I
RUSSEN „GENIETEN” VAN RUZIE OVER
CHURCHILLS REDE
BELASTINGVOORSTELLEN NIET VOOR
SEPTEMBER IN BEHANDELING?
o°± in Amerika zelf zijn stemmen op-
gegaan die de vrees uitten dat deze
ós hjoed
to sizzen
Principieel verschil in Aziatische politiek
Verslapping in Franse defensie-inspanning
Prof. Anema sprak één minuut
It Roazebeamke
DE. regeringen te Londen en Washington
U hebben later getracht de spanning
tussen belde höofdsteden wat te vermin
deren, zelfs werd er gezegd, dat het goed
was dat het onweer eens was losgebarsten
om de atmosfeer te zuiveren voor ’n meer
zakelijk gesprek. Dat, naar verondersteld
wordt, ook zal plaats hebben tussen Eisen
hower en Churchill, nadat de laatste met
de premiers van het Gemenebest heeft
overlegd. Maar toch redeneert men de be
staande geschillen niet weg, men verdoe
zelt ze maar wat, en evenmin is de in
vloed der senatoren ter zijde gesteld, die
naar West-Europese opvatting de buiten
landse politiek der Ver. Staten een koerS'
trachten te doen nemen, welke de span
ning tussen Oost en West eerder zal doen
toe- dan afnemen. Er is natuurlijk geen
sprake van dat uit het nu nog eens dui
delijk gebleken verschil van inzicht tus
sen Amerika en „Europa” een volslagen
breuk zal volgen en dat Stalins woorden
nog eens zullen worden bewaarheid, dat
de Westelijke staten elkaar eerder onder
ling zullen te lijf gaan, dan zij samen met
Rusland, al moge Moskou daarop vlassen.
Maar het ontbreekt aan een stabiel front
van ’t Westen en dat is al erg genoeg.
MET Spanje is dan, op Zweden na, het
laatste land langs de Europese kusten
in de Am. verdedigingsplannen betrokken.
Zuid-Slavië was het voorlaatste. De reeds
in een vorig overzicht vermelde geruchten
over'toenaderingspogingen van Rusland tot
Zuid-Slavië houden aan, doch worden door
Tito ontkend. Wat er van waar is, is dus
niet na te gaan, maar het zou niet onlo
gisch zjjn, als Moskou tijdens zijn vredes
offensief ook via Z.-Slavië een brug naar
het Westen trachtte te slaan. Gezocht door
Oost en West zou Zuid-Slavië dan wel een
zeer gunstige diplomatieke positie innemen
welke het allicht zou trachten uit te bui
ten bij de onderhandelingen met Italië over
Triëst. Nu we Italië genoemd hebben zij
vermeld, dat daar de verkiezingscampag
ne in volle gang is. In Juni moet er een
nieuwe Kamer van 590 leden en een se
naat van 237 senatoren gekozen worden.
Als de vier verbonden democratische par
tijen (Chr. dem., liberalen, republikeinen
en soc. dem.) de helft plus één der stem
men krijgen, zullen ze volgens de nieuwe
kieswet 370 zetels in de Kamer krijgen.
Protest tegen
infiltratie op
N.-Guinea
verplegenden jubileert
Nationale Bond van
No. 39
49e Jaargang
Vrijdag 22 Mei 1953
StreeKblad voor West- en Zuidwest Friesland
Uitgave van Drukkerij Fa A. J.
OSINGA - Bolsward
commandowissellng de verhouding tussen
Buiten landt Overzicht
I
Af aar
“-’A.
