*1*1
s
VREDESOFFENSIEF OP SLAKKENGANG
RECHTSHANDELINGEN
LANDBOUWGRONDEN
I
KRIS-KRAS door Nederland
Hwot hat (jcibc Skroar
üs hjoed
to sizzen
K.L.M.-route
ek
ten
Abe Lenstra
Ontwerp geldt voor 5 jaar
De Gaulle leed grote
verliezen
Prijsregelende bevoegdheid in handen der
Regering
Dreigt Communistische penetratie
in Z.O. Azië?
Geen pact der vijf
grote mogendheden?
voetbalmoe
door Russen versperd
Streekblad voor West- en Zuidwest Friesland
Uitgave van Drukkerij Fa. A.J.OS1NGA - Bolsward
Buitenlands Overzicht
1
I’
r
«R
No. 33
49e Jaargang
Vrijdag 1 Mei 1953
Bolswards Nieuwsblad
om
aan
n toe:
KAMEROVERZICHT
Led.
alles
d.
9
V
In dreech en eamstich man biteammet,
Syn kennen en hAldt it ünder him.
In sotten ien dy smyt en kreammet
Der alles üt mei lüde stim.
nen een
list nog
fevoegd,
1 maal
.Nflland
se weg,
;aat in-
n Wijn
da lel
ie Chr.
Johan
loster-
•oekele
Oos-
eldig,
voor
bent,
over.
Sneek
istric-
TTET zal heel wat inspanning kosten
jn hof Wp.qfpn fpp-pn hot Russif
vredesoffensief één front te vormen, dat
zijn beleid tegenover Moskou zowel met
het vereiste geduld, de nodige soepelheid
als de even nodige vastbeslotenheid voert.
Er spelen immers zoveel belangen en fac
toren mee bij het bepalen van de houding
De Russische suggestie uit een hoofdarti
kel van de Prawda en uit een telegram van
Molotow (aan de leiders der „wereldvre-
desbeweging”) over de wenselijkheid van
een vflf-mogendheden-vredesverdrag is in
Westerse politieke kringen met veel reser
ve ontvangen, al heeft de communistische
Chinese premier Tsjou En-lai zich aange
sloten bij Molotow. Doch de regering te
Peking is geen lid van de V.N. en de V.S
vooral zal haar in dit stadium niet aan
vaarden als vertegenwoordigster van China
zo meent men te Londen.
Abe Lenstra heeft in overleg met het be
stuur en de elftalcommissie van de voet
balvereniging Heerenveen besloten enige
voetbalrust te nemen.
Hoelang dit non-actief zal duren is niet
bekend, doch vast staat, dat Lenstra Zon
dag 3 Mei te Amsterdam tegen Blauw Wit
niet zal meespelen.
Lenstra zelf schrijft zijn slechte vorm in
de laatste wedstrijden toe aan voetbalmoe-
heid, als gevolg van het zware competitle-
en interlandseizoen.
I 1953.
i Her-
Jelte
facoba
Trfln-
kama
tske’s
:ewie-
Venchijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Redactie en Administratie:
Marktstraat 13 - Bolsward
Telefoon 451 (K 5157)
Effectieve controle.
Men had dus het bezwaar, dat de prijscon
trole niet effectief kan zijn. Nu was het
verrassend, dat juist een artikel, dat effec
tief zou kunnen werken, uit het ontwerp
verdween. Dat was de kwestie van de te
rugvordering. De prijzen worden aan een
maximum gebonden. Maar het is de kunst
om het betalen van zwarte prijzen te voor
komen. Daar had Minister Mansholt iets
op gevonden. De koper, die te veel betaald
heeft, mag het te veel betaalde binnen een
jaar terugvorderen. Dat betekent, dat er
Abonnementsprijs
f 1.50 per kwartaal bij vooruitbetaling
Advertentieprijs: 12 cent per m.m.
Giro 87926
compe-
n, trad
:rachts-
eer mi
met de
e gast
en. Het
en paar
r schot,
ieze na
or rust
mg.
irhoede
erscho-
in de
ag een
;e wed-
d I”.
