Martinytoer NAAST BEZORGDHEID, VOLDOENING EN DANKBAARHEID KRISKRAS door Nederland Fan de PRINSJESDAG Uitgave van Drukkerij Fa. A. J. OSINGA - Bol sward üs hjoed to sizzen Streekblad voor West- en Zuidwest Friesland komt yn Boalsert v No. 73 Dinsdag 16 Sept. 19*52 48e Jaargang Bolswards Nieuwsblad DE R t HERNIEUWDE BESPREKINGEN MET INDONESIË. OVERSCHOT VAN 55000 WONINGEN EN HUURVERHOGING. BETALINGSBALANS. leeft mede. van i i MOGELIJKE AFSCHAFFING VAN SCHOOLGELD. DEFINITIEVE OUDER DOMSVOORZIENING. Onderwas, Kunsten en Weten schappen. Naast de toenemende krachtsinspanning voor de verdediging en op materieel ge- Graech soe men dy rie dwaen wollen ha, dy’t to let sein waerd om üt to fleren. >te won, :rzon Leden der Staten-Generaal, Bij het overzien van de ontwikkeling In de achter ons liggende periode is er, naast grond voor bezorgdheid, ook in meer dan één opzicht reden tot voldoening en dank baarheid. Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS Redactie en Administratie: Marktstraat 13 - Bolsward Telefoon 451 (K 5157) Abonnementsprijs f 1.50 per kwartaal bij vooruitbetaling Advertentieprijs: 12 cent per m.m. Giro 87926 111 I1 'Rl II LMIIMLSIBÏLIMI'IL'J—HUMl L—-LL_J- Wonlngbouw en huurverhoging. Op het gebied van de woningbouw zal gestreefd worden naar de bouw van tenminste 65000 woningen. Een passende verhoging van de hu ren zal aanhangig gemaakt worden met compensatie van kosten voor die grooep huurders, ten aanzien van welke dit mogeltjk en nodig Is. Om de krotoprulmlng dienstbaar te maken aan bestriding van werkloosheid, wanneer In komende jaren de bouwbedrtfvigheld zou teruglopen, zal de voorbereiding van sa- nlng van wetsontwerpen betreffende een algemene regeling van de administratieve rechtspraak. Een Staatscommissie zal een onderzoek instellen nopens in ons kiesstelsel aan te brengen wijzigingen. Voorts zal mede in verband met-het vraagstuk van de samen voeging van gemeenten de meest gewenste bestuursvorm voor de grote gemeenten in onderzoek worden genomen. Badgast doodgeschoten. In Roermond heeft men een zwembad, waar de badmeester Iedere morgen zeer vroeg, als het nog don ker was, iemand voorbtf ztfn huls hoorde lo pen en een duik In het bad hoorde ne men. De badmeester was op het laatst boos om deze clandestiene zwempartljtjes en besloot er een eind aan te maken. Deze week wachtte htf In de vroegte de niet be talende zwemmer op. Hjj hoorde hem weer voorbü lopen en kort daarna een plons. In By wolwêzen komme Omke Jaep en Marijkemuoi yn it lést fan dizze wi- ke yn Boalsert. Marjjkemuoi hat yn in hiel skoft net yn FryslRn west en wol noch graech ris mei har jonge muoike- sizzers prate. Der binne sünt okker- jiers al wer safolle bykommen! Sneontomiddel, presys healwei fjou- weren, forwachtet Marijkemuoi alle bem, dy’t har skrluwe of wol skreaun hawwe yn Boalsert. Dat sll dan wéze yn de C. V. O.skoalle yn do klasse fan juffer Tolsma, hwaens leerlingen ek altlten skrluwe. Ek de bötenbern blnno hjlr fan herten wol kom. Hwa hat In foardracht, In sjongstikje of In aerdichheitsje? Red. B. N. zo Tnogelijk verhoging van de koopkracht der bevolking van belang zijn, terwijl te vens de export zal zijn op te voeren. Dit geldt met name voor de uitvoer naar de Verenigde Staten van Amerika en Canada, aangezien ook bfl een overigens gunstige betalingsbalans het dollartekort nog blijft bestaan. Een zo snel mogelijk totstandko men van de wettelijke voorzieningen, ge noemd in de Exportnota, die in de afge lopen zittingsperiode aan de Staten-Gene- raai werd overgelegd, is daarom gewenst. I De Regering zal, terwille van de toene ming van het handelsverkeer, krachtige steun verlenen aan pogingen om interna tionaal tot verlaging