EMIGRATIE-PERIKELEN
IN AUSTRALIË
Martinytoer
KRIS-KRAS door Nederland
No 67
48e Jaargang
Dinsdag 26 Augustus 1952
Streekblad voor West- en Zuidwest Friesland
Uitgave van Drukkerij Fa. A.J.OSINGA -
B o 1 s w a r d
üs hjoed
to sizzen
X
f
Fau de
Rusland wil praten
Geen mil. hulp van V.S.
De Indonesische regering heeft scherp
omlijnde instructies aan haar ambassadeur
te Washington gezonden om uitsluitend
financiële, maar geen militaire hulp van
de Ver. Staten te accepteren. Aldus ver
neemt het persagentschap Antara uit ge
woonlijk betrouwbare bron.
Ir Staf verkent terrein
2 doden, 11 gewonden
Zondagmiddag werd in het Nijmeegse Gof-
fert-stadion een motorrijder met motor
al tussen het publiek geslingerd.
Brits leger ontruimt
Suez-brug
Heg. Omroep Noord
188 M.
Hwat hat Gabe Skroar
Bolswarris Nieuwsblad
a.
d.
treffelijk ontworpen, dat z|j
Er ko-
en
klngen rondstrooien. Midden In de bossen allinnich mei de help fan it Regear sa’n bytsj
b.
c.
van West-Australlë, op een zagerff van
de Staat met ongeveer 80 man personeel,
ontmoette Ik een achttal emigranten, die
In 2 groepen verdeeld niet meer met el
kaar spraken uit afgunst, omdat sommi
gen meer verdienen dan de anderen. U
beproeven. Want het Is geenszins zeker,
dat u 1500 km verder wel een onderdak
zult vinden, Indien u al de vrij hoge reis
kosten voor een groot gezin kimt betalen.
Daarom raad ik degene aan die op eigen
risico willen emigreren en een groot gezin
met kleine kinderen hebben niet te gaan
zonder zekerheid van een bestaande huis
vesting en een betrekking.
De Nederlandse emigranten in Australië
drommen te veel samen in de millioenen-
steden Sydney en Melbourne.
Velen, die thans reeds in Australië zjjn en
nog meerderen, die in de toekomst naar
Australië zullen vertrekken, zullen een veel
minder moeilijke weg te doorlopen krijgen,
dield, dat mar 20% fan de studinten fan
fan
dat
inne,
hwerfan de
Rusland heeft in een Zaterdag door mi
nister Wysjinski aan de ambassadeurs van
Engeland, Frankrijk en de Ver. Staten
overhandigde nota voorgesteld uiterltjk Oc
tober een viermogendhedenconferentie te
houden over Duitsland, waaraan „tijdens
de bespreking van kwesties die op de
Duitse eenheid betrekking hebben” ook
vertegenwoordigers van de Oost- en West-
Duitse regering zouden moeten deelnemen.
Abonnementsprijs
f 1.50 per kwartaal bij vooruitbetaling
Advertentieprijs: 12 cent pet m.m.
Giro 87926
trent de mogelijkheid om hun doel in wer
kelijkheid te bereiken. Deze is in de mees
te gevallen aanwezig, doch de fout in de
tijdberekenlng en de daarop gebaseerde
verwachtingen wreken zich en brengen
menige emigrant In de put, waarin hij niet
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Redactie en Administratie:
Marktstraat 13 Bolsward
Telefoon 451 (K 5157)
moeilijkheden en de harde werkelijkheid
van een begin in een nieuw land en een
nieuwe omgeving. Maar als U ertoe besluit
naar Australië te emigreren, weet dat uw
karakter en uw doorzettingsvermogen be
slissend zijn voor uw welslagen. Voor door
zetters en mensen die hun eigen boontjes
kunnen doppen, biedt Australië een goede
toekomst.
ningin geen verdere mededelingen gevolgd
zijn en met name nog geen opdracht ver
strekt is aan een nieuwe, dus vierde for
mateur, wordt in politieke kringen aange
nomen, dat ir Staf op verkenning is uitge
zonden.
Met vele emigranten vergaat het, zij het
minder dramatisch, evenzo. Zij maken een
foutje In hun laatste berekening en wel
over
een volledige plaats in een nieuwe volks
gemeenschap te verwerven, te bereiken.