X
b
goede komen, al moet worden toegegeven
dat de benoeming van generaal Gruenther
inplaats van generaal Ridgway tot opper
bevelhebber van de Atlantische strijdkrach
ten in Europa een goede indruk heeft ge
maakt. Gruenther, die de chefstaf van
Eisenhower en Ridgway is geweest, kent
de Europese verhoudingen. Radford schijnt
echter de militaire ideeën van Taft toege
daan te zijn en voorstander te zijn van een
concentratie van Amerikaanse krachten in
het Verre Oosten. In dit kader past ook
het Amerikaanse verdrag met Spanje, dat
nu werkelijk tot stand is gekomen, en
waarbij de Spaanse regering 900 millioen
gulden voor economische en militaire hulp
krijgt in ruil voor bases voor de Ameri
kaanse marine en luchtstrijdkrachten op
Spaans gebied. Zoals bekend hadden de
Europese partners bezwaar Spanje toe te
laten tot het Atlantisch pact en is daarom
door Amerika deze oplossing gezocht voor
het probleem het gehele Iberisch schier
eiland bij de verdediging te betrekken. Een
oplossing echter, welke van de beginne aan
in Frankrijk ongerustheid heeft gewekt,
omdat ook zy er op kan wijzen, dat Ame
rika de defensie van Europa meer wil ver
plaatsen naar de randen. Al met al kan
men dus niet zeggen, dat de laatste ont
wikkelingen in Amerika in de.richting van
een versterking van de Atlantische ver
bondenheid wijzen. Eer Is het tegendeel 't
geval. En dat is een zeer ernstig feit.
dat Engelands militaire samenwerking met
de Europese defenslegemeenschap in tijden (.Amerika en de bondgenoten niet zal ten
van nood verzekerd was.
De verhouding Dultsland-FranKiflk kent
men. Nog steeds belet de kwestie van het
Saarland harteltjke betrekkingen tussen
beide landen. En wat de E.D.G. betreft
Adenauer kreeg die er nu ook in de Duitse
bondsraad door, maar het hof te Karlsruhe
kan nog altijd een spaak in het wiel ste
ken in Frankrijk wordt men schichti
ger voor dat orgaan, naarmate W.-Duits-
land meer en meer naar voren komt en
dreigt er de boventoon in te gaan voeren.
Dr Adenauer heeft het allicht niet beter
gemaakt, toen hij de opmerking maakte
dat als er een Polen zou komen, dat als
bufferstaat tussen Rusland en Duitsland
zou staan overigens een hersenschim
men eerst eens moest praten over de ge
bieden die aan Duitsland hadden behoord
en na de oorlog aan Polen zijn toegevoegd.
Een Duitse revanche idee, welke natuurlijk
geen weerklank te Parijs vindt.
H
Hwat hat Ga be Skroar
Bolswards Nieuwsblad
i
KAMEROVERZICHT
RINTSJE KLAZES.
Na enige weken rust is de Tweede Kamer
deze week weer bijeen gekomen. Het par
lementaire jaar is zelden zo rustig ver
lopen als nu het geval is. Behalve in de
inspannende begrotingstijd doen beide Ka
mers het kalmpjes aan, wetende, dat er
nog een zwaar programma te wachten
staat, n.l. de behandeling van de Regerings
voorstel tot huurverhoging en belasting
verlaging. Het hele jaar heeft men daar
naar uitgekeken. Men verwacht, dat de
wetsontwerpen ongeveer half Juni bij de
Tweede Kamer zullen worden ingediend.
Deze zal waarschijnlijk niet veel meer kun
nen doen dan een Voorlopig Verslag uit
brengen. Tijdens de zomervacantie kan de
Regering gaan werken aan’ de Memorie
Taheakke:
Nei it wiere barren werjown dizze
hjir bidoelde jonge kaem yndertiid sa
hommels en needlottich oan syn ein
fanwege in traep fan in hynder.
Minsken, dy’t it nea oan tlid hawwe,
dogge it minste.
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Redactie en Administratie:
Marktstraat 13 - Bolsward
Telefoon 451 (K 5157)
en einlings wie it Pinkster.
Abonnementsprijs
f 1.50 per kwartaal bij vooruitbetaling
Advertentieprijs: 12 cent per m.m.
Giro 87926
steeds verder schijnt zich de mo-
gelijkheid te verwijderen, dat het bin
nen afzienbare tijd daartoe zal komen.
