i
ER MANKEERT NOG VEEL AAN ONZE
VERKEERSGEZINDHEID
KRIS KRAS door Nederland
Martinytoer
üs hjoed
to sizzen
Verkeersproblemen gaan ons allen aan
Censuur in Korea
V erkeersweek
Fan de
Juny sünder sinne
Oost-Duitsland wordt
„democratisch”
Oost-Duitsland blijkt het ernstig te menen
(althans voor zover dit is te controleren)
met de „democratisering” van het land.
De grootste stap is, dat de nieuwe Russi
sche Hoge Commissaris, Semyonov, de ont
binding van het grootste deel van de
„Volkspolitie” in feite de kern van een
leger heeft bevolen.
Piloot offerde zijn leven
voor kinderen
Koning gevlucht
Streekblad voor West- en Zuidwest Friesland
Uitgave van Drukkerij Fa. A. J. OS INGA - Bolsward
ONDERHOUD MET VERKEERSDESKUNDIGE
s=
nn
II
Tj. de J.
II
A!
W:
tl
-
V.
Hwat hat Gabe Skroar
49e Jaargang
No. 46
Dinsdag 16 Juni 1953
Bolswards Nieuwsblad
PYT.
Ds
en
te
Jan D.
i de
Over enkele weken
Solo, Planta, Vi
jl
i in
dng
en
LTs-
Jo-
en
nus
te
Een apart punt in het verkeersbeeld
van deze tijd is de bromfiets. Er rij
den thans 270.000 van die gemotori
seerde fietsen in Nederland rond. De
bromfiets is het talrijkste motor
voertuig geworden.
In het gesprek dat we met een ver-
keersdeskundlge hadden en waarover
we hierbij een verslag uitbrengen,
over de plaats van die brommers
ter sprake. „Het wordt tijd dat de
regering tot een duidelijke uitspraak
over de plaats van die brommer
komt: fietspad of rijweg. We zitten
nu met elkaar tegensprekende kan-
tonrechterljjke beslissingen. Dat mag
zo niet voortduren,” aldus onze ver-
keersdeskundige, „want deze onze
kerheid is gevaarlijk."
Dan mag er ook nog wel gewezen
worden op de grote fout die gemaakt
wordt: voortduwen of trekken door
een bromfiets. Dat is bfj de wet ver
boden en terecht.
’s Avonds links!
Dan zijn er de voetgangers, waartoe elke
weggebruiker op zijn tijd behoort. Logisch
is dat voor hen geldt: op het voetpad. Als
dat niet kan, dan uiterst rechts lopen.
Echter met deze uitzondering: bij avond
uiterst links, want dan kan men het tege
moetkomend verkeer in het oog houden,
zonder gevaar te lopen door achterop ko
mende voertuigen te worden aangereden.
Dit laatste is een gevaar dat de voetgan
ger, die in het donkei" maar slecht te on
derscheiden is, ernstig bedreigt. Daarom:
’s avonds uiterst links houden.
Oversteken doet de voetganger natuurlijk
haaks, na zich volledig overtuigd te heb
ben van de snelheid van het verkeer. Vol
ledig overtuigd? Dat is erg moeilijk, zei
onze zegsman. Zelfs voor personen die tien
tallen jaren aan gemotoriseerd verkeer
deelnemen, is het moeilijk de juiste snel
heid te schatten. Dat blijkt wel als de
politie getuigen hoort na een ongeval. Dan
lopen de schattingen van de snelheid nage
noeg altijd uiteen
Snelheid is dus moeilijk te schatten. Meest
al is men te laag in z'jn raming. De veilig-
Vrouweljjke agenten. Op 16 Juni zullen de
dames Th. Keultjes uit Oss, A. M. M. Min-
tjes uit Geldrop en E. M. L. A. Segeren
ste weg is zo veel mogeltjk gebruik te ma
ken van oversteekplaatsen. Daar weet het
wegverkeer, dat het voetgangers kan ver
wachten en zal het er rekening mee hou
den. In het buitenland komt het voor, dat
een voetganger die buiten de oversteek
plaatsen op de rijweg wordt aangereden,
zjjn rechten kwijt is. Zou dat niet een op
lossing kunnen zijn tegen 't euvel der kris
kras overstekende voetgangers in Neder
land? Het is maar een vraag.