En-
iwik-
delen
want
Gebr.
f” te
I was
g van
ordig,
’onse-
door
nder-
t 650
orden
vloed
:hten,
aende
rijke-
staan
Wol-
udema
Dille
73 p.;
Brou-
ister-
gë-
sbben
een-
be-
uwe-
met
it te
mge-
n en
rdde:
met
Lut-
an P.
niew.
dman,
i be-
oude
was
mwe-
i ge
maal
in en
In of
ende,
in en
gees-
yj’OORTS verwaten ze
deze van alles van Rusland eisen, doch
zelf niet bereid zijn concessies te doen en
dat communistisch China zelfs niet eens
in Eisenhowers rede werd genoemd. Een
Dr Adenauer, die aanvankeliflk van plan
was dit besluit van de Bondsraad te ne
geren, heeft dat standpunt niet kunnen
volhouden, omdat de Duitse bondspresident
Heuss weigerde in zo’n geval de wetsvoor
stellen met zijn handtekening te bekrachti
gen. Dit is een lelijke streep door de re
kening van dr Adenauer, die zfln hele po
litieke carrière- verbonden heeft aan een
Duits samengaan met het Westen en een
belangrijk succes voor de Duitse sociaal
democraten, die Immer hebben betoogd, dat
een Duits toetreden tot de Europese De
fensie Gemeenschap plannen om Duitsland
Voor vijf jaar.
Is een effectieve prijscontrole mogelijk
De meeste Kamerleden ontkenden dit. Ook
zij, die voor een prijsbeheersing waren.
Zelfs de Minister meende, dat men de wer
king van de wet moet afwachten. Voor
alle fracties, behalve de p.v.d.a. en c.p.n.,
was dit aanleiAng om de wet een be
perkte duur te geven. En wel voor vijf
jaar. Dat is een mooie tijd om ervaring
op te doen; om de wet in de practijk te
kunnen toetsen. Minister Mansholt en de
tegenstanders van deze gedachte even
eens een amendement Droesen vonden,
dat de prijsbeheersing moest blijven be
staan. Een termijn van vijf jaar kan, zo
zeiden zfl, rechtsonzekerheid scheppen, om
dat men niet weet of er na die tijd ook
nog prijsbeheersing zal zijn. Bovendien
heeft de Kamer voldoende middelen om
de wet te wijzigen. Bij de herziening van
de Pachtwet moet zij weer op de helling
komen. De voorstanders van de beperkte
tijdsduur zagen te veel onzekerheden in
dit ontwerp. Hoe zullen de algemene re
gelen er uit zien en hoe de normen? Zou
over vijf jaar prijsbeheersing nog noodza-
kelflk zijn, dan zullen zij niet aarzelen
om voor de verlenging te stemmen. Dit
geldt althans voor een deel der voorstan
ders, want er waren ook afgevaardigden,
de heer v. d. Heuvel (ar), en de knp bijv.,
die tegen iedere prijsbeheersing waren. Zij
zagen dit „vflf-jaren-plan” slechts als een
gelukkig compromis.
l om
in het Westen tegen het Russische den”. De globale inhoud daarvan hebben
we twee weken geleden weergegeven, zo
dat we ditmaal kunnen volstaan met het
aanstippen van de voornaamste punten in
het debat.
Men zal zich herinneren, dat bij Algemene
Maatregel van Bestuur (door de Centrale
Overheid dus) algemene regelen voor de
maximumprijs gesteld zouden worden, de
prijs die verschuldigd is voor de verkoop
van land of het zakelijk recht daarop.
Daarnaast zou, gehoord de Grondkamers,
door de Minister van Landbouw normen
voor de maximumprijs worden vastgesteld
voor elk gebied van de grondkamer. Het
was dus duidelijk, dat Minister Mansholt
het prijsbeleid in eigen handen wilde hou
den. Daarvoor had hij goede argumenten.
