•1
I'
I
WERKELIJKE VREDESPOLITIEK OF
LOUTER TACTIEK
KRING SNEEK VAN B.B. OEFENDE
DE NIEUWE ZONDAGSWET
Wil
ós hjoed
to sizzen
Nog geen rozengeur en maneschijn
De achtergrond van Tito’s bezoek aan Londen
Churchill heeft
Aangenomen met 60-24 stemmen
Sowj et-voorstel
aanvaard
TEDDYBEAR
Tsjechen ontvluchten
„Koningin” Mary
van Engeland
overleden
9
No. 24
49e Jaargang
VrUdag 27 Maart *53
Streekblad voor West- en Zuidwest Friesland
Uitgave van Drukkerij Fa. A.J.OSINGA -
Bolsward
Buitenlands Overzicht
I
t
t
Advertentieprijs: 12 cent per in.ru.
Giro 87926
abt
iet
■en
tussen zjjn land en de Russische satelliet
staten, maar hjj weet dit aan de groeien
de kracht van zijn land en de steun wel
ke het Western het verleent.
Naar verluidt was Tito minder optimis
tisch over de uiteindelijke bedoeling van
de Russische buitenlandse politiek, welke
hij onveranderd en gericht op machtsuit
breiding achtte.
len
Het
ta”.
rnt-
Feet
de
der
ke-
ma
ide
n-
rd
>8
m
ie
o-
G.
ge
ren
de
iet
nd
O.
en
bij
n8
iar
til
in
to
en
id,
>te
in
iet
n.
tr-
a-
t-
le
le
>d
it
t,
r.
1-
Ie
7
i-
n
k
Hwat haf Ga be Skroar
de Fransen niet die het maar een gebaar
vinden en lang niet genoeg. Trouwens bjj
het geweldige productieapparaat, waar
over het Westen beschikt zjjn niet alle
economische moeilijkheden binnen het
raam van dat Westen zelf op te lossen.
Dat zou alleen mogeljjk zjjn, in het kader
van een groots opgezet plan tot verho
ging van de welvaart in de zg. achter
lijke gebieden.
Bolswards Nieuwsblad
I
I
Engelse premier Winston Churchill
PIET
KAMEROVERZICHT
L
c
i
r
7 <1
I
l
e
f
I
Abonnementiprij
f 1.50 per kwartaal bij vooruitbetaling
e
n
a
1
Hwat ha wy faek togearre sliepen,
Dyn kopke tsjln myn waerme wang,
’k Leau dat myn Alden 't wol blgriepen
Mei dy yn tsjuster, wie ’k net bang.
Hwat koe ’k dy wyld oer ’t snütsje strike
Of loek dy boartlik oan it ear,
As beuker fan sa’n hündert wiken,
Myn lytse sêfte teddybear.
Soms waerdst fan my ek slim toroppe.
’k Woe sjen hwat binnen yn dy slet.
Mar bist fan my ek smdk blstoppe
Yn ’t strieën kuorke, slomje swiet
Oan alles koe men it fomimme
Wy wiene echt in freonepear.
Dou koest my stees ta Widens stimme
Myn lytse sêfte teddybear.
Teddy, men skreau dou krigst’ dy namme,
Fan Roosevelt, de presidint.
Dy makke, lyk in stjer dy’t flammet,
Dy oer de hlele wrAld blklnd.
Wis dou slist noait yn ünbrük reitsje.
Wy dy’t dy tankber fylsetear,
Hoopj’ silst noch folie bem formedtsje,
Dou lytse sêfte teddybear!
Een oordeel dat enig gezag heeft want de
mannen van Belgrado voelen iets beter
dan die van het Westen aan, wat zich in
het Kremlin afspeelt
By foar de wyn en gunstich waer,
Hat sklpkefarren gjln gefaer;
Elk kin dan maklik stean oan 't roer
En hAlde it spul goed yn bistjür.
Mar komt der needwaer, tige min,
Dan blykt earst, hwa ’t der hwat mei kin.
