DE WERELD-BLOKKENDOOS FORMATIE DONKER MISLUKT üs hjoed to sizzen maar verdeeldheid Bezetting van Buitenlandse Zaken groot probleem Duitse jongens in het vreemdelingenlegioen Blokvorming overal, in West-Europa Afrika vervolgt zijn inboorlingen 1000 vluchtelingen per dag Friezen wonnen van Hollanders in Sneekweek ■g was het de grote zeildag in de ïk, waarin ook de teamwedstrijden werden gehouden tussen Hollanders. Ditmaal zijn de Schumacher overleden 5 No. 66 48e Jaargang Vrijdag 22 Augustus 1952 Streekblad voor West- en Zuidwest Friesland Uitgave van Drukkerij Fa. A. J.OSINGA - Bolsward Buitenlands Overzicht I Hwat hat Gabe Skroar Bolswards Nieuwsblad Er Is thans een Chinese delegatie te Moskou om met de Russische autori- De Zaken een reizende en een zittende kunst geschikte raam Tweehonderd Duitse jongens beneden de achttien jaar zfln, voor zover tot dusver bekend, geronseld voor het Franse vreem delingenlegioen; in twaalf gevallen heb ben de autoriteiten ontbinding van het contract weten te bewerkstelligen. Hjkheld geschapen dat dit land de leiding neemt van een gaandeweg sterker wor dend Arabisch blok. verbindingslijnen met Rusland bewaken. Dat heeft overigens voor de Russen niet alleen betekenis voor hun militaire positie tegenover Turkije, Griekenland en Zuid- Slavië, maar ook ten opzichte van hun satellietlanden zelf. zatenj Sociale Zaken (de tweede voorzitter SuurhofWederopbouw Geen wonder, dat er optimisme was toen dit lijstje vorige week bekend werd. Formateur Donker publiceerde zelfs in 'n een extra-parlementair vier partijen Ka- aan hoog ontwikkeld is en met velerlei mening moet rekening worden gehouden, en daar door minder gemakkelijk hanteerbaar wor den. Abonnementsprij s f 1.50 per kwartaal bij vooruitbetaling Advertentieprijs: 12 cent per m.m. Giro 87926 Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS Redactie en Administratie: Marktstraat 13 - Bolsward Telefoon 451 (K 5157) De West-Duitse regering maakt zich be zorgd over de stroom van vluchtelingen uit Oost-Duitsland, die via Berlijn naar het Westen willen. Want indien de toevloed in het huidige tempo aanhoudt, zullen Berlijn en de W.- Duitse staten zich voor nauwelijks op te lossen vraagstukken zien geplaatst, aldus een woordvoerder van het West-Duitse mi nisterie voor het Vluchtelingenvraagstuk. Iedere vluchteling kost de Staat alleen al aan onderdak 2000 mark, hetgeen bij een gemiddeld aantal van 1000 vluchtelingen per dag neerkomt op 2 millioen mark. De satellieten. Daar is de stemming van het volk alles behalve gunstig, al doen hun regeringen heel lief. Het Algemeen Handelsblad wees er dezer dagen nog eens op, dat, nadat de I Russen in Polen, Tsjecho-Slowakije, Roe- teiten te confereren. Er worden in het Westen allerlei gissingen gemaakt over de aanleiding tot deze conferentie. De voornaamste reden zal wel zjjn» dat het in 1950 gesloten verdrag tussen Moskou en Peking betref fende wederzijdse bijstand o.a. bepaalt dat de Mantsjoerjjse spoorweg en de marinebasis Port Arthur, welke thans nog in handen van Russische troepen zijn, aan China moeten worden overgedragen na het «luiten van een vredesverdrag met Japan en in ieder geval vóór het einde van. 1952. Alleen in geval van Japanse zijde of van de bondgenoten van dit land agressie tegen Rusland dreigde, zouden de Russen een voorwendsel heb ben niet aan de voorwaarden van dit verdrag van 1950 te voldoen. Russen en Chinezen zullen dus te Moskou de internationale situatie moe ten nagaan of er Inderdaad een dergelijk gevaar van Japanse zijde natuurlijk niet, maar