van invoerrechten te komen. Waar nodig wordt de uitvoering van open bare, in het bijzonder ook cultuurtechni sche werken versneld en de voorbereiding van nieuwe plannen wordt er hand geno men. Voortzetting van een actief emlgratlebe- leld acht de Regering geboden. ROONREDE bied komt de noodzaak tot behoud en ver steviging van de geestelijke waarden van ons volk sterk naar voren. Voorzieningen, die hieraan dienstig kunnen zijn, zijn in de afgelopen jaren voorbereid en, wat be treft de vernieuwing van het onderwijs, ten dele reeds in de vorm van wetsontwerpen aan de Staten-Generaal voorgelegd. Het ligt in het voornemen de verdere uitwer king hiervan ook in de komende Rege ringsperiode met voortvarendheid ter hand te nemen. Voortgang zal worden gemaakt met het treffen van maatregelen, opdat de Neder landse bevolking zoveel mogelijk aan de verschillende vormen van onderwijs, kun sten en wetenschappen deel kan hebben. Onderzocht zal worden of voor leer lingen van de lagere school wel licht voor alle leerplichtige leerlin gen het schoolgeld ware af te schaffen dan wel de regeling ware te vereenvoudigen. Tevens zal wor den overwogen of meer belasting- facllitelten nodig zjjn voor kinderen, die in opleiding zjjne of ter tege moetkoming In de kosten van eigen studie. Verruiming van studietoe lagen zal worden bevorderd. Aan de bemoeiingen van de overheid op het terrein van de vrije jeugdvorming zal een wettelijke basis zjjn te geven. Landbouwbeleid. Het landbouwbeleid blflft gericht op een zo groot mogelljke bijdrage van de land bouw in de nationale productie, met in achtneming van de bestaanszekerheid voor de werkers in deze bedrijfstak. In het bijzonder door een consequente voortzetting en uitbreiding van het vesti- gings- en credietbeleid zal getracht wor den de economische positie der midden- standsbedrtjven zoveel mogeljjk te ver stevigen. Weiland nog geen vliegveld. Een Harvard van de Rijksluchtvaartschool is in een wel land te Texel over de kop geslagen en zwaar beschadigd. De piloot, de heer F. E. van der Geest uit Groningen, en een pas sagier, de heer Beumkes, kwamen er met lichte verwondingen af. Het ongeval ge beurde, doordat de piloot het welland voor het vliegveld Texel aanzag, zoals hjj ver klaarde. BIJ de landing sloeg de Harvard over de kop. Indonesië en Nleuw-Gulnea. De Regering Is bereid de besprekin gen met Indonesië over de Neder- lands-Indoncslsche Unie en daarme de samenhangende kwesties, welke in Februari J.l„ werden opgeschort, te hervatten met het doel een nieu we basis voor de betrekkingen tus sen Nederland on Indonesië te log ge». De Regering zal zowel de geestelijke en sociale ontwikkeling der bevolking van N.- nerlngsplannen worden ter hand genomen. Guinea als de economische vooruitgang van het land bevorderen. Het ligt in het bijzonder in de bedoeling zo spoedig mo geltjk een ontwikkelingsplan voor dit ge biedsdeel vast te stellen. Door een en ander dient de grondslag te worden gelegd voor de mogelijkheid, dat op den duur de bevolking In staat zal wor den gesteld zelve over haar toekomst te beslissen. In overleg met de Regeringen der Neder landse Antillen en van Suriname zal er naar gestreefd worden de voorbereiding van de nieuwe rechtsorde In 't Koninkrijk voortgang te doen vinden. Het ligt in de bedoeling met spoed de In stelling te bevorderen van de Commissie voor het voortgezet overleg, waartoe de Conferentie Nede<rland-Surlname-Neder- landse Antillen besloot. zijn kamerjas toog de badmeester naar het bad en zag daar..een everzwijn. De vol gende dag kwam de „badgast” weer zwem men. Dat werd zijn laatste bad. Met een welgemikt schot legde de badmeester het beest neer. Het woog 70 kilo. Noord-Nederlonders ongeschikt voor de mijnen. Sinds geruime tijd is men in het Noorden van ons land bezig met het wer ven van arbeidskrachten voor de mijnen In Limburg. Hieraan is thans een eind ge komen. Slechts sporadisch zullen nog N.