Veel opgeschoten is men in deze overzichtsperiode niet met de toenade
ringspogingen, of wat men daarvoor aanziet, tussen Oost en West. In
de Russische bladen is een blijkbaar officieus antwoord op de rede van
Eisenhower verschenen, waarvan de gematigde toon trof. De Russen
verklaren zich bereid over alle kwesties met het Westen te overleggen
om een vreedzaam naast elkaar bestaan van communistische en demo
cratische staten mogelijk te maken, ze verwerpen echter, zoals te ver
wachten was, het voorstel van Eisenhower dat ze hun satellietstaten
de vrijheid zullen schenken, en betogen dat zij zich niet met de binnen
landse aangelegenheden van deze landen kunnen bemoeien, die regeringen
nebben, welke het volk wenst, terwijl Amerika er blijkbaar reactionnaire
elementen aan het bewind wil brengen.
schaarste aan landbouwgronden In de toé-
komst minder groot zal zijn? Zij wordt
ieder jaar groter. En daarom moet de re
gering het prijsbeleid in handen houden.
De heer Droesen (kvp), die zich princi
pieel tegen het standpunt van de Minister
bleef verzetten, had een tussenoplossing.
Laat de Centrale Grondkamer de algemene
regelen maken en niet de Regering. Deze
gedachte bleek niet houdbaar. Zij werd
dan ook heftig door de bewindsman bestre
den, want de Centrale Grondkamer is een
lichaam, dat niet kan spreken namens het
georganiseerd bedrijfsleven. Dit amende
ment was voor de Minister „onaanvaard
baar”, maar Prof. Romme zette door. Hij
wenste geen blijvende prijsregelende be
voegdheid in handen van de Overheid te
zien.
Het werd een debat met rode hoofden.
Maar na een nachtje geslapen te hebben
had èn de heer Romme (via zijn partij
genoot Droesen) èn de Minister water in
de wijn gedaan. De prestige-kwestie was
daardoor van de baan, maar de tegenstel
lingen bleven bestaan. De heer Droesen
liet de gedachte van het stellen van alge
mene regelen door de Centrale Grondka
mer dus vallen. Daarvoor kwam in de
plaats een amendement om een P.B.O.-
orgaan (het georganiseerd bedrijfsleven
dus) of een nieuw op te richten orgaan
de Raad voor Grond- en Pachtzaken
deze taak te geven. De bewindsman hield
vast aan zijn Algemene Maatregel van Be
stuur, maar was bereid de P.B.O.-organen
en eventueel andere instanties te horen,
voordat de A. M. V. B. wordt uitgevaar
digd. Men ziet, de principiële tegenstelling
werd niet opgelost.
De stemming wees uit, dat de k.v.p. slechts
gesteund werd door de a.r., zodat de Mi
nister zijn bevoegdheid op dit gebied be
houdt.
waarschijnlijk niet één verkoper zal zijn,
die zich niet aan de vastgestelde prijs zal
houden. Het betekent echter ook, dat de
fatsoenlijke koper, die zich aan de wet, dus
aan de maximumprijs houdt, het altijd ver
liest van de onfatsoenlijke koper. Deze be
taalt wat gevraagd wordt en vordert het
te veel betaalde binnen één jaar terug. De
heren Hanzenbosch en Riewenga (ar), de
socialisten en communisten vonden het
voordeel van de preventieve werking over
wegend. De meerderheid der Kamer vond
het onjuist om „immoraliteit” in de wet
te sanctlonneren. En daarmee verdween de
mogelijkheid tot terugvordering uit deze
wet. Dit zal echter mogelijk blijven via de
wet op de economische delicten.
De Grondkamer kan een overeenkomst
slechts goedkeuren als zfl aan bepaalde
voorwaarden voldoet. Een daarvan was,
dat de overeenkomst niet mag leiden tot
een verkleining van de omvang van de be
staande bedrijven tot minder dan de ge
middelde omvang van het bedrflfstype in
de streek. Er was niet één Kamerlid, dat
daar geen bezwaren tegen had. En deze
yoorwaarde verdween dan ook uit het ont
werp.
Ging er iets uit, er kwam ook iets be
langrijks in, n.l. het voorkeursrecht voor
de pachter. Bij verkoop van land krijgt de
pachter voorkeur, tenzij de Grondkamer
van oordeel is, dat de pachter een slecht
landgebruiker is. Over deze bepaling is
veel te doen geweest. Juist omdat, de wet
een tijdelijk karakter heeft gekregen. Nu
is dit voorkeursrecht ook tijdelijk gewor
den. Het is mogelijk, dat de pachter van
zfln voorkeursrecht afziet. Zouden er dan
meer gegadigden zijn, die de maximum
prijs willen betalen, dan zal het lot beslis
sen.