Bij zijn bezoek te Londen heeft dr Ade
nauer nog eens hartstochtelijk gepleit voor
de Europese eenwording, doch Churchill
had in zijn rede ten overvloede nog eens
verklaard, dat Engeland daaraan geen deel
wenste te hebben, al gaf hi) de verzekering 1
De skoalle joech fakhnsje
En ’t jonkje gyng fan honk,
Hwat him, lyk as de oaren,
Sa bllid tomjitte blonk.
Nei omke yn ’e frjemdte
In toarntsje ütfanhüs,
Dér hie hy as tofoaren
Fortier dochs by de rijs!
Dêr seach hy wer it blomte
Yn omke’s tün, o sel,
Dan gyng it hert him iepen
Dit lei him o sa nei!
Nou seach hy blommen, roazen
Mei preal yn mem Natür!
En o, dat byld fan skientme
Wie him sa leaf en djür!
En dêmei teach de jonge
Wer nel syn Alden ta;
Syn mem moast, ta forearlng,
In roazebeamke ha.
It beamke krige in plakje
Yn ’t höf op harren sté,
En hwat wie mem fomoege
Mei dit, sa moai, idee!
De Russen hebben stellig genoten van de ruzie welke tussen Engeland
en de Ver. Staten is ontstaan naar aanleiding van de redevoeringen, welke
Churchill en Attlee in het Britse Lagerhuis hebben gehouden. Kwamen
er in Churchills rede (die naar men beweert zijn partij zelfs de over
winning in een tussentijdse Lagerhuisverkiezing bezorgde) belangrijke
verschillen van opvatting met Amerika aan het licht ten opzichte van
tal van kwesties van buitenlandse politiek, Attlee oefende critiek op
het Amerikaanse staatsbestel, dat de Amerikaanse regering niet die vrij
heid van beweging op buitenlands politiek gebied geeft, welke zij nodig
zou hebben om met haar bondgenoten eendrachtig samen te werken.
OPBOUWDAG TE ROTTERDAM. Maandagmiddag om 4 uur landden
aan de Katsehoek te Rotterdam de eerste 2 helicopters van de Sabena
uit Brussel, die in de nabije toekomst de verbinding RotterdamBrussel
gaan onderhouden. Zy landden op het nieuwe vliegveld
midden in de stad.
Foto: Een der helicopters tankt benzine bij na de geslaagde landing.
Op de achtergrond het stadhuis van Rotterdam.
A LS we nog even aan enkele kwesties,
welke Amerika en zijn bondgenoten
verdeeld houden, mogen herinneren, dan
wijzen wij op het principiële verschil in de
Aziatische politiek, dat bij de Koreaanse
wapenstilstandsbesprekingen aan het licht
komt. De Amerikanen zijn schuw voor een
politieke conferentie, welke ten slotte over
het lot van de krijgsgevangenen, die niet
Maar de Senaat wordt volgens het distric
tenstelsel gekozen en daar zal het verove
ren van de meerderheid meer moeite kos
ten. De onderhandelingen tussen Engeland
en Egypte zijn nu definitief gestaakt en
generaal Naguib heeft aangekondigd, dat
Egypte nu het recht in eigen hand zal ne
men. Van Amerikaanse zijde wordt echter
nog een bemiddelingsvoorstel verwacht.
De minister zonder portefeuille, Mr Luns,
heeft op het departement van Buitenland
se Zaken aan de waarnemend Hoge Com
missaris van Indonesië, Mr Susanto, mee
gedeeld, dat de Nederlandse regering
krachtig protesteert tegen de op Njeuw-
Guinea door gewapende Indonesische mili
tairen gedane poging tot infiltratie.
De minister heeft tevens het verzoek ge
daan dat de Indonesische regering harei-
zijds een diepgaand onderzoek zal instellen
en de Nederlandse regering op de hoogte
zal stellen van. de maatregelen ter bestraf
fing van hen, die voor deze infiltratie ver
antwoordelijk kunnen worden gesteld, als
mede van die ter voorkoming van herha
ling.