- Nederlanders worden aangenomen, omdat gebleken is, dat zjj ongeschikt ztfn voor arbeid In do mijnen. Lichamelijk kunnen zij het werk wel doen, maar geestelijk kun nen zij zich niet aanpassen. Als één van hen vol heimwee naar zijn dorp terug ging, volgden direct drie of vier anderen. Na sluitingstijd.De gemeenteraad van Den Bosch heeft besloten om na sluitings tijd van de café’s niet alleen de caféhouder strafbaar te stellen, maar ook de klant. Den Bosch is de eerste gemeente, die een dergelijk besluit heeft genomen. De woningbouw. In Juli werden er in ons land 4095 woningen voltooid, geschikt voor 5150 gezinnen. In Friesland kwamen 188 woningen gereed, in Groningen 113 en in Drente 82. Sedert de bevrydlng ztfn, gere kend tot einde Juli 1952, 225,468 nieuwe woningen gebouwd, waarvan 12.138 duplex woningen, zodat voor 237.606 gezinnen nieuwe woonruimte werd verkregen, Drankzuchtig stadje. „Schoonhoven Is maar een drankzuchtig stadje,” zo oor deelde de Goudse kantonrechter enige ttjd geleden In een zitting, waarin hij voor de zoveelste maal een paar Schoonhovende drinkers te berechten kreeg. Er Is voor een y stad een schoner reputatie denkbaar. Beneden 16 jaar niet op de bromfiets. De ambtenaar van het Openbaar Ministerie bij de kantongerechten in het arrondisse ment Den Haag heeft meegedeeld, dat het berijden van bromfietsen door personen be neden de 16 jaar in strijd is met de letter en de geest van de wet. In daartoe aanlei ding gevende gevallen zal de politie pro cesverbaal opmaken. Een strafvervolging ter zake leidde reeds tot een veroorde ling. Komende wetten. Een wetsontwerp tot regeling van de om roep en een ontwerp van wet tot heffing van kijkgeld hoopt de Regering dit zit tingsjaar aan te bieden. Ook overigens wacht op het gebied van de wetgeving Regering en Staten-Generaal een omvang rijke taak. Naast reeds genoemde wets- ontwerpen zijn o.a. aanhangig een ontwerp inzake de omzetbelasting, dat heffing daar van by de detaillist wil beëindigen, een ontwerp op de vervreemding van landbouw gronden om het ontstaan van onrendabele bedryven te voorkomen, benevens voor stellen betreffende herziening van het bur- geriyk procesrecht en van de cassatieprd- cedure. Nadere voorstellen aangaande het burger lijk procesrecht worden voorbereid. In verband met de voorgenomen herziening van het Burgeriyk Wetboek zullen in de vorm van vraagpunten een aantal prin cipiële kwesties aan de Tweede Kamer ter behandeling worden voorgelegd. Gestreefd wordt naar een spoedige Indle- Dat wize wurd fan de dichter Goethe yn Faust, dat kwea dêrom sa fatael is, om’t aer aloan wer nij kwea üt fuortkomt, dat hie al de lju, dy’t mei it konflikt by de „Ommelan den to meitsjen hawwe, wol ris better bitin- ke meijen, Hwant it is spitich genóch krekt ütkomd, sa’t wy forline wike aLforwachten. Kwea wreekt him altyd, ek maetskiplik kwea. It kin jierren duorje, mar it komt m kear de skuld opeaskjen mei rinte op rinte. Hiel de skiednis is fol fan biwizen roar dizze wier- heit. En al soe it dan net wêze üt leaf de foar in goede mienskip, lieten hja harren dan dochs mar liede ut freze foar in fordoame maetskippy. Der is mar ien goede wei, de minsken moatte meiinoar stribje nei in goed en passend en minsklik bistean, meiinoar-en net tsjinmekoar, net ten koste fan mekoar. Dat is gjin preekje foar de Snein, mar in allerbilangrykste ünderfining fan alle mins- kegeslachten. Dat mei men sjen as in simpele Kristenplicht mar ek as in sosiale, humanis- tyske