De heer Vondeling (arb.) probeerde nog
de Grondkamer een keus te laten doen tus
sen de gegadigden, maar de meerderheid
der Kamer vreesde dan een gebrek aan
objectiviteit.
Dit zijn dan zo enkele hoofdtrekken uit
het debat, dat bijna, veertig amendementen
heeft opgeleverd. Bfl de eindstemming
bleek, dat de waardering voor dit ontwerp
nogal verschillend was.
Het ontwerp Is met 66 voor en 11 tegen
aangenomen. Tot de voorstemmers behoor
den de PvdA, de kvp, de chu, de wd de knp
en vier leden van de arp (de heren Ble-
wenga, Bruins Slot, Stapelkamp en Hazen-
bosch). Tegen waren dr Schouten en zes
andere anti’s, de cph en dr Lucas van de
kvp.
Duitser verdronken. In de IJssel bij Steen
deren is het stoffelijk overschot opgehaald
van de Duitse schippersknecht R. J. J.,
die op 3 December j.l. bij Giesbeek ver
dronk. Het stoffelijk overschot zal naar
Duitsland worden vervoerd.
Willem Barendsz thuis. De Walvisvaarder
„Willem Barendsz” is dezer dagen na een
vangstperiode in de antarctische gebieden
in de Amsterdamse haven binnengelopen.
Het schip heeft ligplaats gekozen aan de
Arnatex-steiger aan de Zeeburgerkade.
Koos Vorrlnk houdt rustkuur. De voor
zitter van de Partij van de Arbeid, de heer
K. Vorrink, is Zondag opgenomen in het
Centraal Israëlitisch Ziekenhuis te Amster
dam voor een rustkuur van vier tot zes
weken.
Staten
de be-
De Russische bezettingsautorltelten hebben
Woensdag de KLM toestemming gewei
gerd om over de Russische zone te vlie>-
gen.
Het lijnvliegtuig van Amsterdam naar
Wenen zou om 14.30 uur Ned. tfld op het
vliegveld Schwechat buiten Wenen moeten
landen. De KLM-autorlteiten op het vlieg
veld Linz in de Amerikaanse zone ontvin
gen echter van de Russen bericht, dat het
toestel niet door de luchtcorridor van Linz
naar Schwechat mocht vliegen. Er werd
geen reden opgegeven.
Dagenlang heeft de Tweede Kamer de af
gelopen week gedebatteerd over het ont
werp „rechtshandelingen landbouwgron-
„Oranje” de schuld. De Raad voor de
Scheepvaart heeft nog Maandagavond uit
spraak gedaan in zake de schuldvraag
bij de aanvaring tussen het m.s. „Oranje”
en het m.s. „Willem Ruys” op 6 Jan. in de
Rode Zee. De Raad heeft de kapitein van
de „Oranje”, de heer H. W. Hemmes,
schuldig verklaard aan de aanvaring en
heeft hem de bevoegdheid als kapitein te
mogen varen ontnomen voor de tfld van
één week.
De Raad is voorts tot de conclusie geko
men, dat de kapitein van de „Willem Ruys”
de heer C. C. Goedewaagen, onschuldig is
aan de aanvaring.
Want, zo redeneerde hfl, het prijsbeleid is
een der pijlers van de landbouwpolitiek.
Wil men een redelijk bestaan voor de boer
garanderen, dan moet de overheid het prijs-
wapen kunnen hanteren. Hij vond dit een
„principieel standpunt”. Maar als het
woord „principieel’’ in de Kamer valt dan
zet men bij voorbaat zijn stekels op.
Een principiële uitspraak voor prijsbeheer
sing krijgt U van ons nooit, aldus ant
woordden de heren Droesen (kvp), v. d.
Heuvel (ar), den Hartog (vvd), de Ruiter
(ch) en Lenaire (knp).
