I
FOSTER DULLES KOMT NAAR EUROPA
IS DE DIVIDENDSTOP NOG VAN
KRACHT?
ÜI,
ós hjoed
to sizzen
Moeilijk probleem voor Eerste Kamer?
Bonn en Parijs niet dezelfde verlangens
Militair probleem voor Denemarken
Wat doet Eisenhower met Amerika?
Hebben Russen geen
A-bom?
Marius Renard
overleden
Brand op de
„Queen Elizabeth”
Vrijdag 30 Januari 'S3
No. 8
49e Jaargang
Uitgave van Drukkerij Fa. A. J. OSINGA - Boliward
Streekblad voor West- en Zuidwest Friesland
ch to
Buitenlands Overzicht
zijn, want het ontwerp werd zwaar
1
Bestaat de wet op de dividendstop of bestaat
zij niet?
s. En
sings-
lalden
an de
:r fan
er fan
ij fan
heat
hjir-
st. Sa
troch
tsjin-
mien-
n syn
ierren
ier en
goed
great
pport
rt van
Meu-
nazien
regens
Meu-
a, we-
leulen
schen
en G.
i wer-
trnelis
liging
racht)
weg-
d met
ittrac-
chten,
met
Hwat hat Gabe Skroar
Bolswards Nieuwsblad
I I
(Foto Caa Oorthuis).
ge-
d.
:iwur-
1. De
l sleat
men
mge-
al de
zoon
klei-
i, die
ver-
rleln-
velke
”daad
r het
gids,
in de
ohlen
spoor
i het
vordt
ZATERDAG 31 JANUARI VERJAART H. K. H. PRINSES BEATRIX
Herinnert U zich nog die druilerige wintermorgen, waarop Ineens de klokken vrolijk
gingen luiden? Toen jubelde heel Nederland bij de geboorte van ons eerste Prinsesje.
En thans? Thans Is dit Prinsesje reeds geworden tot een sportief meisje,
de lieveling van geheel ons volk.
W.-Duitsland wenst hereniging.
In West-Duitsland heerst het sterke ver
langen naar hereniging met O.-Duitsland
waar de communistische zuiverlngswoede
zovelen naar het Westen doet vluchten,
dat er gaandeweg een onhoudbare toestand
in Berlijn en in geheel West-Duitsland ont
staat. Deze massa Oost-Dultse vluchtelin
gen, die naar huls en haard terug willen
wakkeren het verlangen, dat al in West-
Marius Renard, de jongeman die slechts
één nier had en die de geneesheren, toen
deze werd aangetast, hebben gepoogd in
het leven te houden door een nier van zijn
moeder in zijn lichaam over te brengen,
is overleden.
De Nederlandse schaatsploeg heeft in Davos afgelopen weekend grote successen
geboekt, waarbij door Kees Broekman het wereldrecord 5000 M. werd verbeterd,
Anton Huiskas verbeterde het wereldrecord 3000 M. en Wlm v. d. Voort
won de 1500 M.
Foto v.l.n.r.: Olsthoven, Maarse, Broekman, Klaas Schenk (trainer),
Hulskes, v. d. Voort.
behagen in het Westen heeft gewekt.
Overigens gelooft men niet dat Naguib
Inzake Israël onder invloed van Rusland
handelt, dat zeer actief in het Naburige
Oosten Is, waar men uiteraard echter niet
ongevoelig is voor de antl-Joodse houding
van Moskou. Tussen India en Amerika he
ten de betrekkingen minder hartelijk ge
worden te z(jn door het feit dat Amerika
in de V.N. assemblee het Engelse stand
punt inzake Kasjmir heeft gesteund.
Dulles ook naar Pakistan?
