STALIN BEKIJKT DE WERELDSITUATIE
HUURVERHOGING UITGESTELD
F U
üs hjoed
to sizzen
Tactiek of juiste analyse
Perzische kwestie in nieuw stadium?
Hulpprogramma zou voor het Nabije- en
Midden-Oosten de enige uitkomst zijn
Hoe moeten de lonen gecompenseerd worden?
Der wie de ein fan wei
Treinramp te Londen
eist meer dan 100 doden
Doorbraakpoging
op Korea
No. 80
48e Jaargang
Vrijdag 10 October 1952
■I
Streekblad voor West
en Zuidwest Friesland
OSINGA -
B o 1 s w a r d
Buitenlands Overzicht
L
n
-
t
t
a
I,
Drukkerij Fa. A. J.
t
1
s
t
1
1
i
l
t
3
a
r
P
n
-
-
a
o
zinking niet onwaarschijnlijk, tenzij men
zich tjjdlg naar nieuwe gebieden weet te
wenden. Zelfs als W.-Europa economisch
één werd zou dat voor dit werelddeel nog
geen totale oplossing brengen omdat deze
markt spoedig overvoerd zou zijn.
i
Hwat hat Gabe Skroar
Uitgave van
Bolswards Nieuwsblad
j
1
i
c
r
i
China en Oost-Europa, het andere door
t
1
1
c
0
I-
L
Li
I
i
5
l
r
i
i
i
1
3
3
1
t
l
3
f
3
Tactiek
Het is altijd moeilijk om uit de woorden,
welke leidende figuren te Moskou spreken,
conclusies te trekken, omdat ook bij hen
de woorden vaak dienen; om de gedachten
te verbergen. Maar misschien mag men
ditmaal iets meer waarde hechten aan de
uitlatingen van Stalin en Malenkof, omdat
ze bestemd waren voor het communistische
congres, en dus om dit riohttlljnen te ver
schaffen voor de tactiek in de nabtfe toe
komst te volgen.
Deze tactiek gaat dus uit van do
veronderstelling dat de Westerse
landen In economische crises en on
derlinge oorlog zullen ten ondor
gaan, dat Rusland en zijn bondgeno
ten dus geen grote oorlog behoeven
te beginnen om het Westen die on-
De slachter tocht, dat soe wol wenne,
Dat wie dochs net sa’n greate toer,
En as er yn ’e stêd hwat wend wie,
Mocht Rinse der, tocht him, wol oer.
’t Waerd harren dus sa gaedlik foarsteld;
’t Foarütsjoch like dêr sa skoan,
Yn Ljouwert slachtersfelnt to wézen,
Dat nel lang wifkjen gong it oari.
1
t
r
i,
i
i
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Redactie en Administratie:
Marktstraat 13 - Bolsward
Telefoon 451 (K 5157)
Japan.
Maar verlokkend blijven voor Japan toch
de nu nog afgesneden economische betrek
kingen met rood China, een markt van een
half milliard zielen voor de afzet van Ja
panse producten en een bron van grond
stoffen voor Japan. Een economisch pro
bleem dat steeds dringender zal worden,
een dier gevaarlijke problemen, welke ook
in het Westen zelf bestaan. Velen twijfelen
aan oen nog lang aanhouden van de be-
trekkelUko welvaart in het Westen welke
in het bijzonder In Amerika gedeel
telijk gebaseerd is op de enorme orders
Voor de oorlogsindustrie Beginnen die af
te nemen, dan acht men een scherpe in-
O, hwat «each Rinse dér in nigetl I
En alle dagen wer hwat cars;
Hy moast earst mei in feint to „freegjen”,
Dan fytsten se in hiele poas.
a
r
s
t
n
d
i.
r
a
CL
t
a
n
a
a
n
China.
Een belangrijk verschil van inzicht is er
altijd geweest tussen Engeland en Ameri
ka over de politiek jegens rood-China.