Die Engelsman, waarmee we ons artikel
openden, zou minder reden tot klagen heb
ben, als we meer de wellevendheid in het
verkeer in acht narden. Als we ons meer
bewust waren van de grote verantwoorde
lijkheid, die we als weggebruiker hebben
ten opzichte van ons zelf en van anderen.
Voor velen van ons zal dit in de letterlijk-
ste zin van het woord een kwestie van le
ven en dood worden, vooral omdat in de
komende jaren een sterke toeneming van
het rijverkeer zal plaats hebben.
Als we niet oppassen meer verkeersgezind
te worden, dan zal er over enkele jaren pas
goed gesproken kunnen worden over jacht
velden.
Mar it slagget net sa skoan,
In del as tsien, hast elke moarn,
Soe de loft blrinne.
Aid bitüfte boeren klef)’
Wier, wy makken ’t nea sa mei,
Juny sünder sinne.
De measten hien’ ’t al ier yn ’t sin,
Foar de langste del as ’t kin
Moat üs risping binnen.
Neat gjin noed, wy rédde ’t bést,
Wurdt it waer in wike fêst,
Stipet üs de sinne.
Noardewyn in fine rein
Oppers yn in rjochte lijn,
Folje ticht de finne.
Boeren sett’ se om en 'Om,
Wylst hja roppe: „Kom dochs, kom,
Stjür dyn strielen, sinne!”
As de heeehmoed komt,
komt de skande ek.
en
kke
leo-
It gers lelt dagen al op it swé,
Boeren stean fol langstme ré;
It hea gaedlik to winnen.
Ha yn Juny mar ien winsk:
Tiidgje allegear yntins,
It glimkjen fan de sinne.
Boeren, bliuw mar optimist,
Hat it doel in wike mist,
Rin net noartsk to stinnen.
Tink, wy fiel üs hiel gerêst,
Driuwt it heg, dan groeit it gers,
En nel rein komt sinne.
Abonnementsprij s
f 1.50 per kwartaal bij vooruitbetaling
Advertentieprijs: 12 cent per m.m.
Giro 87926
er-
ge-
ts-
ird
te
ng
ile-
or-
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Redactie en Administratie:
Marktstraat 13 - Bolsward
Telefoon 451 (K 5157)
B.
te
jtra
ard.
urn.
553.
erd
els:
ok-
les-
)os-
Xoe
>m-
en
lei-
ler-
tra.
en
ma
■jjp.
kje
te
lag
are
en
3.
ries
irrit
eter
stra
tv:
en i
de oaren lykwols litte düdlik sj’en, dat
igryp krije
:drinken, pi
3.
irik
urn.
'be-
en
in de hand moet hebben, wil hij een wer
kelijk goede rijder zjjn.
Onze verkeersdeskundige gaf als typisch
voorbeeld van de pantser-mentaliteit bij
automobilisten dit: als op de weg een
grote trailer en een gewone auto met el
kaar te maken krjjgen, dan zet de trailer
door, want de bestuurder ervan denkt: „Ze
moeten voor mjj wel op zij
In de eerstkomende maanden zullen direct
al 80.000 recruten de uniform uittrekken.
Op de lange duur zal er van het leger
van 120.000 man slechts 20.000 (het kader)
overblijven. Maar er zijn ook andere licht
punten.
Zo zijn ruim 4000 mannen en vrouwen, die
wegens schendingen van de communisti
sche wetten waren veroordeeld, in vrijheid
gesteld. Anderen zullen spoedig volgen.
De Chinezen zfjn in de volle aanval aan
het Koreaanse front, maar hoe de strfjd
precies verloopt is niet bekend, daar het
Achtste Leger een censuur heeft ingesteld
op de berichten over de vorderingen van
de communisten.
Bekend is evenwel, dat de strategisch be
langrijke „Capitol”-heuvel in de centrale
sector na het zwaarste communistische ar-
tilleriebombardement van deze oorlog
(119.670 granaten in 24 uur!) door de Z.-
Koreanen moest worden ontruimd.