Dulles zoi) na zijn reis door Europa ook
naar Pakistan willen gaan om het tot
bondgenoot van het Westen te maken en
verlof te krijgen er .Amerikaanse bases te
vestigen. Ook dat verontrust de regering
van India, omdat deze de Zuid-Aziatische
stoten een neutraliteitspolitiek wil doen
voeren. Hoewel deze neutraliteitspolitiek
ook haar nut kan hebban, omdat India ’t
enige Aziatische rijk is in staat rood China
wat van Rusland los te weken, zyn er toch
velen in India die menen dat tegenover
•s?
diep
Verichijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Redactie en Administratie:
Marktstraat 13 - Bolsward
Telefoon 451 (K 5157)
Duitsland bestaat naar hereniging met O.-
Duitsland, wat men verstaan moet als
„bevrtfding” van Oost-Duitsland slechts
aan. Iirzekere zin is er dus overeenkomst
van streven tussen Dulles en de West-
Duitsers. Beiden willen losweklng van een
deel van de Russische invloedssfeer de
W.-Duitsers een zeer bepaald deel en
het zou wel eens kunnen zfjn, dat de W.-
Duitsers hun wens te dezen opzichte thans
betrokken in hun onderhandelingen met
Dulles over hun bjjdrage in de Westerse
Defensie.
nden.
niet
wie
i pu
it die
le de
eiden
Maar
t dit
alle
beur-
bleef
ogen,
even,
i een
Abonnementsprijs
f 1.50 per kwartaal bij vooruitbetaling
Advertentieprijs: 12 cent per m.m.
Giro 87926
Dona-
leren,
Jang-
■ogel-
lank-
bliek.
Sang-
■ijfeld
3 het
,,De
bl-
Vee-
.ards,
eigen
i Re-
ustte
Ulo
hlsch
atste
oljjk-
ïkklg
luch-
eerst
noest
i.
mand
vaar-
wan-
nooit
itfear-
:i op-
r.d.A.
t net.
et om
Ex-president Truman heeft te Kansas City
verklaard, dat hy er enigszins aan twijfelt,
of de Russen de beschikking hebben over
een bruikbare atoombom. Hij zeide deze
mening al vaker verkondigd te hebben.
„Sommige mensen zijn het niet met mij
eens,” zo voegde hij hieraan toe, „doch dit
is hun goed rpcht.”
Verscheidene Congresleden hebben deze
verklaring van Truman zeer „ongelukkig”
genoemd.
Bof Foster Dulles de man is, die dat kan
doen? Er moge herinnerd worden aan het
feit, dat hjj een meer dynamische politiek
jegens Rusland wil dan Acheson, de vo
rige Amerikaanse minister van buitenland
se zaken. Hy heeft herhaaldelijk verklaard
Europese satellieten van Rusland te willen
losweken. Toen hem eens werd verweten
dat hij daarjvoor een porlog zou nodig
hebben, heeft hij haastig verklaard, dat hij
alleen propaganda voor afscheiding in de
aan Rusland onderworpen landen wilde
maken en zeker geen oorlog wilde uitlok
ken. Vandaar ook, dat de nieuwe Ameri
kaanse regering nu meer aandacht dan de
afgetredene gaat wijden aan de psycholo
gische koude oorlog, waartoe dit soort pro
paganda behoort.
Al wil Dulles dan geen werkelijke oorlog
ontketenen, hij komt hier toch min of meer
belast met een verleden en de Europese
staatslieden zullen bij hun ontmoeting met
hem zeker daarmede rekening houden.
Waarom we verwachten, dat deze Ameri
kaanse minister welkomer te Bonn als te
Parijs zal zijn.
23 en
5ang-
i de
Eer"
te
Op het luxueuze Britse passagierschip
„Queen Elizabeth”, dat te Southampton in
een droogdok ligt, is Woensdagavond brand
uitgebrokeiu,
Dit alarmerende nieuws kwam op een tijd
stip, dat de vlammen op een andere
Oceaanstomer, de Canadese „Empress of
Canada”, die in een droogdok te Liverpool
in luttele uren in een wrak werd herscha
pen, nog maar nauwelijks gedoofd zijn.
Bij deze brand werd de mogelijkheid van
sabotage niet uitgesloten geacht.
A.P. bericht, dat naar verluidt hoofdamb
tenaren van de criminele recherche te
Southampton zich voor het instellen van
een onderzoek aan boord van de „Queen
Elizabeth” hebben begeven.