de Ver. Staten kunnen als een bondgenoot van Japan beschouwd worden dreigt. Midden Oosten. Het sociaal getinte nationalisme van het Egyptische leger zal misschien zekere aan trekkingskracht hebben voor andere lan den in dit deel van de wereld. De Syrische opperbevelhebber Sjisjakli uitte zich al in die geest, hjj had echter geen goed woord voor de Joden en verklaarde, dat het Midden-Oosten niet groot genoeg was om zowel door Arabieren als Joden te wor den Turkije etc. In Europa trekt vooral de mogelijkheid van een nieuwe blokvorming Turkije-Grie- kenland-Zuid-Slavië de aandacht. Turkije acht een dergelijk verbond belangrUker dan het door de geallieerden aanvankelijk zo sterk op de voorgrond geschoven com mando voor het Midden-Oosten met de Arabische landen. Zuid-Slavlë toont be langstelling voor zo’n verbond. De grote Drie, die Zuid-Slavlë nieuwe steun toezegden en naarstig menië en Oost-Duitsland op een overma tige industrialisatie hadden aangedrongen, deze satellietlanden zoveel produceren, dat zij onderling veel meer handel drijven dan met de Sovjetunie, wat het zelfbewustzijn van deze naties heeft doen stijgen en ook daar al een neiging ontstaat een apart blok te vormen, al moet dat zolang Mos kou hen in de greep houdt een hersenschim blijven. De lekken en brekken fan in oar kin men trochstrings skoan sjen, mar jins eigen knypt men de eagen wol ris foar ticht. financiële naar een voor Z.-Slavië eri Italië bevredigende op lossing van de moeilijke Triëst-kwestie blijven zoeken, schijnen hierin de hand ge had te hebben en men moet zo’n Balkan- verbond dan ook wel degelijk als een on derdeel van het grote Westelijke blok zien, maar dan als een onderdeel, dat vanwege zijn militaire paraatheid en belangrijkheid flankbedreiging van Rusland! West- Europa ver in de schaduw laat en daarom ook wat in de melk te brokken heeft in het Toch te deze onenigheid een zeer ernstig verschijnsel. De Saarkwestie blijft Frankrijk en Duitsland ver deeld houden en als we horen dat de Franse militairen, die thans nog 't meest In de defensie van het vaste land te zeggen hebben, nog altijd vasthouden aan hun plan om bij een Russische overval de definitieve weerstandslijn te leggen achter Rijn en Waal, wat de prjjsgeving van N.- W.-Duitsland en een groot deel van Nederland betekent, krijgen we kip penvel en Begint eerst recht duide lijk te worden waarom een Duitse bijdrage aan de verdediging van dit vasteland gewenst is. Trouwens ook een grotere Engelse, dan tot nog toe het plan is, want als de Ne derlandse kust voor een belangrijk deel in handen van een tegenstander is, krijgt Engeland het, als de Russen over geleide atoomprojectielen beschikken, hard te ver duren. Maar achter deze nu opnieuw cir culerende geruchten zit misschien ook wat Duitse propaganda voor him onmisbaar heid. Donker Afrika. Ten slotte: het verzet der inboorlingen te gen de apartheidspolitiek van Main in Z.- Afrika neemt steeds breder vormen aan, de kans is niet gering, dat het, nu het hard tegen hard gaat, de inleiding is van grote moeilijkheden, zowel saamhorig heidsgevoel als verzetsgeest worden aan- Moskou wees beperkt verdrag af. Moskou heeft het voorstel der Grote Drie, om, als men het dan over een volledig vredesverdrag met Oostenrijk niet eens kan worden, een beperkt verdrag te slui ten, waardoor dit land in ieder geval van de bezetting zou afkomen, afgewezen. De Russen zullen uiteraard gaarne hun greep op Mantsjoerjje behouden, de Chi nezen even gaarne weer alleen baas zjjn In dit deel van China, er is dus een basis voor ruzie of voor