r
re
LI
I?
kV]
1
GEVALLEN KOREASTRIJDEKS HERDACHT
^4
Martinytoer
blad
üs hjoed
to sizzen
Fan de
KRISKRAS
door Nederland
Verkeersongeluk kost
jongeman uit Itens
het leven
Dinsdag 15 Sept. 1953
No. 72
B o 1 s w o r d
Uitgave van Drukkerij Fa. A. J. OSINGA -
Streekblad voor West- en Zuidwest Friesland
JS
Hwat hat Gabe Skroar
49e Jaargang
Bolswarcls Nieuwsblad
DE TROONREDE
Friese taal in
Leden, der Staten-Generaal,
ontspanning.
Op Korea is intussen, na moeizame onder-
handellngen, een wapenstilstand bereikt,
waardoor althans de mogelijkheid tot her
stel van de vrede voor het zwaar geteister
de Koreaanse volk is geopend. Met diepe
dankbaarheid herdenk ik onze dappere vrij
willigers uit Nederland en Suriname, waar
van zovelen zijn gevallen in de strijd voor
de collectieve veiligheid.
de najaarsstormen de sluiting voltooid zal
zfln. Dit ware de schoonste beloning voor
de onvermoeide arbeid van velen.
Alle krachten worden ingespannen voor
Middenstand, Landbouw, Visserij.
Een nota over het middenstandsvraagstuk
zal U dit zittingsjaar bereiken. Op grond
van met het bedrijfsleven gevoerd overleg
heeft de Regering goede hoop, dat de door
haar gewenste verwezenlijking van de pu
bliekrechtelijke bedrijfsorganisatie op basis
van vrijwilligheid zal kunnen geschieden.
Op korte termijn zal zij naar aanleiding van
door de Sociaal Economische Raad uitge
brachte adviezen de instelling van een aan
tal bedrijfslichamen bevorderen.
Het vraagstuk van de bezitsvorming is in
studie, in samenwerking met de Commissie
Beizitsspreiding.
Het streven der Regering blijft gericht op
het scheppen van zodanige economische
voorwaarden, dat de landbouw en de vis
serij in stat worden gesteld de grootst mo
gelijke bijdrage aan de nationale welvaart
te leveren. Hiertoe bevordert zij krachtig
het landbouwonderwijs, de voorlichting en
het onderzoek.
Was in de jaren na de eerste wereldoorlog
de markt voor producten van de landbouw
en de visserij gunstig, thans moet met een
dalende tendens rekening worden gehou
den. Het streven naar verlaging van kost
prijzen en het voeren van een actief afzet-
beleid vormen dan ook nog meer dan te
voren een belangrijk onderdeel van de land
bouwpolitiek.
Maatregelen tot verbetering van de toe
stand in de zeevisserij zijn in voorbereiding.
biljochte as wurden net
wy stean dêryn sa goed
Aanzienlijk tekort.
Mede als gevolg van de uitgaven voor het
Rijk, voortvloeiend uit de stormramp, sluit
de begroting 1954 met een aanzienlijk te
kort. Het beeld van deze begroting, op
zich zelf genomen, is dan ook zeker niet
gunstig. De kosten van de rampschade zijn
echter uitgaven voor eenm&al, terwijl de
uitgaven voor herstel van de oorlogsscha
de binnen afzienbare tijd zullen verminde
ren. Rekening houdend met deze omstan
digheden en met de algemene financieel-
economische toestand van het land, acht
de Regering het verantwoord het complex
van ingediende belastingmaatregelen aan
te vullen met een wetsontwerp betreffende
de inkomsten en loonbelasting, waardoor
een geleidelijken verloop van de progressie
wordt verkregen. Dit zal een voelbare ver
mindering van de druk betekenen, in het
bijzonder ook voor de lagere inkomsten
klasse en de middengroepen.
Voorstellen zullen U bereiken In zake de
compensatie voor van overheidswege ge-
pensionneerden en voor degenen, die bij de
wet vastgestelde sociale uitkeringen ont
vangen. Daarbij zullen ook verschillende
vraagstukken, die met de kinderbijslag ver
band houden, een oplossing moeten vinden.
