11 RAAKT DE WERELD OVERBEVOLKT? EEN KABLNET MET VRAAGTEKENS KRISKRAS door Nederland üs hjoed to sizzen Felle verkiezingscampagne in Amerika Is de schade van de atoombom Iets hogere wolprijs op eerste veiling Harlingen haalde burgemeester Nauta hartelijk in „fantastisch overdreven?” No. 70 48e Jaargang Vrijdag 5 Sept. 1952 Streekblad voor West- en Zuidwest Friesland Uitgave van Drukkerij Fa. A.J.OSINGA - Bolsward Buitenlands Overzicht I t t Hwat het Ga be Skroar Bolswards Nieuwsblad 3 I t t 5 I L I l I L l r 1 l 3 1 3 i Abonnementsprijs f 1.50 per kwartaal bij vooruitbetaling Advertentieprijs: 12 cent per m.m. Giro 87926 9 r i i In zijn jaarlijks rapport over de activiteiten van de U. N. O. waarschuwt secretaris-generaal Trygve Lie voor de gevolgen van de zeer snelle groei van de wereldbevolking. Deze neemt zo snel toe, dat men er ernstig rekening mee moet houden, dat de wereld na de. volgende generatie 600 tot 1000 millioen mensen meer zal tellen, die allen gevoed moeten worden. voorts tegen de Britse politiek in de rest van Afrika. De Goudkust, waar 90 pet. van de bewoners barbaar en analphabeet is, heeft reeds onafhankelijkheid gekre gen. Engeland verwacht, dat dit gebied lid van het Gemenebest zal worden, maar het heeft reeds een anti-Brltse en antl-blanke lichting ingeslagen. Australië behoeft buitenlandse hulp. Zonder overzeese hulp, zo verklaarde Dins dag de Australische minister voor de Im migratie, Harold Holt, kan Australië de Heel Australië keek Maandag met span ning uit naar de resultaten van de eerste wolvealing van dit seizoen in Sidney. En, gelukkig voor dit zo nauw met wol ver bonden land verliep de markt „zeer be vredigend”. De prijsdaling, die men vreesde, doordat Argentinië grote hoeveelheden wol aan de markt brengt, is uitgebleven. De prijzen op deze eerste dag, waarop vooral Japan en het Europese vasteland als kopers optraden, lagen over het alge meen wat hoger dan aan het einde van het vorige seizoen. Der is in hopen moed foar nedich om in goed wurk to dwaen, hwerfan men foarüt wol wit dat de lju jin der om ütlaitsje sille. e f 3 s t Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS Redactie en Administratie: Marktstraat 13 - Bolsward Telefoon 451 (K 5157) Onder zeer grote belangstelling heeft de heer B. Nauta, tot dusverre burgemeester van de gemeente Wedde Maandag zijn In trede als burgemeester van de gemeente Harlingen gedaan. De loco-burgemeester, de heer B. de Vries, liet in zijn toespraak duidelijk blijken, dat de nieuwe burgemeester in de Friese ha venstad een ruim arbeidsveld zal vinden. De drukte in de haven vertoonde immers de laatste jaren een achteruitgang omdat nog steeds geen voorziening tot verbete ring van de vaarweg tussen Komwerder- zand en Harlingen is getroffen. Daartegen over staat, dat de garnalenvisserij zich zeer gunstig heeft ontwikkeld. Voor de woning bouw en de eventuele vestiging van in dustrieën is het echter nodig, dat het grondgebied van de gemeente Harlingen zeer spoedig wordt uitgebreid. Burgemeester Nauta wees er op, dat men goed doet geen wonderen van hem te ver wachten. Hij zei evenwel vol vertrouwen zijn taak te beginnen. Hij wilde zijn toe komstige taak gebaseerd zien op drie pij lers: democratie, vertrouwen en het be lang van de gemeenschap. Na-deze rede werd de burgemeester door verscheidene personen hartelflk toegespro ken. Vertegenwoordigers uit zijn oude ge meente spraken him spijt uit, dat ztf een goed burgervader moesten missen. ’s Avonds werd de burgemeester een se renade gebracht door de