1*1
I
l
PARIJS: SLEUTEL VOOR EUROPESE
DEFENSIEGEMEENSCHAP
EERSTE KAMER AANVAARDT
GRENSWIJZIGING UTRECHT
Hwat hat Gabe Skroar
Dl Westelijke samenwerking in Zuid-
Europa en de Middellandse Zee zal op
een harde proef worden gesteld als het
bericht juist blijkt te zijn, dat de Weste
lijke Grote Drie hebben besloten de
Triëst-kwestie zo op te lossen, dat Italië
de A-zöne, d. w. z. stad en haven krijgt
en Zuid-Slavië de B-zóne, die reeds door
dat land was bezet. Het is inderdaad de
enige realistische oplossing, zoals het be
richt zegt, maar in 1948 was Triëst met de
gehele omgeving aan Italië beloofd, toen
was Zuid-Slavië wel is waar nog niet in
het Westelijke kamp, maar dat argument
zal de ontstemming bij de beslissing der
Italianen niet wegnemen. En we geven
geen duit voor het leven van het kabinet-
Pella als dat zich bij de beslissing der
Grote Drie zonder meer zou neerleggen.
Dl Turken zijn door het afwijzen van
deze eis door Egypte teleurgesteld,
anderzijds is hun land voor de verdediging
der Westelijke belangen in het Midden
oosten nu nog belangrijker geworden. Het
is dan ook geen wonder, dat het deze week
met Brazilië en Nieuw Zeeland tot lid van
de Veiligheidsraad voor 2 jaar werd geko
zen. Turkije neemt de z.g. Oost-Europese
zetel van Griekenland in. Het communis
tisch blok had Polen candidaat gesteld en
er waren heel wat stemmingen voor nodig
voor Turkije de vereiste tweederde meer
derheid kreeg, doch dat lukte toen de
stemmen van een aantal Aziatische sta
ten op Turkije overgingen.
MM
49e Jaargang
Vrijdag 9 October 1953
No. 79
Streekblad voor West- en Zuidwest Friesland
- Bolsward
Uitgave van Drukkerij Fa. A. J. OSINGA
Buitenlands Overzicht
üs hjoed
to sizzen
Rusland heeft de waterstofbom
Geen duit voor kabinet Pella
Parlement wacht drukke tijd
Moskou
in ander
ei Harm
Kinderschoen
■ni
ch wach-
n, hoor,"
„Ruimte
zou vin-
i op het
irkassen,
oke kan
i
De automerk
Twee kidnappers
vermoordden 6-jarig
jongetje
Churchill wil naar
Bolswanls Nieuwsblad
KAMEROVERZICHT
PYT.
eindstem-
Enfin,
rdde de
s op rus-
imschotfl
’olgd.
Red.
Abonnementsprijs
f 1.50 per kwartaal bij vooruitbetaling
Advertentieprijs: 12 cent per m.m.
Giro 87926
de Sne
lt genoe-
st zwaar
loeg dan
Wjj wa-
de Ned.
rman te
>e proef-
skerk te
>emd als
.aat voor
Couperus
In komt,
grapte
ende be-
drinken,
iga naar
mde aan
jen paar
s er be-
t Greets
het zie-
ging het
door van
drie leden
V.N.-troepen en Zuid-Korea enerzyds en
India anderzijds wat betreft het schieten
door troepen van India op anti-communis-
tische Noordelijke krijgsgevangenen, die
wilden uitbreken, is het bijna onmogelijk
een oordeel te vellen, daar men de omstan
digheden waaronder alles zich heeft afge
speeld, niet kent. Maar het is een zeer be-
treürenswaardig geschil, dat een nieuwe
bijdrage vormt aan het pessimisme, dat
omtrent de gehele Korea-kwestie bestaat.
To Boalsert bliek dy automerk
Ring in to hege dream;
De hannelsgeast bleau net sa flot,
Der drige har itselde lot.
As Jona’s wünderbeam.
It jild dat roun is,
By 'n fanke dat soun is,
Is in skat, dy’t meestal foun is,
Foardat er yn ’e groun is.
der Chr.
benoemd
ofd) aar.
oor L.O.
Rotter-
A. Boot-
huis; J.
a, Itens;
aan de
slsward)
Zeisen.
suse aan
te Gro
te Wit-
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Redactie en Administratie:
Marktstraat 13 - Bolsward
Telefoon 451 (K 5157)
bereiken en volgens de laatste berichten
zouden de Grote Drie zelfs overwegen in
hun antwoord aan Moskou op de Russische
nota inzake de Lugano-conferentie het idee
van een dergelijk non-agressiepact op te
nemen. Die conferentie zou immers volgens
het Westen de hereniging van Duitsland
tot onderwerp moeten hebben en dat is
by uitstek een probleem, waaraan de kwes
tie der non-agressie kan worden verbon
den.
