KRISKRAS door Nederland
Martinytoer
CIRQUE GEANT (JOS MULLENS)
KOMT NAAR BOLSWARD
üs hjoed
to sizzen
Fan de
Leeuwarder Courant
oudste courant
ter wereld?
lioe is het dagelijks huishouden van een
reuzencircus
Gysbert Japikspriis
foar Anne Wadman
Herfstimpressie
Zweden ter stembus
Naar strak bewind in
Egypte
No. 75
48e Jaargang
Dinsdag 23 Sept. la^2
Uitgave
A. J. OSINGA -
B oliward
Tj. de J.
Streekblad voor West- en Zuidwest Friesland
olswards Nieuwsblad
een
Aan
PIET
i.
2.
3.
9
f76.57
Meiinoar:
it bitellet foar pensioen en Wurklea-
Wachtjildforsekering, dat is meiinoar
schatten bron van inkomsten.
Het materiaal dat door Nederlandse on
dernemingen werd geleverd, bestaat o.a.
uit 4200 M.2 zeil voor het chapiteau, 5 km
electr. kabel, 1500 gloeilampen, schakel-
genpark, de tuigen en apparaten en instru
menten grondig worden nagekeken, kan de
Directie reeds als onkosten voor de nieu
we tournée om en bij de f70.000.in 5
maanden tijds neertellen.
f
f
f
f
f
f
f
f
f
f
f
f
f
Twente geen werklozen meer. Het nijvere
Twente, welks economische situatie staat
of valt met de toestand in de textiel
industrie, gaat dit keer heel wat opgewek
ter het najaar in dan verleden jaar het
geval is. De textlelsituatle is belangrijk
opgeleefd; het buitenland neemt vlot af,
ook de buitenlandse vraag is flink toege
nomen en als gevolg hiervan is de werk
loosheid in deze sector verdwenen. Zelfs
moet men arbeiders uit het Duitse grens
gebied aannemen.
We mijmeren droomverloren
Wat duurt de zomer kort
Stil doft de de vaas met asters,
Wat duurt de zomer kort
Levens illusies breken
Wat duurt een zomer kort
De Leeuwarder Courant, het oudste zelf
standig verschonende dagblad in Neder
land, viert haar 200-jarig bestaan.
Abonnementsprij s
f 1.50 per kwartaal bij vooruitbetaling
Advertentieprijs: 12 cent per m.m,
Giro 87926
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Redactie en Administratie:
Marktstraat 13 Bolsward
Telefoon 451 (K 5157)
Op een bedrag van f 14.600.000 zal in 1953
ons land de huisvesting en verzorging van
de tiJdeltjk naar Nederland afgevoerde Am-
bonese ex-KNILmllltalren en hun gezinnen
(14000 personen in totaal) te staan ko
men.
De tuin welkt wind-gehavend
Wat duurt een zomer Kort
Tegelijkertijd werd in Cairo bekend ge
maakt, dat dr Hjalmar Schacht daar
Maandag zal aankomen om de Egyptische
j regering te helpen bij het opstellen van
de begroting. Hij zal ook worden geraad-
Verschillende fasen uit de vlucht, die Miss Atomia door de lucht maakt
nadat zij afgeschoten is uit het kanon.
’t Lelt yn it minskene aerd alderearst nei
it hege ünbirikbere to gripen en dêrtroch
tommelje der ek forskate hals oer ’e kop
yn ’e djipte.
f53.28
1.25
4.35
1.71
2.—
1*5
0^0
1.76
1.21
1.15
3.33 de klant op syn
Oerienkomstich it advys fan de kommisje
hawwe Dipputearre Steaten fan Fryslan
de Gysbert Japikspriis foar it béste Fryske
proaza-wurk yn de jierren 1950 en 1951
takend oan drs Anne Wadman to Snits.
Hy hat dizze priis takend krigen op groun
fan syn kritysk wurk, dat yn dizze beide
jierrem. publisearre is yn it literair moan-
neblêd „De Tsjerne” en dat foar in part
opnommen is yn de bondel „Kritysk Kon-
foai”.