Het ligt in het voornemen der Regering
daarbij aan een relatief achterblijven van
de positie der grote gezinnen een eind te
doen komen.
Zij zal voorstellen indienen tot wijziging
van de Pensioenwet 1922 op punten, waar-?
over in het interim-rapport der desbetref
fende Staatscommissie is geadviseerd.
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Redactie en Administratie:
Marktstraat 13 Bolsward
Telefoon 451 (K 5157)
Voorstellen in de geest van het rapport
van de Commissie Achterstallige Betalin
gen zullen U bereiken.
Tenaanzien van de maatschappelijke moei
lijkheden, waarin een aantal Nederlanders
in Indonesië verkeren, worden maatrege
len voorbereid, welke tot een meer geco
ördineerd beleid kunnen lelden.
De in 1951 aangenomen vervoerswetten, die
het mogelijk maken krachtiger dan tot
dusver een goede vervoersvoorziening na
te streven, zullen spoedig tot een begin van
uitvoering komen.
De organisatie Bescherming Bevolking zal
in de loop van het aanstaande zittingsjaar
haar voltooiing naderen, mede dank zij de
gebleken bereidheid van velen zich vrijwil
lig hiervoor beschikbaar te stellen.
De Regering is voornemens een ontwerp-
Politiewet aanhangig te maken.
Zjj zal binnenkort haar standpunt bepalen
ten aanzien van de Friese taal in ’t rechts
verkeer.
Op het gebied der justitie zal, zowel bij de
wetgeving als daarbuiten, het beleid ge
richt blijven op vernieuwing en op aanpas
sing aan de maatschappelijke behoeften.
Het
Loor
Delft
Woningbouw.
Ter voorziening in het nog steeds nijpende
gebrek aan woningen bevordert de Rege
ring verwezenlijking van een bouwpro
gramma van 65000 woningen. Daarbij zal
zij bijzondere aandacht schenken aan de
bouw ter vervanging van de door de oorlog
en de watersnood verloren gegane huizen.
Het ligt in de bedoeling in dit zittings
jaar een ontwerp-Wbningwet en een ont-
werp-Ruimtewet in te dienen.
Abonnementsprijs
f 1.50 per kwartaal bij vooruitbetaling
Advertentieprijs: 12 cent per m.m.
Giro 87926
De „randstad:
süget de oare
ticnste reden
dat dêrre brea is
De watersnood.
Voor ons land zal 1953 in de herinnering
voortleven als het jaar van de watersnood,
die zoveel leed bracht en zoveel schade aan
richtte. Onafscheidelijk zal daarmede ech
ter verbonden blijven de heugenis aan het
ontroerend medeleven in binnen- en bui
tenland, aan de warme spontaniteit waar
mede hulp werd geboden en aan de be
toonde offervaardigheid.
Het Rampenfonds en het Rode Kruis heb
ben veel gedaan om de getroffenen tege
moet te komen.
De Regering vertrouwt, dat het wetsont
werp in zake de schaderegeling spoedig in
behandeling zal komen.
In de worsteling om een snel herstel van
de geteisterde waterkeringen en een spoe
dige drooglegging van de overstroomde
gronden te verwezenlijken zfln de beste tra
dities van ons volk gehandhaafd. Met
dankbaarheid kunnen wfl constateren, dat
thans de dflken op één uitzondering na ge
dicht zfln. Er bestaat goede hoop, dat vóór
De rode haan. Dezer dagen is een in 1769
gebouwde boerderfl te Drachten door het
vuur verwoest. De bewoner, de heer J. de
Vries, was sinds een jaar eigenaar van de
boerderfl.
Nederland overzee.
De Regering heeft aan de Landsregeringen
van Suriname en de Nederlandse Antillen
voorstellen gedaan om te komen tot her
vatting van het overleg over de nir’
rechtsorde in het Koninkrflk. Er is grond
Voor de verwachting, dat de besprekingen
spoedig kunnen aanvangen.
