V
én door berichtgeving én door opinie-
vorming belangrijke bijdrage aan het
„Bolswards Nieuwsblad
H
Plechtige ingebruikneming van de
nieuwe rotatiepers
DE KLOK LUIDT WEER OVER HIESLUM
- r" - B
cultuurleven van haar lezerskring”
1
üs hjoed
io sizzen
Octobermist
J. s.
II
i J
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
Waarin opgenomen: De Bolswardsche Courant, Westergoo en De Jong’s Nieuwsblad
Hwat hat Gabe Skroar
Vrouwelijke
hulpverlening
Ned. Chr. Vrouwenbond bezint zich op
sociale vraagstukken en het probleem der
arbeidsvreugde
Vrijdag 16 October 1953
49e Jaargang
No. 81
be-
op
Het was wel te verwachten, dat
konden
nauwkeurige plaat-
S ..-V
te
de kerkvoogden van Hieslum
van
Abonnementsprijs: f 1.50 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Advertentieprijs: 12 cent per mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Handelsadvertenties bij contract reductie
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitgave: Fa A. J. OSINGA te Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13
Telefoon 451 - Na 18.30 uur 305 of 335
(K 5157)
heer
voor
van
beroei
Van belang is ook de waardering in ’t
Hwa’t it bittere net preaun hat,
fortsjinnet ek it swiete net.
Bolswards Nieuwsblad
Wanneer er niet één grote moeilijkheid zou zijn, was er van de
plechtige ingebruikneming van onze nieuwe 16-zijdige rotatiepers
een enthousiast verhaal te schrijven. Die moeilijkheid weerhoudt ons
er echter van. Ze is deze: de ingebruikneming betreft een perfec-
tionneren en een niet onbelangrijke uitbreiding van het eigen kran-
tenbedrijf. Hier veel ophef over te maken zou wellicht aanleiding
geven tot het in de herinnering brengen van een spreekwoord,
waarin een onwelriekend woord voorkomt. Daarom past ons be
scheidenheid. Aan de andere kant is het ons meer dan ooit te
voren gisteren duidelijk geworden, dat de ingebruikname van de
nieuwe pers een veel grotere betekenis heeft dan die voor de outil
lage van het eigen bedrijf als zodanig. Geheel onze omgeving is er
bij betrokken en zal er van profiteren. Daarom mag een zij
het dan sober verslag niet ontbreken van de feestdag die ons
is bereid.
Boargemaster, winkelman,
Boer en ek de arbeidsman,
Nou de krante léze.
’t Nijs fan hiel de aide wrald,
Priis fan lapkes, spek en salt,
Elts kin by nou wêze.
It geheister is nou dien
En tó plak leit eltse stien,
’t Wurd is oan de printer.
Lok op dizze moaije dei
En bigjin mar op ’e nij,
Maitiid is ’t, gjin winter.
Yn in sierlik nij habyt,
Sjoch it aide altyd slyt,
Komt üs krante nou nei foaren
Och hwat set hy kreas en kein
Nou opnei wer üt ’e ein
Nei it suden, nei it noarden.
Ja, want zo is het eigenlijk. Wat onzer
zijds bedoeld was als een zekere service
aan autoriteiten en enkele van de al
lernaaste medewerking n.l. gelegenheid
te geven het plechtig ogenblik mee te
maken is door de aanwezigen gemaakt
tot een groot en een waar feest. Niets
heeft ons zo verrast als de grote warm
te waarmede èn met de zaak èn met
de firma als zodanig werd meegeleefd.
Hier past een oprecht woord van dank.
Het begon al vroeg toen bloemstukken
(en wat voor bloemstukken) werden
binnengedragen als even zovele
wijzen van hartelijk medeleven.
Bij de vele bloemstukken was er één,
die wel zeer origineel Gabe Skroar het
volgende liet zeggen:
Op het vererend verzoek van de fir
manten Osinga om straks officieel de
nieuwe rotatie-pers in bedrijf te stellen
heb ik terstond met een volmondig „ja”
geantwoord.
Voor een burgemeester, in welke ge
meente van ons dierbaar vaderland ook,
is het verrichten van zo’n handeling
een grote vreugde, omdat weer een
nieuw en wij hopen vurig een
voorspoedig tijdperk van een in de ge
meente gevestigd bedrijf wordt ingeluid.
De voornaamste en ook de meest ken
merkende functie van een krant is de
verspreiding van nieuwsberichten en in
die verspreiding: de vorming van de
openbare mening, de publieke opinie.