Voor de censuur van kracht werd waren
de communisten op acht plaatsen in de ge
allieerde linies doorgedrongen.
Nochtans wordt een wapenstilstand elk
ogenblik verwacht. De stafofficieren hou
den conferentie op conferentie en de com
mandant van het Achtste Leger, generaal
Maxwell Haylor, heeft in een radiorede zfjn
soldaten gewaarschuwd: „Een wapenstil
stand betekent niet, dat de oorlog voorbij
is.” Hij noemde het een pauze in de strijd,
waarin beide partijen tot een duurzame
vrede trachten te komen. Daarom zou het
Achtste Leger ook tijdens het bestand ge-
vechtsstellingen moeten bezetten.
Pantser.
De automobilist voelt zich sterk. Psycho
logisch is dat verklaarbaar. Alleen al het
feit, dat men in een auto zit, geeft een
gevoel van overwaarde. De automobilist
bevindt zich daardoor psychologisch in een
pantser, waar nog bij komt dat h(j omdat
hij zich omringt weet door de carrosserie,
ook wel denkt letterlijk in een pantser te
zitten. Dus dat hij meer kan wagen, om
dat er heel wat gebeuren moet, willen ze
hem persoonlijk letsel berokkenen. De po
sitie van een automobilist tegenover weg
gebruikers als fietsers en voetgangers, is
er een van groot overwicht. Als er een aan
rijding komt, wat kan hèm gebeuren?
Daar komt nog bfj, dat de automobilist
bij de wet verschillende faciliteiten zijn
verleend. Zoals bijvoorbeeld de opheffing
van de maximumsnelheid. Verder heeft hij
in veel gevallen als motorrijtuigbestuurder
voorrang. Allemaal omstandigheden, die
maken dat een automobilist zich wel goed
Er zijn veel te veel
slachtoffers!
Zou u die Engelsman veel ongeluk durven
geven? Helaas lijkt het er dikwijls heel
veel op, dat de rijweg een jachtterrein
is waarop men naar hartelust zijn mede
weggebruikers kan belagen.
De grote fout is, dat het publiek niet ver-
keersminded is, niet verkeersgezind. Dit
zei ons een verkeersdeskundige, die dage
lijks met het verkeer te maken heeft en
nationale en internationale ervaring heeft
opgedaan.
Er is, zo vertelde hij verder, een grote
tegenstelling tussen de groepen automobi
listen, fietsers en voetgangers, de drie
hoofdelementen van elk verkeer.
De Britse piloot, de 32-jarige Peter Law
rence, die met een tweemotorlge delta-
straaljager Gloster Javelin Is omgekomen,
heeft zijn leven geofferd om een groep
spelende schoolkinderen te redden.
Lawrence had zich met zijn parachute in
veiligheid kunnen stellen, maar hij bleef in
de stuurstoel zitten ten einde het leven te
redden van de kinderen, die door het toe
stel verpletterd zouden zijn als hij het op
het laatste ogenblik niet in een andere
koers had kunnen dwingen.
Mlllioenenleger.
Nu de fietsers, die samen een millioenen-
leger vormen. Voor hen geldt: zoveel mo
gelijk op de fietspaden. Kan dat niet, dan
uiterst rechts. En heel belangrijk, maar
nog te veel verwaarloosd niet met zijn
tweeën naast elkaar, als daardoor de vei
ligheid van het verkeer in gevaar wordt
gebracht!
Fietsers mogen niet vergeten, dat een en
kele vreemde beweging van hen automo
bilisten in grote moeilijkheden kunnen
brengen. Bij gladheid, regen, mist vormen
fietsers voor passerende auto’s extra ge
vaarlijke objecten.
uit RiJsbergen bij de gemeente-politie te
Heerlen in dienst treden als agent van po
litie. Deze eerste vrouweiyke agenten in
Nederland zullen in uniform dienst doen.
Na voltooiing van de eerste opleiding zul
len de dames in het bijzonder belast wor
den met de jeugdzorg, een gebied, dat haar
niet onbekend is, daar zij reeds verschei
dene jaren in de jeugdbeweging werkzaam
zijn geweest.