Maatregelen in het belang van de econo
mische, geestelijke en sociale verheffing
van de bevolking van Nleuw-Gulnea zullen
geleidelflk en in onderling verband worden
getroffen. Een belangrijke taak is wegge
legd voor Zending en Missie. Aan de mo
gelijkheden voor een toekomstige politieke
ontwikkeling zal de Regering bij voortdu
ring aandacht schenken.
De reeds op verschillend gebied aangevan
gen exploratie-werkzaamheden ter bevor
dering van de economische openlegging
van het land zullen voortgang hebben. In
het bijzonder is de aandacht gericht op ver
betering en uitbreiding van de landbouw
voor eigen voorziening, naast winning van
exportproducten. De Regering zal, waar
zulks in het belang is van het land, parti
culier initiatief aanmoedigen en steunen.
Buitenlands betalingsverkeer.
De wflziging ten goede, die reeds eerder
in het buitenlands betalingsverkeer was
opgetreden, zette zich voort.
De goud -en deviezenreserve nam gestadig
toe. Dientengevolge was het mogelflk en
kele verzachtende maatregelen ten aanzien
van het deviezenbeledd te treffen. De Re
gering gaat na of verdere verruiming mo
gelflk is. Productie en werkgelegenheid
liggen op een hoog niveau. De hulp, die ons
land in de jaren 1949 tot en met 1952 van
de Verenigde Staten van Amerika ontving,
en die tot het economisch herstel in zo
belangrflke mate heeft bflgedragen, kon
worden beëindigd.
Het behoud van het verkregen evenwicht
en de voortzetting van de normale groei
der economische bedrijvigheid eisen bfl
voortduring aandacht. De sterke toeneming
van onze bevolking maakt het nodig de
totstandkoming van nieuwe en de uitbrel-
Onderwfls.
Ten aanzien van het televisiebeleid hoopt
de Regering binnenkort haar plannen aan
de Staten-Generaal voor te leggen. Tfldens
de overgangsperiode, aanvangende op 1 Oc
tober 1953, zullen de televisle-uitzendingen
met steun van de overheid voortgang vin
den.
Op het gebied van het onderwfls zal veel
van uw werkkracht worden gevergd, met
name door de wetsontwerpen op het kleu
teronderwijs, het voorbereidend hoger on
derwfls en het hoger onderwfls. Daarnaast
bullen U wetsvoorstellen tot wflziging der
regelingen voor school- en collegegelden
en voor het toekennen van studiebeurzen
Der is gjln greater kwea as de oergunst,
dy’t oars neat is as in bamende
sykte fan ’e geast.
bereiken, terwfll een ontwerp tot wflziging
van de nflverheidsonderwflswet in voorbe
reiding is. Ook overigens zal grote aan
dacht vereist zfln voor de geestelijke en
lichamelflke vorming van de jeugd in en
buiten schoolverband. Daarnaast hoopt de
Regering door een krachtige steun aan de
wetenschap en door de bevordering en
spreiding van de kunst bfl te dragen tot
de versteviging van de geestelijke waarden
van ons volk.
In het komende jaar wacht U een veelom
vattende arbeid, met grote verantwoorde
lijkheid voor de te nemen beslissingen. Mo
ge de wetenschap bfl te dragen aan voor
de toekomst van ons volk belangrijke be
sluiten U in uw werk stimuleren.
Dat God U wflsheld en sterkte moge
schenken om Uw taak te verrichten als
goede vertegenwoordigers des volks! Met
deze bede verklaar ik de zitting van de
Staten-Generaal voor geopend.
de ontwikkeling van de Internationale toe-
®t!n,d’_die,Wk V°°r OnS VOUl Va“ Z° het“he'rstël der getroffen gYbieden,’ ook”öp
het gebied van landbouw en wederopbouw.
Tevens is het oog gericht op de noodza
kelijkheid om voor de toekomst grotere
Buitenlands beleid bestendigd. Spoedig wetsontwerp schaderegeling
watersnood. Dflken op één na dicht. Toename goud- en zilver-
reserve. Bouwprogramma van 65000 woningen,
het rechtsverkeer. Aanzienlijk begrotingstekort.