Als hun tfjdberekening niet blflkt te klop
pen, dan gaan zij diep de put in. Hiermee
wil ik en dit heeft mijn reis ondubbel
zinnig bewezen nog niets zeggen om- I noodzakeljjk, dat onze emigranten gees-
J4. 1 UI 1 J 4- 11-ï 1 4- v» o I v-. zJ oor. n
kan van mfj aannemen, dat dit meer ver
dienen uitsluitend berust cp hogere pres
tatie of grotere bekwaamheid.
t|jd, die het zal duren om hun doel, j Dit is een van de meest onaangename as
pecten van de emigratie, die ik in Austra
lië aantrof. Ik hoorde van predikanten en
R.K. geestelijken, dat zij er dag aan dag,
en Zondag op Zondag tegen vechten, tegen
deze onderlinge afgunst. Het is werkelijk
Aan het einde van de vorige eeuw werd aan de rand van de woestfln,
die West-Australlë van Zuid- en Oost-Australië scheldt, goud ontdekt.
Leven In de woestijn en dus ook op de plaats waar het goud gevonden
werd, is slechts mogelijk wanneer de mens over water beschikt. Water
werd er evenwel niet gevonden. Een knap ingenieur kwam op de idee
een pijpleiding aan te leggen van nabij Perth tot Golden Mile, de plaats
waar het goud gevonden was.
Z(jn plan werd in uitvoering gebracht en jarenlang werd er aan de
waterpijplelding gebouwd. Het zou de levensader van „Golden Mile”
moeten worden, zich uitstrekkende over een afstand van ruim 400 km.
In 1902 was de onderneming klaar en begon men te pompen. De inge
nieur had uitgerekend, dat het water na een week zijn doel zou berei
ken, doch na een week kwam er niets. Ook na 14 dagen kwam er geen
water. Toen 3 weken voorbij waren sloeg de ingenieur de hand aan zich
zelf. Dezelfde avond bereikte het water Golden Mile. In de laatste
rekensom was blijkbaar een fout gemaakt. Zijn pompen waren zo voor-
vandaag, 50 jaar later, nog dienst doen.
ervan overtuigd, dat de eerste en moel-
lljkste tijden van de emigrant, die in zulk
een groep zit, heel wat minder zwaar zou
den zijn, wanneer er iets grotere sporti
viteit onder hen heerste.
Ik ben ook zeer onder de indruk gekomen
van de zware eisen, die door de emigratie
gelegd worden op de schouders van de
genen, die als geestelijken zich ten behoe
ve van de emigranten naar Australië be
gaven, om daar deel uit te maken van de
1 kerk waartoe zij behoren of zich aange
trokken gevoelen, om van daaruit de Ne
derlandse emigranten achtergrond en on
dergrond te geven. De emigranten, al te
zeer gericht om binnen hun foutief tijd
schema tot welslagen te komen, vergeten
vaak het allerbelangrijkste, en kloppen in
vele gevallen al te laat aan de deur van
hen, b(j wie zij zich in de eerste plaats
hadden moeten melden, nl. bfl de geeste- 1
lijken van de kerk, waartoe zij behoren, om
het even of dit een Nederlander is dan
wel een Australiër.
In Tasmanlë en Nieuw-Zuid-Wales zfjn
voor agrariërs, en liefst jonge agrariërs,
mogelijkheden aanwezig zich een goede toe
komst. te verwerven, terwijl uit de plaat
singen van Pater Maas in Melbourne bleek
dat ook Victoria nog veel gelegenheden
biedt. Het is daarom waarlijk geen won
der, dat de Australische regering aan de
overkomst van agrarische werkkrachten
een zeer hoge prioriteit geeft. In samen
werking met de Australische Regering
hopen wij plannen op dit gebied te ont
wikkelen, zodat de agrarische emigranten
naar Australië de onmisbare fundamentele
ondertoon zullen vormen in de totaalstroom
van emigranten van Nederland naar dat
land.
van alle emigranten vergallen. De een gunt it talboere-arbeiders ynNederl&n net greater
de ander de verdienste van een penny-per-
uur-méér niet, en
Woensdag 27 Augustus:
18.4519.00. Landbouwkwartier. „De be
tekenis van de Friese landbouw, pro
vinciaal en nationaal.”