De verkeersweek is weer achter de rug.
We hopen dat ze goed heeft gewerkt en
onderstrepen een en ander vandaag graag
nog eens in ons hoofdartikel.
Dat er nog menige overtreding wordt be
gaan, bewijst een greep uit het lijstje dat
verleden week de Sneker kantonrechter
kreeg af te werken.
Zie hier het resultaat:
Fietsen zonder achterlicht:
Wellicht kent u reeds het grapje dat thans zijn ronde door Nederland
doet. Het is in deze tijd zeer toepasselijk. Een Engelsman bezoekt een
grote stad en ktjkt met verbazing naar het verkeer. Dan spreekt hij een
voorbijganger aan en vertelt dat hfl de indruk heeft, dat in Nederland
elke fletser jacht maakt op elke voetganger, dat op zijn beurt elke auto
mobilist op fietsers jaagt en dat auto’s in steden met railverkeer op hun
beurt worden belaagd door trams. De aangesproken Hollander maakt zich
moeilijk verstaanbaar voor de Engelsman, maar slaagt er in als lofwaar
dige omstandigheid to vertellen, dat men in Nederland in ieder geval een
rijbewijs moet hebben om een auto te mogen besturen, dit in tegen
stelling tot bijvoorbeeld België. De Engelsman begrijpt dat van het rij
bewijs niet zo goed, maar als de Nederlander wat nadere uitleg heeft
verstrekt, roept de Engelsman uit: „O, u bedoelt natuurlijk een jacht-
acte!”
Ouden van dagen ziek na een uitstapje.
Ongeveer zestig Apeldoomse bejaarden
zijn van een uitstapje met bussen en auto’s
ziek teruggekeerd. Zy moesten allen onder
geneeskundige behandeling worden gesteld
wegens verschynselen van dysentherie,
waarschyniyk veroorzaakt door het ge
bruik van bedorven eetwaren.
;e waer. Wol docht
je per kou rounom
jebieten, hwer’t
ke hat. De pro-
jreatste produsint.
:aseïne, mar dat is
in tige spekulatyf produkt, soms is it alles
en dan is it ek wer samar dien. Yn 1951 ha
wy noch gans makke, likernóch 5000 tün,
mar yn 1952 sakke it samar oant inkel 500
tón. Sjocht men it hiele hear oer, dan hat
it wolris minder like mei de suvel as nou,
binammen yn Nederlan, dat hwat de prizen
oangiet, skoan meikomme kin.
De measte lannen hawwe in folie hegere priis
foar de molke as wy hjirre, al mei men dan
ek net forjitte dat it lean peil yn dy lannen
fakentiids ek bilangryk heger leit. Mar oer
dy prizen de oare kear jit in wurdmannich.
Koningin zal „De Ruyter” in dienst stel
len. De nieuwe kruiser „De Ruyter”, die
thans wordt afgetimmerd op de werf van
Wilton Feyenoord in Schiedam, zal in de
loop van September door koningin Juliana
in dienst worden gesteld.
„Vrolijke Frans” liep tegen de lamp. In
samenwerking met de Rykspolitle te Raal-
te hebben opsporingsambtenaren van PTT
op 7 Juni de clandestiene zender „De vro
lijke Frans’’ in beslag genomen. Proces
verbaal werd opgemaakt tegen de 23-jarige
koopman M. R. en de 18-jarige landarbei
der H. R. De zender is in beslag geno
men.
De Koning van Cambodja, een van de drie
verbonden staten van Indo-China Is in ge
zelschap van de minister van Defensie en
de hoofdcommissaris van politie naar Siam
gevlucht.
De koning had voor zijn vertrek al zijn be
voegdheden overgedragen op de premier
van Cambodja.
Boodschap aan zjjn volk.
In een verklaring aan het Franse bestuur,
die voor de radio werd voorgelezen, zei de
koning, dat hy is gevlucht omdat de Fran
sen naar zijn overtuiging hun beloften,
Cambodja zelfbestuur te geven, niet nako
men. Een tweede grief was de in Part’s
besloten devaluatie van de piaster. In een
tweede verklaring deed hy een beroep op
het volk om de kalmte te bewaren.