Stat rekke ik dyn spoar lang bjuster.
De bemebylden waerden skier.
Tafallich lies ik it nijtsje juster
Dou wurdst diz moanne fyftich jier,
Doe seach ’k op nij de bylden blinken.
Dyn plak wie my wer wtader klear.
Wy mei’ dit heuchlik feit bitinke,
Myn lytse sêfte teddybear.
an-
ezl-
mst
aan
be-
lel
d
e
Venchijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Redactie en Administratie:
Marktstraat 13 - Bolsward
Telefoon 451 (K 5157)
hïe-
et
on-
wi
de
KC
ok-
Fyftich jier lyn waerd de Teddybear,
(pluchen boarterguod) ütfoun. De Teddy
bear krige syn namme fan Pres. Roose
velt. Krantebirjocht)
Q-
M
T-
Of
ran
kse
an-
de
r-
M
1.
r-
'e
Premier Churchill heeft Woensdagnacht
om twaalf minuten over twaalf in het La
gerhuis medegedeeld, dat Koningin Mary
twintig minuten over elf was overleden.
In het officiële bulletin wordt gezegd, dat
de koningin vreedzaam slapend is heen
gegaan.
De koningin heeft de wens geuit, dat de
kroningsplechtigheden 2 Juni (voortgang
zullen vinden.
De koningin zal in Windsor Castle bijge
zet worden, naast haar echtgenoot, Ge
orge V en George VI, de zoon die zij over
leefde.
Toen het allerlaatse bulletin bij Marlbo
rough House werd uitgehangen werd de
persoonlijke standaard van Koningin Ma
ry neergehaald. De mannen onder de me
nigte, die zich voor het paleis had verza
meld, ontblootten het hoofd, vele vrouwen
weenden.
Dinsdag hebben Koningin Elizabeth en an
dere leden van de Koninklijke familie een
kort bezoek aan Koningin Mary gebracht.
Ieder bleef enkele minuten aan het ziek
bed der oude Koningin.
Premier Churchill verzocht aan de voor
zitter van het Lagerhuis de vergadering
te verdagen.
Koningin Mary werd 26 Mei 1867 te Lon
den geboren en bereikte dus de 85 jarige
leeftijd. Ze stond in Engeland in hoog aan
zien en was a.h.w. de verpersoonlijking
van het koningschap. Ze was koningin-
gemalin vanaf 1910-1935 waarna koningin-
moeder van 1935-1952 en na de troonsbe
stijging van koningin Elizabeth II koning-
in-Douarière.
Een radiostation te Brisbane heeft Woens
dag een pijnlijke vergissing gemaakt, toen
het een gramofoonplaat met „een woord
ter nagedachtenis van premier Churchill”
afdraaide in plaats van een plaat gewijd
aan Koningin Mary.
De verkeerde plaat draaide al een minuut,
voordat de vergissing werd ontdekt. Hier
op werd de juiste plaat gedraaid.
Opnieuw is een aantal Tsjechten met een
vliegtuig van de Tsjechische luchtvaart
maatschappij naar de vrijheid gevlucht. De
gezagvoerder van het toestel, dat op weg
was van Praag naar Pilsen, wist met be
hulp van drie passagiers, o.w. een vrouw,
tijdens de vlucht de verdere leden van de
bemanning te overmeesteren en zette
daarna koers naar Frankfort, waar het
toestel gisteravond landde. De piloot en
z|jn drie „medeplichtigen" vroegen onmid-
delijke om asyl, terwijl twee andere pas
sagiers ten slotte ook maar besloten niet
meer naar hun vaderland terug te keren.