De Amerikaanse, Engelse en Franse, diplomaten overleggen thans over
het antwoord dat gegeven moet worden op de Russische nota inzake
de uitnodiging van het Westen voor een ontmoeting der vier ministers
van buitenlandse zaken te Lugano. Men weet dat de Russen, al wezen
ze de uitnodiging niet af, voor zo’n ontmoeting onaannemelijke voor
waarden stelden. De indruk werd gewekt, dat de Russen het overleg
op de lange baan wilden schuiven. Volgens sonupige commentatoren
omdat er zowel in Rusland zelf als in de satellietstaten thans zoveel
binnenlandse moeilijkheden zijn, dat Moskou op zo’n conferentie geen
sterke positie zou innemen en het er niet aan beslissingen zou kunnen
meewerken, welke tot vérgaande consekwenties in de verhouding tot
het Westen zouden kunnen leiden.
Churchill overweegt zich naar Moskou te
begeven, indien zijn pogingen om een ont
moeting van de staatsleiders der Grote Vier
(Amerika, Rusland, Engeland en Frank
rijk) gedaan te krijgen wederom op niets
uitlopen, aldus verneemt het Britse pers
bureau Reuter van hoge diplomatieke zijde
te Londen.
In dit geval zou Churchill een ontmoeting
onder vier ogen met Malenkov wensen, ho
pend door een persoonlijk gesprek met de
Russische premier verlichting van de in
ternationale spanning tot stand te kun
nen brengen. Zijn plan, een samenspraak
der Grote Vier tot stand te brengen blijft
zijn voornaamste doel.
To Boalsert kaem in automerk,
Op Tongersdeitojoun.
It stedsbistjür tocht, bliid tomük,
Neist dat dy frjemdelingen loek’
Dan koe der leaf oan woun.
To Boalsert slommet de automerk
Al leit hja roerleas stil;
Der is noch nearne in deadsklok heard,
De hoop bliuwt dat hja ier of let,
Wer fris üntweitsje sil.
To Boalsert gong 't de automerk
Earst aerdich foar de wyn;
Der stride nachts in sé fan Ijocht,
Der waerd drok bean en knap forkoft,
Hwat nijs fait der meast yn.
To Boalsert sei men: de automerk
Giet elk jier efterüt.
It stedsbistjür nei lang birie
Fielde algemien: It béste wie
Dat wy de merk mar slüt’.
TN Brits- Guyana, grenzend aan ons Suri-
name, heeft zich heftig verzet tegen het
Engelse bewind geopenbaard. Het gaat uit
van de vooruitstrevende Volkspartij, die
de meerderheid in het Huis van Afgevaar
digden heeft en onder zijn leden commu
nisten telt. Deze party eist volkomen on
afhankelijkheid van het land en om dat
doel te bereiken sticht ze onrust in de be
drijven enz.
De Engelsen hebben er versterkingen heen
moeten zenden, wellicht zullen ze krach
tig moeten optreden, maar ze moeten dat
ook uiterst voorzichtig doen, daar de om
liggende Midden- en Zuid-Amerikaanse
staten anders moord en brand over „En
gels kolonialisme” zullen schreeuwen. Het
is niet onmogelyk, dat de Engelsen het al
gemeen kiesrecht, dat kort geleden is in
gevoerd en heeft geleid tot een communis
tische meerderheid in het huis van afge
vaardigden, weer zullen intrekken of op
schorten.
MJOLGENS anderen zou Rusland het hou-
den ener conferentie op de lange baan
schuiven, omdat Moskou dit de beste poli
tiek jegens het aarzelende Frankrijk acht.
In Parijs ligt immers de sleutel voor de
Europese Defensiegemeenschap, nu de zaak
in West-Duitsland in kannen en kruiken
lykt, omdat dr Adenauer daar de steun
van de parlementsleden van de Vluchte
lingenparty voor de E.D.G.-overeenkomst
kreeg toegezegd en voor dit verdrag dus
een tweederde meerderheid in de Bondsdag
verzekerd is. In Frankrijk is de toestand
geheel anders. Er zijn groepen in het par
lement, welke de Europese Defensie Ge
meenschap willen accepteren als West-
Duitsland over de brug komt inzake het
Saargebied, andere groepen willen de E.