Anne Wadman is yn 1920 beme to Lang-
war. Hy studearre letteren oan de hege-
skoalle fan Amsterdam en Is nau learaer
Nederlfinsk en Frysk oan it Stedsgym-
nasium to Snits. Büten syn wurk en syn
krltiken yn „De Tsjerne”, dêr't hy redak-
teur fan is, hat hy in roman („Floele en
Faem”), in novelle („De Reedrlder”) en
in pear dichtbondels publisearre („Fan
twa wfillen” en „Op koart front”).
Yn opdracht fan it regear skreau hy it
wurk „Frieslands dichters”, mei oersettin-
gen yn it Nederlfinsk fan fersen fan Frys
ke dichters.
Luchtpost naar de West. Met ingang van
1 October a.s. zullen de tarieven voor het
vervoer per vliegtuig van correspondentie
en pakketpost voor de Nederlandse Antil
len en Suriname, worden verlaagd.
Gestadig druilt de regen
Op het verlaten erf.
We zien hoe neergezegen
Het rijpe bladgroen sterft.
Een grindweg die in sporen
Van slijk verbrokkeld wordt.
Manus Oly vier Jaar. Overeenkomstig het
vonnis van de Zutphense rechtbank van 5
October 1951 heeft de procureur-generaal
bij het gerechtshof te Arnhem Donderdag
tegen Manus Oly vier jaar gevangenisstraf
geëist en daarna diens terbeschikkingstel
ling van de regering.
Eeuwfeest Rijkstelegraaf. Vanwege de
grote belangstelling, die de tentoonstelling
„Eeuwfeest Rijkstelegraaf" in het Neder
landse Postmuseum aan de Zeestraat te
Den Haag, trekt, is besloten de duur van
deze expositie met een week te verlengen.
De sluitingsdatum is nu bepaald op 5 Oc
tober a.s.
Geen spirutallën naar Canada. De Cana
dese Postadministratie ontvangt nog her
haaldelijk uit ons land postpakketten,
waarin alcoholhoudende dranken zijn ver
pakt. Bij aantreffen in Canada worden
deze dranken uit de pakketten genomen
en vernietigd. PTT raadt de afzenders van
postpakketten naar Canada derhalve aan,
daarin geen spirutallën te verpakken.
Nieuwe rijksluchtvaartschool. Voor de
bouw van de rijksluchtvaartschool te Eelde
bij Groningen, waar de voortgezette op
leiding voor burgervliegers'wordt onder
gebracht, is voor 1953 een bedrag van
f2y2 millioen uitgetrokken (dit jaar
slechts f150.000).
Soms ging de morgen open
Zilverig wit bedauwd,
Het deed ons zingend hopen
Op dagen stralend blauw.
Meer nog is op ’t onvaste
Van ’t hoogseizoen gemord.
Lean
Pcnsioentaslach l/2
Fekansjcbon
Wurkleazen en Wachtj.
Risicocoupon l/2
Pensioenpremy l/2
Ynfaliditeitswet
Wurkleazen en Wachtj.
Syktewet l/2
Sikenfouns
Bernetaslach
Ungefallenwet
Art. 11 C.A.O
Foreveningsheffing
In mooi, maar koud herfstweer zijn de Zwe
den Zondag ter stembus gegaan voor de vier
jaarlijkse parlementsverkiezingen. Slechts in
enkele Zuidzweedse steden, zoals in Malmö,
viel regen. Een groot percentage der kiezers
voldeed aan de stemplicht, in 1948 had dit
percentage 82 pet bedragen. Nergens hebben
zich incidenten voorgedaan.
Na middernacht is de zetelverdeling bekend
geworden.: de conservatieven krijgen 30
zetels (winst 8), de Boerenpartij 27 (verlies
3), de liberalen 59 (winst 2), de sociaal
democraten 109 (verlies drie zetels), de
communsten vijf (verlies vier zetels).
Nu gaan we pas waarderen
Als een versmolten zoet
Dat bloemen uur vol tere
Vluchtige zonnegloed.
Toen wij ons vrolijk gaven
Aan de vacantie-sport.
Wij staan vol driest verwachten,
De bloesem-lente noen
Wij staan met fiere krachten
In 't rijpende seizoen,
't Is een beklemmend teken
Het blad laat los verdort.
de
brand in Utrecht veel hulp
ondervonden van buitenlandse collega’s..
