SURINAME
KRISKRAS door Nederland
Martinytoer
OMSCHAKELING IN „VERGETEN”
I
V. A
Dinsdag 21 April 753
[TE
Streekblad voor West- en Zuidwest Friesland
Uitgave van Drukkerij Fa. A.J.OSINGA -
Bolsward
a
üs hjoed
to sizzen
Van landbouw- tot delf stof land
Eens was de suiker er wettig betaalmiddel
Fan de
rd
Directeur van
Vredeskansen
4
Tj.deJ.
I
Harde maatregelen
in Kenia
Twee premiers in
Pakistan
I.
ontslag
bemoedigend
Hüshimmel j en
„Ommelanden” neemt
1
Hwat hat Gabe Skroar
No. 30
49e Jaargang
Bolswartls Nieuwsblad
ven g
zal.
ge-
1
over-
Na de
er
ikaart”
radeel,
PYT.
aan-
'tijd
der
het
fan de agraryske bidriuwen.!
ld vo<
zonde;
ior 4,
lage;
voor
tere 1.
id voo
zonder
>or 4,
lager
4, 6 ei
lager
iluiten
de bij
d vooi
ondere
d voor
enbare
i 9 uur
i, dat Suri
name biedt, wat steeds van elders werd
gehaald en eindelijk vindt de hout-opstand
van het land de waardering en de zorg, die
er jaren en jaren, maar tevergeefs, voor
was gevraagd.
De grote landbouw wil men trachten tot
Instemming, ook van ons.
minister zonder portefeuille, mr J. M. A.
H. Luns, heeft zijn instemming betuigd
dat er in Suriname geen politieke ver
schuivingen van vérstrekkende gevolgen
zouden zijn.
Hierover hopen wg later nog nader te
schreven.
Pakistan heeft op het ogenblik twee pre
miers, want terwijl het nieuwe kabinet
Mohammed All reeds aan het werk is ge
togen, beschouwt de premies van het door
de gouverneur-generaal naar huis gezon
den kabinet, Nazimoeddin, zich nog steeds
als de wettige premier van het land.
Hij vindt de actie van gouverneur-generaal
Ghoevan Mohammed „illegaal”. Nazimoed
din heeft zich daarom tot de Britse Hoge
Commissaris^ Sir Gilbert Laithwaite, in
Karatsji, gewend en hem meegedeeld, dat
hij zich nog steeds als premier „de jure”
beschouwt, al erkent hij niet meer premier
„de facto” te zgn.
Rampschadewet is spoedig gereed. De mi
nister van Wederopbouw en Volkshuisves
ting, Ir H. B. J. Witte, verklaarde Don
derdag, dat het ontwerp Rampschadewet
vrjjwel gereed is. De minister verwacht,
dat het in de volgende of daaraan volgen
de week aan de Tweede Kamer zal kun
nen worden aangeboden.
Mar tunierje op it hlem!
Krom oer 't koarte skeppefiem,
Ropp’ hja him om ’t hurdtsje.
„Hjir, allé, kom daliks foar,
Krg de hammer en de boar,
Wy ha wer in lyts putsje."
Hy biswykt foar de oermacht,
Timmert knoffelich en slacht
’t Fel him fan de tomme.
Pynlik kreaunend ropt hy „Au!”
Foars en koart foeteret de frou:
„Lit buorman mar komme!”
Hy stiet stil, foar oar ta spot,
Fielt it oan in glêd debat
Wurdt hy net mei tsjinne.
Reitsje frouljus tongen los,
Dan krijt hy omraek ros, ros,
En kin it lang net winne.
’t Is ’t forstannichst mar en swf),
Bliuw mar dimmen, nofter, ig,
De douns kin net Ontsprongen.
Is it saekje strak wer skjin,
Grif dan betteret it sin,
Lear ik wer it sjongen.
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Redactie en Administratie:
Marktstraat 13 - Bolsward
Telefoon 451 (K 5157)
4, 6 t
lage.