drie plaatselijke muziekcorpsen, waarna de bevolking hem spontaan een ovatie bracht. Londen ontkent wrjjvlng V.S.Engeland. Britse kringen betoogden, dat de persoon lijk door Truman en Churchill aan Mos- sadeq gerichte nota dienstig was om de geruchten te ontzenuwen, dat Amerika en Engeland, wat betreft het beleid in het Naburige Oosten, van opvatting verschil len. Te Londen is opgemerkt dat, toen de Egyp tische crisis op het hoogtepunt was, de Egyptische pers overschakelde op een pro- Amerlkaanse koers en de Indruk zocht te vestigen, dat de Ver. Staten Engeland on der druk zetten. Toen verluidde, dat aan ambassadeur Caffery (V.S.) de Egyptische medewerking was aangeboden, als htf de Wafd hielp’ weer aan de macht te komen. Soortgelijke berichten over Anglo-Amerl- kaanse wrijving deden In Teheran de ronde gedurende de ongeregeldheden van Juli. Doch de gemeenschappelijk Anglo-Amerl- kaanse nota dient een eind aan al deze ge- i ruohten te maken en een duidelijke waar- I schuwlng te zijn, dat men moet ophouden te trachten berichten over Anglo-Amerl- kaanse wrijving te exploiteren, zo heette het. Plan-Schuman. Op 8 en 9 September zullen de zes minis ters van de landen, die zijn betrokken bij de Europese Gemeenschap voor steenkool en staal (plan-Schuman) te Luxemburg bijeenkomen. Als eerste punt staat op de agenda het kiezen van een vaste zetel voor de orga nisatie. Op 10 September zal de assem- blée van de E.G.S.S. te Straatsburg bij eenkomen. Men vreest, dat de Saarkwestie wederom aan de orde zal komen, daar Frankrijk en West-Duitsland er niet in zijn geslaagd, in dezen overeenstemming te be reiken. Op de laatste bijeenkomst der Mi nisters was het Franse voorstel, de zetel te vestigen in Saarbrücken, op fel Duits verzet gestuit. Malan keert zich tegen India. De Zuid-Afrikaanse premier Malan heeft zich in een dit weekeinde gehouden rede gekeerd tegen de inmenging van India in de apartheidspolitiek. Wij kunnen de vriendschap van India kopen, wanneer wij het de provincie Natal afstaan, aldus de premier, die voorts betoogde, dat New- Delhi de V.S. en Engeland te verstaan heeft gegeven, dat de samenwerking met deze landen gedeeltelijk afhankelijk is van hun houding in de V.N. tegenover Zuid- Afrika. Vandaar de campagne tegen ons land, aldus de premier. Malan zelde nog, dat het tijd wordt, dat zijn regering de Afrikanen gaat bescher men tegen de V.N. Men wil, dat wfj als lei ders van de niet-blanken in de Unie aftre den. De politiek, die de wereldorganisatie voorstaat, zou echter zelfmoord voor blank Zuld-Afrlka betekenen. Malan keerde zich Atoombom vrjj onschuldig De Britse minister van Binnenlandse Za ken, Sir David Maxwell Fyfe, heeft in een rede te Sheffield verklaard dat de schade', die een atoombom kan aanrichten, soms „fantastisch overdreven” wordt. Hoewel een zuiver gerichte aanval uiter aard zeer zware schade ten gevolge heeft, zo zeide de minister, is meer dan de helft van het aantal mensen, dat zich bevond binnen een halve mijl van de plaats, waar de atoombom Hiroshima trof, nog in leven. Zelfs twee personen, die zich in souster- rain op slechts 150 meter van het cen trum van de explosie bevonden, waren on gedeerd, aldus de minister. Hij zeide voorts, dat grote steden als Shef field in een oorlog wellicht het doel van een eventuele luchtaanval zouden zijn, doch dat niemand moet veronderstellen, dat dergelijke steden bij voorbaat geheel kunnen worden geëvacueerd. Fabriekscen- tra, waar de productie van essentieel be lang is voor het winnen van een oorlog, moeten