NIET ALLES GOUD....
Australië, dat de immigratie thans
gaat beperken, is geen sprookjesland
waar het alles goud is wat er blinkt.
Alleen met doorzettingsvermogen en
wilskracht zal men er kunnen sla
gen. Over de emlgratle-perikelen
wordt In dit artikel op deskundige
en eerljjke wjjze gesproken door een
functionaris, die dit land In opdracht
van onze regering bereisde.
I telijk getraind worden om voldoende
kracht te bezitten in het nieuwe land niet
aanstonds in dit kwaad te vervallen. Ik
maak mg over het verschijnsel zelf niet
zo heel ernstig ongerust, want de groe
pen met onderlingè spanningen lossen zich
zou zfjn gekomen, als hij beseft had het in- j op den duur vanzelf wel op, maar ik ben
groeiïngsproces veel meer Inspanning
vraagt en veel langere tijd vergt, dan hij
In al zijn optimisme oorspronkelijk meent
te moeten verwachten.
Dit wil natuurlijk niet zeggen, dat men
zich al die tijd als volkomen eenzame door
het nieuwe land zal behoeven te bewegen.
Het tegendeel is waar. In verschillende
plaatsen van Australië zijn uit de burge
rij organisaties gegroeid, wier doel het is
om de nieuwkomers met uitgestoken hand
welkom te heten, met andere Australiërs
in contact te brengen en hen over de eer
ste moeilijkheden van de aanpassing aan
een nieuw land heen te helpen. Deze or
ganisaties heten in de ene plaats Good
Naar het uiterlijke te oordelen is dit
Hjke betrekking, dan wordt mendoor het weekeind ten aanzien van de kabinetscri-
huis en het gezin geblokkeerd om elders, sis zeer rustig verlopen. Na het consult,
zeg 1500 kilometers verder, ztfn geluk te dat de Koningin op het Paleis SoestdtJk
Vrijdagmorgen gehad heeft met de demis-
sionnaire minister van Oorlog en Marine,
ir. C. Staf, is alleen nog Zaterdagmorgen
de demissionnaire minister-president, dr.
W. Drees, in audiëntie ontvangen.
Ir. Staf heeft, naar nadien is gebleken, niet
alleen een langdurig osderhoud gehad met
de voorzitter der C.H.U., de heer H. W.
Tilanus, doch ook met dr. W. Drees.
Daar van de zijde van het kabinet der Ko-
De renner zelf, de 37-jarige Martinus K.
v. d. Akker uit Beek en Donk, werd zo
ernstig gewond, dat h|f tijdens het vervoer
naar het ziekenhuis overleed. De tweede
gewonde volwassene, de 80-jarige H. Smul
ders uit Nijmegen, kon later naar huis te
rugkeren. In totaal waren 's avonds laat
10 kinderen in het Canisius-ziekenhuls op
genomen. Vier lichtgewonde -kleinen kon
den ’t hospitaal verlaten. Eén overleed.
Van dak gevallen. Tijdens herstelwerk
zaamheden aan het dak van de Montes
sorischool „Kastanehof” aan de St. Jozef
straat te Tilburg, is de 63-jarige koper-
slager-loodgieter H. Willekens van een
hoogte van 8 meter naar beneden geval
len. De man kwam met het hoofd op de
stenen terecht en was op slag dood.
Met ongevraagd verlof. De heer drs Her
man Jonker, tot voor kort chef van de af
deling „Het gesproken Woord” van de
A. V. R. O., en daarna onder de heer H.
de Wolf op deze afdeling werkzaam, is voor
drie maanden „met ongevraagd verlof”
gezonden.
Weer Nederlander vrijgelaten. De zesde
Nederlander van de twaalf, die 2^ jaar
in Indonesische gevangenschap hebben
doorgebracht, is thans op vrije voeten ge
steld. Het is de heer J. Leclerq. Hij mag
het land nog niet verlaten en moet zich
blijven melden, omdat het onderzoek in
deze zaak wordt voortgezet.