Loonpolitiek, enz.
De Regering overweegt of wijzigingen in
het systeem of in de organisatie van de
tot dusver gevolgde loonpolitiek gewenst
zfln. Hlerbfl zfln het werkgelegenheids-as-
pect en het behoud van de arbeidsvrede, die
tot dusver zo voorbeeldig gehandhaafd
bleef, van Veel belang.
De uitvoering van de werkloosheidswet, de
ziektewet en de kinderbijslagwet door de
bedrijfsverenigingen verloopt in het alge
meen bevredigend. In overweging is thans
een voorstel om ook de land- en tulnbouw-
ongevallenverzakering ter uitvoering aan
de bedrijfsverenigingen over te dragen.
De indiening van een wetsontwerp tot het
verbod van arbeid In de industrie voor 14-
jarlge meisjes is te verwachten.
De gezondheidstoestand van ons volk blflft
zich gunstig ontwikkelen. De over het ge-
publiceerdb voorontwerp-Ziekenfondswet
ontvangen adviezen hebben de noodzaak
aangetoond dit ontwerp nader in beschou
wing te nemen.
De verbreding en verdieping van het maat
schappelijk werk, gericht op individu en
gezin, zal de Regering zoveel mogelflk be
vorderen.
Bflzondere aandacht zal zij besteden aan
die gebieden in Nederland, waar achter
stand aanwezig is op maatschappelijk, cul
tureel en hygiënisch terrein.
Buitenland.
Het beleid der Regering richt zich onver
minderd op de voortzetting der interna
tionale samenwerking, zowel in de Ver
enigde Naties als in Atlantisch en (Euro
pees verband.
Binnen ’t kader van de Noord-Atlantische
Verdragsorganisatie gaat de opbouw der
defensie regelmatig voort.
Economische Integratie ziet de Regering
als een van de voornaamste doelstellingen
bij de vorming ener Europese Gemeenschap
Desbetreffende voorstellen harerzijds zul
len met andere belangrijke vraagstukken,
Welke aan de vorming van een dergelflke
gemeenschap verbonden zfln, onderwerp
Uitmaken van het op gang zflnd overleg
tussen de Regeringen, waarvoor de arbeid
der Assemblée ad hoe een waardevolle bfl-
drage heeft geleverd. I ding van bestaande welvaartsbronnen met
In West-Europa Is nauwe samenwerking kracht te piflven bevorderen. De aanhangi-
noodzakelflk, ook met landen, die niet deel- ge voorstellen in zake verlaging van de
nemen aan de integratiepoglngen. De Or- belastingdruk op het bedrijfsleven zullen
ganlsatie voor Europese Economische Sa
menwerking en andere Intergouvernemen
tele organisaties benevens de Raad van
Europa blijven dan ook van groot belang.
Overleg tussen de Regeringen der Benelux-
landen heeft geleid tot overeenstemming
omtrent tfldelflke maatregelen ter vermin
dering van gerezen moeilijkheden. Nauwe
re coördinatie van het Interene en externe
economisch beleid zal daarop moeten vol
gen.
Totstandkoming van de voorgestelde inter
parlementaire adviesraad zal een wezen
lijke stimulans kunnen zfln voor de groei
der Benelux-gedachte In de drie landen.
Wetsontwerpen, betrekking hebbende op
de beoogde regelingen, zullen U spoedig
bereiken.
Het Regeringsbeleid blflft gericht op het
onderhouden van goede betrekkingen met
Indonesië en het zoveel mogelflk verbete
ren dier betrekkingen.
belastingdruk op het bedrijfsleven zullen
daartoe kunnen bijdragen.
Onmisbare voorwaarde voor een blflvend
gunstige ontwikkeling is een verdere ver
groting van de export en een zo ruim en
vrfl mogelflk internationaal handels- en be
talingsverkeer. De Regering Is voortdurend
bedacht op het stimuleren en steunen van
maatregelen in die richting. Het ligt in
het voornemen op korte termfln een ont
werp van wet houdende regelen omtrent
de economische mededinging bfl de Staten-
Generaal aanhangig te maken ter vervan
ging van het op dit gebied nog steeds gel
dende bezettingsrecht.