De brandweerlieden wisten de brand spoe
dig te bedwingen, nadat zt) zich met bijlen
een doorgang hadden gehakt door de pa
nelen van de in brand «taande hut. De
hut werd zwaar beschadigd.
Egypte—Israël.
Het probleem van de Europese defensie
overschaduwt thans eigenlijk alle andere
kwesties van internationale politiek, maar
toch moeten we nog even gewag maken
van een wat agressiever toon van Egypte
tegen Israël, welke evenals de bepaald
stijve houding van Naguib in de onderhan
delingen met Engeland een gevoel van on-
Volgende week komt Foster Dulles, de nieuwe Amerikaanse minister
van buitenlandse zaken, in Europa. HJJ zal er een verwarde situatie aan
treffen wat de Wjesterse defensie aangaat, het probleem,, dat president
Eisenhower het meest interesseert en voor een oplossing, waarvan hij
Dulles op reis stuurt. Men zegt, dat in Duitsland een Amerikaans gene
raal met de vuist op tafel heeft geslagen om zijn eis kracht bij te zetten
dat het Europese leger er nu spoedig moest komen. Verklaarbaar onge
duld, maar dat Europa niet uit de impasse helpt.
Bonn naar meer zelfstandigheid?
Er is te Bonn, ook bij de regeringspartijen
een groeiend verlangen naar meer zelfstan
digheid van een eventueel Duits leger dan
een bijdrage aan het Europese leger zou
opleveren. Er is in het algemeen ook een
groeiend verlangen te Bonn om ontslagen
te worden van alle toezicht der geallieer
den men heeft het ingrijpen van Enge
land en Amerika in de kwestie van het
groeiend nazisme scherp gevoeld en zeer
kwalijk genomen en we verwachten niet
anders dan dat de Duitse regering, al blijft
Dr Adenauer persoonlijk voorstander van
het Europese leger, bij de ontmoeting met
Dulles zal trachten het Amerikaanse ver
langen naar het voltooien der Westerse
verdediging, uit te buiten om in ruil een
zo groot mogeltjke onafhankelijkheid van
de Duitse bondsrepubliek en het Duitse le
ger te verkrijgen. By de huidige omstan
digheden gevaariyke verlangens, omdat ze
waarschynlijk, als ze ingewilligd Worden,
in dienst zullen worden gesteld van het
Duitse nationale streven: de bevryding van
Oost-Duitsland.
Wêz master fan jou taal, dan blnne jo
it fan jou gemoed
Korea.
Ook daarom wacht de wereld met span
ning de ontwikkeling van de situatie in
Korea onder de nieuwe Amerikaanse re
gering af. Het achtste leger daar heeft
een nieuwe bevelhebber gekregen, die eerst
een onderhoud met president Elsenhower
heeft gehad. Men herinnert zich, dat deze
voor hij aan het bewind kwam een nieu
we ontwikkeling in Korea heeft beloofd.
Deens militair probleem.
Nu zijn vooral de militaire kwesties be-
langryk, zelfs de Denen hebben er een by
weten te voegen. De Deense socialisten
hebben nl. geweigerd het plan van de 11-
beraal-conservatleve minderheidsregering
te steunen om de Deense strydkrachten in
Noord-Duitsland van 1000 op 5000 man te
brengen. Dat was afgesproken in de N.-
Atlantlsche Raad, omdat 5000 Noren, die
nu in Duitsland gelegerd zijn, dan in N.-
Noorwegen de verdediging zouden gaan
versterken. Bovendien kan de Deense
dienstplicht niet van 12 op 18 maanden
worden gebracht als niet meer Deense sol
daten bulten de grenzen worden gelegerd.