Het doet er niet toe of wij deze be
richtgeving beschouwen in een primi
tieve dan wel in een gecompliceerde
maatschappij, of wij denken aan de
„acta diurna” gepubliceerd op met gips
bestreken borden in het oude Rome van
Julius Caesar, of lezen de wijze waar
op men in het aloude Athene of Sparta
op een vast punt in de stad aan het
volk mededelingen deed, steeds weer
komt duidelijk naar voren, dat het om
berichtgeving ging.
Berichtgeving door de eeuwen heen ge
schiedde op allerlei manieren: door vu
ren op de bergen in oude tijden, thans
door vlagsignalen of seinstelsels van
schepen of vliegtuigen. Door trommel-
signalen bij primitieve stammen, of
door een duif uitgezonden van de Ark©
Noachs.
In de Middeleeuwen kende men de
schriftelijke uitwisseling van berichten
tussen kloosters en vorstenhoven. En
wellicht hebt gij veel gelezen van zan
gers, van troubadours, of van reizende
kooplieden, die zwervend van burcht tot
burcht, het laatste nieuws rondbrach
ten.
De uitvinding van de boekdrukkunst
heeft in al deze methoden ’n grote ver
andering gebracht. Deze ontwikkeling
heeft het werk van stads- en dorps-
omroepers in later tijden overbodig ge
maakt.
Nu wij hier staan voor een ultra mo
derne rotatiepers, kunnen wij niet na
laten de gedachtenis te eren van een
Laurens Janszoon Koster, van Guten
berg, van de slimme Johan Faust en de
graveur Peter Schöffer.
Misschien kijken wij met een laatdun
kend oog naar de Keltheimer tegels van
Alois Senefelder, de uitvinder van de
steendrukkunst.
Misschien kan bij het aanschouwen van
dit vernuft van techniek een glimp van
waardering overblijven voor Ottmar
Mergenthaler, die na vele, vele pogin-
j voor 6100 gezin-
huishoudpakketjes met
i en sokken (liefst
goederen
den afge-
Als door een muur omringd,
De grijze schemer dwingt
Een ieder tot voorzichtigheid,
Niemand raakt 't spoor graag kwijt.
Je voelt je eenzaam en alleen
Met zo'n nevel om j< heen
Blijft liefst op bekend terrein,
Want de wereld lijkt zo klein.
Je kunt je slecht oriënteren,
Krijgt natte, vieze kleren,
Een onbehagelijk gevoel.
En midden in een miezerige boel.
Alleen na ’t beëindigen van ’t werk,
Maakt het weer ’t verlangen sterk
Naar het veilig, warm tehuis
Knus de krant te lezen thuis.
Arbeidsvreugde
Na de middagpauze waarin een warme
maaltijd werd gebruikt in de Huishoud
school, kreeg de heer D. C. Dorr, Hoofd
bestuurslid Ned. Chr. Beambten-Bond,
het woord over „Arbeidsvreugde”.
Wat is arbeid Een doelbewust vorm ge
ven met hoofd of hand aan een stuk na
tuur af cultuur. Vanuit de Bijbel gezien
is Arbeid: Koningschap; alleen de men-
De Vr. Hulpverlening afd. Wonseradeel
kwam in een geheel gevulde Raadszaal
ten Gemeentehuize bijeen voor het hou
den van haar najaarsvergadering, onder
leiding van mevr. A. Tichelaar-Kramer.
Het is voor de achtste keer in het 4e jaar
van haar bestaan dat wij hier tezamen
komen, aldus de presidente. Steeds ge
beurt dit met stijgende belangstelling,
waaruit blijkt hoe men gezamenlijk iets
kan bereiken. In de afgelopen vier jaar
zijn we in verschillende objecten actief
geweest. Als nieuw bestuurslid werd
welkom geheten mevr, van Dijk van
Witmarsum, die de plaats van mevrouw
Zielhuis van Arum inneemt.
De gehele V.H.V.-collecte van het vo
rig jaar bracht in de prov. f 26000.
op. Op het eigen spaarboekje, wat als
noodfonds dienst moet doen, is een be
drag van f 398.
Tachtig suikerzieke patiëntjes
met vacantie gaan.
Door een achttal vermoeide huisvrouwen
uit onze gemeente werd een succesvolle
vacantie in Berkenhof bereid.