Abonnementsprijs
f 1.50 per kwartaal bij vooruitbetaling
Advertentieprijs: 12 cent per m.m.
Giro 87926
or 6 i
schoc
r alléc
id vo<
pen ba:
4, 6 en
neerde
b
oor 4,
enbare
>r 6 e
lager
ol;
schoo
d voo
onder
i Apr
:rk; o
cleute
hwat greater wurde soe en
sinnige tizeboel fan leger en
De hoofddirecteur van de Coöperatieve fa
briek voor zuivelproducten „De Ommelan
den” te Groningen, de heer F. de Boer,
heeft ontslag genomen. In een circulaire
aan de melkleveranciers zegt de heer De
Boer, dat hg niet langer de verantwoorde
lijkheid voor het bedrijf mee kan aanvaar
den, gezien de besluiten, die bestuur en
commissarissen in de afgelopen week heb
ben genomen in verband met de oplossing
van het conflict tussen het bedrflf van „De
Ommelanden” en de Alg. Ned. Agrarische
Bedrijfsbond. Zjjn ontslag Is door het be
stuur in een Zaterdagochtend gehouden
vergadering aanvaard.'
Zaterdag a.s., zo hebben de geallieerden
en Communisten Zondagavond besloten,
zullen de volledige wapenstilstandsbespre
kingen worden hervat. Opperbevelhebber,
generaal Mark Clark, die naar Moesan
was gekomen om de eerste uitgewisselde
gevangenen te begroeten, meende na de
bekendmaking van dit nieuws: „De kan
sen voor een vrede op Korea zien er be
moedigender uit dan de laatste maanden
het geval is geweest”.
Duizenden inheemsen zijn door de Engel-
sen verdreven uit twee dorpen nabij Nai
robi, de hoofdstad van Kenia. Ze zouden,
volgens de politie, haarden van Mau Mau-
activiteit zijn. De dorpen zijn met de grond
gelijk gemaakt. De ongeveer zevendui
zend Inwoners trokken nu met hun vee en
Verdere bezittingen naar Kikoejoereser-
vaten in het Noorden van het land. In de
puinhopen vond men nog een 12 tal lijken.
Vrijdagochtend vroeg hadden politie en mi
litairen de beide dorpen omsingeld. Alle
volwassenen werden ondervraagd en in to
taal zevenhonderd verdachte personen zijn
aangehouden.
De inwoners van de dorpen kregen aan
zegging binnen 48 uur te vertrekken.
En dan te bedenken, wat de suiker eens
voor Suriname heeft betekend, de suiker,
die zelfs wettig betaalmiddel was. De prijs
voor een plaats in de kerk of voor het be
graven werd in ponden suiker vastgesteld.
Een eeuw geleden werd er op 105 planta
ges riet verbouwd.
De verschillende oorzaken, die tot deze
débacle van de grote landbouw hebben ge
leid, zijn aanwijsbaar; het zou ons te ver
De Nederlandse Ontsnappen niet meer mogelijk.
beruchte ontsnapping van zeven gevange
nen te Breda is de strafgevangenis daar
Moanne April stiet yn it swart,
Unrêst, trewis, frouljus moed,
De himmelbiezems swaefle,
Nel in fêst heal jierllks plan,
TTyst sa’n rek gnoarret de man,
Hwat bin ’k djip to bikleijen.
’k Ha gjin plak mear binnendoar,
Hüslik lok is g&ns tóloar,
Fuortsjoud kapstok, stuollen,
’t Béste wurdt mar stikum wel,
De froulju sjogg’ my ynbliid nel,
Ha my oer en tofolle.
In, folk fan slaven fortsjinnet
in regear fan tyrannen
Kersen. Te Naaldwijk werden de eerste
kersen aangeboden, die vier tot negen cent
per stuk opbrachten.
