V
a
J
4
5ND
BOLSWARD KRIJGT NIEUWE
SPORTVELDEN
WERELD, NIET KOREA”
w
^EUROPA IS HET ZWAARTEPUNT IN DE
KRlS-KRAS door Nederland
49e Jaargang
No. 2
Vrijdag 9 Januari '33
treekblad voor Weit- en Zuidwest Friesland
Dr u K K erlj Fa
A. J
OSINGA - Boliward
van
Buitenlands Overzicht
us hjoed
to sizzen
Amerika wordt schrieler met dollarhulp
Frankrijk heeft weer een regering
■VERVOLG VAN HET VERSLAG VAN DE VERGADERING VAN DE RAAD
DER GEMEENTE BOLSWARD, GEHOUDEN OP 30 DECEMBER 1952
>r traag
9
1
I
I
ssen
ge-
Uitgave
1
hat Gabe Skroar
Bolswards Nieuwsblad
I I
een
hulzen
B.
1. Daaraan was nog
f K
gd.
K
ving
1 20
trect
sren.
aten
naar
ook
I, die
tren-
moe-
dui-
jnder
ook,
takte
e 11e-
3 van
heel
nnen
land,
n te
van
e In
een
km.’
t de
jlaas
ver-
Venchijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Redactie en Administratie:
Marktstraat 13 - Bols ward
Telefoon 451 (K 5157)
Voorstel van B. en W. tot verkoop
van een perceel grond aan het be
stuur der Prof. Dr. T. Brandsma-
stichting.
Jlld dat roun is, makket faek slik
dat eoun le.
n en
1 de
zich
;ids-
bar
ver-
Nu
iken
Dit
een-
i de
it er
het
ztjn.
anfle
ztjn
.ueel
Jijna
ding
van
and,
dpe)
rein,
5 of
be-
van
loor
be-
rice.
t de
verd
zor-
aten
ge-
i op
eeds
aar-
■hol-
asse
1 ik
door
nde.
om-
om
van
con-
jrie-
rum
and,
ante
istal
wo-
km
sgel.
>om-
heeft
waar
Ter-
ippen
over
eging
ach-
an in
Jging.
leven,
jmen-
staat
i ver
hoog
zijn,
irvaar
ossen,
u jou
beider
over
t mijn
1 vra-
Wg te
alleen
p van
rultn-
1.
- w- w» VTUXUXPYCH
communisten-jager. Met dergelijke lieden
kan de regering-Eisenhower het zeer moei
lijk in het Congres krijgen.
I
i de
de
vaar
oer-
derd
men
alen
rder
tan-
on-
dat
8 er
En
vol
half
rden
tijd
In
e 10
tooit
aars
Frankrijk ging het nieuwe jaar in met een kabinetscrisis. President
Auriol stuurde het er ditmaal op aan, om een stabieler regeringsmeer
derheid te krijgen, ook de Gaullisten in de nieuwe kabinetsformatie te
betrekken, doch dat mislukte en op het ogenblik, dat we dit schrijven,
is de radicaal-socialist René Mayer in zijn poging, Frankrijk een nieuwe
regering te bezorgen, geslaagd, een regering, die moet steunen op een
meerderheid, welke toevallig bij elkaar komt en spoedig weer uiteen kan
vallen. Een regering dus, welke de kracht mist grote binnenlandse
stige spoed
e alle euvelen zffn
i helaas deerlijk.
iieuuen gepronreera van verslapte waak- j
zaamheid en van een illegale organisatie.
Het was klare taal van de heer In ’t Veld.
Maar gelukkig de uiteenzettingen
van Minister Donker waren niet minder
duidelijk. Al bleek zonneklaar hij moest
Egypte’s houding tegenover Israël weer
verstrakt te zijn. Het zijn steeds maar
weer de joden, die het gelag moeten be
talen. In het nu weer In Oost-Dultsland
tot uiting gekomen, door Rusland aange-
hitste anti-semltisme blijft men niet an
ders zien dan een pogen van Moskou de
Arabische staten in hel gevlij te komen.
Het verbeidt ook zijn kansen in Perzië, dat
ir n et in staat blijkt te zijn olie naar
het Westen te verkopen.