een geef en neem, poli tiek. Het laatste lijkt wel het waarschijn lijkst. De Chinese premier, Tsjoe En Lal, die de delegatie aanvoert, heeft verklaard, dat men naar Moskou kwam voor een ver dere consolidatie van de politieke, econo mische en militaire samenwerking, waar voor de basis gelegd werd in het verdrag van 1950. Wat ligt dan meer voor de hand dan dat China bereid zal z(jn de Russen voorlopig in Mantsjoerije te laten onder voorwaarde, dat Moskou Chi na In sterker mate steunt in Korea en wellicht in de actie in Indo China en dat beide landen samen ook zul len trachten druk te oefenen op Japan, dat, zoals Stalin nog onlangs zeide, een van de belangrijkste brandpunten in de strijd tussen Oost en West te. Men kan Stalin dit gaarne toegeven, want zolang de Ver. Staten militaire bases in Japan hebben, kunnen noch Rusland noch China zich lekker gevoelen. Dit Russisch Chinees overleg past dan ook wel in de algemene gedachte dat de spanning tussen Oost en West zich gaandeweg het sterkt zal openbaren in het Verre Oosten, waar de Amerikanen ook hun luchtmacht bezig zjjn te versterken en waar volgens een groot deel der Amerikaanse militaire des kundigen Mac Arthur! de Ver. Sta ten hun grootste macht en grootste aan dacht moesten concentreren. Dit alles be tekent niet dat Rusland, dat ook in Euro pa een positie heeft te verdedigen, zich nu door China, dat alleen aandacht heeft voor het Oosten, in allerlei avonturen zal laten meeslepen. Ten slotte is China ook zelf en hoe machtlger het wordt hoe meer ook een gevaar voor Rusland in het Verre Oosten. De heren te Moskou en Peking zullen ech ter als bondgenoten geen satelliethou- dlng voor China! hand in hand gaan in hun pogen de situatie uit te bulten, maar het tempo zal wel door de Russen worden aangegeven. Blokvorming her en der. Intussen valt door dit RussischChinese overleg nog weer eens de aandacht op het feit, dat er zo geleidelijk iets aan het ver anderen Is In de politieke wereldsituatie. De laatste jaren heeft eigenlijk de tegen stelling Ver. StatenRusland deze situatie beheerst, waarbU belde partijen hun mede standers hadden. Het is echter nu niet al leen meer AmerikaRusland, maar er groeien een aantal blokken om of buiten die tegenstanders. In het Verre Oosten hebben we nu een blok RuslandChina In opbouw, mogeljjk ook een blok Ver. Staten en Japan; daarnaast hebben we dan al een blok van de Ver. Staten, Nieuw-Zeeland en Australië. De premier van India, Nehroe, streeft naar een neutraal blok in Z.O.- Azlë waartoe naast India zelf in de eerste plaats ook Indonesië zou moeten behoren. In het Nabije Oosten is door de staatsgreep van generaal Nagoeib in Egypte de moge- hierdoor zes k.v.p., vijf socialisten, twee a.r. en twee c.h.u. De p.v.d.a. behield in dit plan wat zij be- Anl. de Minister-President (Drees), .Ie Zaken (de tweede voorzitter van het NW, Suurhof), Wederopbouw en Volkshuisvesting (in ’t Veld), Financiën (v. d. Kieft, oud-voorzitter van de p.v.d.a. Eerste Kamerfractie), Landbouw, Visserij en Voedselvoorziening (Mansholt). Voor de a.r. waren weggelegd Economi sche Zaken (Zijlstra) en Verkeer en Wa terstaat (Algera) en de c.h.u. kregen Oor- I log en Marine (Staf) en Overzeese Ryks- Brazilië brengt de kwestie nu voor de V.N. I delen (Kernkamp). Niet alleen krijgt Rusland heel wat olie en machines uit zijn bezet deel van Oos tenrijk, maar door de handhaving van de staat van oorlog in Oostenrijk hebben de persbericht, dat hU erin zou slagen om Russen het recht troepen in Hongarije en Roemenië gestationneerd te houden, die de binet