stelrigel, der kom ik hjir net op. Men mei it ek sjen as i 1 w died üt goed bigrepen eigenbilang mar ynsiocht, dat cfit de iennige gc is om de mi Ommelanden is men de oare kant opgien, yn it lytse en al jierren yn it greate. De fan it kwea, de kant fan de forwidering Ouderdomsvoorziening. Een definitieve regeling van de ouderdomsvoorziening, ook voor zelfstandigen, op de grondslag van de sociale verzekeringsgedachte zal worden voorbereid, zodra het advies van de Sociaal-Economische Raad is ontvangen. Op dezelfde grondslag zal een definitieve regeling van de kinderbijslag voor zelfstandigen be vorderd worden. Vereenvoudiging van de administratie van de sociale verzekering en de belastingen wordt voorbereid. De regeling van het ziekenfondswezen en de organisatie der gezondheidszorg zullen zyn te herzien. Op het gebied van de landbouw zyn o.a. voorbereid een Landbouwarbeidswet, een Landbouwwet ter vervanging van de zogenaamde crisiswetgeving welke aan gepast zal zijn aan de wetgeving inzake de Publiekrechtelijke Bedryfsorganisatie, en een herziening van de Pachtwet. Een krachtige doorvoering van de bedryfs organisatie zal worden bevorderd, opdat deze binnen een redeiyke termijn over de gehele linie van het bedrijfsleven wordt verwerkelijkt. Tevens zal byzondere aan dacht worden geschonken aan het vraag stuk van de bezitsvorming. Steeds groter wordt de kring van pro blemen, die U ter beoordeling worden voorgelegd. Niet alleen binnenslands, maar ook internationaal vragen voortdurend meer onderwerpen de aandacht van de Re gering en Volksvertegenwoordiging. Te midden van de dageiykse zorgen en Inge wikkelde problematiek wordt het steeds moeiiyker het geheel te blijven overzien. Nog moeiiyker is het tegenover de vraagstukken van deze tjjd de no dige afstand te bewaren en aandacht te schenken aan verdieping van eigen inzicht. Moge God U wysheid schenk enen Gjj als goede vertegen woordigers der volks in het komende zittingsjaar tot zegen van het Ko ninkrijk en voorzover het In ons vermogen ligt van de wereld werkzaam zjjn. Onder deze bede verklaar ik de zitting van de Staten-Generaal voor geopend. Betalingsbalans. Tengevolge van in 195*1 getroffen maatregelen, de gunstige ontwikke ling van de ruilvoet met het bui tenland en een aantal slechts tijde» HJk werkende factoren, zal waar- schymyk In 1952 voor het eerst na de bövrydlng de betalingsbalans een overschot vertonen, De goud- en deviezenvoorraad is echter in verhouding tot de totale handelsbewe- ging nog aanzienlijk kleiner dan voor de oorlog. Daarenboven is de internationale economische toestand vol onzekerheden, terwyi de dichtheid en de snelle groei van onze bevolking voortdurende toeneming der economische bedrijvigheid voor ons land dringend noodzakeiyk maken. Internationale toestand. In de internationale toestand is helaas geen ontspanning ingetreden, maar aan de sa menwerking tussen de yrye volken kon tastbaarder gestalte worden gegeven. De grondslagen voor de veiligheid 'van het Westen werden door voortgezette opbouw der Atlantische strijdkrachten bevestigd en uitgebreid. De voortschrydende inte gratie van West-Europa zal die grondsla gen verder versterken en houdt, indien zy ook op economisch gebied wordt voortge zet, tevens de belofte in van een biyvende bydrage tot verhoogde welvaart der daar aan deelnemende landen. In het betalingsverkeer met het buitenland is een wending ten goede opgetreden. Ook in de voor ons liggende periode zal de ontwikkeling der internationale betrekkin gen in belangrijke mate haar stempel drukken op het beleid. Teneinde in het kader van de Noord-Atlantische verdrags- organlsatie een versterking der W.