Er Is nu een Engels-Amerikaans voorstel
n de maak. De Amerikanen schijnen te
verwachten, dat Mossadeq tenslotte toch
een voorstel zal moeten aanvaarden op een
basis, waarbij ook Engeland bevredigd zou
kunnen worden. Doch men vraagt zich hier
en daar af of het koord niet te strak ge
spannen wordt, waardoor Rusland ztjn kan
sen zou krflgen. Kansen, welke het zo be
kwaam heeft uitgespeeld in Rood China,
dat voorlopig een trouw Russisch bondge
noot is geworden en dat naar bericht
wordt, een soort parlement gaat instellen
om de bevolking gemakkelijker de offers
te doen slikken welke een nieuw vijf jaren
plan tot reusachtige industriële ontwik-
or bewapening aal
sntificatledlenst Was
>eze moest een extra
desbetreffende chef
t kan gebeuren met
de telefoniste kon
om 4.10 uur zijn
eken krijgen, omdat
e woonkamer stond,
ik gebeuren. Terecht
ter een verwijt aan
nst, die al het nach-
ppen door een tele-
d kwam Zaterdag-
kon niet, want de
s dag na Kerstmis
it toevlucht zoeken
ckerij. Daarna wer-
i aan! de politic
ian, zodat zfl eerst
idag de verschillen-
plaats van ze als steun te moeten aanvaar-
den.
De nieuwe samenstelling van het nieuwe
congres Is ten deze niet veelbelovend: nog
pas werd Nederland zwaar getroffen door
een beperking van de Invoer van vet en
mager melkpoeder in Amerika en dan zegt
men daar nog dat Nederland de Ameri
kaanse dollarhulp best kan missen nu zjjn
dollarposltle zoveel beter is geworden, ter
wijl men in Amerika nu maatregelen neemt
welke die positie stellig weer ongunstiger
zullen maken. Afgewacht dient te worden
of Amerika, dat kennelijk schrieler wordt
tegenover Europa, op royaler wijze dan tot
nog toe zelf of via de Ver. Naties de hulp
aan onontwikkelde gebieden ter hand zal
nemen om in dergelijke landen de sympa
thie voor het Westen te vergroten of we
der op te wekken.
Ook hierover zullen Eisenhower en Chur-
1 chili wel eens praten. De laatste weken
schijnen Washington en Londen over hun
gemeenschappelijke politiek in het Nabije
en Midden-Oosten, waar o.a. de landen lig
gen, welke van die hulp zouden kunnen
profiteren, meer overeenstemming bereikt
lets was gebeurd. Hij moest dit van zijn
chauffeur horen. Ogenblikkelijk ging hij
naar Breda. Dat was 24 uur na de ontsnap
ping. En eerst toen werd op zijn bevel
de buitenlandse politie gewaarschuwd, het
nieuws over de radio bekend gemaakt en
Fout drie was, dat de rtjksidentlficatie-
dienst wel beschikte over de foto’s van de
verdachten, maar niet over de signalemen
ten. Die moesten uit Breda komen. Weer
tijdverlies. En fout vier: wij vatten het
maar samen, de reactie op de ontvluch
ting was erg lauw.
’s Avonds om 7.15 uur was de filmvoor
stelling begonnen. Een bewaker kreeg eni
ge minuten na de aanvang daarvan een
tip van een gedetineerde, dat er voorberei
dingen voor een, ontvluchting werden ge
maakt. Ogenblikkelijk werden de posten
buiten uitgezet. Dat was prima. Alleen,
men rekende er niet op, dat de zeven ge
vangenen reeds verdwenen konden zjjn.
Dat was reeds het geval. Zij hadden sto-
kersdiensten verricht. Door het forceren
van een stortlulk en met behulp van twee
ladders en een rubberslang waren zfl in
do twee gereedstaande'auto's gesprongen.
Eerst om half negen werd een pauze in 't
programma Ingelast. De directie vreesde
door al te scherp optreden onrust te ver
wekken. Die vrees was terecht, want de
gevangenen werden op dat moment be
waakt door negen man. Negen bewakers
voor o.a. 111 levenslang gestraften en 63
Duitse oorlogsmisdadigers.
Vier dozen van 50 sigaretten werden voor
zichtig open gemaakt. Iedere gevangene
kreeg een sigaret. Zeven bleven er over.