Londen heeft de regering van Peking er
kend, Washington niet. Maar dit geschil
punt heeft heel wat aan betekenis verlo
ren,' nu Peking zich nauwer bij Moskou
heeft aangesloten, zodat er minder kansen
zijn voor EJngelse toenadering. Het Japan
se probleem, dat op de duur misschien
even ernstig kan worden als het Duitse, is
niet dringend nu de liberaal conservatieve
partij van premier Jishida, weer een, zij
het geslonken, meerderheid in het parle
ment verwierf. Dat betekent de voorlopige
voortzetting van de samenwerking met de
Ver. Staten.
i.
1
Perzische kwestie.
In de Perzische kwestie blijkt Amerika nu
Engeland tegen Mossadeq te steunen. Hier
treden bedde landen met voorzichtigheid
op, en Mossadeq schijnt ook iets voorzich
tiger te worden. Van een ultimatum aan
Engeland is geen sprake meer, hij wenst
zelfs nieuwe onderhandellngen. In hoever
re Washington en Londen ook één lijn
trekken ten opzichte van Egypte moet nog
worden afgewacht, generaal Nagoeib heeft
bljjkbaar nog niet de tijd voor een om
lijnde buitenlandse politiek, in de binnen
landse is hij een eind opgeschoten, door
dat de Wafdpartjj haar verzet heeft op
gegeven en Nahas als haar leider heeft
laten vallen.
Het huurprobleem Is een van die vraag
stukken, welke spoedig door het nieuwe
Kabinet tot een oplossing moeten worden
gebracht. Het is een slepend probleem, dat
door velen wordt beschouwd als een bron
van onrecht. Ongetwijfeld is er niemand,
die graag meer huur zal betalen. Het le
ven is al duur genoeg. Maar daarnaast
moet men oog hebben voor de vele kleine
huiseigenaren, die moeteh leven van de op
brengst van de huur. Er zijn er duizenden
in ons land, die hun zuur verdiende en op
gespaarde geld hebben belegd in huizen
om van een rustige levensavond te kunnen
genieten. Deze mensen verkeren in grote
nood. De verhouding tussen de huurop
brengst en de ouderhoudskosten is zoek.
De kleine huiseigenaar is niet in staat, ten
gevolge van de sterke stijging van de prij
zen, de onderhoudskosten uit de huren te
betalen.
dergang te bereiden, en dat ze deze
ondergang kunnen verhaasten door
hun propaganda te baseren op de
onderlinge geschillen tussen de Wes
terse landen.
Doe’t Rinse fan ’e skoalle ófkaem,
Moast hy gau sykje om in „plak”;
Hy moast ek gau hwat meifortsjinje.
Him noaske meast it slachtersfak.
Dus Rinse moast mar by de slachter,
As wie ’t yn ’t earst ek foar de kost.
Syn aiden tochten: by in slachter
Wurdt op sa’n jonge wol goed past.
Dy’t der noft yn fynt om stimpers en slo
ven to bigekjen, is seis de greatste stim-
per en it aldermeaste to bikleijen.
Yn Grienterp (’t doarp, dêr’t Rinse wenne)
Wie wol in slachter, mar dy koe
It sünder feiijtsje sa goed rédde,
Dat hy net leafst yn hawwe woe,
Mar hy wist yn ’e stêd in slachter,
Dy woe wol graech in jonge ha;
As d’ aide lju it Rje woene,
Moast Rinse nei dy slachter ta.
Nou Rinse fuort al nei de stêd ta,
Dat gong syn aiden hast to slim;
Hy hie noch noait üt Grienterp wei west.
Wie ’t dêr nou net to drok foar him?
Oude rivalen.
Een der ernstigste politieke geschil
len aan Westerse! zijde bljjft de na
ijver tussen Frankrijk en W.-Duits-
land in het streven de eerste rol te
spelen op het W.-Europese vaste
land.
Hier komt ook het Saarprobleem om de
hoek kijken. Zowel Bonn als Parijs zien
echter wel in, dat laatstgenoemd probleem
uiterst belangrijk is in de internationale
verhoudingen, zodat zij elkaar toch steeds
weer zoeken in onderhandelingen.