De koning heeft echter eveneens meege
deeld, dat zyn land zich niet uit de Franse
Unie wil terugtrekken doch dat het hierin
een positie wil innemen, zoals India en Pa
kistan in het Britse Gemenebest. De vorst
zal in Siam biyven, tot Frankryk zyn be
loften heeft ingelost.
Midden yn de üngetiid hat men yn dizze
hoeke net folie tiid to lézen en grif net om in
dreech rapport troch to wurkjen. Wie it oars,
dan soe ik tige omtinken freegje foar in pu-
blikaesje, dy’t dizzer dagen ütkomd is fan de
side fan it saneamde I.F.A.P. dat wol sizze,
de ynternationale federaesie fan Agraryske
produsintenó In hiele müle fol, sa’n wurd.
Mar de molke, hwer’t it yn dit rapport oer
giet, is dan ek in wichtich ynternationael pro-
dukt, hwer’t elts lan mei to krijen hat en
hwerfan de priis êfhinkelik is fan de alge-
miene sitewaesje. pryslan hat tige bilang
by de ynternationle tastan op dit gebiet en
grif sil mannichien de wichtichste dingen üt
dit rapport wol nijsgjirrjch fine. It earste,
hwer’t dit rapport oer sprekt, is de wraldpro-
duksje. Dizze is sünt de oarloch tanomd yn
hast alle lannen, allinnich Denemarken lit it
sitte. Ingelan en Itaelje hawwe sahwat 20
meat molke, Nederlan 10 mear en dan jit
inkelde oaren. Mar rekkent men dizze foar-
ütgong om per ynwenner, dan is der foar elts
minske minder molke biskikber. Mei oare
wurden, it tal minsken is mear tanomd dan
de molkeproduksje, Ingelan, Italië en Frank
ryk binne de lennichste lannen, dy’t per
ynwenner woun hawwe, de oaren binne
sakke. Yn Canada, Nij-Sélan en de U.S.A,
forwachtet men foar 1953 in bilangrike ta-
name troch it gunstige
bliken, dat de produks;
omheech giet. Yn üs eigen lan wurdt dit op
9 birekkene, mar yn Sweden, Noarwegen
en de U.S.A, op mear as 20 Oer it alge-
mien likefolle of minder kij, mar mear molke
per kou, dat nimt men rounom waer. Dit
tromt fan de féforbettering, dy’t oeral tapast
Een ander punt Is de verlichting. Ernstige
ongevallen zyn voorgekomen, omdat de
verlichting niet brandde. Zowel voor als
achter dient deze in het eigen belang van
de fietser perfect lii orde te zyn. Als er
voor niet bfandend voor- of achterlicht
procesverbaal wordt opgemaakt, dient men
de politie daarover zeker niet hard te val
len. Dat verbaal heeft men aan zich zelf
te wyten en men dient er eigeniyk dank
baar voor te zyn, dat er op die strenge
wyze een eind wordt gemaakt aan een bron
van ongelukken, waarvan de fietser zelf
de dupe had kunnen worden.
We vroegen de verkeersdeskundige nog
naar zyn mening over het vervoer van ma
terialen en kinderen op fietsen. Hy keek
bedenkeiyk. Dat vervoer, zo zei hy, dient
men niet te overdrijven. En wat de kinde
ren betreft, moest er meer verantwoorde-
lykheldsgevoel by de ouders zyn. Dikwyis
ziet men dat kinderen onbeschermd achter
op een fiets zitten, zodat bijvoorbeeld hun
beentjes tussen de spaken kunnen komen.
Daar is al veel narigheid uit voortgevloeid.
Meermalen werden ook anderen in de val-
partyen betrokken. Ouders moeten, ook op
de fiets, him kind beschermen. Daar zyn
ze niet alleen wettelijk, maar ook moreel
toe verplicht.
Slebe B. te
Tims f3.50 of 1 w. t.; Douwe T. te Wons
id.; Baukje W. te Workum id.