Het was dus toen reeds half negen. Deze
gang van zaken is nog wel verklaarbaar.
De minister maakte dan ook de gevange
nisdirectie geen al te grote verwijten. Er
komen vele tips over ontsnapplng-en en ook
deze was heel vaag. De voorzorgsmaatre
gelen waren getroffen om de ontvluchting
te voorkomen. Na de ontdekking werden
de bevoegde autoriteiten gewaarschuwd.
Het wordt eentonig, maar ook nu weer was
grote spoed nergens te vinden. Eerst om
vflf voor elf ging er een telex-bericht de
wereld in. Nog later werd de grens ge
waarschuwd. Te laat reedsEn nog
later ging men de buitenmuren onderzoe
ken, waar men de trappen en rubberslang
vond. Pogingen om de gevangenen langs
administratieve weg terug te krijgen, mis
lukten.
Nu is de bewaking uiteraard verscherpt.
Een extra-polltiemacht, 25 man met traan
gasbommen, is aangerukt. Bovendien Is
men van plan mitrailleurposten op de m"-
ren op te stellen. De bezoekregeling,
veel te soepel was en aanleiding kon
ven tot afspraken, wordt veranderd. MIs
schien was het regiem voor deze zware ge
vangenen wel iets te licht. Waarom moe
ten zij als stoker fungeren? Het was d”
baan, die aanleiding was voor de ontsnap
ping. Waaromi filmvoorstellingen in het
duister? Minister Donker gaat daaraan 'n
einde maken, al is hij er van overtuigd,
dat het onmogeltjk is ook in de toekomst
alle ontsnappingen te voorkomen. Dag in
dag uit verzinnen de gevangenen een uit
weg. En do bewakers zullen alttfd een
slag achter liggen.
-rvcu ue dus, waarmee „ue ummeianaen
de arbeiders ophaalt arriveerde, werden
de werkwilligen nagejouwd en zelfs be
dreigd. De politie uit Achtkarspelen hield
een wakend oogje in het zeil, maar was
toch -niet opgewassen tegen de steeds
groeiende mensenmassa, die trachte de bus
te beletten verder te gaan.
Toen de bus naar Groningen reed, werdcr
er stenen door de ruiten gegooid, terwjf’
er spijkers op straat werden geworpen. Dit
werd te erg, zo meende burgemeester Va-
Ek en hjj vaardigde het verbod tot samen
scholing uit, alsmede een bepaling, waarin
verboden werd, dat men openbare bijeen
komsten of vergaderingen in de gemeente
Achtkarspelen organiseert.
Van de laatste raadsvergadering in het vo
rige jaar, met de traditionele oliebollen en
een sigaar voor de liefhebbers, gaven wij
in ons Oudejaarsnummer reeds een kort
verslag, waarin we hoofdzakelijk de voor
stellen van B. en W. opnamen.
Gaarne willen we in dit nummer wat uit
voeriger op deze vergadering terugkomen,
teneinde onze lezers een indruk te geven
van de in deze vergadering, waarin de
Oudejaarsavondstemming reeds merkbaar
was, gevoerde discussie.
Bij de ingekomen stukken doet de secreta
ris namens B .en W. o.a. mededeling van
ontvangen brieven van de Oberbürge-
meister van Bonn (zetel der West-Duitse
regering) en Castrup-Rauxel (gemeente
waar in 1950 eenzelfde referendum werd
gehouden), waarin deze mededeelden met
grote belangstelling kennis te hebben ge
nomen van de van de burgemeester van
onze stad ontvangen uitslag van het gehou
den referendum en waarin zij onze stad
en de organisatoren van harte gelukwensen
met dit voor de Raad van Europa zo moed
gevende resultaat.
Nadat de agendapunten 3 tot en met 7 van
de uit 16 punten bestaande agenda zonder
enige discussie onder de hamer waren
doorgegaan, stelt de voorzitter aan de orde
punt 8:
Hoeveel radioluisteraars telt Nederland?
Het aantal aangegeven radio-ontvangtoe-
stellen in Nederland bedroeg per 1 Januari
1953 1.727.845 tegen 1.719.435 op 1 De
cember 1952. Op 1 December waren er
487.135 aangeslotenen op heit Rtfksradio-
distributienet tegen 485.875 op 1 Novem
ber 1952.