Na een dagenlang debat heeft de Tweede
Kamer Woensdag j.l. de Zondagswet aan
vaard. Het is een/ vermoeiend debat ge
weest en tot bijna de laatste dag toe,
vroeg men zich in de wandelgangen af,
hoe de eindstemming zou zijn. Er was
een goede reden voor optimisme, maar zo
lang de meeste fracties nog bezwaren
hadden tegen bepaalde artikelen van het
ontwerp, bleef de risico voor minister Beel
bestaan. Tijdens de behandeling van de 21
amendementen werd echter duidelijk dat
de twee grote partijen, de kvp en de pvda,
elkander op de critieke punten hadden ge
vonden. Daardoor was een meerderheid
verzekerd. De knp en de chu hoewel
deze laatste verschalende bezwaren had
stemden tenslotte ook voor het ont
werp, dat aangenomen werd met 6024
stemmen.
Tegen waren ar, sgp, wd, en de cpn. De
andere fracties stemden voor.
De huidige Zondagswet dateert uit het
jaar 1815. Het is dus een oud beestje. Zo
oud, dat deze wet niet meer wordt ge
bruikt. Zij slaat niet meer op de praktijk.
Er zijn burgemeesters geweest, die zo
doordrongen waren van het feit, dat zij de
wet moesten nakomen, dat zij ook gebruik
maakten van de bepalingen der oude Zon
dagswet. Maar zij kregen dan een tip van
de Regering om deze activiteit maar te
staken.
Het is meer dan eens geprobeerd de oude
wet te vervangen. Maar nimmer lukte het.
Nu eens werd het ontwerp gekraakt, dan
weer kwam de Kamer zelfs niet aan de
behandeling toe. Het moet dan ook een
moedige poging van minister1 van Maarse-
veen worden genoemd, dat hij met "een
nieuw ontwerp is gekomen. Hoe moeilijk
het is een dergelijk materie te regelen in
ons land, waarin de principiële tegenstel
lingen een grote rol spelen, zal iedereen
duidelijk zijn.
Minister Beel wees daar op, maar voegde
er aan toe, dat een volk gelukkig is als
het zo zijn principiële opvattingen kan
Zuid-Slavië
Dat moge het Westen zich ook voor ogen
houden als het thans Zuid-Slavië binnen
z^jn sfeer heeft gehaald, al is hier mis
schien minder gevaar voor verrassingen
omdat beide partijen elkaar te zeer nodig
hebben. Het Westen kan Zuid-Slavië moei
lijk missen in het verdedigingsstelsel van
de Middellandse Zee en Tito heeft het zo
zeer bedorven bij Moskou dat hij wel op
het Westen moet steunen. Zijn bezoek aan
Londen schijnt niet onvruchtbaar geweest
te zijn, hij zowel als de Engelse gastheren
waren tevreden over de vraagstukken wel
ke beide partijen raken, meldde het com
muniqué.
Dat zal dan moeten blijken uit een op
lossing van de Triëst-kwestie, welke
twistappel tussen Zuid-Slavië en Italë een
der Redenen is dat laatsgenoemde land
buiten het Zuid-SlavischGrieksTurks
verdrag bleef. In hoeverre het Londen ge
lukt is Tito te winnen voor concessies in
zake Triest aan Italë zal moeten blijken,
evenals we moeten afwachten of de voor
spelling welke uit Londen tot ons komt
dat Tito zijn regime meer aanvaardbaar
voor het Westen zal maken en tot een
vergelijk met de R.K. Kerk zal trachten
te komen, zal uitkomen. Tito gewaagde
ook van een vermindering van de spanning
Nog geen rozengeur
Zelfs als die eerste tekenen er zouden ko
men., wat nog lang niet zeker is, stelle
men zich toch geen ogenblikkelijke perio
de van rozengeur en maneschijn voor.
In de loop der jaren is een muur van wan
trouwen tussen West en Oost opgebouwd,
welke men niet in een oogwenk kan slech
ten. Vooral niet omdat het hier zou be
treffen een poging, een betere verstand
houding te vestigen tussen twee stelsels,
het Westers democratische en het Ooste
lijke totalitaire. In het laatste ontbreekt
nu eenmaal de contróle en de kritiek van
een in vrijheid gekozen volksvertegenwoor
diging, welke in het Westen alles wat
zich binnen een land afspeelt ook voor het
buitenland blootlegt. Daar kunnen geen
complotten worden gesmeed of verrassin
gen worden voorbereid, welke ’n plotse
linge wending aan de verhouding tot het
buitenland kunnen geven.