Op een
roofdieren, die het Cirque Géant nu pre
senteert en --
woechsen fakman is sünt 1 July 1952, steld
op f 1.11. Yn de twadde klasse is dat f 1.07,
yn de tredde f 1.03 en fierder f 0.98 en
f 0.95. As nou in feint 48 üre yn ’e wike
arbeide hat, kriget hy ütbitelle yn de heech-
ste leanklasse: 48 x f 1.11 f 53.28 mar
dan komt it noch. Sjoch hjir hwat dan folget:
15 kg bananen per dag voor de chimpan
sees. Bovendien nog wittebrood, appe
len en sinaasappelen en verse geiten
melk.
De 120 man personeel ontvangen drie maal
per dag van de centrale circuskeuken vol
ledige maaltijden. Niet meegerekend zijn
de artisten, die in hotels eten of in de eigen I
wagens koken.
Per week wordt er aan gages en lonen uit
betaald pl.m. f 15.000.
Aan belasting op entreeprijzen (20-25 pet) 1
loonbelasting, sociale lasten en verzeke
ring van autopark, tenten en dieren dient
per seizoen ruim f 700.000 opgebracht te
worden.
reclame, (affiches en raambiljetten, lier van het- bekende Parijse modehuis
een unicum, dat men zelfs in Amerika
niet ziet.
Zo z(jn er voor het vervoer van de paar
den en ponnies twee 32 meter lange opleg
gers met slaapplaatsen voor de staljon
gens, 1 speciaal geconstrueerde trailer
voor het transport van de olifanten, 1 bas
sinwagen voor het nijlpaard (het diertje
weegt 3 ton!) en 1 uitzonderlijke hoge wa
gen voor de giraffe.
Totaal zijn er een negentig-tal woon-,
slaap-, materiaal-, keuken-, garderobe-,
bureau-, directie- en kassawagens, trac
tors en trucks.
i De ritten, die men met dit zware transport
maakt, gaan soms over de 160 kilometer,
i doch niettemin wordt er zonder verliesda-
I gen gewerkt, d.w.z. ’s nachts na de laat-
ste voorstelling wordt er afgebroken, het
materiaal geladen en verreden, in de nieu
we stad in een halve dag tijds weer op
gebouwd, zodat ’s avonds weer vrolijk de
I muziek blaast en het publiek voor de pre-
I mière binnenstroomt.
Met dit transport verbruikt men per sei
zoen aan benzine, gas- en smeerolie 85.000
liter.
Dan zijn er ten slotte nog de kostbare
Franse costumes die gedurende de para
de’s en calvacades gedragen worden.
Zij werden allen vervaardigd op het ate-
Ter gelegenheid daarvan hebben het Instl-
tuur voor Perswetenschap en het Neder
lands Persmuseum een tentoonstelling
Twee Eeuwen Friese Pers in het Fries
Museum ingericht.
De commissaris der Koningin in Friesland
mr H. P. Linthorst Homan heeft Vrijdag
ochtend deze tentoonstelling officieel ge
opend in tegenwoordigheid van verschei
dene autoriteiten, onder wie vertegenwoor
digers van Gedeputeerde Staten en de bur
gemeester van Leeuwarden mr A. A. M.
van der Meulen.
De commissaris prees in zijn toespraak de
goede verhouding welke in Friesland tus
sen pers en overheid bestaat en sprak de
hoop uit, dat het in de toekomst zo mag
blijven.
Prof, dr K. Baschwltz, directeur van het
Instituut voor Perswetenschap, zeide dat
mag worden aangenomen, dat de Leeuwar
der Courant niet alleen de oudste Neder
landse krant, maar zelfs de oudste krant
ter wereld is.
De tentoonstelling is zeer instructief. Zo
wel een oude handpers als een moderne
telex staan er opgesteld. Niet alleen geeft
de expositie de geschiedenis van de Leeu
warder Courant te zien, maar die van
geheel de pers. Ook uit de bezettingstijd
zijn zeer merkwaardige illegale blaadjes te
zien.