te formeren (geen binding dus I formatie Donker binnen enkele dagen, ja zelfs binnen enkele uren beslist kon zijn. HU was er in geslaagd om ministeriabele figuren uit drie partUen het „jawoord” te laten geven, uit de p.v.d.a., de a.r. en de c.h.u. De zetelverdeling was tot ieders ge noegen geregeld, zodat 't wachten slechts was op zes katholieke Ministers. Van de zUde der k.v.p. zUn de laatste da gen echter nog moeilUkheden gerezen. Toen bleek, dat zU niet het premierschap konden krUgen, wenste de k.v.p. een betere compensatie voor het afstaan van Econo mische Zaken, dat, zoals men weet, dbor de a.r. bezet zou worden. Het invloed rijke Eerste Kamerlid, Prof. Pater Beau- Verleden week zag het er naar uit, dat de de Kamerfracties, maar dat de bezetting van de posten nog wel enige dagen zou vergen. Het was duidelUk, dat hiermede werd ge doeld op het aantrekken van respectabele k.v.p.ers. Deze fractie vergaderde vorige week over het voorstel Donker. De bUeen- komst was uiteraard van informatieve aard. Er was geen antwoord van de frac ties gevraagd, ook van de k.v.p. dus niet. Maar het is logisch dat geen enkele partU- minister in een Kabinet gaat zitten, ook al is het extra-parlementair, zonder eerst eens met zijn partUleiders te hebben ge praat. Zo gezien was de fractievergade ring der k.v.p.fractie wel degelijk van be lang. Want uit de informaties die deze fort speelde bij de bemiddelingspogingen J Kamerleden zouden inwinnen was het best mogelijk, dat zij zouden adviseren om Westelijk overleg. Smyrna In Turkije wordt al het hoofdkwartier van de Atlantische strijdkrachten voor Z.O.-Europa en j het plan wordt overwogen ook het en een bewindsman voor de P.B.O.-porte- hoofdkwartier van de tactische feuille. De verhouding in het Kabinet werd luchtstrjjdkrachtan van Italië daar- i. heen te verplaatsen. Het is geen wonder, dat, nu dit Balkan- verbond in de maak is, de Russen minder dan ooit .bereid zijn OostenrUk te ontrui men. Woensdar Sneekweek, in de Regenbogc de Friezen en de Friezen wel door het oog van de naald ge kropen. Enkele meters vóór de finish wilde Teunissen Hof nog hinderen. Niet alleen dat dit reglementair niet in orde was hij raakte bovendien de Regenboog van Hof, waardoor hij werd gedisqualificeerd. Was hij doorgevaren dan had de stand 18 tegen 18,1 gewonnen. Thans eindigde de strijd in een overwinning voor de Friezen. Zij kregen 20 punten tegen de Hollanders 18,1. Het was overigens geen zeildag zoals men anders wel eens meemaakt. De gezellige sfeer was verre te zoeken, doordat het weer zo slecht meewerkte. In de middag goot het en barstte een stormpje over de Meer los. Onheilspellend sloegen de golven en men vreesde dan ook ongelukken. Na de wedstrijd liep een 16 m2-eenheidsboot op het schip van de zo bekende Hollandse Regenboogzeiler Hofland uit Rotterdam. De Regenboog liep een groot gat bij de steven op en werd ernstig beschadigd. Hoewel er zeer veel deelneming was van de zeilers, was de publieke belangstelling veel minder dan andere jaren. Nu is het Inderdaad zo, dat het Europese leger een samenwerking van zeer fUne ap paratuur eist. Ook de federalisatie van W.