Men beschouwt dit ook als een vry ern
stige tegenslag voor de Westerse defensie,
omdat een sterker Deens leger een onmis
bare voorwaarde is voor de verdediging
van de Noordeiyke vleugel. En zo Is er
in Atlantische kringen meer zorg dan
vreugde. Van het laatste misschien iets
over het feit dat maarschalk Tito weer
een stapje verder gegaan is in zyn samen
werking met het Wtesten door te verklaren,
dat hy nu ook bereid was een formeel de-
fensleverdrag met Turkye en Griekenland
te sluiten In de gemeenschappeiyke stryd
tegen Russische agressie. Hij verklaarde
dit tydens een bezoek van de Turkse mi
nister van buitenlandse zaken Koproeloe,
die daarna naar Griekenland vertrok, om
ook daar de geesten ryp te maken voor dit
verdrag, dat Zuld-Slavlë’s verplichtingen
echter beperkt tot Z.O.-Europa, het wordt
geen lid van het Atlantisch pact dat veel
verder strekkende verplichtingen oplegt en
waartoe Turkye en Griekenland wel beho
ren. Overigens ziet men deze Zuid-Slavisch-
Grieks-Turkse samenwerking, zoals we
reeds in een vorig overzicht schreven, In
Italië met lede ogen. De Gasperi kreeg er
daar, na lang verzet van de oppositie, in
de Kamer iyn kleswetswijziglng door, de
groep van partyen, die meer dan de helft
van het aantal stemmen by de verkiezin
gen behaalt, zal in de nieuwe Kamer twee
derde van het zetelaantal krygen. Dit jaar
is een verkiezingsjaar en de regeringspar-
tyen verzekerden zich door deze wyziging
waarschyniyk bij voorbaat van een sterke
meerderheid in de nieuwe Kamer.
ag kwam onver-
Senator Pollema
fge-
Rip
de toenemende communistische bedrei
ging de Z.O.-Aziatische staten zich op het
Wtesten moeten oriënteren. Als het juist
is, zoals de Fransen beweren, dat China de
opstandelingen in Indo China heeft toege
zegd officieel te zullen ingrypen als er kans
zou zyn, dat dezen zouden worden versla
gen, mag men inderdaad van een toene
mende bedreiging spreken.
Zo eenvoudig is het probleem ook weer niet.
De Minister
wet best kan worden verlengd, omdat de ver-
lengingswet als een nieuwe wet te beschou
wen valt. Er is dus een stuk nieuwe wetge
ving. Wie gelijk heeft, de Minister of de
heer Pollema, wist de Senaat niet zo gauw
uit te maken.
Trage behandeling
Ook normaal was, dat de Eerste Kamer op
19 December d.a.v. haar Voorlopig Verslag
uitbracht. Nu komen we echter aan het ab
normale. De Memorie van Antwoord van
Minister v. d. Kieft verscheen eerst een
maand later, op 19 Januari van dit jaar. Op
een dag dus, dat de dividendbeperking reeds
was afgelopen. 30 December 1952 was im-
ipecten behalve de juridische kwa
lijk niet naar voren. Het Kabinet
en verschillende fracties zitten muurvast,
want in de richtijnen is geschreven, dat de
S.E.R. een onderzoek naar de wenselijkheid
van de afschaffing der dividendbeperking zal
instellen. Het Kabinet heeft daarvoor een jaar
de tijd gekregen. En daarom zal een groot
deel van de a.r.- en de Lv.p.-fracties voor
dit ontwerp stemmen. Zij worden gesteund
door de socialisten, zodat als er zich geen
grote moeilijkheden voordoen Minister
v. d. Kieft de eindstemming met een gerust
gemoed kan tegemoet zien. Trouwens, nie
mand had verwacht, dat dit eenvoudige ont
werp zoveel stof zou doen opwaaien. Maar
de Eerste Kamer heeft haar bestaansrecht
weer bewezen. Zij gaat niet over één nacht
ijs!
Het afzijdige Engeland.