TN die critiek zit veel waars, de diverse
commissies in de Amerikaanse senaat
en vooral die voor buitenlandse zaken heb
ben zoveel in de melk te brokken, dat zy
de regering aan handen en voeten kunnen
binden. En dat is vooral lastig, om niet
het sterkere woord funest te gebruiken,
als er in die Saat senatoren zitten, die
nauwelijks benul hebben van de kwesties
waarom het gaat en de regering, om de
gunst van deze senatoren in belangrijke
binnenlandse kwesties te behouden, met
hun opinie op buitenlands politiek gebied
rekening moet houden. Het is dan ook heel
begrijpelijk, dat een dezer beruchte sena
toren, Mac Carthy, Attlees critiek beant
woordde met de opmerking, dat deze En
gelse labourleider een communist was.
Maar daarmee is de onjuistheid van At
tlees critiek allerminst bewezen.
De Nationale Bond van verplegenden vier
de haar 25-jarig jubileum in het Wood-
brookershuis te Bentveld.
Uit alle provincies waren tal van verpleeg
sters samengekomen om dit heuglijk feest
te vieren. A
Zuster Tiemstra, bestuurslid van de afde
ling Friesland liet haar gelukwensen ver
gezeld gaan van een enveloppe met inhoud,
bestemd voor de aanschaffing van meubi-
’’•I lair in het nieuwe kantoor.
'De Bond telt thans 3555 leden. De fusie
net de Nederlandse Bond van Ziekenhuis-
rpleging kwam niet tot stand. De Natio-
33pnd staat n.l. op het standpunt dat
dooï%»^?elf moet besturen, terwijl de
door mfu’kenhuisverpleging ook niet-
gelegd. tsen) in de besturen kiest.
De heer VA1\
had hij daarover uitvoerig zijn visiei gege
ven. Nu het voorstel tot grondwetswijzi
ging voor de tweede maal in de Eerste
Kamer aan de orde kwam, hield prof. Ane
ma een speech, die als volgt luidde: „In
vergelijking met de vorige keer is er niets
veranderd. Wij zullen gaarne onze stem
aan het ontwerp geven.”
Zo gaf de oudste Nederlandse politicus al
zijn collega’s een lesje met een speech van
één minuut. Het wetsontwerp was al twee
maal in de Tweede Kamer geweest en nu
voor de tweede maal in de Eerste Kamer.
Kan men na vier debatten nog iets nieuws
bedenken? Ach, velen probeerden het, maar
het vermocht weinig indruk te maken.
In de Tweede Kamer waren het grote da
gen voor Mevrouw Fortanier de Wit (wd)
Zij had tijdens de behandeling van het ont
werp om een tweede Technische Hoge
school op te richten, een motie ingediend
over de verruiming van het beurzenstelsel.
Een voortreffelijke motie. Maar niemand
kon het verband tussen het wetsontwerp
en de motie zien. Dat was ook ver te zoe
ken. En daarom werd besloten de motie
TIET vermoeden dat Rusland ontspan-
ning in de politieke sfeer wil, schijnt in
het algemeen verslappend op de Franse
defensie-inspanning te werken. De minis
ter van de luchtmacht heeft er ontslag ge
vraagd omdat premier Mayer te veel op
zijn begroting wilde bezuinigen. Mayer
deed dit echter, naar moet erkend worden,
als uiterste noodzaak en niet voordat hij
ook in andere hoofdstukken diep het mes
had laten zetten en ook andere bezuini
gingsmaatregelen had genomen.
Deskundigen menen echter, dat Frankrijk
in de eerste plaats behoefte heeft aan een
beter belastingstelsel, waarvoor het par
lement echter terugdeinst. Intussen heeft
Mayer inzake de thans Ingediende maat
regelen de vertrouwenskwestie gesteld.