Daar Amerika W.-Duitslands medewerking
in de W.-Europese verdediging onontbeer
lijk acht ook Montgomery doet dat trou
wens liggen hier toch mogelijkheden
voor een verwijdering tussen Frankrijk en
Amerika, dat ook afkerig is van de Franse
politiek in zijn Afrikaanse gebieden, welke
politiek Londen echter steun heeft toege
zegd. De a.s. vergadering der Ver. Naties
zal ten deze wel meer licht brengen.
Overigens hebben ook Engeland en de Ver.
Staten hun geschilpunten, al krijgt men de
indruk dat men te Washington geneigd
is Engeland meer als gelijkwaardige te be
handelen, nu laatstgenoemd land ook over
een atoomwapen beschikt.
UITREIKING ZILVEREN ANJERS. Dinsdagmorgen werden In het ge
bouw Nederlandse Handel Mtf. te Amsterdam door Z. K. H. Prins
Bernhard de zilveren anjers uitgereikt.
De foto laat ons zien hoe Z. K. H. Prins Bernhard de Anjer
uitreikt aan Mej. M. C. A. Schouwenaars.
Sinds 1945 hebben de diverse Kabinetten
al het mogelijke gedaan om de huren laag
te houden. Eén huurverhoging is er ge
weest en die was niet voldoende. De be
weegredenen van de na-oorlogse Ministers
waren duidelijk. In deze tijd, waarin de
lonen aangepast zijn aan de prijzen, zou
een nieuwe loonronde noodzakelijk zijn als
de huren ’flink werden verhoogd. Hoger
loon betekent voor het bedrijfsleven meer
kosten, duurdere producten, geringere ex
port en voor ons land dus een nadelige
betalingsbalans. Voor dit standpunt moet
men begrip hebben. Maar anderzijds drln-
Doe’t Rinse dêr in skoftkè west hie,
Bisoarge er al alïinne flels.
Mar op in kear wie Rinse al langer
As goed twa Uren ünderweis;
De baes sel tsjin ien fan ’e felnten
Om gau om Rinse üt to gean.
Just wie er fuort, dér seech er Rinse
Al by in baggermole stean.
gen hier toch wel enkele vragen. Waarom
nu juist de huren handhaven op een te
laag peil? Waarom moet een bepaald deel
van ons volk een extra zware bijdrage le
veren? De regering heeft zonder meer be
paald: de huren mogen niet al te veel om
hoog. Maar zij had zich evengoed op het
standpunt kunnen stellen, dat bijvoorbeeld
de gas- en lichttarieven niet verhoogd
mochten worden. De huurstop krijgt een
funeste wéfrking. De protesten van de huis
eigenaren zijn legio. De Regering beseft
dat ten volle. De moeilijkheid is echter
dat men niet makkelijk op de ingeslagen
weg kan terugkeren. Iedere huurverhoging
brengt nu eenmaal loonsverhoging met zich
mede. En juist daarvoor is de regering be
vreesd. Ook nu nog, al is de positie van
onze betalingsbalans wel iets verbeterd.
Toch heeft het vorige kabinet beseft, dat
er iets moest worden gedaan. De Sociaal-
Economische Raad, het toporgaan van de
Publiekrechtelijke Bedrijfsorganisatie,
houdt zich in opdracht van de Regering
met dit probleem bezig. Oorspronkelijk
was het de, bedoeling de huurverhoging
op 1 Januari a.s. te doen ingaan. De S.E.R.
zal het rapport van zijn commissie echter
niet vóór November in algemene vergade
ring kunnen bespreken. Daarna wordt het
eindrapport gemaakt, dat dan aan de Re
gering zal worden aangeboden.
In dit rapport zullen waarschijnlijk ver
schillende voorstellen aan de hand worden
gedaan en de Regering moet daaruit het
Koude oorlog?
Bovendien moet de koude oorlog gehand
haafd worden, want een opheffing daarvan
een algemene verzoening tussen West en
Oost, zou de wereld weer tot één markt
kunnen maken, zou ook de militaire lasten
voor het Westen aanzienlijk minder ma
ken en daardoor zowel oorzaken van eco
nomische crisis als van grote politieke ge
schillen tussen de Westerse landen onder
ling wegnemen. En bovendien zou de op
heffing van de koude> oorlog in de demo
cratische landen in dit stadium gezien
worden als een succes van de Westerse
politiek en dus de positie van de regerin
gen dezer staten verstevigen. Het Westen
is dus nu gewaarschuwd. Als de Russen
speculeren op een onderlinge oorlog der
democratische landen, dan is het zaak voor
de laatste om met de uiterste kracht te
streven naar een verzoening van hun on
derlinge tegenstellingen en naar een gro
tere eenheid.