Bespreking van de a.s. nieuwe collecte
bracht de volgende drie objecten: ge
collecteerd wordt voor zeden opbouw.
Vac. voor vermoeide huisvrouwen en
leermiddelen voor het Kleuter-onderwijs.
Ook voor Schouwen-Duivenland wordt
een nieuwe inzameling voor 6100 gezin
nen gevraagd, om I
naaigerei, theemutsen
voor 15 Januari) 1954. De
kunnen ten Gemeentehuize worden
geven.
Na een even eenvoudige als zinvolle
druk op de knop werd daarna de ma
chine in werking gesteld.
Eerst langzaam, daarna snel en steeds
sneller begonnen de cylinders te snor
ren. Enkele ogenblikken en daar
werden de allereerste exemplaren van
een gedeelte van dit blad kant en klaar,
gevouwen, geteld en wel door de ma
chine afgeleverd. Een historisch moment
was beleefd.
Na afloop van deze plechtigheid bleven
de genodigden nog enige tijd in de bo
venzaal van de Wijnberg gezellig bij
een.
De heer A. J. Osinga Sr., vertelde hier
een en ander over het ontstaan van het
bedrijf. Zo werd het thans alom be
kende drukkersdevies (’t Ark Jimmer-
oan Opskerpjend) ontworpen door de
thans 84-jarige Dr G. A. Wumkes.
De heer Osinga begon zijn drukkers
loopbaan in 1905 als volontair in het
bedrijf van de heer J. J. Wiarda te
selijke arbeid is scheppingopdracht van
Godswege. In de arbeid dienen de God,
daarin ligt de vreugde.
Na de zondeval komt gemis aan arbeids
vreugde, daar de arbeid gedaan wordt
vaak om ’t resultaat en op zichzelf ge
richt. Arbeid behoort echter haar doel
te vinden in God.
Door de degeneratie
Het was wel te verwachten, dat er een
nieuwe klok zou komen in Hieslum, maar
wanneer dat gebeuren zou, was onbe
kend. Wel was het de ingewijden niet
ontgaan, dat de kerkvoogdij van Hieslum
naar Midwolda’s bekende klokkengieterij
was geweest. Maar het bleef nog bij ge
ruchten. Die vage geruchten werden op
eens weggenomen, toen gistermorgen
omstreeks negen uur een auto kwam
voorgereden bij de kerk met een klok.
Zoals bleek, was dit de nieuwe aankoop,
bestemd om de oude klok, die 2 Maart
1943 uit de toren verwijderd werd en
waarvan na de oorlog niets meer werd
vernomen, te vervangen.
De personalia van de nieuwe klok zijn
aldus: korte, gedrongen gestalte: hoogte
75 cm, middellijn 76 cm, gewicht 300
kilogram.
Omstreeks halfelf waren de voorberei-
Een druk op de knop en daar dr aait de pers
De belangstelling was trouwens verre
van formeel. Voordat het grote moment
was aangebroken, waarop de EdelAcht-
bare Heer Burgemeester van Bolsward,
de pers met een druk op de knop in
werking stelde, toonden de talrijke aan
wezigen intense belangstelling voor het
productieproces. Inderdaad er zit heel
wat aan vast, voordat een pennevrucht
is geworden tot courant. Zichtbaar was
men onder de indruk van de geweldige
apparatuur die daarbij (vergeef ons de
uitdrukking) om het hoekje komt kij
ken.
Na een hartelijk welkom door de heer
J, D. Osinga was het grote moment
aangebroken, waarop burgemeester de
trap besteeg. Nu eens niet de trap van
het stadhuis, maar die van de nieuwe
pers.
Onder grote belangstelling werd door
de aanwezigen, genodigden zowel als
personeel, geluisterd naar zijn rede.
Burgemeester Bruinsma sprak als volgt:
litie en pers wees de heer N. C. van
Slooten, adjudant van gemeentepolitie
t© Bolsward.
Ook arch. J. Grunstra sprak zijn waar
dering uit voor de goede samenwerking
evenals de heer P. M. C. Mulder als
collega.
Ten slotte voerde de heer W. Branden
burg het woord namens de B.B.G..
Namens de firma AJO was de
C. E. H. Osinga de tolk toen hij
de grot© en onverwachte blijken
medeleven hartelijk dank zeide.
Aan de heer Banda, die vele waardevol
le adviezen had gegeven werd als blijk
van waardering een schemerlamp aan
geboden, terwijl mevr. Banda 'n bloem
stuk werd geoffreerd.