Fietsen zonder verlichting: Ypkje K. te
Tzum 2 x f 3 of 2 x 1 w. t.
Geen handen aan het stuur: Epeus B. te
Koudum f2.50 of 1 w. t.
Fietsen zonder kopllcht: Sybren H. te
Wommels f3.50 of 1 w. t.; Romanus B. T.
te Bolsward ld.; Pieter de V. te Oosthem
id.; Cornells S. V. te Oudega (W.) f2.50
of 1 d. h.; Slebe B. te Lollum f3.50 of 2
d. h.
Tandem zonder verlichting: Klaas K.
Bolsward 2 x f3 of 2 x 2 d. h.
Bromfiets zonder achterlicht: Rindert
te Hitzum f4 of 1 w. t.; Wybren J.
Spannum ld.
Fietsen over een voetpad: Antje V. te Kou
dum f 5 of 2 d. h.
Geen rechts houden: Jelle S. te Ferwoude
f3.50 of 2 d. h.
Aanhangwagen zonder stoplicht:
te Blauwhuis f 6 of 3 d. h.
Idem zonder lengte driehoeken: Klaas van
der M. te Workum f 5 of 2 d. h.
Roken In autobus: Jan B. te Bolsward f6
of 3 d. h.
Aanrijding onder Wommels: Slkke H. te
Lieve Vrouwen Par. f25 of 12 d. h.
Aanrijding onder Schettens: Age T. te Fra-
neker f 15 of 7 d. h.
wurdt en nije mooö
sterk tanommen K.I. Men forwachtet op dit
Televisie gaat „met vacantie”. Evenals
verleden jaar het geval was, zullen de tele-
visie-uitzendingen in de zomermaanden 4
weken worden onderbroken voor vacantie
en revisie. Dit zal geschieden van half Juli
tot half Augustus, waarby er echter reke
ning mee wordt gehouden, dat eventueel
in deze periode wel een extra uitzending
kan worden gegeven.
Burgemeesters gaan confereren. Meer dan
500 burgemeesters uit 21 landen zyn aan
wezig op het elfde congres van de inter
nationale vereniging van plaatseiy’ke be
stuursambtenaren, dat Maandag te Wenen
werd geopend. Het belangrijkste onderwerp
waarover werd gesproken, luidt „De grote
stad en de kleine gemeente, hun kracht en
hun zwakheid”.
Bosbouwschool te Arnhem. In opdracht
van de Ned. Heidemaatschappy zal èr in
Arnhem een nieuwe bosbouwschool worden
gebouwd. Sinds 1949 werd het onderwijs
gegeven in een houten noodschool. In 1954
zal een deel van de nieuwbouw betrokken
kunnen worden.
Vissers naar Brazilië,
zal een kotter uit de haven van Umuiden
vertrekken, op weg naar Brazilië. Enkele
vissers hopen in de wateren rond dit land
nieuwe visgronden te vinden. Zij gaan met
een motortrawlschip, dat men in Brazilië
nog niet kent. De Sterna, zoals het schip
heet, zal met haar krachtige motor en
trawlnetten zich ongetwyfeld een positie
weten te veroveren.
Onze landbouw bestudeerd. Momenteel
verbiyven 29 Ierse landbouwconsulenten
voor bestudering van verschillende objec
ten op het gebied van voorlichting en on
derzoek in ons land.
tello en Blue Band hawwe de striid hjir yn
Nederlan mei glans woun. Ien geslacht wie
foldwaende om de taeijetsjinstan oer de hie
le liny to brekken. En it earme België brükt
mar boerebüter, leafst 11 kg per ynwenner,
Nij-Sélan hellet de 20 kg hast en it stien-
earme lerlan stekt mei 18.5 kg büter peryn-
wenner de Nederlanske bifoDcing kompleet
de gek oan. Wy binne wol in apart folkje
as men dit listke neisjocht; kampioen yn it
margarine-brüken en de alderleechste yn it
büter-iten. En dat foar in suvellan, hwer’t it
béste fé fan de wrald en de tükste boeren
wenje. Hwa neamde üs ek al wer de Sji-
nezen fan de Jeropeeske wrald? Hawar de
hannelsposysje fan üs lan fart der wol by,
hwant sa nhuwt de eksport en ymport yn
stan. Yn de posysje fan de tsiis is ek gans
foroare. De soarten mei in bytsje fet, binne
sa goed as fordwoun. En in nije foarm tsjiis
om to smarren hat de wyn goed yn de seilen.