Dat is inderdaad het geval; medewerking
van Engeland aan de defensie van het
vasteland van Europa zou heel wat zorgen
niet alleen te Parys maar byv. ook te Den
Haag wegnemen, waar men misschien dan
de zekerheid zou krygen dat geheel Neder
land als onmisbaar bruggenhoofd zou wor
den verdedigd. Maar de Engelsen houden
I zich halsstarrig op een afstand. Overigens
heeft Dulles voor zyn vertrek naar Europa
in een rede nog eens herhaald, dat Ame
rika geen oorlog met Rusland zou uitlok
ken, ten opzichte van Duitsland, Frankryk
en Engeland verklaarde hy dat als deze
landen een andere weg dan die der eenheid
wensten in te slaan, de Ver. Staten zich
wel eens genoodzaakt zouden kunnen zien
hun politiek te herzien. De besprekingen
te Washington met Churchill schijnen ten
deze ook niets te hebben opgeleverd. De
Fransen vrezen zelfs dat deze besprekin
gen eerder voor het vasteland van Europa
nadelige gevolgen zullen hebben, omdat
Churchill zou hebben aangedrongen op
economische en financiële afspraken met
Amerika, welke voordelig voor de Britten
maar niet voor de andere Europese landen
zouden zyn. Maar dit is een kwestie, waar
over nog weinig gegevens ter beschikking
staan, de Fransen gaan over economische
kwesties trouwens ee¥st nog eens met
Londen praten, voor premier Mayer ook
eens te Washington gfiat overleggen.
Fracties verdeeld
De schorsing van de beraadslagingen kwam
ook uit andere overwegingen niet te onpas.
De fracties waren n.l. nogal verdeeld. Duide
lijk bleek dit bij de a.r. en de k.v.p. Bij deze
laatste fractie sprak een voorstander, oud-
Minister Teulings, en ook een tegenstander,
Mr Regout. De nieuwe a.r.-afgevaardigde
Hellema zal wel geen grote aanhang hebben
in zijn fractie. De c.h.u. zeide bij monde van
de heer Pollema, geen ■sociaal-economische
bezwaren tegen het ontwerp te hebben, maar
de juridische de wet bestaat of niet
bleken niet te overbruggen. Wij kunnen dus
Dinsdag a.s., als de juridische puzzle is op
gelost, nog een interessante stemming mee
maken.
Tot de verklaarde tegenstanders behoorde
uiteraard ook Prof. Molenaar (v.v.d.). Teza
men met Prof. Hellema en de heer Re-
göut betoogde hij, dat de dividendstop niet
meer te handhaven is. Economisch behoeft
dat niet meer. Zelfs de socialist Kapteyn kon
dit niet ontkennen. Voor hem bestond er
echter de vrees, dat de conjunctuur zou om
slaan en dan is er aan deze beperking weer
grote behoefte. Belangrijker dan de economi
sche motieven waren de sociale overwegin
gen. Kan men verhoging van dividend toe
staan, terwijl er nog een loonstop is? Met
andere woorden: mogen de aandeelhouders
hun inkomens vergroten en de arbeiders
niet De tegenstanders van verlenging wezen
er op, dat de effectenbezitters er na de oorlog
het meest bekaaid van af gekomen zijn. En
bovendien achtten zij zich wel in staat om
de loontrekkers duidelijk te maken, dat een
afschaffing van de dividendstop geen nadeel
voor hen zal opleveren. Integendeel, een
voordeel, want de werkgelegenheid zal er
mee gebaat zijn. Voor Minister v. d. Kieft
waren de sociale overwegingen beslissend.
Men doet een beroep op het gezond verstand
van de arbeiders, zo zeide hij, maar kan men
niet even goed een beroep doen op het ge
zond verstand van de aandeelhouders? Is
het hun niet duidelijk te maken, dat inkom
stenvergroting van effectenbezitters moeilijk
voor de arbeiders te verteren is?
Nieuwe as:
men eigenlijk niet
Parys.