Ook mogen zij niet verslappen in hun mi
litaire inspanning, ook niet als de koude
oorlog veel van zijn verschrikking ver
liest nu we er op schijnen te mogen re
kenen dat deze niet als de directe voor
loper van een echte oorlog met Rusland
moet worden beschouwd. Het is zaak pa
raat te blijven omdat, als de Russische
verwachtingen, dat het Westen wel zelf
voor zijn ineenstorting zal zorgen, niet
verwezenlijkt worden, er een nieuw hoofd
stuk begjnti. Daarin zullen Rusland en
China en hun satellieten nog sterker zijn
dan thans, het zou dan funest zijn als de
gelijke tred had gehouden.
Inderdaad geschillen.
Ontegenzeggeltfk zijn de onderlinge geschil
len tussen de Westerse landen van ernsti
ge aard. Zij lelden er zelfs toe dat deze
landen in de koude oorlog een zeer ver
schillend standpunt innemen. Aan Westei-
se zijde voert Amerika de oorlog op z|jn
scherpst, maar dat is geen wonder, want
Moskou richt zichook het felst op Was
hington. Nog pas hebben de Russen gewei
gerd de Amerikaanse ambassadeur te
Moskou Kennan weer in hun land toe te
laten, omdat hij voor een kennis van
de huidige verhoudingen als Kennan is
overigens vrij tactloze kritiek- had ge
oefend op de bepalingen inzake de bewe
gingsvrijheid van de diplomaten in Rus
land. Maar men staat er toch van te kij
ken als men anderzijds hoort van geruch
ten, dat ondanks deze koude oorlog Frank
rijk en Rusland voelhorens naar elkaar
hebben uitgestoken, met de bedoeling mid
delen te beramen om te voorkomen, dat
er weer een herenigd Duitsland zal ver
rijzen. De plaatsvervangende opperbevel
hebber van de Atlantische strijdkrachten
in Europa, veldmaarschalk Montgomery,
heeft misschien dan ook geen ongelfjk als
hij pleit voor de benoeming van een soort
opperbevelhebber die vaste lijn moet
brengen in de Westerse houding tegenover
de koude oorlogvoering van Russische zij
de.
beste kiezen. Dat is niet eenvoudig, want
het vraagstuk heeft verschillende aspec
ten. De S.E.R. heeft de huurkwestio al ge
ruime tijd in studie. Verschillende tussen
rapporten zijn reeds uitgebraoht. In een
daarvan is uitgegaan van oen huurverho
ging tot 150 pet. (thans 115 pet.) voor de
huren van 1940, Ook do na de oorlog ge
bouwde woningen zullen op 150 pet. komen
(thans 130 pet.), terwijl do huren der
nieuw gebouwde woningen volgens dit rap
port onveranderd zullen blijven. Deze huur
verhoging zou 3(4 pct. van het week-in-
komen van oen gezin met twee kinderen
bedragen.
Als oompensatiemogeltjkheid heeft men een
verlaging van de accijns overwogen, doch
zoiets is ónmogelijk, gezien de verhouding
met de Beneluxlanden. Ook is destijds ge
dacht aan een verlaging van de omzetbe
lasting voor de eerste levensbehoeften, bij
voorbeeld voor verwarming, verlichting,
verkeer, kleding en schoeisel. Hierdoor zou
een compensatie van 1.4 pet. worden ver
kregen, Daarnaast hoopte men de resteren
de twee procent te compenseren door een
verlaging van de verevenlngsheffing. Deze
wordt betaald door do werkgevers tot een-
totaal van 4.5 pot. van het uitgekeerde
loonbedrag. Uit deze heffing, die een Duit
se maatregel is, wordt het Rtjksaandeel
in verschillende sociale verzekeringen be
taald. De Noodwet-Drees is daarvan een
voorbeeld. De werkgevers hebben daarte
gen terecht bezwaren. En meer dan eens
hebben zij er op aangedrongen om deze be
lasting af te schaffen. Bij de invoering van
de Wachtgeld- en Werkloosheidsverzeke
ring is reeds een kleine verlaging van deze
premie toegezegd.