-Euro- pese Defensie Gemeenschap voorbereid. Een ontwerp van wet tot ratificatie der in dit verband aangegane overeenkomsten zal binnenkort de Staten-Generaal berei ken. Aan een nauwe samenwerking met België en Luxemburg in Beneluxverband biyft de Regering grote waarde hechten. Hwat hat Gabe Skroar Bedrijfsleven en werkeloosheid. Het feit, dat de productie reeds geruime tijd geiyk is gebleven en dat de werkloos heid zich gemiddeld in 1952 op een hoger niveau bevindt dan vorige jaren, noopt er toe de werkgelegenheidspolitiek steeds meer als het centrale punt in het sociaal- economische beleid te zien. Primair is de ontwikkeling van het normale bedrijfsle ven. Met het oog hier op zal dan ook met name de industrialisatlepolitiek met kracht worden voortgezet, waarby de mogeiyk- heid van voldoende Investeringen zal zy'n te bevorderen, mede door participatie van de overheid in de investeringen waar de omstandigheden daartoe nopen. Naar een versnelde uitvoering van de plannen voor de ontwikkelingsgebieden wordt gestreefd. De bereidheid by het bedrijfsleven om tot nieuwe investeringen over te gaan, is uiteraard in belangryke mate afhankeiyk Van de verwachtingen omtrent de afzet der producten. Daartoe zal handhaving en in deagewoan birekkene j as men ige goede wei mienskip libje to fitten. By de earst yn it h kanti_ tusken de bidriuwgenoaten, de kant üt fan materiële dwang en organisatoryske striid. De bilanghawwende groepen binne net nei mekoar tagroeid, mar ütmekoar dreaun, clts yn eigen kamp. Kapiteel en arbeid, lieding en meiwurkers, boeren en suvclarbeiders, nja seagen allin- nich mar mear har eigen biiangen en woene of koene dy fan de oare net mear mei goede se alles, earlik of net-earlik. En as ien kol- lega dat docht, binne der fuort in hiele rige, dy t deryn in frijbrief fine, om it ek to dwaen. In ferversfeint biklage him tsjin in klant oer de lege leanen en de klant tocht, dat dit wol hwat taf oei, Hia hiene beide gelyk, de feint krice f 1,de üre en de klant foun op syn rekken: f 2.Doe’t hy de baes der oer oanspriek, kaem dy mei in forhael oer dy forskriklike hege sosiale lésten en folie net genóch, mar de wierheit wie, dat hy der yn in motyf foun om der extra twa kwartsjes de üre by to setten. Lit üs hoopje, dat sa’n ferver in ütsündering is, it kwea fan in neatüntsjend egoisme is gjin ütsündering en dat makket de mienskip aloan faeijer. En nimmen kin him hjir ófmeitsje mei de smeulske wiisheit, dat it altyd in min saekje west hat en dat ek wol bliuwe sil, hwant soene sokken de mearderheit foarmje, dan gie de hiele mienskip om in luchje. It is sa, dat it bistean bliuwt omt er safolle goede, ear like en forantwurdelike minske jit binne, dy’t de oaren yn ’e stokken halde. En elts, dy’t nei it oare kamp giet, makket har wurk jit slimmer en swierder. It soe nei de oarloch sa hurd wêze. Eltsen- ien seach yn, hwat in leed en ilfinde de haet brocht hie en de machtswellust. Mei inoar soene wy Nederlan wer opbouwe, or ganen üt de mienskip soene de ünderskate biroppen bliuwend bine oan it algemien wol wêzen en op de grounslach fan rjuchtfear- dichheit en bigryp foar elkoar, soene wy de sosiale frede forgoed festigje. En dat wie it goede wurd en dat koe men de rjuchte wei neame. Arbeiders en boeren meimekoar yn ien organisaesje om beide groepen in billik en reedlik bistean to waerborgjen. De Stif- ting foar de Lanbou krige foarm en opdracht it publykrjuchterlik orgaen mei gauwens klear to meitsjen. Yn 1946 soe it grif klear wêze! Mar nou skriuwe wy 1952 en it is der noch net. En dat wie jit net it slimste, mar tomük en yn it iepenbier binne der tüzenen, dy’t it opkeare, hwant hja wolle de frede meimekoar net, mar har eigen sin dwaen, hja wolle gjin noed stcan