in bedrijf blijven, zo meende de minister. Na een crisis van 67 dagen hebben wij thans weer een kabinet. Het wordt offi cieel aangediend als extra-parlementair. Dat betekent, dat de fracties in de Kamer er geen verantwoordelijkheid voor dragen. Dit extra-parlementaire karakter is echter door de loop van de onderhandeltngen wel enigszins teloor gegaan. In de eerste plaats hebben de vier partijen overeenstemming bereikt over het programma van het Ka binet. Dat duidt reeds op een binding, In de tweede plaats hebben kopstukken uit de fracties meer dan eens vergaderd over voorstellen betreffende de zetelverdeling en de bezetting van de departementen. Op een gegeven moment la de formatie Donker gestruikeld op de tegenzin van de k.v.p., die na een fractievergadering haar afkeer heel duidelijk deed blijken. Weliswaar heeft de laatste formateur, dr Drees, geen over leg met de fracties gepleegd. Maar h(j aanvaardde de opdracht op het moment, dat hij zeker was te zullen slagen. De In formatieve pogingen van de minister van Oorlog en Marine, Ir. C. Staf, waren daar aan voorafgegaan. Trouwens hoe men het ook wendt of keert, in wezen hebben wfl al die 67 dagen te maken gehad met één poging, n.l. de vorming van een vler-par- tijen Kabinet. De v.v.d. is er niet aan te pas gekomen. Na het „beruchte” communiqué, dat voor dr Drees tijdens zijn eerste poging, een welkome gelegenheid was om dfeze partij uit te sluiten, is er geen enkel overleg meer geweest met vooraanstaande v.v.d.ers De a.r. en ook de c.h. hebben zich op het standpunt gesteld, dat dr Drees het com muniqué, betreffende de invloed van de vakverenigingen op het Regeringsbeleid, niet zo'hoog behoefde op te nemen. Ver der zijn zjj niet gegaan. Wij vinden dat begrijpelijk, daar mr Oud de afgelopen ja ren niet de trouwste regeringspartner is geweest. Zijn theorieën over het deelnemen aan een kabinet wijken nl. af van de opvattingen, die bij de andere partijen le ven. Men behoeft geen medelijden te heb ben met de v.v.d., want het kabinet, dat nu uit de bus is gekomen, zou waarschijn lijk niet gemakkelijk haar goedkeuring heb ben kunnen wegdragen. Daarvoor draagt het een te uitgesproken karakter. Daar naast is het altijd goed voor een kabinet als het op de vingers kan worden getikt door een loyale oppositie. De a.r. heeft deze rol zeven jaren lang gespeeld. En men zal moeten erkennen, dat zij dit zéér loyaal heeft gedaan. Misschien zo erg dat de ver kiezingsnederlaag het gevolg er van was. Van mr Oud verwachten we een grotere oppositie. Maar ongetwijfeld zal zjj blijven binnen de perken die een parlementaire democratie nu eenmaal stelt. ontwikkeling niet bijhouden, die nodig Is voor immigratie op grote schaal. Niet door economische moeilijkheden of werkloosheid heeft Australië de Immigra tie moeten beperken, maar door de druk van de Immigratie op de nutsbedrijven, de investeringen in scholen, ziekenhuizen en andere diensten. Minister Holt hoopt dat erkenning van deze feiten tot internationale actie zou leiden. Bij deze gelegenheid een persconferen tie aan het einde van een tocht door W.