-Europa, waarvan ten slotte alleen de redding van dit gebied zal moeten komen, is er ene totaal verschillend van de blok vorming welke we elders in de wereld gewakkerd door de huidige vervolging der waarnemen, vaak ook van meer primi- inboorlingen en het is niet onmogelijk, dat tieve volken welke zich gemakkelU'ker door i tenslotte de blanken, die maar een minder- hun heersers in een verbond laten inscha- heid vormen, daar zeer ernstige gevolgen bewoond. kelen dan volken, waar de democratie van zullen ondervinden. Ook de Israëlische minister-presi- -- dent Ben Goerlon voelt wel aan, dat Egypte weer een macht van beteke nis gaat worden en nodigde Nagoeib uit vrede te sluiten met Israel. D« Israëlische minister protesteerde uiter aard tegen de uitlatingen van Sjisjakli en zal deze zaak ter sprake brengen in de Ver. Naties. Volgens geruchten zou Ben Goerlon zo vriendelUk over Egypte heb ben gesproken, nadat Nagoeib hem had doen inlichten over de betekenis van zUn staatsgreep. Dat zou dus betekenen, dat Egypte geen revanche tegen Israel zoekt. Doch in dezen zullen de Israëliërs wel niet over één nacht U's gaan. Men denkt in verband met wat in Egypte voorviel ook aan Perzië en in hoeverre daar Mossadeq de weg op wil en kan gaan waarop Nagoeib voorging. Het is echter niet zeker, dat Mossadeq, zelf grootgrond bezitter, erg warm voor de sociale hervor mingen loopt, welke Nagoeib in Egypte wil en een deel van de nationalistische aanhang van de Perzische premier moet stellig niets van een radicale landhervor ming hebben. Het lot van Perzië blijft daarom zeer onzeker, de Engelsen hebben zich wel tot onderhandelen bereid verklaard, doch ondanks Amerikaan se aandrang Mossa,deqs voorwaar den daarvoor niet aangenomen, zo dat de eigenzinnige Pers best in staat te niet in het overleg te tre den. toestand in Perzië is zo wankel, dat men beter doet zich te onthouden van een oordeel over de vraag aan welk blok dit land in de nabije toekomst zal kunnen deelnemen. DE LAATSTE ZITTING? De wellicht laatste kabinetszitting van het demissionaire kabinet heeft Maandag in Den Haag plaats gehad in de Treveszaal op het Binnenhof. v.l.n.r.: Mr. A. M. Joekes, Mr. Blom, Mr. D. U. Stikker, Mr, F. G. C. J. M. Teullngs, Dr. W. Drees, de secretaris Prof. Dr. F. J. Th. Rutten, Prof. Dr. J. R. M. van den Brink, Prof. Dr. A. H. M. Albregts, Ir. L. A. H. 'Peters, H. H. Wemmers, Prof. Dr. L. J. M Beel, Ir. G. Staf, S. L. Mansholt, (achterover in stoel) Mr. J. in 't Veld, Minister Mr. H. Mulderije komt op de foto niet voor. Verdeeld W.-Europa. Pover bjj al dit streven naar samen werking van door een zelfde lot ge troffen landen doet toch wel de ver deeldheid der landen op het West- Europese vasteland aan, waar men in een kwestie als de diensttijd voor ’t Europese leger het niet eens kon worden. Dr Kurt Schumacher, de voorzitter der Westduitse sociaal-democratische partij is Woensdagavond plotseling overleden aan een acute storing in de bloedsomloop. te hUde vangst moest zodanig zijn, dat Schumacher was 56 jaar oud. een grote rol. En het resultaat was, dat de k.v.p. kon rekenen op zes Ministers in iedere candidaat het Ministerschap te ont bet Kabinet, t.w. voor Onderwijs, Kunsten j raden. Weliswaar behoeft dit nog niet te en Wetenschappen, Binnenlandse Zaken, betekenen dat formateur Donker geen en- Justitie, twee Ministers op Buitenlandse kele r.k.man zou kunnen vangen, maar 't is duidelijk, dat het dan toch beslist moei- lijker zou worden. Moeilijkheden van poli tieke aard werden hem echter niet in de weg gelegd. Anders zou Mr Donker onge twijfeld het communiqué niet de wereld in hebben gezonden. Het was dus de kunst om k.v.p.ers te vinden, die pasten in het van dit kabinet. De formateur had bij zijn optreden het beeld van de broedende kip gebruikt. „Een broedende kip moet men niet storen,” zo I zeide hij. Maar aan het begin van deze week kwam hij de parlementaire journalis ten vertellen, dat dit beeld zUn werking had gedaan. Er is iets uitgebroed, nl. een extra-parlementair vier partUen kabinet, i Neen, geen kip was hU meer, maar een hengelaar, die zUn vistuig had uitgelegd in de hoop iets te vangen. Het was nu maar de vraag of de k.v.p.