Geen slag van slagzinnen. „Laat niet tot
dank voor het aangenaam verpozen.
men kent de oude slagzin. Er moest eens
een nieuwe komen, vond de-A.N.W.B., en
schreef een prijsvraag uit. Deelneming ge
noeg: 30.000 slagzinnen. Maar geen ervan
trof doel. Vijf kunstenaars zijn nu uitge
nodigd een nieuwe affiche te ontwerpen
op de oude tekst, al mogen zfj ook uit 52
van de 30.000 nieuwe inzendingen kie
zen.
Meisje gedood. In Ede stak Zaterdagmid
dag het 8-jarig meisje C. M. Gits met haar
fiets de rijksweg over, waar zij door een
Amsterdamse auto werd gegrepen. Het
kind was ernstig gewond en is later in
het Julianaziekenhuis overleden.
Remmen weigerden. Door het weigeren
van de luchtdrukremmen reed Zaterdag
middag een zware vrachtauto uit Hillegom
door de gesloten spoorbomen bij het sta
tion Soestdijk. De electrische trein, die
zich juist in beweging had gezet, greep de
wagen en sleurde hem enige meters mee.
De chauffeur kreeg geen letsel. Trein en
vrachtauto werden zwaar beschadigd. Het
treinverkeer had een uur vertraging.
Notaris beboet. De Bredase rechtbank
heeft notaris L. P. H. van B. uit Kaats
heuvel veroordeeld tot duizend gulden boe
te subs, een maand gevangenisstraf we
gens het opmaken van twee valse acten in
zake een verkoopovereenkomst. De offi
cier had zes maanden en ontzetting uit
het notaris-ambt geëist.
Twee mille verbrast in één nacht. Een
wisselloper van een havenbedrijf te Rot-
terdam heeft kans gezien in één nacht tjjds
f2000 op te maken. Hg was Woensdag
met kwitanties uitgestuurd voor een be-
zamenigk bedrag van bijna f6000. Hier
mee is hij naar Den Haag gegaan om de
bloemetjes eens buiten te zetten. Bigkbaar
had hij Donderdag berouw; hg meldde zich
aan het politiebureau; waar hg in bewa
ring is gesteld.
ip Vri
lage:
in d
lager:
naking
ud, op
eschie-
Voor hetgeen er in en met Suriname gaande is, mag wel in brede kring
aandacht worden gevraagd: de politieke ontwikkeling van dit land en
het standpunt, dat de Nederlandse Regering daarbg zal innemen, zgn
van groot belang. Veel verkeert daar in statu nascendi en het is niet
met zekerheid te zeggen, hoe de geboorte en verdere ontwikkeling
zullen zgn.
Nauw verband hiermee houdt de economische ontwikkeling en de samen
stelling der bevolking, waaruit bigken zal, dat er van omschakelingen
kan worden gesproken.
voeren daarop in te gaan. Niet meer uit
zgn vruchtbare klei-bodem, maar uit zgn
harde rotsgrond is het, dat Suriname nu
zgn voornaamste betaalmiddel put en het
is bgna alleen de rook, die kringelt uit
de schoorstenen van de bauxiet-fabrieken,
die aanwgst, waar bedrgvigheld heerst,
i waar de welvaart van het land wordt ge
schapen.
18 pet., in 1951 landbouw 6 pet., delfstof- Tet hout-bedrgf toont daarnaast grote
fen 80 pet. De verhouding is geworden van vooruitgang. Vóór 1946 werd het jaar
ruim 3%: 1 tot 1: 3; Grote landbouw heeft I 1931 uitgezonderd nooit (een export
als economische factor, althans nu, afge- bereikt, die boven de f 300.000 uitging. Nu
daan. De oppervlakte, door de' kleine land- schrgven wg de uitvoerwaarde met getal-
bouw beplant bedraagt 22000 ha, dat is len van zeven cgfers. In 1951 4 mllHoen.
bgna tweemaal zoveel als er nog bij de Men is zich bewust geworden,
grote landbouw in cultuur is; de in geld name biedt, wat steeds van e
uitgedrukte opbrengst van de kleine land
bouw is 40 pet. hoger dan van de boom-
cultures.