Op de Rflksstraatweg tussen Deersum en
Rauwerd is Donderdagavond omstreeks 6
uur een personenauto uit Wommels in aan
raking gekomen met een auto van Vroom
en Dreesman en daarna tegen de bomen
gereden.
De 55-jarige M. Winselaar uit Wommels
en de 21-jarige W. Wynla, beiden in dienst
van firma Hommema te Wommels (een
firma in bliksemafleiders) zfln daarbfl
ernstig gewond geraakt en overgebracht
naar het St. Antoniuszlekenhuis te Sneek.
De heer Wynia is in de loop van de volgen
de dag helaas aan de verwondingen over
leden, de heer Winselaar uit Wommels
maakt het redelflk goed.
De auto uit Wommels, die in de richting
van Sneek reed, is tfldens een hevige re
genbui met de zflkant in aanraking geko
men met een wagen van V. en D., die in
tegengestelde richting reed en juist een
motorrflder aan het inhalen was. De auto
reed daarna tegen de bomen met boven
genoemd noodlottig gevolg.
Naar de toedracht stelt de politie een on
derzoek in.
Konflnenziekte al in ons land. Wat velen
in Nederland met angst hebben verwacht,
is gebeurd: de konflnenziekte, myxoma-
tose, 1st hier vla Frankrflk en België door
gedrongen; in de konflnenstapel van een
sportfokker te Noordwflk zfln gevallen aan
getoond en ongeveer twee dozfln dieren
moesten worden afgemaakt. Raadselachtig
is nog, hoe de besmetting in de welver
zorgde en goed geïsoleerde stapel is ge
komen. Ook waren er reeds gevallen op
Walcheren en bfl Doetincheni, in Limburg
zelfs onder wilde konflnen.
Alphen koopt Aflfauna NIET. In tegen
stelling tot hetgeen na de geheime zitting
van vflf en een half uur werd meegedeeld,
namelflk, dat de grootst mogelflke meer
derheid van de raad zich voor het behoud
van Avifauna had uitgesproken, heeft bur
gemeester Witschey thans verklaard, dat
de voorgenomen koop van het vogelpark
door de gemeente niet doorgaat.
Negen vrouwen in Tweede Kamer.
Tweede Kamerlid, de heer D. de
(PvdA), die tot burgemeester van
is benoemd, heeft thans zfln ontslag als
Tweede Kamerlid genomen. Zfln plaats zal
worden ingenomen door mevr. Heroma
Meilink uit Amsterdam. Het aantal vrou-
welflke Kamerleden stflgt daardoor van 8
op 9.
K.L.M. mag op Ceylon landen. De Neder
landse luchtvaartdelegatle, die zich op ’t
ogenblik in Ceylon bevindt, heeft voor de
K.L.M. het recht verworven om tfldens de
nieuwe wekelflkse dienst Amsterdam
BangkokDjakarta op Ceylon tussenlan
dingen te maken en passagiers en vracht
aan boord te nemen.
Bevredigend beeld. In 1952 hebben de
staatsmflnen in Limburg 7% millioen ton
steenkool gedolven. De helft werd aan der
den verkocht, terwfll de andere helft in
cokesfabrieken, centrales en het stlkstof-
blndingsbedrflf is veredeld. De totale om
zet beliep 431 millioen gulden, waarvan
33 pet. werd verkregen uit export.
Man verborg meisje. Een 18-jarig meisje,
dat op 30 Aug. uit de Rekkense Inrich
tingen is ontvlucht, werd in Haarlem op
gespoord. De vader van haar zwager, de
46-jarige J. P. de L., hield haar in zfln
woning verborgen. De man is aangehou
den.
betekenis is.
Nog valt niet te zeggen of de wijzigingen,
die zich in het afgelopen jaar hebben voor- i
leide“ tOt werkelöke veiligheid të verzekeren.
j De ramp stelt hoge eisen aan de schatkist
en heeft verschillende takken van de agra-
I rische productie ernstig getroffen. De wijze
waarop de schok is opgevangen getuigt
echter van de economische weerstands
kracht, waarover ons volk thans weer be
schikt.