HIJ kon de R.O.N. niet beluisteren. De
eigenaar van een. radiotoestel te Goutum,
tegen wie in October 1952 proces verbaal
Ie opgemaakt, omdat hj) weigerde radlo-
zegels te kopen, zolang hjj de uitzendingen
De heer ENSINGH wijst nog op de toe
nemende werkloosheid en ziet hier
goed werkobject voor werkverruiming.
Zijn ideaal is nog steeds een bredere groe
ne strook voor sportterreinen ten alge
mene nutte.
Wethouder BAKKER zegt dat het weinig
zin heeft nu nog te spreken over de plaats
van de school.
In overleg met Prof. Froger is z.i. de
school op een goede plaats geprojecteerd.
Er bestaat geen vrees voor een situatie,
waarin de o.l. school momenteel verkeert.
Spreker was niet aanwezig in de vergade
ring, waarin de heer Ensingh zijn voorstel
deed, doch hij meent wel dat laatstgenoem
de thans een geheel nieuw argument naar
voren brengt, nil het werkverruimings-
object, dit heeft spreker nog niet eerder
gehoord.
Hij meent, dat de geest van het voorstel
van de heer Ensingh was om goede sport
velden te krijgen en meende daarom, dat
B. en W. voor sportterreinen niet in het
bijzonder aan deze plaats gebonden waren.
Spr. deelt mede, dat B. en W. reeds enige
tijd overleg plegen met de besturen van de
voetbalverenigingen. Na grondonderzoek
door deskundigen blijkt nu, dat deze ter
reinen goed bespeelbaar zijn te maken.
Hierdoor is de mening van B. en W. gewij
zigd. De terreinen in Noord zijn laag, moe
ten worden opgehoogd of bemaald worden,
terwijj de terreinen aan de Snekerweg te
gen g-eringe kosten goed zijn te krijgen.
Voorstellen van B. en W. in deze richting
zijn te verwachten. Spr. meent dat B. en
W. geheel hebben gehandeld in de geest
van het voorstel van de heer Ensingh, nu
er uitzicht bestaat dat bedoelde sportver
enigingen goede terreinen krijgen.
Wat betreft de werkverruimingsobjecten
betreft, deelt de VOORZITTER mede, dat
het de bedoeling is, dat ook de terreinen
voor de H.B.S. in werkverruiming zullen
worden aangelegd.
De heer E. DE JONG (c.h.) zegt, dat
de mededelingen van B. en W. zijn bezwa
ren grotendeels hebben weggenomen. Ook
zijn eerste gedachte was hoe komt het nu
met de plaatselijke sportverenigingen? Nu
B. en W. hiervoor een oplossing in uit
zicht stellen, zal hij hierop vertrouwen en
de nadere voorstellen van B. en W. bin
nenkort gaarne tegemoet zien.
De heer MULDER (k.v.p.) verwijst naar
de voorstellen van de heren Van der Zee
en Ensingh in de vergadering over het
uitbreidingsplan en meent dat een en an
der voortvloeit uit de destijds geschapen
situatie.
Wil men het bestuur van de Stichting in
de gelegenheid stellen te bouwen, dan moet
men nu dit terrein beschikbaar stellen.
Met de heer De Jong stelt spr. vertrouwen
in de toezegging van B. en W. voor het
aanbrengen van belangrijke verbeteringen
in de bestaande voetbalterreinen.
De heer VAN DER ZEE (k.v.p.) zegt, dat
de meest ideale oplossing zou zijn, dat
aan het bestuur van de stichting een ter
rein beschikbaar gesteld kon worden, dat
belendend is aan het terrein, waarop de
school gebouwd wordt. Spr. heeft destijds
reeds de moeilijkheid gevoeld, dat voor bij
zondere gebouwen een plaats in het uit
breidingsplan werd aangewezen, zonder
mogelijkheid van aangrenzende sportvel
den. Moge het .uit stedebouwkundig oog
punt verantwoord zijn, ook om practische
redenen moet een onderwijsinstelling op de
meest geschikte plaats gebouwd kunnen
worden.