Cacao, die in het topjaar 1901 een uitvoer
had voor een waarde van ruim 2 millioen,
in de laatste 5 jaar zgn de uitvoeregfers
nihil of enkele duizenden guldens. In die
20 jaar werd er uitgevoerd voor een waar
de van f21.000 IN TOTAAL, d.i. 10 pet.
van het jaar 1901 alleen.
De suiker. Vóór 1932 nooit beneden 1 mil
lioen, in verschillende jaren 2 millioen of
meer, in 1927 zelfs 4 millioen. Voor de
laatste vgf jaar is de uitvoer nihil of vrg-
wel nihil.
vorige bloei terug te brengen. In hoeverre
men in het dun-bevolkte land en de daar
heersende loonstandaard er in slagen
moet worden afgewacht.
Maar de omschakeling hééft plaats
had. Van landbouw- tot delfstofland.
Over de politieke gebeurtenissen willen we
in dit artikel kort zgn. Het laatste schok
kende nieuws is wel, dat de gouverneur
van Suriname op voordracht van de re
geringsraad eervol ontslag heeft verleend
aan de landsminister van Sociale Zaken en
Volksgezondheid, dr G. B. Kletter.
De regeringsraad had te kennen gegeven
dat met dr. Kletter geen vruchtbare sa
menwerking meer mogeigk was. Spraken
enige bladen in verband met dit eervol
maar opgelegd ontslag reeds van een ver
warde situatie, thans onthult het A.N.P.
dat dit ontslag waarschgnigk geen uit
vloeisel is van een politieke crisis, maar
ligt in de persoonigke sfeer. Tegen de ont
slagen minister is nl. een strafrechterigk
onderzoek gaande op grond van een klacht
wegens vergrgp tegen de zeden.
Deze opmerking houdt natuurigk niet in
met de rede van president Eisenhower over met niet minder dan 700 ton g'zer versterkt
de buitenlandse politiek, aldus bericht het
ministerie van Buitenlandse Zaken.
Voor de verleiding bezweken. Een jongen
van 17 jaar heeft bg de eerste inbraak,
welke hg in zijn jonge bestaan pleegde, j
een buit van f 21000 gemaakt. Veel plezier
heeft "hg er echter niet van gehad, want
enkele uren na zijn daad werd hij door de
recherche van het bureau Singel gearres
teerd. De inbraak vond plaats in de nacht
van Vrgdag op Zaterdag in een lm- en
exportkantoor te Amsterdam. De 17-jarige
knaap was daar reeds sedert enkele jaren
als jongste bediende en had o.m. tot taak
geldkisten in en uit een stalen kast te j
halen, -r-
Stationsbrandkast in auto geladen. De
brandkast van het spoorwegstation Koog-
Bloemwgk is in de nacht van Zaterdag op
Zondag gestolen. Door inbraak verschaften
de dieven zich toegang tot het plaatskaar
tenbureau. Nadat zg een poging hadden
gedaan de kast ter plaatse te forceren,
hebben zg de kluis in een auto geladen. De
inbraak werd Zondagmorgen om zeven uur
ontdekt, toen de ambtenaren van de N. S.
in dienst kwamen. De dieven hadden de
tegenslag dat ca duizend gulden met de
laatste trein naar het station Koog-Zaan-
dgk was verzonden. In de geroofde brand
kast bevond zich nu slechts een restant
van enkele honderden guldens.
Accountant verduisterde f 40.000. De po
litie te Ede heeft de accountant W. J. D.
aangehouden, die ervan beschuldigd wordt
in enkele maanden tgds oplichtingen en
verduisteringen te hebben gepleegd tot 'n
bedrag van ruim f40.000.
Vooruit maar jongens. Geconstateerd werd
dat in het Rampgebied verscheidene ge
vallen van prijsopdrgving bg het herstel-
werk voorkwamen.
en zijn tal van extra beveiligingsmaatrege
len getroffen.
Tegen het cadeau-euvel. In een voor-ont-
werp van wet is de regeling van het ca
deaustelsel behandeld, waarbg wordt voor-
gesteld in de toekomst alleen kleine toe
giften en reclame-artikelen te tolereren.