D. G. niet, zolang niet absoluut vaststaat,
dat er met Rusland geen overeenkomst is
te treffen en voor hen is de Russische tac
tiek bedoeld de beslissing over het houden
ener conferentie zolang mogelijk uit te
stellen. Nog weer andere groepen Franse
parlementsleden en zij vinden steun bij
een machtig man als maarschalk Juin
willen de E. D. G.-overeenkomst nog ver
der verzwakken door de deelnemende le
gers zoveel mogelijk onder nationaal ge
zag te laten.
En ten slotte is er een zeer aanzienlijk
aantal Franse parlementsleden, onder wie
ook de communistische, maar deze lang
niet alleen, die helemaal geen E. D. G.
willen. Zij hebben zelfs een comité ge
vormd, dat ook onder de parlementsleden
van andere partner-landen ageert met de
bedoeling een Europees comité tegen de
Europese defensie-gemeenschap te vormen.
achten de
•VtOORTS is er, nu Rusland ook over de
waterstofbom blijkt te beschikken, on
tegenzeggelijk een groeiende stroming in
Amerika, welke van een neiging tot een
compromis met Rusland blijk geeft. Maar
hoe dit dan ook zij, men tracht in Amerika
nieuwe wegen om Rusland te naderen, te
zoeken en ontmoet daarop dan weer de
Engelsen, die dat reeds lang trachten te
doen. Zoals bekend drong Churchill reeds
in Mei aan op een ontmoeting met Rus
land op het hoogste niveau en heeft hij ook
het denkbeeld geopperd dat men Rusland,
dat vrees zou koesteren voor Westerse
agressie, één of meer non-agressie-pacten
zou aanbieden. Nu Eden in Londen, na zijn
langdurige ziekte, aan buitenlandse zaken
is teruggekeerd, zou de Engelse regering
dit denkbeeld verder willen uitwerken.
Ook de bovengenoemde leider der Ameri
kaanse democraten, Stevenson, meent dat
men met wederzijdse non-agressie-garanties
in West-Europa misschien iets zou kunnen
om het ontwerp nog te wijzigen, zodat men
moet aannemen of verwerpen.
Minister Beel had het dus vrij gemakke
lijk. Zijn enige tegenstander in dit debat
was de heer Reyers (c.h.). Maar dat be
tekende niet, dat de hele Kamer nu
enthousiast was voor de gemeenschapsraad
die te Zuilen wordt ingesteld. Het waren
alleen maar de heren Teulings (kvp) en In
’t Veld (arb.), die deze proef wel eens wil
den nemen. De heer v. Walsum (arb.)
stond er niet geestdriftig tegenover. Net
zomin als de heren Tjalma (ar), de Vos
van Steénwijk (vvd), Sassen (kvp) en
Brandenburg (cpn). Maar goed, de proef
wordt genomen. En Minister Beel vraagt
zich ook af wat er van terecht zal komen.
Dat er tijdens dit debat geen nieuwe ar
gumenten naar voren te brengen waren,
zal niemand verwonderen. De schriftelijke
voorbereiding heeft enige jaren geduurd en
de Tweede Kamer is tijdens de mondelinge
behandeling ook niet kort van stof ge
weest. De problemen war&n dus wel be
keken. Vandaar dit debat zonder enige op
winding. Althans niet bij de Kamerleden.
Slechts de vele Utrechtse ambtenaren, die
de tribune bevolkten, staken na afloop hun
enthousiasme niet onder stoelen en ban
ken. Na een annexatiestrijd van meer dan
40 jaar, heeft deze stad het pleit gewon
nen en is zij vergroot met 2900 ha.
In een haastig gedolven graf in St. Joseph,
90 kilometer ten Noorden van Kanses City
is het lijkje gevonden van Bobby Green-
lease, het 6-jarige zoontje van de Ameri
kaanse millionnair Greenlease, dat tien da
gen geleden werd ontvoerd. Tevergeefs
hebben zijn ouders het losgeld van 600.000
dollar (ruim 2% millioen gulden) aan de
onderwereldfiguren doen uitbetalen.
Twee personen zijn reeds in arrest: de 37-
jarige Carl Austin Hall, die heeft bekend,
het knaapje met een schot om het leven
te hebben gebracht en de 41-jarige vrouw
Bonnie Brown Heady. Beiden hebben ver
klaard, dat een zekere Thomas John Ivfarhs
(37 jaar) medeplichtig is. Twee jaar ge
leden verliet deze de gevangenis van Mis
souri, waar hij was opgesloten wegens een
vergrijp tegen een minderjarig kind.