171 Stakers ontslagen. De directie van
de Coöp. melkfabriek „De Ommelanden”
te Groningen, heeft 171 arbeiders ontsla-
j gen die Donderdag in staking waren ge-
gaan. Zoals bekend is, was de staking uit-
I gebroken in verband met eisen van de ar-
beiders ten aanzieu van de arbeidsvoor
waarden.
als zij zich In de minder grote steden, de
kleine steden en in de dorpen zouden ves
tigen. Daar is een minder scherpe con
currentie van honderdduizenden tegen
honderdduizenden, daar kent men elkaar
beter en trekt men elkanders lot beter
aan. Precies zoals hier in Nederland.
Tenslotte deze raad: Als U emigratie naar I
Australië overweegt, leer goed Engels,
want daar spreekt men dat, bereid U goed j
voor met behulp van de maatschappelijke
organisaties die hier te lande zich daar
mede bezighouden, bezin U er op of U en
Uw vrouw geschikt zijn voor emigratie en
Der hat okkerdeis in sprekker west, dy’t da
boerestan der in forwyt fan makke, dat hja
by de opfieding fan de bem in kapitale flater
makken. Wylst hja by it fé it alderbêste seis
balden foar har bidriuw en de minder besten
ófsetten, sa sei dizze man, dogge hja mei de
bern krekt oarsom. De besten moatte in oar
birop sjen to krijen en
kinne, dy bliuwe thus
lykbliuwende agraryske bifolking, mei yn it
algemien in goed bertesifer alle oandacht
jaen moat oan de takomstmüglikheden yn
en büten it bidriuw. Ut eltse boerehüshalding
kin yn üs lan mar ien fan de jongens rekkenje
op m boerebidriuw, hwa mear op dat plak
bringe kin, nimt mei-iens it
oaren, dy't dus minder as ien j
witte to meitsjen. Hjirby wurdt efkes foarby-
inne
lenaesje, dat de
Het Britse leger in Egypte heeft zich
Zondag teruggetrokken van de strategi
sche weg door de Suez-Kanaalzone en van
de spoorbrug te El Firdan, die het bezet
had na de gevechten van October. De weg
en brug zijn de enige verbinding tussen
Egypte en het Egyptische garnizoen in
Gaza.
boere-ófkomst wiene en mar lyts 4%
boere-arbeiders. It leit dus foar de han,
as der yn ien hüshalding twa jonges bil
beide mei in typysk boere-aera, hwerfan uc
iene mear yntellectueel is as de oare, dat dan
de earste in wei siket yn in funksje, dy’t op
m -x- UmJ f i_ 5 1 i c1
kin. En as de boerejonge deselde kop
foar stüdzje as ien üt de stêd dan sil hj
de bem, dy’t dat net
om de buorkerij mei-
dertiid oer to nimmen. Dêrtroch wurdt de
boerestan forearme en degenereart hja ta in
groep minderweardige minsken. Wylst roun-
om yn de wrald de lanbou omheech brocht
wurdt, binne wy hjir dwaende om it béste
diel fan de neiteam yn oare wei to stjüren of
troch emigraesje foar Nederlan to forspyljen.
It kin net ütbliuwe of hjir komt in rare nei-
smaek fan. Op dizze wize rekket de boere
stan har liedingjaende posysje grif kwyt.”
Der waerd my frege oft hjir net in bulte
wierheit yn siet en hoe’t dizze kwestje my
talike en graech wol ik hjiroer in wurdman-
j nich sizze, hwant dat de saek tige it omtin-
j ken wurdich is, dér bin ik it mei de fregers
wol oer iens. Óp it foarste plak moatte wy
dan fêststelle, dat it tal buorkerijen en ek
Tilsdei 26 Augustus:
18.4219.40. Fryske titstjüring.
„Mei rju achtinge”, brieven fan bikin-
den en ünbikinden.
„It kin de master misse.”
„In Europeesk kolleezje”, reportaezje
fan it kamp fan de federalistyske jon-
gerein op Skylge.
„Koart om ’e hoeke,” nijs fan it kultu-
rele mêd.
Mei Donker waerd it donker, as Staf nou
mar net staf wurdt.