Sommigen van hen wilden de prijsbeheer
sing wel aanvaarden, maar als een kwes
tie van opportuniteit. Omdat zij wel in
zien, dat door de spanning tussen vraag
en aanbod in landbouwgronden prijsbeheer
sing noodzakelijk is. Goed, geen principiële
uitspraak dan, zo antwoordde Minister
Mansholt, maar denkt U heus, dat de
geren zijn de Duitsers zelf en misschien
de Amerikanen, die nimmer hun denk-
i beeld de Russische satellietstaten te be
vrijden, verwezenlijkt zullen zien als niet
ook Oost-Duitsland gezuiverd wordt van
de Russische invloed.
Die kwestie van een verenigd Duitsland
'zit trouwens dr Adenauer lelijk dwars bij
zijn pogingen W.-Dulsland zo spoedig mo
gelijk aan de Europese Defensie Gemeen
schap te doen deelnemen.
De Bondsraad heeft de beslissing tot toe-
te herenigen voorgoed zou verijdelen. Zfl
vinden dit argument nog klemmender nu
hun uit Moskou weer het lokaas van een
herenigd Duitsland wordt voorgehouden.
Wisselen bfl automaat niet strafbaar. Het
wisselen van geld bij een sigaretten-auto-
maat na sluitingstijd is niet strafbaar. De
Hoge Raad heeft dit definitief uitgemaakt
in een zaak tegen een Rotterdammer, die
bij een automaat aan een tafeltje geld zat
te wisselen. De man is van rechtsvervol
ging ontslagen.
Kind onder stapel hout bedolven. De 9-
jarige Johannes Pauw uit de Merelstraat
te Utrecht is Dinsdagavond bij het spelen
onder een stapel hout geraakt en om het
leven gekomen. De jongen was in de buurt
van zijn ouderlijk huis over een schutting
geklommen en zo op het terrein van een
meubelfabriek gekomen, waar het ongeluk
gebeurde.
Kind verdronken in gierput. Een 4-jarig
kind van de landbouwer Korenblik te Von
den is Dinsdagmiddag bij het spelen in
een gierput gevallen en verdronken.
de Ver. Staten, dat van verschillende landen. Daar is de kwes
tie van een verenigd Duitsland, een ideaal
i zowel door de huidige Russische als Fran-
1 se staatslieden met de mond beleden, maar
waarvan de verwezenlijking door geen van
totaal Indruk welke men uit het Russisch beide werkelijk begeerd wordt, tenzij het
antwoord misschien kan krijgen is, dat een Duitsland wordt dat tot het Russische
Moskou wel wil praten mits het Westen i resp. het Franse kamp behoort. De enigen
de huidige grenzen van de Russische in- i die werkelijk het verenigd Duitsland be-
vloedssfeer in Europa erkent. Over Azië
zegt het Russische antwoord niet veel en
dat moest wel omdat de Russen daar aan
China de voornaamste rol moeten laten.
De invloedssferen zijn daar ook nog veel
minder duidelijk afgebokcnd, er is daar
nog geen rust, men denke aan Korea en
Indo China en aan de labiele toestand in
tal van Zuid-Oost-Aziatlsche landen. In
feite zou men zelfs uit het Russische ant
woord kunnen afleiden, dat de Russen een
afbakening der posities in Europa willen
te samen met communistisch China treding tot de E.D.G. ultgesteld.
vooral aandacht te kunnen wijden
Azië.
DE Amerikanen verbergen hun misnoe-
gen over dit echec van hun favoriet
Adenauér niet nu, naast de Franse, ook
de Duitse deelneming aan de E.D.G. weer
op losse schroeven staat. Voor 30 Juni
moet immers het Amerikaanse Congres
beslissen, hoe groot de toewijzingen voor
de militaire hulp aan Europa zullen zijn
en als de Amerikaanse regering dan voor
het Congres moet verschijnen met de er
kenning, dat de W.-Europese grote mo
gendheden de Europese Defensie Gemeen
schap niet begeren, zal de Amerikaanse
volksvertegenwoordiging niet bar veel ver
trouwen in de mogelijkheid van de verde
diging van W.-Europa hebben en niet
scheutig zijn.