- Europese landen verklaarde de minis ter er van overtuigd te zijn, dat er geen betere kolonisten waren dan die in grote aantallen uit Nederland kwamen. „Het is opmerkelijk om te zien welk een levendige belangstelling Nederland in emi gratie naar Australië heeft,” zo zei de minister. Kip en olifant. Deze week komt op Schip hol een olifant aan begeleid door wat de Duitse bladen „Gesellschaftsdame Huhn” noemen. De jumbo zou zich in dit gezel schap als een keurige, rustige passagier gedragen. Meisje overleden aan kinderverlamming. In Enschedé is het 20-jarige meisje Bé Grobben aan kinderverlamming overleden. In de week van 17 t.m. 23 Augustus zijn 154 gevallen van kinderverlamming gere gistreerd, nl. in Groningen 3, Friesland 12, Drente 2, Overijssel 22, Gelderland 17, Utrecht 2, Noord-Holland 14, Zuld-Holland 28, Zeeland 1, Noord-Brabant 34 en Lim burg 19. Shirley, Fanny en Wim. De sportwedstrij den, die Donderdag ter gelegenheid van de Waldwike zullen worden gehouden, zullen een aantal sportmensen van internationaal formaat naar Drachten brengen. Er wordt deelname verwacht van Shirley Strickland, mevr. F. Blankers en Wim Slijkhuis. verder opnieuw tegen de arbeidswet van de republikeinen Taft en Hartley. In Pon tiac hield hij wellicht een van de kortste verklezingsspeeches uit de geschiedenis. Doorweekt door de regen zeide hij„Ik ben niet van plan tot u te spreken over La bor. Ik ben niet van plan tot u te spreken over buitenlands beleid. In feite ben ik helemaal niet van plan over wat dan ook tot u te spreken als gevolg van deze be roerde regen. Gegroet.” Het publiek juich te. Eisenhower heeft In Atlanta in de Zuide lijke staat Georgia zijn campagne geopend met een rede, waarin htf voornamelijk sprak over de verkwisting van het huidige bewind. Eisenhower Is de eerste Republi keinse candldaat, die zich bij zijn campag ne zo. diep in de „Solid South”, het tradi tionele Democratische Zuiden, waagt. Amerikaanse verkiezings campagne. President Truman heeft zich Maandag In het verklezlngsgewoel gestort met de hem eigen felheid. Hjj zeide, dat de Republi keinse partij nog steeds dezelfde was. Haar afgevaardigden noemde hij „de loopjon gens van speciale belangen In de wandel gangen van het Kapltool”. Thans tracht men de olifant (het symbool van de Re publikeinse partij) een ander gezicht aan te meten, door Eisenhower candldaat te stellen, maar deze vermomming doet het niet, want het lichaam van het dier puilt er aan alle kanten uit. Korea. Over Korea schrijft Trygve Lie verder In z(jn rapport aan de UNO-Assemblée, dat de publieke opinie in de meeste der op Korea vertegenwoordigde naties een wa penstilstand op basis van de status quo met enthousiasme zou verwelkomen en dat hierdoor veel van de huidige angst en te leurstelling zou worden weggenomen. Een dergeiyke regeling van het geschil zou het algemene vertrouwen In de UNO als In strument voor de collectieve veiligheid krachtig doen toenemen. Volgens Lie beschouwt de wereldopinie de UNO nog steeds als de beste garantie voor een langdurige vrede. Overigens Is men In het algemeen niet hoopvol gestemd over een spoedige ver mindering In de huidige spanningen, zo lang er althans geen overeenkomsten zijn getroffen voor Korea en Duitsland. Het verdere wereldnieuws mag Interessant j zijn, wereldschokkend Is het niet. Allereerst worden we nog steeds geboeid door de is er wel een radicale opruiming gehouden. Niet minder dan elf Ministers zijn niet te ruggekeerd, waaronder drie, die beslist tot de kopstukken konden worden gerekend, t.w. de ministers Van den Brink, Stikker en Lieftinck. Vier zijn er dus gebleven. Dit zijn de herén Drees, Mansholt, Beel en Staf. Wat betreft de gemiddelde leeftijd van de Ministers is het opvallend, dat deze niet veel verschilt met die van het oude kabi net. Nu bedraagt deze 51 jaar, tegen 53 jaar in het vorige Ministerie. De oudste van de nieuwe ploeg Ministers is de heer Van der Kieft, die met zjjn 68 jaren nog vitaal genoeg is om