Geen wonder, dat ook in het tussenrapport
van de S.E.R. is gedacht aan een verlaging
van de vereveningsheffing. Een verlaging
met 1% pet. geeft ’n compensatie van 1.05
pet. De loonsverhoging bedraagt dan 1.16
pet. Een volledige compensatie zou zijn te
krijgen door de verlaging van de omzetbe
lasting plus een verlaging van de vereve
ningsheffing met 2.5 pet. en een loonsver
hoging van 2 pet. De kosten voor de schat
kist worden in het rapport geraamd op
totaal 370 millioen gulden (o.a. minder
ontvangst omzetbelasting f174 mln., min
der van de vereveningsheffing f150 mln.
verhoging ambtenaarssalarissen f20 mln.)
Daartegenover zou dan echter ook staan
een gedeeltelijke compensatie voor de
schatkist, die begroot wordt op 123 mil
lioen gulden door hogere inkomstenbelas
ting van de huiseigenaren, hogere loon- en
inkomstenbelasting, - vermogensbelasting
en dergelijke.
Zoals gezegd, dit zijn cflfers, neergelegd
in een tussenrapport; het zal nog moeten
blijken in hoeverre zij op dit moment ac
tueel zijn. In ieder geval geven zij een goed
inzicht van de richting waarin men de
moeilijke kwestie van da huurverhoging
denkt op te lossen.
Stalin voorspelt dan een verdere inkrim
ping van de markt ter beschikking van
de „kapitalistische” wereld, hetgeen de on
derlinge naijver van de democratische sta
ten zal doen toenemen. Daaruit verwacht
de Russische premier zo sterke wrijving
tussen deze staten, dat er oorlogen uit zul
len kunnen voortvloeien.
In het bijzonder ook omdat z.i. W.-Duits-
land, Groot-Brittannië, Frankrijk, Italië en
Japan niet tot in het oneindige de Ameri
kaanse overheersing en onderdrukking zul
len verdragen en zich dus zullen trachten
vrij te maken van Amerika. Stalin schrijft
ook dat Rusland do „kapitalistische” lan
den niet zal aanvallen en Malenkof zeide
in zijn rede, dat een vreedzaam naast el
kaar bestaan van de kapitalistische en de
communistische wereld zeer zeker moge
lijk is en ook hij wees met grote nadruk
op de geschillen, welke er tussen de Ver.
Staten en andere Westelijke landen be
staan o.a. zei hij „geen van Engelands vij
anden heeft aan het Britse Rijk zulke ver
schrikkelijke slagen toegebracht als de
Amerikaanse vrienden, die het stukje bij
beetje in de wacht slepen, de Amerikaanse
milliardairs zijn bezig het Britse empire
over te nemen.”
Dodelijk vermoeide redders hebben de hoop
opgegeven nog overlevenden te vinden on
der de berg van puin en wrakstukken op
de stations Harrow en Deadstone (voor
stad van Londen), waar Woensdagochtend
twee sneltreinen vlak na elkaar op een
volgepakte locaaltreln indaverden. Het
aantal geborgen doden bedroeg in de late
avonduren al 85, maar zoals een woord
voerder van de spoorwegen zei: „Als on
ze ergste vrees bewaarheid wordt, liggen
er in de ravage nog 40 doden.En 113
zwaargewonden waren reeds naar de zie
kenhuizen gebracht.
Nog steeds lichtten toen in het licht van
schijnwerpers reusachtige kranen brok
stukken uit de puinhopen, waarna dan
redders koortsachtig gingen zoeken naar
mogelijk nog opgesloten slachtoffers van
deze ramp, die het station in een oogwenk
herschiep in een hel van verschrikking.