Spr. heeft daarom destijds aangedrongen
op terreinen voor bijzondere bebouwing aan
Hulp van bulten.
Drie personen, die behulpzaam zijn ge
weest bij de ontvluchting, zfln verhoord en
zullen binnenkort gerechteltjk worden ver
oordeeld. Helaas laat de wet niet toe hen
In preventieve hechtenis te houden. Het
staat voor de Minister vast, dat er Illegale
organisaties ztjn, met vertakkingen In het
buitenland, die zich met dit werk bezig
houden, Het staat voor hem ook vast, dat
zowel de helpers als de ontsnapten over
weinig hersens beschikken, zodat mensen
met meer hersens dit plan hebben voorbe
reid.
Om de bewaking In de gevangenissen wa
terdicht te maken, Is veel geld nodig, zo
vervolgde Minister Donker. Eén ding la
gelukkig: door het gebeurde zal do moder
nisering van ons gevangeniswezen niet
worden stopgezet.
Fouten waren er dus in overvloed. Mi
nister Donker heeft deze erkend. Maar de
heer In ’t Veld bleef op maatregelen aan
dringen om herhaling In de toekomst te
voorkomen. Daar heeft het Nederlandse
volk recht op. De communist Brandenburg
diende twee moties in. In één daarvan werd
het aftreden van minister Donker geëist.
De Kamer had daarover veel plezier. Zij
verwierp belde voorstellen met 28-2 stem
men.
Dit was een groot debat in de Eerste Ka
mer. Volgende week beleven we daar een
nieuw festijn: de Algemene Politieke Be
schouwingen. Nog meer dan In de Tweede
Kamer is dit debat aan de overzijde van
het Binnenhof het summum voor parlemen
taire fijnproevers.
Aborinementiprij»
f 1.50 per kwartaal bij vooruitbetaling
Advertentieprijs: 12 cent per m.m.
Giro 87926
rustig een partijtje voetbal moeten kunnen
spelen.
Wethouder BAKKER is van mening, dat
iedere Middelbare school over een eigen
sportterrein moet kunnen beschikken,
waarop ook de gymnastieklessen in de
openlucht kunnen worden gegeven.
Bovendien acht hij dit terrein voor dit doel
zeer geschikt, het is voor sportterrein be
stemd en kan nu deze functie blijven be
houden. Spreker vindt dit een productieve
bestemming voor deze groene strook, ter
wijl het bovendien verkocht wordt tegen
kostprijs, zodat de gemeente er geen nadeel
van heeft.
De heer PRAAMSMA is nog niet voldaan
en begrijpt niet, dat dergelijke eisen wor
den gesteld.
De heer ENSINGH (p.v.d.a.) is wel over
tuigd van de noodzakelijkheid en de wen
selijkheid van een sportterrein voor deze
school. Hij kan echter niet accoord gaan
met de plaats, welke B. en W. voor dit
terrein hebben uitgezocht.
Hij is het niet eens met de gedachte van
wethouder Bakker, dat dit terrein bij uit
stek voor dit doel geschikt is.
Hij brengt in herinnering zijn voorstel in
de raad van 1 Juli 1952 hetgeen de raad
niet heeft aangenomen en waarin de raad
B. en W. heeft opgedragen om binnen 3
maanden met een voorstel te komen tot
verbreding van in het uitbreidingsplan aan
gebrachte sportvelden.
Hij meent, dat zijn voorstel wordt verdoe
zeld en zal zich daarom zo lang mogelijk
tegen dit voorstel verzetten.
Hij gelooft ook niet, dat het rijk toestem
ming zal geven voor de aankoop van een
terrein, dat zover van de school ligt. Wan
neer we eens verder zien dan 25 jaren,
zal de H.B.S. die nu nog gebouwd moet
worden, geheel ingebouwd zijn evenals nu
de o. 1. school Hij meent, dat de toestand
dan onhoudbaar zal worden en geeft B. en
W. daarom in overweging de situatie nog
eens ernstig te bekijken. Hij wijst nog
maals op de z.i. ongeschikte plaats van
het CAB- en Bolswardia-terrein. De CAB-
terreinen moge goed te maken zijn, de
plaats is niet ideaal, te ver van de stad,
onvoldoende politietoezicht, geen electrisch
licht, waterleiding e. d. Hij weet wel, dat
er plannen tot verbetering zijn, maar z.i.
is een andere plaats de enige oplossing.