de zware portefeuille van Financiën te beheren. Hij zal dat an ders doen dan zijn voorganger Lieftinck. Deze hield immers wetenschappelijke be togen, die respect afdwongen door de ken nis van zaken. De heer Van der Kieft is een zeer levendig man, een uitstekend de bater en daarom zal hij met de Kamer wel overweg kunnen. Ongetwijfeld zal hij krachten aantrekken, die zijn taak zullen verlichten. De benjamin in het Kabinet is prof. Zijl- stra. Verleden week is hij 34 jaar ge worden. Minister Van den Brink was des tijds de jongste in jaren. Hij begon op 33- jarige leeftijd. Dat schijnt dus bij het De partement van Economische Zaken te ho ren. De heer Van den Brink was een kop stuk. Van prof. Zyistra zal men dat moe ten afwachten. Aan kennis ontbreekt het hem niet. Hij Is één der knapste theore tische economen die wij hebben. Een na deel is, dat hij minder bestuurservarlng heeft dan prof. Van den Brink. Maar wel licht valt dit in de practjjk nog mee. Op Buitenlandse Zaken vinden we twee personen: mr Beijen, een financieel des kundige van formaat, die zijn sporen reeds lang heeft verdiend en mr Luns, die reeds enige jaren in diplomatieke dienst ver keert. Zjj kunnen elkaar aanvullen. De heer Luns is officieel Minister zonder Portefeuille. Treedt hij In het buitenland op, h|j krygt o.a. de Ver. Naties te behar tigen, dan mag h|j de titel van Minister van Buitenlandse Zaken voeren, Mr Betjen gaat de mooie ambtswoning op het Plein 1813 betrekken. Men zal moeten afwach ten hoe het gaat met deze twee kapiteins op één schip. Voor het buitenland zal de figuur wel niet erg duidelijk zijn en dat achten wy een groot nadeel. Zo zien wjj, dat er In dit nieuwe Kabinet nog verschillende vraagtekens zitten. Ook op belangrijke posten. In leder geval heb ben we nu een nieuw Kabinet. Het oude schema van na de oorlog Is doorbroken en nieuw bloed is binnengestroomd. Daarover verheugen wij ons. Wat nu nog een vraag teken is, kan over enige tijd wel eens een groot winstpunt blijken te zijn. In ieder geval kan dit Kabinet er wel op rekenen niet direct naar huis te worden gestuurd. De binnenlandse politieke situatie is zo labiel, dat er moeilijk een beter Kabinet te formeren valt. En zo lang dit zo Is, zal er niet gauw Iemand worden gevonden, die het Kabinet op stel en sprong naar huls zal zenden. Ook hier geldt het oude spreekwoord: Gooi geen oude schoenen weg, voordat men nieuwe heeft. Zo is dr Drees weer eens minister-presi dent. Het is langzamerhand opvallend, dat ht) nooit er In Is geslaagd een nieuw Ka binet te vormen, waarvan hij zelf als lei der kan optreden. Het enige Kabinet, dat hij heeft gemaakt, Is het Kabinet Scher- merhorn-Drees, maar de eerstgenoemde werd premier. Het Kabinet Drees-Van Schalk werd door de laatste samengesteld. Toen werd hjj wel minister-president. Ook het vorige Kabinet, dat onder zijn leiding stond, is door Iemand anders gevormd, nl. Prof. Romme. En nu is hij weer mlnister- waaraan heb ben gewerkt de heren Drees, Beel, Donker en Staf. Over pl.m. 30 jaar 25 pet. mensen meer. De oorzaak van deze snelle toeneming moet in de eerste plaats gezocht worden in de daling van het sterftecijfer. De men sen worden gemiddeld veel ouder dan vroe ger en vooral in vele minder ontwikkelde gebieden, waar de bevolking in verhouding tot de in cultuur gebrachte oppervlakte van het land, groot is, neemt de bevolking zo snel toe, dat zij binnen één generatie verdubbelt. Hierdoor zijn deze landen gedwongen bin nen een periode van 30 jaar ook de capa citeit van hun economie te