-candidaten zou den happen in het heerlUke deeg dat hU voor hen had bereid. Eén restrictie maak- hU met enige waardering zou kunnen thuiskomen. Het zouden dus bekwame mannen moeten zijn, die uit de k.v.p.- kring naar voren kwamen. De enige k.v.p.-minister, waarop de for mateur in het begin van de week kon re kenen, was de voorzitter van de K. A. B., de heer de Bruyn, voor de P. B. O.-zaken. De heren Rutten en Beel namen een zeer twijfelachtige houding aan. Het zwaarte punt van de moeilijkheden lag echter op Buitenlandse Zaken. Twee k.v.p.Ministers zouden daar moeten komen. Pater Beau fort werd het meest genoemd. Deze scheen er niet al te veel zin in te hebben. Boven dien was het de vraag of zUn orde (OFM) wel toestemming zou geven voor het be kleden van dit ambt. Op het Ministerie van Buitenlandse Zaken zocht men Uverig naar een geschikte k.v.p.-candidaat en na- tuurlUk was men ook in de kringen van de k.v.p. hard bezig om een acceptabele man te vinden. Dat was geen wonder, want de k.v.p. ging aanvankelUk accoord met de bezetting van Buitenlandse Zaken.\ Het zou voor deze party niet prettig zijn als zij niemand kon leveren. Hetzij omdat de meesten bedankten of omdat zij geen genade vonden in de ogen van Mr Don ker. De situatie werd zelfs min of meer hachelijk, toen aan het begin van deze week bleek, dat na enige dagen zoeken, niet minder dan 7 k.v.p.ers voor de twee zetels op Buitenlandse Zaken hadden be dankt, nl. de heren Romme, Beel, Beaufort, Steenberghe, Ursene, Ridder de van der Schueren en Van den Brink. Goede raad was duur en Dinsdagnacht wist men in Den Haag te vertellen, dat de k.v.p. een nieuw aanbod zou worden ge daan. De eerste Minister van Buitenlandse Zaken, de reizende Minister, zou een vak minister worden. Mr. Donker was niet van plan om deze post op een dubieuze manier te laten vervullen. Daar ipoet in ieder ge val een „zware” figuur voor komen en daar had de k.v.p. na de zeven bedankjes gebrek aan. De tweede Minister op dit departement zou wel een k.v.p.er kunnen zUn. Dat is de zittende Minister, die zoveel mogelU'k in Den Haag blUft. De moeilUk- heid was echter, dat het aantal k.v.p. Ministers daardoor zou worden terugge bracht van zes op vUf. BegrUpelUk dat over een dergelUk voorstel nog wel eens diep nagedacht moest worden. Niet in het minst door de k.v.p. Daar was wel weer een fractievergadering voor nodig. Reeds worden nieuwe namen gefluisterd van figuren, die thans aan bod zouden kunnen komen voor een waarlUk nationaal kabinet. Het feit, dat prof. Romme reeds aanstonds wederom door de Koningin is geraadpleegd, is het logisch gevolg van het feit, dat de k.v.p., althans volgens de inzichten van mr Donker, de derde forma- tiepoging heeft doen mislukken. Ir. Staf of dr. Kortenhorst? Men hoort de naam van ir. Staf, maar ook die van dr. L. G. Kortenhorst, de voorzit ter der Tweede Kamer, als aannemelUke figuur voor de vorming van een zakenka binet. x>e laatste mogelUkheid zou zUn, dat de Koningin de aanvrage om ontslag van het demissionnaire kabinet niet zou inwilllgen en dat behalve in de vacature van prof. Lieftinck alleen voorzien zou worden in de vervanging van mr Stikker en prof. v. d. Brink, die geen ministerspost meer am biëren.

Kranten in de gemeente Sudwest-Fryslan (Bolswards Nieuwsblad, Sneeker Nieuwsblad en Friso)

Bolswards Nieuwsblad nl | 1952 | | pagina 1