Sprlngbokken voor de Koningin. Het hoofd
van de Plantsoenendienst in geheel Zuld-
Afrika, de heer Van Balen, die Zaterdag
uit Johannesburg op Schiphol arriveerde,
zal de Koningin twee jonge sprlngbokken
I aanbieden. Deze dieren, die vandaag met
een vrachtvliegtuig van de KLM op Schip
hol worden verwacht, zijn zeldzame exem
plaren. De heer Van Balen zal in Neder
land de aanleg van de plantsoenen bestu
deren.
Zout aangeboord. Bij Haren heeft de NAM
op zoek naar olie, ’n zoutlaag aangeboord.
Men schat de dikte van de laag op circa
600 meter. Om de olie te kunnen vinden
zal men nog ongeveer 1000 meter dieper
moeten boren.
Voetballer schopt eigen arm stuk,
men door minder beheerst spel wel
eens ongelukjes (en ongelukken) op voet
balvelden voor, maar dat iemand zichzelf
een armbreuk schopt, is toch wel iets bij
zonders. De linksbinnen van Heracles II,
zekere Stökker, wilde in de wedstrijd te
gen Rietvogels de bal op vaardige w|jze
„omhalen”, maar hfl trof daarbij z|jn eigen
linkerarm zo hard, dat de E.H.B.O. er met
de spalken uit de verbandtrcmmel aan te
pas moest komen.
Lijkje gevonden. Zondagmorgen is in de
Geleenbeek het ltfkje gevonden van het 8-
jarig zoontje der familie Cheepkens te
Munstergeleen, dat verleden week Dinsdag
al spelend in het water was gevallen. Het
zoeken naar het kind werd sterk belem
merd door het feit, dat de beek sterk ge
zwollen was ten gevolge van de zware re
genval.
Moordenaar van z|jn vader bekent. De 26-
jarige mr W. K. F., die gearresteerd Is in
verband met de moord op zijn vader, de
62-jarlge oud-gemeentesecretarls van Am
sterdam, mr J. F. Franken, heeft een be
kentenis afgelegd. Het vergif, dat na op
graving van de stoffelijke resten van het
slachtoffer tijdens de sectie werd ontdekt,
is cyaankali, dat bekend is om z||n sterke
werking, doch overigens niet in de handel
verkrijgbaar is.
Neighbour Councils, In andere plaatsen
New Settlers League of wellicht anders,
doch de bedoeling Is In alle gevallen het
zelfde.
Een van de sterkste Indrukken, die ik van
Australië al sprekende met de leiders van
dit soort organisaties heb gekregen, is
wel deze, dat de Australische bevolking de
Nederlandse emigrant niet alleen van harte
welkom heet met woorden, maar ook be
reid Is z|)n vrije tijd voor een deel er aan
te offeren om het de emigrant gemakke-
IJjker te maken.
Uit wat Ik tot nu toe gezegd heb op te
maken, dat de Nederlandse emigrant in
een door de Australische bevolking ge
spreid bedje zou stappen, zou verkeerd zijn.
Men is vriéndelijk, men is behulpzaam,
maar Iedere Australiër verwacht, dat de
emigranten tenslotte hun eigen boontjes
zullen doppen. Dit is typisch Australisch,
want ook elke Australiër verwacht van
elke andere Australiër, dat hU z|jn eigen
boontjes dopt. Dit Is een karaktertrek van
de Australiërs. HU doet het zelf en ver
wacht het van anderen.
Zonder dit te begrijpen kan men Australië
niet begrijpen en zal een emigrant zich
vreemd voelen of op den duur ernstige te
leurstellingen ondervinden. De gemiddelde
emigrant verwacht vooral in het begin al
te veel hulp van anderen. Zelfs van emi
granten die nog slechts korte tijd eerder
dan hij In Australië aankwamen. Die kun
nen hem misschien wel een goede raad ge
ven, maar ze staan zelf nog te veel in het
begin om hem meer dan dat te bieden.
De nieuwkomer voelt zich dan vaak ver
ongelijkt en beschouwt de eerder geko-
menen als zelfzuchtige egoïsten. Later be
grijpt hij of zij hoe naast h|j er aanvan
kelijk was.
Tasmanlë is een prachtig eiland. In Ho
bart, de hoofdstad, trof ik op een ontmoe-
tingsavond, een groep van 150 wèl sla
gende emigranten aan.