In Parys zal Dulles heel andere wensen
ontmoeten, men wil er geen absoluut zelf
standig Duitsland of een zelfstandig Duits
leger, maar men wil er wel een Frankryk
dat absoluut vrij zal biyven over de be
schikking zijner strydkrachten, opdat de
Franse Unie, waarin het moederland met
de overzeese gebieden is verbonden, zab
kunnen worden gehandhaafd. De Amerika
nen hebben nooit veel voor die Unie ge
voeld, die hun te veel riekt naar „kolonia
lisme”. Zij voelen ook niet bepaald veel
voor het Franse standpunt inzake het
Saarland, het gebied dat de Duitsers nooit
zullen opgeven, niet alleen omdat zy ’t als
een stuk van het Duitse vaderland be
schouwen, maar ook omdat als ze dit los
laten, ze ook een rechtsgrond prysgeven,
waarop ze zich kunnen beroepen om de
gebieden achter de OderNeisse grens te
biyven opeisen. We geloven dan ook dat
de besprekingen tussen de Amerikaanse
staatsman en de Franse regering niet vlot
zullen verlopen, temeer niet omdat deze
Franse regering nog niet vast in het zadej
zit. Ze moet nog allerlei hervormingen,
reeds door Pinay voorgenomen, doorvoeren,
om haar gezag, ook in de internationale
politiek, te bevestigen en de vraag Is of
het parlement haar daarvoor de kans zal
geven. In Franse kringen hoort men meer
en meer de verzuchting, dat als Engeland
maar meer met het Europese vasteland
wilde samenwerken, de moeliykheden veel
I minder groot zouden zyn.
mers reeds de laatste dag? Nu kwam mr Pol
lema in het geweer. Hoe kunnen we een wet
verlengen, die niet meer bestaat? Dat was
juridisch geschut, waarvan de Eerste Kamer
bijna omviel. Minister v. d. Kieft wist er
eigenlijk niet goed raad mee. Hij gaf toe,
dat er niets aan te doen is als ondernemingen
gedurende de eerste 27 dagen van Januari
een hoger dividend hebben uitgekeerd dan
wettelijk is toegestaan. Nu de wet niet meer
bestaat, is dit een legale daad. En hij beloof
de, om de gemoederen van de „schuldigen”
gerust te stellen, deze „legale daad” niet ach
teraf door een nieuwe wet als „illegaal” te
bestempelen. De wet bestaat dus niet meer?
ig is het probleem ook weer niet,
beweerde, dat de niet bestaande
Voor deze vreemde vraag werd dezer dagen
de Eerste Kamer gesteld. En de vijftig Sena
toren waren niet bij machte die vraag onmid
dellijk met een „iaA of „neen” te beantwoor
den. Het moet aan wel een moeilijke vraag
geweest zijn. Men schermt zo graag'met het
gezegde: „iedere burger wordt geacht de wet
te kennen”, maar wat blijft daarvan over ah
zelfs de Eerste Kamer niet weet of een be
paalde wet bestaat of niet?
Het zij toegegeven, de vraaj
wacht. Het was de Friese L
(c.h.), die haar opwierp en het was de afge
vaardigde uit de Haarlemmermeer, mr Rip
(a.r.), die haar zo-moeilijk vond, dat hij
voorstelde de beantwoording daarvan uit te
stellen tot de volgende week.
Nu zijn Senatoren geen kinderen. Daarvan
kunt U, verzekerd zijn. Er zitten enkele hoog
leraren in de Eerste Kamer en juristen bij de
vleet. Na enig praten, zou men daarom ook
wel tot een conclusie zijn gekomen. Maar er
waren ook overwegingen van politieke aard,
die het wel wenselijk maakten om de eind
stemming over het ontwerpen ter verlenging
van de dividendbeperking nog even uit te
stellen. Meer dan eén fractie was verdeeld.
De wet op de dividendbeperking gold voor
de boekjaren tussen 31 December 1949 en 30
December 1952. Minister Lieftinck meende
het instrument van de dividendstop nog no
dig te hebben voor de voortzetting van zijn
financieel beleid. Daarom had hij op 13 De
cember 1951 aan de Tweede Kamer een ver-
lengingswet aangeboden, waardoor de divi
dendstop tot einde 1955 gehandhaafd zou
blijven. De behandeling van dit ontwerp
liet nog al even op zich wachten. Zo lang,
dat het bijna de vuurdoop werd van de op
volger van Minister Lieftinck, Minister v. d.
Kieft. Het was een doop, die niet prettig zou
zijn, want het ontwerp werd zwaar geamen
deerd en het slot was, dat de dividendstop
met slechts één jaar, tot einde 1953, werd
verlengd. Tot zover was alles normaal. Op 18
November van het vorige jaar ging het ont
werp in de Tweede Kamer onder de hamer
van voorzitter Kortenhorst door.