De locaaltreln, die naar schatting reeds
600 merisen bevatte, opeengedrongen in
coupé’s en gangen, werd door de kracht,
waarmee de expres op haar invloog, als
een blikje in elkaar gedrukt. Locomotief
en wagons steigerden omhoog, brokken
staal zwiepten over de perrons, waar tien
tallen mensen min of meer ernstige won
den opliepen, krakend en scheurend reten
de houten wanden van de compartimenten
uiteen.
En nog maar nauwelijks was het eerste
tumult bedaard, of van de andere kant
denderde de sneltrein van Londen naar
Manchester het station binnen. Door twee
locomotieven werd deze trein getrokken
en met alles verwoestende krachten maal
den hun machtige wielen door de wrak
stukken van de twee andere treinen. De
locomotieven schoten uit de rails en maai
den over een perron, waar honderden rei
zigers nog in starre ontzetting te zamen
stonden.
Op en over elkaar rolden de wagons, een
groteske berg vormend van verbogen en
brekend staal zó hoog, dat zij opbolde
tegen een 15 meter hoge voetbrug tussen
twee perrons, die uiteenbrak, waardoor
tientallen mensen omlaag tuimelden.
Het belangrijkste wat er van deze overzichtsperiode is te melden is wel
een artikel van Stalin in de „Bolsjewiek” ter inleiding van het commu
nistische party-congresi dat te Moskou is gehouden en de op dat congres
door Malenkof uitgesproken rede. Stalin komt in z(jn artikel tot de
conclusie, dat eerder een oorlog tussen, wat h(j noemt de „kapitalistische”
en w(j zullen noemen de democratische staten, onderling te verwachten
Is, dan een oorlog tussen deze staten samen en Rusland. Stalin consta
teert dat na de tweede wereldoorlog er niet meer één wereldomspannende
markt is, doch dat deze markt In tweeën gesplitst is, een gedeelte wordt
gevormd door de Sovjet-Unle,
de rest van de wereld.
Abonnementsprijs
f 1.50 per kwartaal bij vooruitbetaling
Advertentieprijs: 12 cent per m.m.
Giro 87926
Alleen hulpprogramma een
uitkomst
Alleen de ontwakende landen van het Na
bije en Midden Oosten en van Z.-Oost-Azië
zouden via een onder leiding van Amerika
groots opgezet hulpprogramma uitkomst
kunnen brengen. De vraag is maar of de
Westerse staatslieden en leidende econo
men over voldoende visie beschikken en
bereid zijn hun volken tot zekere opoffe
ringen te brengen, welke dit hulpprogram
ma zowel voor de helper als de geholpe-
nen aanvaardbaar zouden maken. Mis
schien zal de wetenschap, dat de heer Sta
lin van de economische moeilijkheden,
welke het Westen bedreigen en welke
inderdaad gevaarlijker lijken dan de poli
tieke verschillen koren op zijn molen
verwacht, het inzicht dezer staatslieden
en economen scherpen.
„O, sjoéh,” róp Rinse, „hwat in amers!
„Dér stean ik wrychtich fan forsteld.
,,’k Ha yn dit skoft al trtfe tüzon
„Acht hündert sawn en tachtloh teld! I”
SIBE.
1
Voor de twee achtereenvolgende dagen
stormde Woensdag de ene golf Chinese
troepen na de andere op de UNO-linies af,
maar hun aanvallen liepen dood op de
vastberaden tegenstand der geallieerden.
De roden werden bovendien van de berg
„Het Wïtte Paard” verdreven en daarme
de is de bedreiging voor de Zuid-Koreaan-
se hoofdstad Seoel verminderd.
Het zwaarst kregen de Fransen het te ver
duren, die de „Ptfipuntheuvel” verdedigden.
Drie keer vielen de Chinezen aan, maar
drie keer werden z(j teruggewezen.
Na de aanvallen waren de hellingen be
dekt met doden een Franse officier
schatte duizend .man. Maar ook de r(|«n
van de Fransen waren erg gedund.
De Chinese aanvallen hebben tot nu toe
tot gevolg gehad, dat óen zevental heuvel-
stellingen moesten worden prijsgegeven.