Bezuiniging op defensie is mede gevaarlijk
omdat men in het Amerikaanse Congres
waar Parijs toch al niet in een goed blaadje
staat, bezig is de toewijzingen voor eco
nomische en militaire hulp aan de bond
genoten te behandelen en nog op Eisenho
wers voorstellen wil beknibbelen. Het Con
gres wil dat de Europese bondgenoten in
de eerste plaats zelf offers brengen en in
de Amerikaanse volksvertegenwoordiging
is, door het getreuzel met de Europese
defenslegemeenschap, de aanhang van hen,
die weinig voelen voor Amerikaanse deel
neming aan de verdediging van het West-
Europese vasteland toegenomen. Zoals
bekend is senator Taft voorstander van een
Amerikaans defensiestelsel in Europa dat
alleen aan de randen van ons werelddeel
bases heeft, en waarbij Amerikaanse troe
pen op het vasteland gemist zouden kun
nen worden. Deze senator schijnt ook zijn
zin gekregen te hebben wat de Amerikaan
se bevelvoering betreft, nu admiraal Rad
ford voorzitter van hét Amerikaanse col
lege van chefs der staven is geworden en
generaal Bradley, een voorzichtig man,
heeft vervangen.
It oare jier? wie ’t Pinkster,.
Men hearde yn it gea,
Der wie in offer fallen
Yn bannen fan 'e dea.
In knaep, sa jong fan jierren,
Kaem hastich oan syn ein,
En ’t lok fan beide aiden
Wie wreed to-pletter slein.
It wie deselde jonge
Dy’t stil syn leed fordroech,
Dy’t ienris oan syn memke
In roazebeamke joech.
En wylst de deaklok lette
Mei ’t ,,blm-bam” djlp en dröf,
Stle ’t jonkje’s roazebeamke
Fol knoppen yn 't höf.
Woe ’t beamke faeks hwat slzze?
Sei ’t net in heimich wurd?
Joech ’t net in sêft geflüster
Troch klanken, wreed en hurd?
O ja, ’t woe d’AIden sizze:
„Die ierdske bloei foei wei,
Mar hwat hjir nils fortige,
Krig’ Pinksterbloeisel mei!”
van Antwoord, hetgeen zal betekenen, dat
de voorstellen niet vóór September in
openbare behandeling zullen komen. Dit
kan zijn vóór of na Prinsjesdag. Het zijn
de parlementaire tijdrekenmeesters, die dit
programma hebben ontvouwd. Maar in een
parlement is alles mogelijk en het zou niet
onredelijk zijn om Regering en Volksver
tegenwoordiging tot meer spoed te manen.
De moeilijkheid is, dat ook de Eerste Ka
mer de voorstellen nog vóór Januari 1954
moet behandelen.
Nu kan zij dat vlugger dan haar jongere
collega aan de overzijde van het Binnenhof,
omdat zij het recht van amendement mist.
Maar iedereen weet, dat de heren Sena
toren er op gebrand zijn om de stukken
degelijk, dus rustig, te kunnen bestuderen.
Zij wensen zich niet door de Tweede Kamer
het tempo te laten voorschrijven. Dat zijn
zo van die gevoeligheden, waarmee men
rekening moet houden. Momenteel is het
dus zo, dat naar alle waarschijnlijkheid de
behandeling van de belastingvoorstellen
naar het volgend zittingsjaar wordt ver
schoven. Tenzij men zich met ongekende
ijver op de voorstellen zal werpen.
We spraken over de Eerste Kamer, die rus
tig en degelijk zou zijn. En inderdaad, deze
eigenschappen kan men haar niet ontzeg
gen. Zo degelijk dat zij vaak een doublure
vormt van de Tweede Kamer. Zij heeft een
revisietaak. Zij moet corrigeren, zowel in
politiek als in wettechnisch opzicht. Dat
betekent, dat zij veel korter van stof kan
zijn, omdat zij toch niets aan de voorstel
len kan veranderen. Er, zijn Senatoren, die
niet weten wat kortheid is. Zij spreken
lang, zonder vaak in staat te zijn nieuwe
argumenten naar voren te brengen. Er is
één man, die deze week al zijn collega’s
beschaamd maakte, We hebben al meer
over hem geschreven; het is de nestor vjm
de Eerste Warner, de grote rechtsgeleerde
en knappe politicus, de 81-jarige prof.