Ergerigk spel. Een landbouwer te Delft,
wiens land vlak aan een van de nieuwste
stadswgken grenst, heeft er enige weken
i geleden over geklaagd, dat de jeugd
I genoegen in had „paardje” te rgden op
i zgn varkens. De politie betrapte de kna-
1 pen en nam hen onder handen. Thans is
gebleken, dat het spelletje den landbouwer
een lelgke schadepost heeft berokkend. Drie
zeugen, die als „rgpaarden" voor de jeugd
hebben dienst gedaan, hebben dode big
gen, dertig in totaal, geworpen.
Oude vrouw verbrand in cellulose. In een
woning te Hilversum heeft een hevige
brand gewoed, die aan een bejaarde vrouw
het leven heeft gekost. Het slachtoffer is
de 7,3-jarige mevrouw Rosa HomWeck-
mann. zg was juist uit Duitsland overge
komen om bg haar dochter en schoonzoon
de familie Twilhaar, is logeren. De brand
ontstond, doordat cellulose, afkomstig van
oude gramofoonplaten vlam vatte.
Misdryf of ongeval? De 63-jarlge alleen
wonende heer te B. is Woensdag in .zgn
woning te Amersfoort door zgn huishoud
ster bewusteloos aangetroffen in zijn stoel.
De huishoudster waarschuwde de Genees
kundige Dienst, die een schedelbasisfrac-
tuur en verwondingen aan zgn rechterhand
constateerde. Mej. L., de huishoudster, is
door de politie in verzekerde bewaring ge
nomen. De toestand van de heer te B. was
aanvankeigk levensgevaarigk, maar is nu
iets verbeterd. Door de politie wordt een
nauwkeurig onderzoek ingesteld.
wei forminderje soene, dan komt de fraech
skerp en nuodlik nei foaren: Kin men de yn
dustry al mar ütwreidzje? De ekonomyske
ienriedichheit giet jit tige stadich. Sil net de
greate produksje, troch in üntsachlike ekono
myske crisis folge wurde, dan moat er in
wraldomfiemjende, ekonomyske organisaesje
komme. En dat sil, freezje wy, in lange, lange
wei wurde. Dêrom hoecht men de realiteit
mar nofter to hifkjen. As Ljouwert en Grins
mekoar yn it farwetter sitte, bang dat de
iene de oare fan ’e kaert drukke wol, hoe
sil men dan komme ta iendracht tusken fol-
ken en nationaliteiten. Wis, der binne rnins-
ken, dy’t mei great idealisme dy kant üt-
wurkje en hja sjogge it goed. Mar op ien
idealist binne der tsien egoïsten, dy’t allin-
nich mei geane, salang hja der foardiel fan
ha, mar daliks yn it gat hingje as hja in fear
misse moatte. Wy moatte dy kant üt, mar
it sil gean mei tallen en opstean, mei twa
stappen foarüt en dan wer tnje tobek. Hwant
sa giet it jimmeroan. En derom jitteris: men
hoecht gjin profeet to wezen om to sizzen,
dat de yndustry net de gong foarut gean
sil sünder eamstige tsjinslaggen.
Dy komme sa wis as twa kear twa, fjouwer
is. En dit is de swakke kant fan yndustriali-
saesje. As it fêst komt to sitten, dan is er
gjin haven, hwer’t men yn skülje kin. Mas
sale wurkleazens, mei in lege skatkist en
millioenen lju, dy’t net oars wend binne dan
by de wike to libjen. It is üs fêste oertsjüging
en de feiten wize dit yn oare lannen ek üt,
dat in iensidige yndustrialisaesje foar in folk
in wankele basis is om dit folk by moai en
min waer yn de goede koers to halden. Mar
hwat dan? Sjogge jo in oare oplossing? Ja
en né! Wy sille dywei üt moatte, mar as it
Nederlanske folk forstannich is, dan sil hja
tagelyk dy oare pylder fan har nationael wol-
wêzen likegoed de losse leije jaen moatte.