Met gespannen aandacht volgen wfl allen
nJ aw. n «.nl 1. .vnrm ttttttT TT
jit fierder fan it sintrom fan it lan óflizze
as wy, hja hawwe der better de slach fan
foarut to buorkjen.
Hündert jier lyn sieten beide provinsjes om
de 60 hinne mei har bifolking, nou sitte wy
op 145 en Grins sit al boppe de 200. Op
dit. stuit is it tal minsken yn de provinsje
Grins al like great of greater as yn Frisian,
wylst Fryslan oardelkear sa great is as Grins.
Dizze tastan is om folie reden nuodlik,
hwant mannich ding giet by it tai en man-
nich .rekken bistiet üt sifers. Dêrom meije
wy hjir wol dübeld wiis wêze mei de ünder-
nimmingen, dy’t hjir yn Fryslan oan in fiks
tal minsken wurk en brea jowe. En dizze
moat men sykje op it terrein fan de yndu-
stry. Sokke lju as de Halbertsma’s yn Grou,
de Nooitgedagten yn Drylst en de Miedema’s
yn Winsum, dêr hat Fryslan in bulte oan to
tankjen. Ik neam mar in pear foar de han
wei op. En as dizze moanne de Firma D. E.
har twahündertjierrich bistean fiert, dan is
dit net allinnich foar dy saek en har perso-
niel, mar foar de hiele Jouwer in bilangryk
feit. Fryslan kin sokke ündernimmingen,
hwer’t seishündert minsken har brea winne,
net genóch weardearje. Ik wit fan tichteby,
hoe faek de fraech al under eagen sjoen is
om dizze ündernimming en safolle oaren nei
mear sintrale plakken oer to bringen. Dat dit
net bard is, komt omt de lieding harren mei
sokke sterke bannen oan Fryslan forboun
wit, dat hja net los wolle. Har woartels lizze
sa djip yn dizze groun en dizze minsken,
dat hja hjir bliuwe. Sjoch, dat hat üs alle-
gearre ek hwat to sizzen. Hoefolle bikwame
minsken. Friezen op en üt, reitsje wy net
kwyt. Hja wiene hjir thus en hja woene hjir
it alderleafste bliuwe, mar de breakwestje
de takomst fan de bern en mear sokke wicn-
tige redens skuorre har hjir wei. Ik sil se net
hurd falie, mar wol bin ik fan herten bliid
as it Fryske skipke, dat sa muoisum wrakse-
let tsjin it ekonomyske tij, matroazen
hat, dy’t foar „better and wirse” har libben
forbine mei aldfaers groun. En oan ’e oare
kant moat dizze sitewaesje us oantrune om
it uterste to dwaen foar de bisteanskwesje yn
Fryslan. Fryslan sit yn ’e stoarm fan de bi-
steanskwestje. En by stoarmwaer wurdt lak-
sens en sleauwens, hwer’t men it ek sjocht,
in dübelswier tokoart. Hjir hearre de wan
ten üt. Tj. de J.
Der binr gebieten hwer’t de eko
nomyske aloan minsken oanlüke.
Soms yn in tempo, dat hja ’t hast net by-
halde kinne. Binammen nei in oarloch, as
de saek in jiermannich stil stien hat, kin
men dêr sa hurd net bouwe of der bliuwt
flecht op ’e koai. Hwa’t de léste tiden yn
Hollan west is, bygelyks yn ’e buert fan
Velzen-Ymuiden, dy sjocht hiele strjitkom-
pleksen forrizen, fabryk nei fabryk delsetten
en it liket, dat er nea gjin ein wer oan kom-
me sil.