Ter gelegenheid van 't jubileum zijn twee
feestavonden gehouden. De Boun fan Frys
ke Kunstners verzorgde een Fries cabaret-
programma „Ekstra Edysje”, waarvoor
de teksten waren geschreven door S. J.
van der Molen en Tetman de Vries.
Wim lbo en zijn gezelschap vulden ook
een deel van de avond. Aan een aantal
correspondenten, agenten en bezorgers, die
25 tot 40 jaar in dienst van de Leeuwar
der Courant zijn geweest, werden onder
scheidingen uitgereikt.
Vrijdagmiddag werd er een receptie gehou
den. Hiervoor bestond zeer grote belang
stelling.
brede duim om de recettes te tellen,
kasten in de electriclteitswagen: op zich
zelf een electrische centrale in het klein,
294 autobanden, waaronder enkele van
f 1200 per stuk.
Gemiddeld speelt men In drie steden per
week.
Het gehele transport gaat langs de weg,
kaarten in bussen, folders etc.) wordt er „Maison Germaine” en vertegenwoordigen
per tournée f150.000 uitgegeven, waarbij een waarde van 3.000.000 Franse francs!
dan nog eens eenzelfde bedrag voor de Gedurende de wintermaanden, als het clr-
advertenties opgeteld kan worden. i cus zich op haar winterkwartier heeft te-
A1 met al betekent een reizend dorp met
een omvang als het reuze-clrcus voor de „„„„„„f™
middenstand, de gemeentekassen, de im-
I porteurs en grossiers een niet te onder-
Hwat hat Gabe Skroar
de heechste leanklasse
:en fynt in bidrach fan
„Ulderwurk. De ferve
seis en de oare grounstoffen komme der fan-
sels jit oerhinne. Haw ik tofolle sein, dat dit
in nijsgjirrich listke wurden is? En is it to
forwünderjen, dat men soks net alleges rre
wit? Fansels wy witte rounom wol fan sosi-
ale lesten en sa, mar dat dit yn it skilders-
fak dizze gedaente en gefolgen ha soe, wie
foar my nijs. Ik hoopje lykwols, dat dizze
wiidweidge ütliz düdlik makke hat, dat ik
de oare kears in forkearde konkluzje lutsen
ha en dat de baes gjin blaem treft as hy it
lean fan de feinten op de rekken fan de
klanten fordübelt. Hy docht dan neat oars
as de, troch de oerheit goedkarde, regel ta-
passe en dat is yn üs maetskippij fan tsjint-
wurdich, alhiel normael. Wot sil it de lêzer
gien wêze as my, dat hy mannich tear yn de
foarholle krige nat, doe’t hy de konsekwinsje
seach fan de wetten, dy’t wy meimekoar yn
de leste fiif en tweinticn jier of langer, mak
ke ha. It is allegearre hwat hurd om en ta
gien en wy sille oan dizze dingen daliks net
wend wêze, mar as ik it goed sjoch is der
gjin wei tobek. Oan de oare kant kinne wy
mei de ill de dichter fan Meurs wol sizze:
,,Hwat bin wy minsken, yn de bileanin^ fan
de arbeid, yn koarten tiid „verbeterd Lit
us hoopje dat de arbeidswille en de tofre-
denheit ek like folie woun ha, dan is dizze
djure rekken noch net to djur wurden.
gemeenten. It heechste drlean foar in fol- mannich foar de kontribüsje foar de fak-
forieninge dat is f 0.30. Nou bin ik komd
op f 92.32.
Haw ik de saek nou goed bigrepen en dat
leau ik wol, dan is der by dit bidrach noch
giin sint foar de baes seis. Dit binne óf
lesten, óf bidriuwskosten en soe men der by
stean bliuwe dan siet dêr foar de baes seis
noch gjin sint winst op. Dat kin giin minske
forlange en dus komme wy nou aan oan de
patroan. Dy hat permissy krige om op it
neakene lean fan f 53.28 in winst to nim-
men fan 20%. Dat is krekt f 10.66. En dêr-
mei komme wy oer de hündert goune hinne
hwant ik bin nou komd op f102.98. En
oer dit bidrach lit de wet de patroan dan
jitteris omsetbilêsting bitelje. Dizze is f 3.18.