Na een debat van enkele uren heeft ook de
Eerste Kamer de grenswijziging van de
gemeente Utrecht aanvaard. Deze kwes
tie, die in de Tweede Kamer zoveel stof
heeft doen opwaaien, werd nu behandeld in
de rustige en zakelijke sfeer, die aan onze
Senaat identiek is. Annexaties vallen altyd
wel mee, zo redeneerden bijna alle spre
kers. De oppositie verstomt op het mo
ment, dat de strijd beslecht is. En de erva
ring heeft niet zelden geleerd, dat de
nieuw gevormde gemeente in staat is om
weer een eigen gemeentelijk leven te lei
den. Anders gezegd: de Eerste Kamerleden
stonden op het overbekende standpunt, dat
de soep niet zo heet wordt gegeten als zij
wordt opgediend. De oppositie durfde men
wel aan.
Dat bleek overduidelijk uit de
ming.
Zonder hoofdelijke stemming
wetsontwerp onder de hamer
Voorzitter Jonkman. Slechts
vroegen aantekening, dat zij geacht wens
ten te worden te hebben tegengestemd; n.l.
de heren Reyers, Gerritson en Vixseboxse.
Alle drie lid van de c.h.-fractie.
De bezwaren die zij hadden levenskrach
tige randgemeenten worden opgeheven en
te veel agrarisch gebied wordt aan zyn be
stemming onttrokken werden door de
andere fracties ook wel gedeeld. Maar als
men staat voor de vraag of Utrecht in zijn
te nauwe jasje kan blijven rondlopen of dat
hem een ruimer colbert moet worden aan
gemeten, dan is de keuze niet zo moeilijk.
Vooral niet als men geen mogelijkheid heeft
TTOEWEL het dus allerminst zeker is dat
de E. D. G. er zal komen, omdat Frank
rijk een spaak in het wiel kan steken en
juist deze Europese Defensie Gemeenschap
in het verleden steeds in het Westen is
aangeprezen als de toetssteen voor de mili
taire kracht van het Westen in Europa, is
het merkwaardig, dat juist thans uit Ame
rika stemmen, en zeer belangrijke, komen
die verkondigen dat de kracht der Weste
lijke allianti tegen het communisme thans
reeds op een zodang peil is gekomen, dat
onderhandelingen met de communisten
misschien resultaten zouden kunnen ople
veren. Acheson, de voormalige minister
van buitenlandse zaken in de regering
Truman, heeft deze stelling dezer dagen
verkondigd en zowel ex-president Truman
zelf, als Adlai Stevenson, de leider der
Amerikaanse democraten, schynt het met
hem eens te zijn. Misschien is de binnen
landse politiek niet vreemd aan deze uit
latingen, want de democraten zijn de cam
pagne voor de Congresverkiezingen in 1954
begonnen en verwijten president Eisenho
wer en de republikeinen, ook, dat ze zo
weinig positief in hun buitenlandse poli
tiek zijn.
een belangrijke dag. Dan vergaderen n.l.
in Den Haag de Ministers van Buitenland
se Zaken van Klein Europa over de vraag
hoe de toekomstige Europese Regering en
het toekomstige Europese Parlement er
moeten uitzien.
Hoge ambtenaren hebben zich gedurende
de afgelopen dagen in Rome daarmee bezig
gehouden. Men is niet tot overeenstem
ming gekomen. Nederland houdt zeer te
recht vast aan het standpunt, dat de poli
tieke integratie moet samengaan met de
economische. Dat is ons levensbelang. En
daar hangt ook van af hoe de Europese
Regering er moet uitzien. Moet zij alleen
maar een overkoepeling zijn van de K.S.G.
en de E.D.G. of ook van andere sectoren?
Zo niet als men de economische inte
gratie er niet bij betrekt heeft een
Europees politiek gezag dan wel enig nut?
Wij geloven dan van niet. En het schijnt
dat de Regering er ook zo ver denkt.
Men is het in Rome over de economische
integratie niet eens geworden. Nederland
zal nu positie moeten kiezen: volhouden
of toegeven. Dat is een vraag, die voor de
verdergaande integratie van Europa van
het grootste belang kan zijn en die de Re
gering en misschien ook het Parlement
zullen moeten oplossen. Een vraag van de
eerste orde, waarover we de komende we
ken zeker nog het nodige zullen vernemen.