Daarom blijft voor het Westen niet alleen
nu nog maar voortdurende waakzaamheid
geboden. Het blijve zich de lessen der re
cente historie ter harte nemen.
Toen Mussolini inzake Abessinië zijn zin
niet kon krijgen zocht hij toenadering tot
Hitler en toen Duitsland in 1939 Polen
binnen viel wilde Moskou een deel van de
buit hebben en maakte een verdrag met
Hitler. Het aangaan van overeenkomsten
met totalitair geregerde landen blijft een
hachelijke zaak.
Molotow beloofde Engeland verder, stap
pen te doen bij de Noord-Koreaanse re
gering ten gunste van een aantal Britse
gevangenen en maarschalk Tsjoeikow, de
Russische opperbevelhebber in Oost-Duits-
land, wil met Engeland onderhandelen over
het voorkomen van incidenten in de lucht.
Op zich zelf betekenen deze dingen niet
zoveel, maar ze kunnen symptomen zijn
van een verandering van de Russische po
litiek ten opzichte van het Westen, zij
het louter uit tactische overwegingen of
uit werkelijke vredesgezindheid. Louter
tactiek zou het zijn als de Russen het uit
sluitend te doen is ojp sfeer te scheppen,
waarin het Westen, dat toch al zo moei
zaam zijn gezamenlijk verdedigingsstelsel
opbouwt, in gezapig optimisme over de
verhouding tot het Oosten, in zijn krachts
inspanning om dit stelsel toch te ver
wezenlijken zou verslappen, waarvan het
op de duur dan de zure vruchten zou
hebben te plukken.
In dat geval zou men wat Moskou thans
doet, dus moeten zien als een poging tot
camouflage der werkelijke bedoelingen.
Daarbij zou dan kunnen komen de wens
van Moskou om een adempauze te verkrij
gen om de toestand in het binnenland te
consolideren.
Malenkow liet als leider van de staat
wel de leiding van de partij los, maar
droeg deze over aan een groep die zijn
instrument is, een voorbeeld dat trouwens
in Tsjecho-Slowakije gevolgd werd, waar
Zapotocki als opvolger van de overleden
Gottwald president werd, terwijl een
nieuwe functionaris tot leider der com
munistische partij werd benoemd. Als men
wil kan men deze veranderingen te Mos
kou en Praag ook zien als een poging de
staat losser te maken van de communis
tische partij en de politieke leiders dus
meer vrijheid van beweging te geven,
doch het is heel moeilijk achter de werke
lijke betekenis van dergelijke wijzigingen
achter het Ijzeren Gordijn te komen. Zo
min als men thans reeds de betekenis van
de wat gematigder politiek der Russen
jegens het Westen op zijn waarde kan
schatten.
Er zijn echter, zoals wij ook in ons vorig
overzicht al schreven, middelen om deze
toch te toetsen. Er moge dan een hoop
kritiek op de Ver. Naties zijn te oefenen,
het is toch het lichaam waar de grote
politieke figuren elkaar kunnen ontmoeten
en waar hun ware bedoelingen kunnen
worden gepeild.
Wysjinsky komt nog deze week te New
York aan en in de Ver. Naties maakt men
zich van diverse zijden (ook de Aziatische
zg. neutrale groep) klaar hem aan de
tand te voelen over de Russische houding
ten opzichte van twee belangrijke kwes
ties: Korea en het vraagstuk der inter
nationale ontwapening. Blijken de Russen
daarin tegemoetkomend (wat de ontwape
ning betreft vooral op het punt der con-
tröle) dan zou men misschien mogen spre
ken van de eerste werkelijke tekenen van
ontspanning en een nieuwe lente in de
Internationale politieke atmosfeer.
de burgervader van Bolsward, J. G. S.