Na deze zeer vreugdevolle ervaring op het
Zuidelijkste puntje van Australië viel het
m|j erg tegen in ’t dorp op de Noordelijke
oever van het eiland, waar ongeveer een
100-tal Nederlandse emigranten een goed
bestaan vinden, te moeten vernemen, dat
hier doodgewone nijd en afgunst het leven
Australië is als land In een ontwikkeling
en maakt als zodanig natuurlijke ups en
downs, betere t|jden en tijden van terug
slag, mee.
Een groot probleem vormt de huisvesting.
Door dit te zeggen vertel ik niets nieuws.
Maar ik wil er wel op wijzen, dat de Ne
derlandse emigranten die door de Austra
lische regering als emigrant aanvaard
worden en in kampen gehuisvest worden,
totdat zfl eigen huisvesting hebben gevon
den, er betrekkelrjk goed aan toe zijn. De
meeste kampen die ik bezocht heb, vol
doen aan alle eisen die men daaraan zou
willen stellen, zij het dat het begrip luxe het overwinnen van de daaraan verbonden
er volkomen vreemd aan is.
Een ernstige waarschuwing moet ik wel
laten horen ten aanzien van degenen, die
op eigen risico emigreren en daartoe in
het bezit moeten z|jn van een huisvestings-
verklaring. Vooral wanneer het gaat om
gezinnen met een betrekkelrjk groot aan
tal kleine kinderen. Mijn waarschuwing
gaat niet alleen uit naar de huisvesting
op zich zelf, als men een betrouwbare huis-
vestingsverklaring heeft, maar men moet
er zeker van zijn, dat men in de nabijheid
van zijn huis ook ihderdaad werk vindt.
Immers is men niet zeker van een derge-
Hoger blerverbruik In 1952. Gedurende ’t
eerste halfjaar van 1952 is in Nederland
30.000 hl bier meer gedronken dan in de
zelfde periode van 1951. Naar Het Parool
meldt, is de totale bierafzet in deze periode
gestegen van 515.000 tot 454.000 hl, ter
wijl de uitvoer gel|jk bleef.
Zesjarig jongetje overreden. In een onbe
waakt ogenblik stak het zesjarige zoontje
van de heer J. van R’jsdljk te Oud-Gastel
de weg over en werd door een personen
auto aangereden. Zjjn verwondingen waren
zó ernstig, dat artsen geen hulp konden
bieden. Twee uur na het ongeval is het
kind overleden.
Oude foto van Koningin Juliana gevonden.
Op een onlangs gehouden veiling heeft een
handelaar In tweedehands goederen te La
ren (N.H.) een partijtje foto’s, lijsten, pla
ten enz. gekocht. Bij nadere bezichtiging
bemerkte h|j, dat zich onder de gekochte
goederen een ingeltfste foto van koningin
Juliana bevond, genomen in de schoolklas
toen z|j elf jaar was. Deze foto droeg het
eigenhandig geschreven onderschrift: „Op
gedragen aan m|jn lieve vader b|j z|jn te
rugkeer in 1920 en een vrol|jk Pasen," ge
volgd door een aanduiding wie van de klas
genoten op de foto zichtbaar waren. De
ondertekening luidde: „Julianr. van
Oranje”.
foar de frage, hwa’t fan de
foar boer geskikt is, sit op
Dat is de kwesje, hwa fat.