Al zullen vele Fransen misschien in hun
vuistje lachen over het feit, dat het nu
eens de Duitsers waren die de E.D.G. op
losse schroeven stelden, de Franse regering
zal wijs doen haar leedvermaak wat te
verbergen. Zij heeft Amerika al te zeer
nodig. Niet alleen omdat zij de Amerikaan
se bijdragen voor het produceren van oor
logstuig, gezien de berooide toestand van
haar schatkist, best kan gebruiken, maar
in het bijzonder vanwege de toestand in
Indo China, in Laos, waarin de Vietminh
troepen, gesteund door rood China, diep
zijn doorgedrongen. Het is niet alleen een
Frans belang maar een Westers belang van
de eerste orde, dat dit offensief gekeerd
wordt, want Noord Laos grenst aan Siam
en aan Birma, in beide landen schijnen vele
stammen met de Vietminh te sympathise
ren, zodat er gevaar bestaat voor een
communistische penetratie in het hart van
Z.O.-Azië.
Officier veroordeeld wegens knoeierijen.
De Krijgsraad te velde West heeft een 48-
jarige reserve-kapiteln veroordeeld tot een
jaar gevangenisstraf met aftrek van voor
arrest en ontslag uit de militaire dienst,
zonder ontzetting. De kapitein heeft gif
ten aangenomen van leveranciers en mede
delingen verzwegen, waardoor het leger fi
nancieel is benadeeld. De eis luidde een
jaar en zes maanden.
Minister Staf als minister van Landbouw
a.l. De Minister van Oorlog, ir C. Staf,
is gedurende de maand Mei met de waar
neming van de portefeuille van Landbouw,
Visser^ en Voedselvoorziening belast, zulks
in verband met het verblijf van Minister
S. L. Mansholt in de Verenigde Staten en
Canada.
GTOALS bekend, wensen de Ver,
echter geen bevriezing van
staande toestand In Europa, maar bevrfl-
dlng der satellietstaten en geen erkenning
van rood China. In Europa denkèn de
Westelijke mogendheden er anders over en
zou men het er bij willen laten.
Er ligt zoveel verschil van Inzicht tussen
het Amerikaanse en Europese standpunt,
dat men het Russische antwoord, dat de
kwestie der satellietstaten en rood China
naar voren schuift, ook wel eenvoudig zou
kunen beschouwen als een poging verdeeld
heid in het Westen te zaaien. De gematig
de toon der Russen, welke in W.-Europa
meer indruk maakt dan In Amerika, zou
het zijne daartoe kunnen bijdragen. Ook
na dit Russische antwoord is dus nog niet
uitgemaakt of de Russische toenaderings
pogingen ernstig zfln bedoeld, in het al
gemeen is men In het Westen wat ontmoe
digd door hetgeen de hervatte onderhan-
delingen over de wapenstilstand In Korea
en de krijgsgevangenen daar hebben op
geleverd.
Aanvankelijk werd Immers vermoed, dat
men ook over het lot der valide gevange
nen spoedig een overeenkomst zou berei
ken. Maar terwfll wfl dit schrijven, lijkt
dat er nog niet op en de Amerikaanse
legerleiding gaf al blflk van ongeduld.
De R.P.F., de partfl van generaal de Gaulle,
heeft bij de Zondag gehouden gemeente
raadsverkiezingen in Parijs meer dan een
half millioen stemmen verloren. Ook in
Lyon, de derde stad van Frankrijk, leed
zij aanzienlijke verliezen, zo bleek uit een
analyse van de uitslagen.
Het merendeel van de vroegere Parijs
Gaullisten stemde thans op de. radicalen
of de gematigde conservatieven, welke
respect. 273.612 en 116.923 stemmen kre
gen.
Eveneens Is komen vast te staan, dat de
communisten, met 1947 vergeleken, over
het algemeen achteruit zijn gegaan. Zfl
Verloren ruim 300.000 stemmen en wisten
thans slechts 15.6 pct. van de uitgebrachte
stemmen, tegen 18.3 pet. in 1947 op zich
te verenigen.
H. M. Koningin Juliana en Z. K. H. Prins Bemhard zullen van 6 tot en
met 8 Mei a.s. een bezoek brengen aan Noorwegen. Op het programma
staat o.a. een bezoek aan het Nationaal Theater in Oslo.
De foto toont het exterieur van dit gebouw.