Wy miene de agraryske bidriuwen. Dizze
net opdroegje of efterop reitsje. En hoe mear
„Vergeten” Suriname.
Vergeleken bg de aandacht, die door
particulier en pers voor enkele ja
ren werd geschonken aan de Indo
nesische kwestie, mogen we wel van
een „Vergeten” West en met name
van een „vergeten” Suriname spre
ken. De (omwentelingen die zowel
economisch als politiek in dit gebied
plaats vinden, ontsnappen aan de
aandacht van vele landgenoten. Nu
de jongste gebeurtenissen in Suri
name, aan welk gebied dezer dagen
bgv. door Z. E. minister prof. dr.
J. zgistra een bezoek wordt ge
bracht, weer in „het nieuws” ko
men, menen wg goed te doen bg-
gaand artikel te plaatsen.
In dit artikel gaat het vooral over het
eerste punt, het andere, van zeker niet min
der belang, laten we voorlopig buiten be
schouwing. Het is trouwens in zgn con
sequenties, naar het schgnt, niet
zien.
Suriname is gedurende eeuwen een land-
bouwland geweest: katoen, suiker, cacao
en koffie leverden de voornaamste be-
staansbronnen en de ontwikkeling der cul
tures stond steeds nummer één op het
program.
In het nummer van November 1952 van ’t
orgaan van de Economische Stichting W.-
Indlë-Nederland is een staat opgenomen
van de uitvoer van de verschillende pro
ducten in de jaren 1900 tot 1951.
Daaruit zien wg, dat een halve eeuw ge
leden de totale uitvoer van Suriname een
Waarde had van 5% millioen gulden. Er
zgn jaren geweest van 11 en 12 millioen,
maar sedert 1947 zien wg cgfers als nooit
tevoren. Voor 1947 tot en met 1951 vinden
wg resp.: 24%, 27, 34, 31 en 39 millioen
gulden. Het laatste cgfer was het record
in de Surinaamse geschiedenis.
Bezien wg de cgfer voor de landbouwpro
ducten, de z.g. bosproducten (hout en ba
lata) en de delfstoffen afzonderigk, dan
komen wg tot het volgende merkwaardige
resultaat:
In 1901 bedroeg de uitvoer aan cacao, sui
ker en koffie 3% millioen of 67 pct. van de
export; de bosproducten gaven een uit
voerwaarde van 640.000 gulden of 12 pet.
en de delfstoffen (toen alleen nog goud)
van 991.000 gulden of 18 pet.
Wat zgn de cgfers voor 1951? Landbouw
gaf aan uitvoer ruim 2 millioen of 6 pet.,
hout en balata 5 millioen of 13 pet., delf
stoffen 32 millioen of TACHTIG procent.
Practlsch alleen bauxiet, want de uitvoer
aan goud bedroeg slechts f 177.000.
Dus in 1901 landbouw 67 pet., delfstoffen
Leit it foar de han, dat Fryslan tige war docht
om de yndustrialisaesje mear kansen to jaen
en binne de autoriteiten binammen ünder de
yndruk fan de hurde realiteit, ré om dizze
omskeakeling hurd op gong to helpen, it sil
jierren duorje foar’t dêrmei de nuodlike site-
waesje fan Fryslan wer hwat yn ’t lyk brei
de is.
En it kostet tsientallen millioenen oan yn-
vestearing yn wegen, elektriciteit, wetterlie-
ding, wentebou en dy hiele trits fan foar-
sjenningen, dy’t dêrmei mank geane. De
fraech is oft Nederlan yn steat is by alles
hwat hja dwaen moat op sa mannich gebiet,
hjirfoar de middels op to bringen. Der
wurdt nou in bigjin mei makke en de Walden
sille dêrtroch üt de lytse loege komme kinne.