I Hjir fynt men dan mei namme en tanamme
de reden hwerom yn
J* ’-*—*■ i rekk:
1.51 f 106.16 foar in wike skilderwurk. De ferve
0.91
2.26
De Egyptische premier en opperbevelheb
ber, generaal Naguib, heeft dit weekend de
teugels van zijn bewind opnieuw strakker
aangehaald. In zijn functie van militair
gouverneur vaardigde hjj drie proclamaties
uit, waarin hjj gelastte dat
Binnen een week alle vuurwapens moe
ten worden ingeleverd;
alle daden van verzet tegen de land-
hervormingswetten door militaire
rechtbanken worden berecht;
de politie in het gehele land te allen
tjjde het leger te hulp kan roepen om pleegd over de economische problemen van
de orde te handhaven. het land.
Sjesa, dat is dat! In hiel listke hwatte? Dat
binne dan de sosiale lésten, yn de sin fan
de Wet, dy’t de normale patroan bitelje moat
by it lean.
Mar dan is it forhael noch net ut. Yn oerliz
mei it kollege fan Ryksbimiddelers is nei-
gien en goedkard, dat de patroan op it ur
ban, mei de bidragen dy’t bitelle wurde
moatte foar de fakansjebon en it diel hwat
de feint bitellet foar pensioen en Wurklea
zen en Wachtjildforsekering, dat is meiinoar
f 60.59 in taslach lizze mei fan tweintich
persint. Hwer’t dat foar is, stiet omskreaun
as algemiene unkosten fan it bidriuw en
hjir wurde neamd: it ark en ridskip, óf-
skriuwing materiael, hier, forsekering tsjin
bran en oare dingen, wetterlieding, tillefoan,
forwaerming, pnntwurk, porti, öfskriuwing
op rekkens, dy t net bitelle wurde, ensfh.
Dat wurdt f 12.12 en sa binne wy dan komt
op it bidrach fan f 88.69. De sniebal wurdt
al aerdich tsjokker. Mar de ein is der noch
net. Wy gean dus troch. Hjirby komt in lyts
bidrach foar üren, dy’t men net birekkenje
kin, de saneamde ynproduktive üren, dat is
f ’.51. Fierder noch 3% foar it risico fan
bidoarn wurk troch reinen of froast of oare
oarsaken, dat is f 1.82. En dan noch in sint-
ook hun mannetje, zodat er per dag alleen
al voor de menagerie nodig is:
aan hooi: 750 kilo per dag totaal,
aan haver: 450 kilo per dag totaal voor de
paarden en olifanten,
aan vlees voor de roofdieren: 1 paard of
1 koe per dag,
aan brood: 110 broden per dag voor de ijs
beren en het nijlpaard,
Vrijdag a.s. zal het in Bolsward een drukte
zijn van belang. Het Cirque Géant van Jos
Mullens, zal dan in letterlijke en figuur
lijke zin haar tenten opslaan achter het
LAB-terrein.
Dat is niet zo’n klein karwei, want de
grote tent bevat niet minder dan 5000 zit
plaatsen. Toch ziet men kans, ze in twee
uur op te bouwen, maar dan moet alles
beetje meezitten. Doorgaans zal het
twee en een half uur of nog wat meer tfld
vragen. Eerst moeten de 17 meter hoge
stalen masten gesteld worden, pas dan kan
mem beginnen met het trekken van het
eigenlijke chapiteau. Zo’n tentzeiltje weegt
bijkans zes ton, kost ongeveer één ton
en.kan maar enkele jaren mee.
Da huisvrouwen begrijpen dat wel:
textieletje, waaraan dagelijks uit
Organisatie.
Als circusdirecteur dien je niet alleen te
beschikken over artistieke gaven om een
goed programma samen te stellen en over
een L. - -
doch daarnaast wordt er een grote dosis
publlclteitszin, kennis van dieren en men
senkennis, een technisch» knobbel en zelfs
de flnancleringskunst van een bankdirec
teur vereist.
