne Et,
de minske fansels tolanne komt by it beest.
En ek, dat dit in saek is fan fallen en op-
stean, fan op- en delgong, fan in rite dat it
skoan liket, nei in rite dat alles wol forgees
skynt to wêzen. It soe al lang oars west ha,
as it net sa sEm wie om de minske bEuwend
op to tiUen nei in inerlik riker bistean. Mar
likegoed is it wier, dat it skoof en skande
wêze soe as de materiële forütgong allinnich
mar biwurkje soe, dat de lju mear materia-
listysk waerden. En dat geraer is tige reëel.
As ik in forgeliking meitsje tusken de jonges,
dy’t yn de strieminne jierren fan tritich nei
de skoaUe kamen en dy fan nou, dan kin ik
wol sjen, dat de lésten better yn de klean
sitte en mear büsjild ha, dat der folie mear
apennütsdoppen op it skoalplein Ezze as doe,
mar in foarutj-- -
forlangen nei