Wylst it bifolkingssifer fan Fryslan jit altyd
ünder de 150 bliuwt, giet it dêrre mei spron
gen foarüt. Noard-Hollan sit al op 725 en
Süd-Hollan rint ticht nei de 900. Yn 1946
wie it sifer yn Fryslan 132 (nou 145) en
yn Noard-Hollan 604; Süd-Hollan hie doe
738. Dit lit sjen, dat er tsien kear safolle
minsken bykomd binne yn dy provinsjes as
yn uzes. Men kin it ek noch oars sizze. Yn
dizze acht jier binne, allinnich yn Süd-Hol
lan, likefolle minsken derby komd as yn
totael yn Fryslan wenje. Mei oare wurden,
der is in provinsje, hwat tal minsken oan-
giet, bykomd. En dat yn in pear iier! Bi-
sjocht men de feiten fan tichteby, aan blykt
it slimmer to wêzen, hwant om’t men mei it
bouwen dêr, lang ende lang net oan de
fraech foldwaen kin, wurde jit hiel hwat
minsken tsjinhalden. Komme der yn dy
kontreijen mear huzen, dan giet de binnen-
lanske emigraesje jit hutder.
Holland” groeit en groeit en
provinsjes leech. En de wich-
fan dit nuodlik forskynsel is,
en hjir net genóch. Men
kin sizze, gelokkich, dat dêrre safolle min
sken hinne kinne, hwant hjir kin wy harren
dochs net halde. Mar dan komt men ivich
en erflik wer werom by de frage: hwerom
net? Binne de minsken dêrre safolle yntel-
ligenter, bitüfter as hjirre? Ik leau wol yn
bipaelde opsichten. Hja binne handiger, hja
title net sa swier, hja hawwe mear gefoel fan
eigenwearde, hja binne goede keaplju, men
kin dat grif tajaen. Mar it opmerkfike is, dat
mannich bidriuw dêrre, yn syn bilangrykste
funksjes, Grinzers of Friezen oansteld hat.
Men fynt dy dêrre rounom. Soms is it sa, dat
men aide kunde oantreft, dy’t hjirre net
rjocht meidwaen koene, mar yn Hollan in
bést stik brea fortsjinje. Lêstendeis wie ik
mei in ploechje learlingen op ekskursje yn
Amsterdam en yn in drok restaurant waerd
ik oansprutsen troch de eigner fan dizze
saek en seach ik ta myn forbazing dat in in
bakker wie, dy’t it hjir to Boalsert mar
skraechwurk slagje woe om de saek geande
to halden. In oar hat in bloeijende sigare-
fabryk yn Braban en ik wit noch skoan dat
hy hjir in sigarewinkeltsje hie, dat net woe
en oer ’e kop gyng.
Dat it oan de minsken lizze soe, dêr kin ik
gjin reden foar fine. De lju hjir hawwe
dingen tsjin, mar ek dingen foar en troch
’en bank sjoch ik gjin reden om har mear
mar ek net minder to achtsjen as yn oare
plakken. En dochs sit it hjir fêst en wol
der mar gjin skot yn komme. Dat is de léste
ieu in stielen wet. Ik lit hjir noch efkes de
sifers sprekke. Fan 1853 oant 1953 wie de
taname per Jier noch gjin persint. De sta-
tistyk jowt foar de 5-jierrige perioades oan,
dat de taname yn dizze hündert jier wie as
folget: 0.8 oant 1855; 0.7 oant I860; 1.1
oant 1865; 0.5 oant 1870; 1.1 oant 1875;
1.1 oant 1880; 0.1 oant 1885; 0.1 oant
1890; 0.2 oan 1895; 0.2 oant 1900; 0.8 oant
1905; 0.4 oant 1910; 0.8 oant 1915; 0.3-
oant 1920; 0.9 oant 1925 en doe oant
1930 alhiel neat. Oant 1935 wie it 0.8 en
oant. 1940 ta 0.6. Yn de oarloch hiene wy
hjir g^ns mei-iters en doe wie it oant 1945
ta 1.2, mar oant 1950 sakke it ta 0.6 en de
léste jierren is it mar 0.1. Yn dizze list fan
droege sifers sjocht men de hiele site
waesje sa skerp biljochte as wurden net
dwaen kinne. Én wy stean dêryn sa goed as
allinne, Hwant üs kammeraet, Grins, mei