- Enige cijfers waarmee hij geregeld reke
ning heeft te houden mogen dit laatste
illustreren en als men daarbij bedenkt,
dat alles contant betaald wordt en de to
tale omzet per circus-seizoen in bedragen
van vijf, zes nullen loopt, dan krijgt men
een (overigens nog maar zeer gedeeltelij
ke) indruk van de enorme zware last, die
dag aan dag op de schouders van een cir
cusdirecteur rust.
En die niet af te wentelen is, ook al heeft
hjj een nog zo uitgebreide staf naaste me
dewerkers.
De dagonkosten van LE CIRQUE GéANT
lopen gemiddeld op tot f 3000.
Geen wonder, want 1 olifant eet alleen
al 1 baal hooi per dag plus zijn 20 kg ge
plette haver, en de overige dieren staan
„Mis is wer” seit in Frysk sprekwurd en dêr-
om moat ik jit ien kear de ferversbaes foar
it Ijocht helje, dy’t ik de oare wyks, sünder
it to witten, in kroan op ’e kop setten ha. Dy
man, hwerfan ik sein ha, dat hy under it
mom fan dy hege sociale lesten twa kwartsjes
eksra op it lean setten hie foar himsels. Un
derskate leden fan it gilde fan St. Lucas ha
my oan de jas lutsen en lit ik mar daliks
sizze: hja hiene gelyk en ik hie üngelyk en
dêrom is it myn ienfaldige plicht jitteris de
ferversbaes op ’e planken to bringen, mar
nou goedDe flater lei net yn de getallen
of yn ’e sifers, mar wol yn de taljochting,
hwant hwer’t ik miende hwat bysunders en
hwat minderweardichs op it spoar to wêzen,
blykt my nou, .dat ik mei in hiel normale,
deafatsoenlike fakman to dwaen hie. En dus
moat dizze saek daedlik rjochtsetten wurde,
dat sprekt. De ienfaldige wierheit is dizze,
dat eltse ferver of skilder, as hy syn feinten
it wyklean utbitellet, it dübele bidrach set op
de rekken fan de klant. Kriget dy feint dus
in goune yn de üre, dan komt op ’e rekken
twa goune to stean.
In butensteander, sa as de measten en ik ek,
binne, sjocht hjir raer fan op en tinkt net
oars as: Sa mal hoecht it doch' net! Mar hy
en ik binne dan net op ’e hichte mei de din
gen fan it ferversfak en jit minder mei de
lésten, hwerfoar sa’n baes stiet. Ien fan de
patroans hat my in listke jown om dit ris
better oan 'e weet to kommen en ik stel my
foar, dat mannichien, dy’t mei de ferverij to
dwaen hat, en hwat hat dit net, dit wol
nijsgjirrich fine sil en dér, lyk as ik, hiel
hwat üt leare kin. De leanen binne by dizze
faklju yn fiif klassen fordield, neigelang de
van Drukkerij Fa
een
alle
macht getrokken en gesjord wordt, dat
dus allerminst zachtzinnig behandeld wordt
en dat maar al te vaak vochtig of klets
nat weer in de hoezen gestopt moet wor
den!
Cirque Géant brengt een „non-stop” pro
gramma, want naast de gebruikelijke piste
zijn er nog twee podiums in het circus,
waarop doorgewerkt wordt, terwijl er een
en ander in de piste te beredderen is. De
electriciëns hebben de handen vol aan de
duizenden lichtpunten, die Inderhaast even
moeten worden aangebracht.
Meermalen zal men nog een beroemde
naam lezen, die van het circus Bouglione.
De heer Mullens heeft namelijk na dc
rampazlige
enkele uitzondering na, zijn alle
- ti. /riXAvif nil nrh- I
J.1CL VZAJ-MWri j;--
dat is een respectabele ver- I
zÈmieling door het grote Franse circus j
Bouglione aan het circus Géant in bruik
leen afgestaan. Ijsberen, leeuwen, tijgers,
olifanten.
De negen ijsberen van Captain Bardla
oogstten successen In het Parijse Cirque
d’Hiver; Jefferson Cheriff presenteert zijn
koningstijgers en Emilien Moustier een
fraaie leeuwengroep.
Een „stunt” is verder het levend projectiel
Miss Atomia, die zich uit een kanon in
een net laat schieten. En.natuurlijk spe
len ook nu weer de paarden een grote rol
in dit circus.