Waarschijnlijk zult U, geachte lezer-
(es), dit blad met enige verbazing
in handen nemen. Heeft het „bleek
neusje” (zo werd de goede oude
Bolswarder wel eens smalend ge
noemd) nu ineens haar volle kleur
teruggekregen? Is m. a. w. dit nu
plotseling de „nieuwe courant”,
waarvan velen reeds bij geruchte
wisten, dat die deze herfst zou ko
men? Neen, lezer, de „nieuwe cou
rant” is dit nog niet. Wel is dit
blad in oude opmaak en indeling
op het nieuwe papier en formaat
gedrukt. Bij wijze van proef.
Zou de proef niet slagen, dan kon
men nog altijd teruggrijpen op het
oude papier en het ouderwetse druk-
systeem.
Gelukkig U ziet het slaagde
de proef wel! Dit is reeds een hele
verbetering, hoewel de échte, nieuwe
courant, ook wat de indeling enz. be
treft, zal zijn aangepast aan het
nieuwe formaat.
Druk programma.
Intussen is de noodzakelijke stilte voor de
politieke storm weer ingetreden. Het is
deze week vrij rustig geweest op het poli
tieke erf. Maar volgende week begint het
grote seizoen, dat zeker tot Kerstmis zal
duren. Op 13 October komt de Eerste Ka
mer weer bijeen om de ook reeds veelbe
sproken Zondagswet te behandelen. Der
gelijke principiële kwesties kan men aan
de Senaat overlaten. En een dag daarna
begint de Tweede Kamer aan de behande.-
ling van de wet op de watersnoodschade,
waarover ook het laatste woord nog niet
is gezegd. Maar dit alles is slechts voor
spel. Op 20 October gaat het pas goed be
ginnen en wel op twee fronten: in de Ka
mer en op het Plein. In de Kamer krijgen
we dan de Algemene Beschouwingen. Zij
worden ditmaal gehouden zonder schrifte
lijke voorbereiding. Dat zal de levendigheid
en de actualiteit ongetwijfeld bevorderen.
Het is een politiek debat bij uitstek, waar
bij allo partijen haar posities nog eens zul
len bepalen, zowel ten opzichte van elkan
der als tegenover het Kabinet. Het heeft
natuurlijk weinig zin om een politiek de
bat te houden zonder het hoofdprobleem
van de binnenlandse politiek (huurverho
ging, belastingverlaging, loonsverhoging)
te bespreken. Ook daarover men weet,
dat er reeds vele wetsvoorstellen zijn in
gediend houdt men direct algemene be
schouwingen.
De Millioenennota zal evenmin buiten het
gesprek kunnen blijven, terwy'l ten slotte
de wetsontwerpen inzake de coördinatie van
de sociale verzekering, die nimmer zijn af
gehandeld, ook aan de orde zijn gesteld.
Wellicht herinnert men zich, dat er een
ruzie is ontstaan over de vraag of men de
leeftijdsgrens, waarop de kinderaftrek ein
digt, wel zou verlagen tot 16 jaar. Al deze
vraagstukken waarschijnlijk stuk voor
stuk komen op 20 October en de volgen
de dagen aan de orde. Er zullen zware sla
gen vallen. Vooral op het moment, dat de
wetsontwerpen zelf aan de orde komen.
Dan zal blijken, hoe de definitieve houding
der partijen zal zijn. Over belangstelling
zal ons parlement de komende weken niet
te klagen hebben.
Maar ook buiten de Kamer is 30 October
«BK
Vreugde ten huize van Ir Koeten, die sinds 25 Augustus j.I. als vermist
stond genoteerd met het verongelukte vliegtuig in Canada.
In Rotterdam heerste een feeststemming na het bericht, dat Ir Koeten
het er goed heeft afgebracht en in goede gezondheid verkeert.
Thuis bij Mevr. KoetenWieringa met haar dochter Marjolijn op de
arm en haar dochter Marianne en haar zoon Maarten links.
En we zien geen Italiaanse Kamer, die in
dit .geval de E. D. G. zou goedkeuren.
Volgens berichten uit Egypte staat ook de
E£yptisch-Engelse overeenkomst over de
Suez-zöne weer op losse schroeven, hoewel
men de laatste tijd daarvan de meest op
timistische berichten hoorde. Uit alles
blijkt wel, dat Egypte het onderste uit de
kan wil hebben en dat de concessies, die de
Engelsen al hebben gedaan, ook voor de
Westerse defensie van betekenis zijn. Zo
heeft Engeland afgezien van de eis dat
Egypte zal toetreden tot het defensie-com-
mando van het Midden Oosten, waarvan
Turkije de spil zou zyn en dat door het
Westen gesteund zou worden.
Over de moeilijkheden, welke zich in Korea
hebben voorgedaan tussen de leiding der