verdubbelen wil men de levensstandaard niet laten te ruglopen. In de meer ontwikkelde gebieden dalen zowel de geboorte- als de sterftecij fers met als gevolg, dat daar het aantal oude mensen steeds meer toeneemt. Voor de gehele wereld schat Trygve Lie de ber I De ^democratische candldaat^keerde^ zich volklngstoenemlng voor de volgende 30 jaar op 25 pot., maar misschien wordt dat wel 50 pet. Stevenson zelf sprak na z|jn rede in De troit nog In Hamtrack, dat In hoofdzaak wordt bewoond door Poolse immigranten. HU verklaarde tegenover dit gehoor, dat Eisenhower uitlatingen met betrekking tot de volken, die onder Russische invloed staan, de indruk geven, dat hy, eenmaal gekozen, een of andere stoutmoedige stap zou kunnen doen om Oost-Europa te be vrijden. Stevenson zeide, dat een verkie zingscampagne niet moest worden ge bouwd op de hoop en vrees van onderdruk te volken, omdat sommige dingen kost baarder zijn dan stemmen. Ondanks alle valse beloften van het Kremlin vrees ik niet in goed vertrouwen met de Sovjet unie te onderhandelen, want het sluiten van de deur naar de conferentiezaal be tekent het openen van die naar de oor log.” Het Kabinet kan in de Kamer rekenen op de steun van 81 leden. De oppositie zal ge vormd worden door de v.v.d. (-9 leden), de party van Welter (2 leden), de s.g.p. (2 leden), terwijl men de communisten met haar zes leden eigenlijk wel bulten be schouwing kan laten. Alle drie partyen zullen echter de samen werking tussen do k.v.p., p.v.d.a., a.r. en c.h.u. geducht te hekelen. Vooral de a.r. kan zich gaan voorbereiden op een heet debat, Het is voor de eerste maal in de parlementairo geschiedenis, dat zij met de socialisten in zee gaat, althans onder nor male omstandigheden. De oorlogsjaren kunnen we wel uitslulten. Zoals wfl zelden, ztf is een loyale party. Na de souvereiniteltsoVerdracht van Indo nesië heeft zy haar oppositionele houding reeds voor een groot deel laten varen. Tot 1949 was haar oppositie zuiver principieel. Maar een jaar later verklaarde de nestor van de Eerste Kamer, de 80-jarlge prof. Anema, dat de a.r. kon samenwerken met Iedere constructieve party. Uiteraard op een zakeiyke basis met Inachtneming van het beginsel. De intrede van a.r.-ministers In het nieuwe Kabinet is dus begrypeiyk, al kan men niet ontkennen, dat dit politiek president van een Kabinet, gezien van grote betekenis is. Vergeleken bij het vorige Kabinet-Drees Studenten om elf uur naar bed. Dr C. Banning, geneeskundig hoofdinspecteur van de volksgezondheid heeft de besturen van de studentencorpsen met het oog op de heersende kinderverlamming dringend verzocht, de tijd van kennisma- kin tussen aankomende en oudejaars studenten elke dag uiterlijk ’s avonds 11 uur te laten aflopen. Dit verzoek is geba seerd op het feit, dat deze kennismaking tot vermoeienis aanleiding geeft en ver moeidheid een slechte invloed kan hebben op uitbreken en verloop der kinderverlam ming. By de AVRO biyft het rommelen. Enige leden van de AVRO hebben by de officier van Justitie te Amsterdam een klacht in gediend, gericht tegen het bestuur van de AVRO. Volgens deze leden zou het bestuur in 1946 uit een AVRO-kas een bedrag van totaal f 15000.hebben toegeëigend we gens „gederfde presentiegelden" in de oor logsjaren. De leden staan evenwel op het standpunt, dat men geen recht op presen tiegeld kan laten gelden, wanneer men geen vergadering heeft bezocht.

Kranten in de gemeente Sudwest-Fryslan (Bolswards Nieuwsblad, Sneeker Nieuwsblad en Friso)

Bolswards Nieuwsblad nl | 1952 | | pagina 1