Dit is prachtich en it is de iennichste wei
dêrre. Mar it slagjen fan dit alles hinget
gear mei de takomstige üntwikkeling fan de
yndustry. Kin dat trochgean mei ütwreiding
en ütwreiding, kin de wrald mar al mear
fabriken en al mear produkten plak jaen.
Geane de tinzen net nei de tiid fan alear,
doe’t men de oerproduksje net oars mear
wist to regeljen as yn de illinde fan in for-
nieljende wraldkriich. Der binne grinzen
oan dizze saek. Dütsklan, België en Ingelan,
Amearika en Japan, hja dogge allegearre it-
selde. Salang de biwapening in tige great
diel fan dizze produksje brukt, sit der gong
yn, mar as de tolken mear bisef krije fan de
ünmooglikheit fan in hypermoderne oarloch,
omt er nóch foar de oerwinner nóch foar
de forliezer in takomst wêze sil; as de lytse
zen. Wy binne bliid en wiis mei de prachtige
technyske skoallen, dy’t oprjuchte wurde en
wy gunne harren in moderne outillaesje en
treflike learmiddels sünder reserve. Mar men
mei dan ek freegje, dat dizze yntellektuele
biwapening net allinnich oan de yndustry
jown wurdt, mar dat ek de agrariërs mei de
selde mjitte üt metten wurde. En der man-
kearret jit hiel hwat oan.
Yn elts bidriuw binne it de trije faktoren:
arbeid, kapitael en yntellekt, dy’t yn harmo-
nije mei mekoar de measte risseltaten jowe.
Rounom jildt dizze grounwet fan it ekono-
mysk liboen. Hoe moderner de fabriken,
hoe bitüfter de lieding, hoe bikwamer de
arbeiders, des to greater sille de risseltaten
wêze. Ek yn de agraryske bidriuwen jildt dit
adagium: Hoe moderner de buorkenj en de
masines, hoe bitüfter de lieding, hoe bikwa
mer de arbeiders, des to greater de ütkoms-
ten. En op mannich ünderdiel is hjir jit in
greate efterstan. Forgelike mei de yndustry
binne tuzenen buorkerijen fan in totael for-
alderd type, to lyts en net ekonomysk yn-
rjuchte, gjin wetterlieding, gjin elektrysk,
mei minne wegen en lanreden, fier fan alles
of. It probleem fan de fakbikwame arbei
der spilet ek yn de lanbou net swak by. De
poerminne tastan fan de wentebou op it
plattelan docht er sines by om de bikwame
arbeider oan to trünjen nei de yndustry to
gean. Der binne kontreijen, hwer’t de flinke,
folweardige arbeiders hast net meat op it
plattelan to finen binne.
En lyksa is, it mei de yntellektuele krêften.
Wol men de saek net oerwichtich meitsie,
dan sil men mei it iene each nei de yndu
stry en mei it oare nei de lan- en tunbou
sjen moatte. De skiljes hingje nou al jier
ren nei de iene kant oer en dat spint for-
keard jern. Nederlan en net minder Frys
lan hat jit in soune Boerestan, dy’t fül is op
goed buorkjen. Mar by de hege hearen soe
echt nationale boarnen fan üs bistean meije men in better bisef winskje wolle fan de
T!- '----[middels, dy’t dizze folkskrêft biwarje en
de yndustrialisaesje trochset, des to mear forsterkje kinne.
moatte wy dizze oare boarne brüke. Oars En om harren seis èn om it hiele folk, sil
reitsje wy it lykwicht kwyt, Oars soene wy de lan- en tünbou net yn de forgetten hoeke
op allerhanne gebiet fierst to kwetsber komme meije. Wy binne net gerêst oer dp
wurde, oars soene wy ek de stabiliteit op üntwikkelifig f:
wv moreel, sosiael en steatkundich terrein netDe redens derfan sille wy neijer oanjaen.
fredesflam, dy’t nei Stalins dea flikkert, ris bihalde kinne. Der is reden ta om mei klam j
de lju de krank- to freegjen dizze lykweardichheit en like
n float linkende- greate bilangrykheit net üt it each to forlie-1
f