Bruinsma, regelde de zaak in zijn stad en
nam ook een kijkje op het stafkwartier
in Sneek.
De blokhoofden konden het lang niet af in
de getroffen wijken en belden om verster
king. Erg vlot liep het deze eerste keer
nog niet. Het ontbrak nog aan coördinatie,
zodat de „slachtoffers” onder het Inge
storte huis in Bolsward (met kaartjes op
de borst, waarop de opgelopen verwon
dingen waren vermeld) te lang op hulp
moesten wachten. Maar ongetwijfeld heeft
deze practflkoefening van de B.B. haar
nut gehad.
uiten. Op een belangrijk punt was er
echter grote eenstemmigheid. En dat was
de reden waarom de regering de kans kon
wagen. Dit punt betreft de taak der Over
heid. Alle fracties, behalve de sgp van
Ds Zandt, stelden zich op het standpunt,
dat de Overheid slechts een taak heeft
in de publieke sfeer. Voor de een was dit
een zakelijke overweging voor de ander
was dit een principiële opvatting. Maar hoe
men ook tot deze stelling was gekomen,
men was het er over eens, dat de Over
heid de bevolking niet mag dwingen naar
de kerk te gaan. Zou zi) dat doen, dan
vergooit zij de Christelijke vrijheid en is
zjj op weg naar de totalitaire staat. Niet
dwingen dus om naar de Kerk te gaan,
maar ook niet dwingen om de Zondag
op een bepaalde wijze door te brengen.
Het raakt de Overheid niet, zo zeide de
ar afgevaardigde Bruins Slot, wat de bur
ger op Zondag doet. Anders was het met
Ds Zandt. Hjj verweet de regering, dat
ze de menselijke Inzichten stelt boven
Gods Geboden. Een verschil tussen de ge
hoorzaamheid van de Overheid en de bur
ger aan de Wet Gods erkende hfl niet.
De beperkte taak van de Overheid (alleen
op het publieke terrein) werd daarom
door hem verworpen. De andere rechtse
afgevaardigden waren van mening, dat het
de taak van de Overheid is om de rust te
waarborgen op de Zondag, zodat deze kan
worden geheiligd. Ds Zandt wenste dat
de Overheid deze dag zal heiligen en dat
zjj haar onderdanen daartoe zal dwingen.
De Zondag, de dag des Heren, Is een „ra-
votdag en een zondedag’’ geworden. Voor
hem was het daarom niet verwonderlijk,
dat de grote overstromingsramp juist op
een Zondag heeft plaatsl gevonden.
Ministers bijeen
Deze week zijn de ministers der landen,
aangesloten bij de organisatie voor Euro
pese economische samenwerking bijeen
geweest. Men is er niet ve-el opgeschoten,
al heeft Engeland zijn invoerbeperkingen
wat verminderd en krjjgen zjjn toeristen
wat meer geld mee. Frankrijk, en Italë,
de landen die het meest met hun economie
in de put zitten zullen er het meest mee
zjjn gebaat, al zal Nederland er ook iets
van profiteren, zoals ook van een verdere
Duitse vergemakkelijking van de invoer.
Eigenlijk is niemand helefnaal tevreden
over de Engelse tegemoetkomendheid, ook
Het ontwerp.
Na een amendement van de heer Krol
(ch) worden in deze wet onder Zondag
begrepen de Hemelvaartdag en Eerste
Kerstdag. Wat wordt er nu allemaal ver
boden op deze dag? Eigenlijk regelt dit
ontwerp niet veel. Het is meer een anti-
lawaaiwet dan een Zondagswet. Zo zal
het verboden zijn op Zondag in de nabij
heid van kerkgebouwen lawaai te maken,
waardoor de kerkdienst zou kunnen wor-,
den| verstoord. De burgemeester moet
maatregelen treffen om dit te voorkomen.