foar de oare mar eigen bisit forgreatsje, hoe dan ek. De histoarjc mei de Ommelanden Is in skin Op it strén. Wy moatte de goede koerts hél de, oars komme der mear, folie mear. Gjin bilies jaen, mar hoek hélde, mei minder kin it net tal Tj. de J. eagen sjen. Yn alle stilte waerden de wapens skerpe en de plannen foar oanfal en tsjin- oan fal makke. En ien kear brekt it dan los. Safier is it der nou, De Ryksbimiddcler sjocht gjin kéns mear, hy hat de diipte fan de spjftlt forgoed merkbiten, hjir is giin goede wil mear, hjir lóget de haet fan de icne party tsjin de heechhertigens en de machtsbigeartc fan de oare. Fansels binne dy minsken net allegearre sa forbiten en ünreedlik, der sille grif ek evenredige illeminten wêze en lju, nwer't mei to praten fait. Mar yn de oar loch wurde dy net meat heard. It giet nou hurd om hurd en elts wachtet mei spanning óf, hoe’t dit him üntjaen sil. Nei seis, sawn lier fan arbeidsfrede, wankt hjir wer de oar loch. Is dit in forrassing en hie men dit net foarkomme kind? Elts dy’t syn eagen net yn ’e büse hat en de earen op it goede plak, neart rounom yn Nederlan fan lyksoartige geroften. Utwindich is it op de measte plak ken frede, mar ynwindich hapert der folie, Oan wearskanten! De hege leanen en tige forbettere sosiale rjuchten hawwe üs folk ’t Is weer Haagse Prinsjesdag Breeduit waait de wimpelvlag. Blinkende uniformen. Nationale plechtigheid Derde Dinsdag vaste tijd, Steeds dezelfde normen. Paarden, glanzend opgepoetst Trekken fier de Gouden Koets. Langs de lange route Staan ze wachtend, grijsaard, kind, Wachtende om hun Vorstin Luide te begroeten. In de antieke Ridderzaal Blikkert goud en purperpraal, Kleurige toiletten. Kleurspel dat in diepte Lukt het de September Luister bij te zetten. De Vorstin leest, licht met klem, Stilte een klare vrouwenstem De opgestelde rede. Haar vertrouwde toon klinkt kuis, In elk schip, in ieders huis, ’t Hele volk Zo in een minuut of tien Wil het Kabinet dat dient Richtlijnen verklaren. Indruk is nog groen en vers En reeds dadelijk geeft de pers Brede commentaren. 't Is bij uitstek officieel Vast als altijd blijft er veel Wazig, in 't onwisse. Maar men zou ’t geijkt gezag Van de Haagse Prinsjesdag, Toch niet gaarne willen missen. PIET. net brocht hwat men tocht hie. Hünderten fan de wurknimmers bliuwe rinnen mei ün- tofreden gesichten en fielc harren jit altiten de misdielden. Dat blykt wol üt it feit, dat net it minst yn de lanbou, hwer’t de leanen en arbeidsbi- tigsten navenant it measte foarütgean binne, tsientallen arbeiders wegerje har lytse diel fan de kosten fan dy sosiale forsjenningen to biteljen. „Safolle jild”, sizze se dan, „skjin”. Gjin óftrek, gjin leanbilêsting gjin dit, gjin dat, skjin! En dat sizze se yn om- stannichheden, dat se witte, net mist wurde to kinnen. Dy sosiale wetten binne foar de arbeiders makke en de bidriuwen moatte it measte bitelje, mar hja wegerje har lyts diel as se dêr de kans foar sjogge. Yn it boufak twinge party jit altiten hegere leanen óf as har kontrakt seit, as se de kans sjogge. Oan de oare kant heart men like forkearde lüden. Jimmeroan kleije oer sosiale lésten, slüchslimme kunstkes ütfine om deroan to üntkommen, hecchhertich delsjcn op de wucknimmer en aloanwer forhalen oer bjus- tcrbearlikheden, dy’t de arbeiders fan dy leanen cn mei dy sosiale foarrjuchten üt- heevje. .Gjin grein metlibjen mei har hüs- hélding en takomst, allinnich it brea for- guune. De morele forantwurdelikens foar earlik wurk en earlik lean is by mannichien net meat to finen. As se 't krije kinne, gripe

Kranten in de gemeente Sudwest-Fryslan (Bolswards Nieuwsblad, Sneeker Nieuwsblad en Friso)

Bolswards Nieuwsblad nl | 1952 | | pagina 1