Anema (a.r.).
Het onderwerp, dat aan de orde was, zal
hem geboeid hebben. Als hoogleraar in het
internationaal recht heeft hy grote be
langstelling voor de vraag hoe onze grond
wet aan de internationale verhoudingen
moet worden aangepast. In eerste lezing
T, hier zou het verschil er ook al
-weer een van principe worden als de
Amerikanen vast bleken te houden aan
hun els dat de Russen eerst maar eens
een bewys van goede wil moesten leveren
door hun satellietstaten de vryheid te ge
ven, een eis welke de Russen nimmer zul
len inwilligen, welke alleen door een oor
log zou zijn te verwezeniyken en die daar
om door W.-Europa niet zou worden on
derschreven. Wy zouden hier nog meer
punten van verschil tussen Amerika en zyn
Europese bondgenoten aan de orde kunnen
stellen, doch dat is niet nodig om te bewy-
bgn dat dit een zeer ernstig verschijnsel
is, dat belet dat Oost en West elkaar ont
moeten in een atmosfeer, waar het Wes
ten eensgezind kan optreden.
Steeds klemmender wordt daarom ook de
noodzakelijkheid dat in ieder geval West-
Europa eensgezind is, ja een eenheid gaat
vormen, waarmee men niet alleen te Mos
kou maar ook in Washington meer reke
ning moet houden.
Hy wie sa froed fan wêzen
Wie ryklik fyftsjin jier
En wiej foar beide tilden
De sinneskyn, sawier!
Spriek hy, de bliere jonge,
Stees net fan hegere sin?
En joech it alledeiske
Him faeks net hwat to min?
O ja, it bern bigearde
Hwat oars en ’t woe hwat rnear,
En sa koen’ mannich greaten
By him wol yn 'e lear.
Dat dus de memmeleafde
Hwat tear oer ’t jonkje wie,
’t Mocht grif gjin wünder hjitte,
Dat dit syn reden hie.
O né, it koe net iye
Joech mem har tinzen oer
Oan bilde takomstdreamen,
It makke har oerstjür!
Dy jonge wie har libben,
En ’t ierdske lok wie bros,
Soks makke ’t memmeherte
Net fan ’e noeden los.
naar huls terug willen, zou beslissen, om
dat deze conferentie de kwestie der erken
ning van communistisch China op het ta-
pyt zou brengen. Washington houdt het
nog altyd op Tsjang Kal Sjek en zyn mi
niatuur Chinees rykje op Formosa. Enge
land, de meeste West-Europese en ook
de Z.O.-Aziatische staten hebben de rode
regering te Peking echter allang erkend
als de werkeiyke in China. Londen meent
dat vooral via de Koreaanse kwestie door
het Westen een poging kan worden ge
daan de regering te Peking te laten bewy-
zen, dat zy geen marionet van Moskou is,
zoals de Amerikanen maar steeds bewe
ren. Ogenschijnlijk van minder principiële
aard is het verschil van inzicht tusen Ame
rika ener- en Engeland en de meeste W.-
Europese landen anderzijds over het hou
den van een conferentie der Grote Drie
of Vier. De Amerikaanse regering is nog
niet voor een conferentie op dit tydstip
en zo er al een moet komen wil zy er een
met een vastomschreven program.
Churchill wenst echter een conferentie op
hoog niveau zonder program en zonder veel
deskundigen. Hy wil eigeniyk alleen maar
een soort vertrouweiyk gesprek tussen
Malenkow, Eisenhower en hemzelf om te
trachten te weten te komen of Malenkow
nu inderdaad op ontspanning aanstuurt.
Het idee is niet gek en vond in de meeste
Europese hoofdsteden byval in Parys
alleen als ook de Franse premier er by
mag zyn maar in Washington niet. Nu
kan dit laatste het geval zyn omdat de
Amerikanen het moment er voor nog niet
gekomen achten.