Deze bepaling is ook van toepassing op de
Goede Vrijdag, de tweede Christelijke feest
dagen en op Nieuwjaarsdag. Verder is het
verboden om op Zondag gerucht te ver
wekken, dat op een afstand van meer dan
De
heeft in het Lagerhuis meegedeeld, dat
hij heeft besloten in te gaan op een Sow-
jetrussisch voorstel over een bespreking
voor maatregelen ter voorkoming van
verdere incidenten tussen vliegtuigen bo
ven Duitsland.
Datum en plaats van de conferentie zjjn
nog niet vastgesteld. Er zullen geen Ame
rikaanse en Franse autoriteiten aan de
besprekingen deelnemen, wel zal Enge
land de geallieerden nauwkeurig van het
verloop op de hoogte houden.
Een bommenwerper, boven Leeuwarden
vleugellam geschoten, ontdeed zich boven
Sneek van zijn brisantbommen. Het aan
geschoten vliegtuig trachtte over zee te
ontkomen, maar precies boven Bolsward
explodeerde de kist en de brokstukken
vielen boven op een huis op het Broere-
plein.
Dit was het gefingeerde schema, waarop
de Bescherming Burgerbevolking van
Kring Sneek, in samenwerking met de
groepen uit Bolsward en Witmarsum,
Dinsdagavond de eerste grote oefening ba
seerde.
Burgemeester L. Rasterhoff zetelde als
kringhoofd op het stadhuis in Sneek en
Maken we tenslotte nog melding van het
feit, dat de kabinetscrisis in Oostenrijk
nog steeds voortduurt, hoewel de verkie
zingen al op 22 Februari zjjn gehouden.
Dr Figl, de afgetreden bondskanselier, be
last met de kablnetsvorming, is daarin
niet geslaagd omdat zjjn chr. volkspartij
in de coalitie met de soc. dem. ook de
liga van onafhankeljjken volgens de
s.d. fascistisch getint wilde opnemen.
Raab, de voorzitter van de volkspartij,
kreeg daarna de kabinetsopdracht, maar
ook zijn slagen| is zeer twijfelachtig. De
zaak zit eigenljjk hierop vast, dat nu volks
partij en s.d. ongeveer evenveel zetels in
het parlement hebben, de laatsten ook een
geljjk aantal zetels als de volkspartij in
het kabinet eisen, terwjjl de volkspartij,
door nog een andere groep in de kabinets-
vorming te betrekken, de s.d. daar in de
minderheid tracht te houden. Men spreekt
er ook al^over nieuwe verkiezingen.
De andere kant
Een werkelijke ontspanning in de politieke
betrekkingen tussen West en Oost zou
overigens haar eigen moeilijkheden met
zich brengen. Zelfs nu het nog onzeker is
of ze wel ooit werkelijkheid zal worden,
werpt ze in Amerika reeds zekere scha
duwen vooruit, n.l. op de beurs. In het
algemeen liepen daar do fondsen terug
omdat men van zo’n ontspanning een
sterke afneming van de industriële be
drijvigheid en ook een daling van de
koopkracht verwacht. Men kan zeker niet
van crisisverschijnselen soreken, maar er
zit een ietwat onaangenaam tintje in de
Amerikaanse economische sfeer de
grote voorraden landbouwproducten welke
de regering er van de boeren tegen de
gegarandeerde prijzen heeft moeten over
nemen wijzen daarop ook dat West-
Europa ter waarschuwing moge zjjn om
haast te maken met haar economische sa
menwerking.
Er is ontegenzeglijk een verandering in de internationale politieke at
mosfeer gekomen sedert Stalins dood. Uitlatingen van Russische zjjde
onder het nieuwe bewind van Malenkow schijnen op een ontspanning
gericht. Die uitlatingen worden in het Westen met grote aandach't ge
wikt en gewogen. Voor de Russische radio pleitte een commentator voor
vrede met alle volken, onverschillig hoe hun politiek en economisch
regiem was, en voor uitbreiding der handelsbetrekkingen met alle vol
ken. Herinnerd werd daarbij aan de samenwerking van alle ge
allieerden In de oorlog, welke tot de ondergang van Hitler had geleid.