Spreker juicht het toe, in het belang van
onze stad, dat de H.B.S. er komt, liefst
snel en royaal opgezet, hoewel hij liever
gezien zou hebben dat het een openbare
Middelbare school was geworden.
Willen we echter iets goeds hebben, dan
geen H.B.S. tussen de bebouwing, maar
aan de andere kant van de weg.
Hij heeft daarom ernstige bezwaren tegen
dit voorstel en vraagt B. en W. op korte
termijn de zaak opnieuw te bekijken.
De VOORZITTER zegt, dat de plannen
voor de bouw van de school reeds in een
ver stadium verkeren en binnenkort hun
beslag zullen krijgen. B. en W. hebben
reeds krachtens een delegatie van de raad
de grond voor de bouw aan de Stichting
verkocht.
Inese samenwerking,
duur misschien niet
kt het Westen en in
tngtan geen geringe
baar op Amerikaans
n reis van de Zuid-
Slngman Rhee naar
land Japan moet men
igingen tot een tegen-
Amerika wordt schrieler.
Een voorproefje daarvan genoot Eisenho- i dat toe£even dat er onvergeefljjke fou-
we<r reeds toen een commissie uit de se- i ^en z^n gemaakt.
naat hem liet beloven dat hij Churchill Fout één: de Minister wist pas Zat&rdag-
geen toezegging van welke aard ook zou middag de ontsnapping was Vrijdag-
doen zonder haar voorkennis. De commls- i avond dat er in de Bredase gevangenis
sie vreesde kennelijk Churchill’s overre-
dingskracht nu deze ook en vooral komt
aandringen op opheffing der handelsbar-
rlères, waardoor Engeland en geheel W.-
Europa meer zaken met Amerika zouden
kunnen doen en dus dollars verdienen In-
De heer PRAAMSMA (a.r.) heeft het ge
frappeerd, dat voor een betrekkelijk kleine
H. B. S. een stuk grond nodig is van on
geveer 6 pondemaat voor een sportterrein.
Spr. vraagt of een dergelijke grootte door
Den Haag wordt voorgeschreven. In beves
tigend geval zal de raad zich hierbij moe
ten neerleggen. Indien dit echter niet van
hogerhand wordt voorgeschreven, zou hij
graag vernemen of het niet mogelijk is
voor dit doel gebruik te maken van het
RES-terrein. Dit terrein wordt tijdens de
schooluren toch niet gebruikt en deze op
lossing zou veel goedkoper zijn.
De VOORZITTER zegt, dat een en ander
geschiedt in overleg met de rijksgebou-
wendienst.
Het past het bestuur waarschijnlijk niet
om verder te gaan dan noodzakelijk is.
Voordat het bestuur tot de aankoop kon
besluiten, was de accoordverklaring van de
rijksgebouwendienst vereist. Zowel het
bestuur als genoemde dienst gaven de
voorkeur aan een terrein grenzende aan
de nieuwe school, doch hiertegen hadden
B. en W. bezwaren, aangezien dit goede
bouwgrond is en de grondprijs bovendien
veel te duur zou zijn.
De school heeft behoefte aan een ruim ter
rein voor voetbal en vrije oefeningen.
Afgezien van de vraag of het bestuur van
RES en de eigenaar van het terrein geen
bezwaren zullen hebben, lijkt me deze
oplossing niet mogelijk, omdat aan de
school ook een internaat zal worden ver
bonden, zodat de jongens ook ’s avonds
van de Regionale Omroep Noord niet be
hoorlijk kon beluisteren, zal zich Donder
dag 15 Januari a.s. om 12.15 voor de Kan
tonrechter te Leeuwarden moeten verant
woorden.
IJszellen op Gouwzee. Woensdag is er
voor het eerst in dit seizoen (jszellèn ge
weest op de Gouwzee. Uiteraard trok dit
tjszellen weer veel belangstelling, al werd
het betreurd, dat nog geen tocht naar
Marken kon worden gemaakt. De liefheb
bers moesten zich beperken tot de z.g.n.
Hoek btf Monnikendam.