rjuchte boere-aerd? Hwa is as lytse jonge
al op ’e hichte mei it fé, mei it wurk, mei de
tsientallen lytse dingen, hwer’t it boerelib-
ben ut bistiet. Hwa tinkt om de lammen, om
de skiep by ’t winter, hwa makket hjir in
tou fêst en op in oar plak ien los. Hwa sjocht
de dingen daliks, hwa hat tofoaren al dien,
hwat oaren neitiid gewaer wurde? Hwa hat
dy niget oan de bisten, oan it ark, oan bi-
langstelling en dy opmerksumens, dy soarch
foar alles, dy meitsje foar it greatste part
de goede boer üt. Gjin diploma’s, ek net
fan in Linbouskoalle, kinne dat jaen, dat is
in kwesje fan it aerd. Hoe bilangryk in party
oare dingen ek binne, dit is it allerwichtich-
ste. En lang net alle boerebern hawwe sa’n
ütsprutsen boere-aerd meikrige. En as men
dan as heit en mem oer de takomst fan de
wurde sil as it nou is. Dat moat elts düdlik
gaat dan verdachtma- j wêze, dy’t wit, dat it tal ha’s brükber lin
ie
gelyk bliuwe kin, tominsten salang der fit
polders to finen binne. En oan de oare kant
moat men witte, dat it kwantum wurk yn de
Lanbouw hwat troch minsken dien wurde
moat, aloan lytser wurdt troch de mechani-
saesje. It stiet dus net yn ’e kiif, dat in ge-
breder plan it boere-aerd alhiel bifredigje
kin. En as de boerejonge deselde kop nat
foar stüdzje as ien üt de stêd dan sil hy op
dit terrein de oare fier foar bliuwe. En yn
dy funksje sil hy jit mear bydrage kinne ta
de bloei fan de boerestan en syn foarütgong,
hwant sokken binne krekt oanwiisd om in
great bitrouwen under ae boeren to winnen,
hwertroch har ried en foarljochting folie
mear bidijt. Ek de ynstellingen en organisa-
toryske aparaten freegje sokke krêften, hwer-
by it hieltyd wer bliken docht, dat hja troch
har oanfielen krekt de lju binne, dy’t beste
risseltaten bihelje. Oan de oare kant is it
dwaes to mienen, dat in skeipe kop yn it
boerelibben net ta syn rjucht komt. Nearne
kin it forstan mear punten fine om it to
slypjen as yn in fiks boerebidriuw. Ik soe
tai fan Grinzer en Fryske boeren neame kin
ne, dy’t biwize, dat boere-aerd en yntellekt
seldsume beste bidriuwslieders meitsje kinne.
Wylst hja yn de amtlike moune fakentiids
stomp rinne op rangen en anciënniteit, kinne
sokken yn it boerelibben de wjukken folie
frijer ütslaen. De fokkerij, de kwekerij fan
sied en setters, it rationalisearen fan wurk-
methoades en masines, it fuorjen en donjgen,
it sit allegearre fol fragen, hwer’t in skerpe
kop him alhiel yn ütlibje kin.
Mar is dat boere-aerd der net of is it mar
tige lichtjes, dan is it saek op tiid in oare wei
to sykjen foar de jonge bazen. Hwant sa
moai en fol libbensfreugde it boerebidriuw
is foar in echte boer, sa forfeelsum en dead
en heukerich is datselde libben foar immen,
dy’t leaver in drokke strjitte sjocht as in
moai büthüs. Tj. de J.
bern neitinkt, dan moat men dêr by ófgean
en pas op it twadde plak sjen oft de jonge
goed of stadich leare kin. En seis as men
sizze kin, dat der mear as ien, twa, sa’n düdlik
boere-aerd hawwe, kin der faken in oplossing
foun wurde.
plak yn fan pje Rector-Magnificus fan de lAnbouhege-
jonge „boer skoalle hat yn syn jongste diês-rede mei-
sjoen oan de pleatsen, hwer’t gjin bern bii
of gjin jonges. Nou is de redenaesje, dat
bésten in oare wei geane, net krekt. Hwant
hwat binne de bésten
As men de béste learders foar de bésten üt-
makket, dan siocht men de saken net goed.
Yntellectuele oêstens seit noch neat oer de
minske yn syn gehiel. En siker is it net sa,
dat de jonge, dy’t it béste leare kin, ek de
béste boer wêze soe.
Dat liket nearne nei. Men kin seis sizze, dat
in tige yntellectuele jonge, dy’t opgiet yn de
stüdzje en neat leaver docht dan studearje,
foar praktysk boer gjin stür wurdich is. De
heit, dy’t sa’n jonge de müglikheit foar in
yntellectueel birop jowt, docht forstannich en
wiis en hoecht alhiel net bang to wêzen, dat
de boerestan dêrtroch degenereart. As men
hjirüt de konklüzje lukt dat domme jonges
de béste boeren binne. dan is men der wer
neist. It rapportboekje fan de skoalle kin hjir
it andert net op jaen. It allerwichstichste
jonges it béste
p hwat oars fêst.
^an harren hat it