It is binammen Denemarken, dy’t as ekspor-
teur fan dizze smartsjiis „blue tsjiis’’ of
„blu cheese” gans in rol spile. Dertroch is
de ekspbrt fan Denemarken seis kear sa great
as foar de oarloch en komt hja dy fan Ne-
derlan hast op ’e side. Better stiet it mei üs
posysje as eksporteur fan kondins-molke.
Der is folie mear fraech nei as foar de oar
loch mar wy bliuwe fan dit artikel de greatste
leverancier. Ek by de molkpoeijer liket it net
min. De wrald freget dit artikel hoe langer
hoe, mear, net allinnich foar iis en sükelade,
mar ek foar dy lannen en
men seis gjin of to min mo’
duksje is sünt de oarloch fordübele en buten
Amerika binne wy de
As léste komt dan jit de
measte minsken mear bi,
greate wearde fan molke<
foar de bern.
Nederlan en Dütsklan sitte jit mei it oer-
bliuwsel üt de Nazi-tiid, dat men de molke
earst foar in diel ófreammet foart de lju
se krije. Dizze healwize methoade yn in su
vellan as uzes, bliuwt mar trochgean, al hoe’t
de boeren hjir ek tsjin yngeaneen de
dokters net minder. Takomme jier is it al
tsien iier lyn, dat de oarloch nei de ein roun,
mar dit’ halde wy hjir mar oan as wie it de
natuerlikste saek fan de wrald. En sa rusket
dizze ünnatuerlike methoade fêst. Yn Inge
lan is men wizer, der wurdt likernóch 90%
fan de molke opdronken en hja dogge der
forstannich oan. Yn üs lan is it molkedrin-
ken ek gans tanomd, wy binne fan 140 min
gels komd op 196, mar Sweden en Nij-Sélan
bringe it op 216 Eter per ynwenner. Tige
ynteressant binne ek de sifers oer it bruken
fan büter en margarine. Dat it yn üs lan
hjirmei sterk de kant fan de margarine üt-
gien is, sil nimmen forwunderje. Wy wiene
al noait gjin greate bütersliners, ek foar de
oarloch net, mar tsjinwudlich is it yn man-
nich hüshalden sa, dat men net mear wit
hoe’t boerebüter smakket. Wy sakken fan 5.6
kg per ynwenner op 2.5 kg.
Mar it margarine-iten ha se üs wol forgoed
leard. Dat gie omheech fan 7.1 kg foar de
oarloch oant 18 kg yn 1952. As ik dan bi-
tink hoe’t wy as bern op in kear mei in
gratis-pakje Solo-margarine thüs kamen en
us Mem dat smoarge guod mei in fiis ge-
sicht yn it jiskefet goaide, dan is der yn dy
fyftich jier als gans foroare. Solo, Planta, Vi-
iglikheaen krige troch de
.1. Men forwachtet op dit
terrein grif jit mear. Yn Nij-Sélan bygelyks
is men al komd ta in gemiddeld fet fan
4.05 Der krije wy hjir wer klauwen mei,
hwant dy binne seis de Fryske boeren in reed
foar. As bysündertheit stiet hjirby, dat men
der foar 90 mei de masjine melkt, sadat
de freze, dat dit masjinale melken net gun-
stich wêze soe foar it fet, gjin steun fynt yn
de feiten. Giet men fierder nei, hwer’t al
dy molke bliuwt, dan wiist alles op in bet-,
tere posysje fan de suvel, hwant de konsump-
'molke freget yn de measte lannen al mear.
.llinnich de tinbifolke lannen, sa as Sweden
Nij-Sélan meitsje der in ütsündering op,
de
krije fan de
(inammen
wy hjirre, al mei men dan
fakentiids ek bilangryk heg,
dy prizen de oare kear jit ii