Reeds aan de vooravond van de plech
tige ingebruikneming van de nieuwe
rotatiepers had er in de drukkerij in
intieme kring een zinvol gebeuren
plaats.
Uit erkentelijkheid voor het feit, dat
fa A. J. Osinga met de tijd me© weet
te gaan en uiting gevend aan de vreug
de die er ook bij het personeel heerst
over d© tot standkoming van de mo
dernisering van het bedrijf, werd aan
de firma namens het gezamenlijke per
soneel bij monde van de chef een elec-
trische klok aangeboden, die inmiddels
een plaats heeft gekregen in de nieuwe
machinehal.
Sneek, een bedrijf dat sinds 1867 daar
reeds was gevestigd als opvolging van
een reeds in 1820 gesticht drukkersbe-
drijf.
Op 2 Jan. 1907 werd de heer Osinga
reeds „drukkersbaas” te Sneek. In dit
bedrijf ontstonden spoedig ook de eer
ste Friese uitgaven. Toen kwam de
Bolswarder periode in zicht. Dit was
op 31 Dec. 1918 toen de heer P. de Jong
zijn zaak en krant wegens gebrek aan
een opvolger, overdroeg.
In die tijd verschenen er te Bolsward
meer kranten, op een moment zelfs vier
tegelijk. Alleen De Jongs Nieuwsblad
wist zich te handhaven ©n gestaag uit
te breiden. Na de laatste oorlog werd
de naam omgedoopt in Bolswards
Nieuwsblad, wat echter allerminst wil
zeggen, dat het blad alleen voor de
Bolswarders is bedoeld.
Het wenst te zijn, wat de ondertitel ook
aangeeft, een streekblad voor geheel
West- en Zuid-West Friesland.
Aan deze opgave kan het nog meer be
antwoorden, nu de nieuwe pers in wer
king is gesteld, een pers, die gedemon
teerd op 9 afgeladen vrachtauto’s arri
veerde en waarvan de opstelling drie
maanden gevergd heeft.
Verschillende sprekers voerden in dit
intiem bedoelde samenzijn het woord.
De hear Tsj. de Jong lei de klam op it
greate bilang fan in goed outillearre
krante foar sted en omkriten. Hy wiis-
de ek op it bisündere fan it feit dat it
AJO bidriuw ta in famylje-bidriuw
wurden is, in feit dat greate foardielen
oplevert, mar ek greate forplichtings
meibringt.
In bidriuw ta bloei bringe mei dan al
keardelswurk hjitte, it fierder to dra
gen freget sterke skouders.
Namens de federatie van werkgevers
in het uitgevers en boekdrukkersbe-
drijf sprak de rayonbeheerder de heer
A. van den Berg uit Haren.
De heer H. R. Kingma wees in zijn met
humor en dichtregels gekruidde toe
spraak tevens op het feit dat de heer
Osinga ook steeds zijn beste krachten
had gegeven aan het gemeenschapsle
ven. Het reclamebeeld eens meegevoerd
op een praalwagen in een optocht, een
krant waardoorheen een jongenshoofd
glunderde, bevat symboliek. Achter de
krant staat steeds de jeugd.
Als voorzitter van het N.N.P., de orga
nisatie van de Nederlandse Streekpers
en tevens als vriend sprak de heer A.
M. Banda van Kollum .Een streekblad
heeft in de gemeenschap een grote
taak en grote betekenis. Met de aan
schaf van deze rotatiepers is het bedrijf
overgestapt van het kleinbedrijf op het
grootbedrijf.
Als aannemer sprak de heer J. Jorrit-
sma voor het vertrouwen in hem ge
schonken.
Namens d© WAO sprak voorz. A. A.
Hettema het woord, die wees op de
voortreffelijke wijze van samenwerken
bij het voorbereiden van propaganda-
acties enz.
Dat de courant niet alleen voor Bols
ward van betekenis is, betoogde bur
gemeester R. Reitsma van Wonsera
deel, de gemeente die ongetwijfeld de
meeste lezers van het Nieuwsblad zal
tellen. Het blad weet volgens spr. zijn
taak te verstaan, door elk wat wils te
bieden.
Op de goede samenwerking tussen po-
dingen klaar. Daar riep baas van der
Goot: koffie, enallen spoedden zich
in huis. Omstreeks kwart na elf was de
klok binnen in de toren aangekomen.
De hele middag ging nog heen met de
verdere afwerking en i
sing van de klok.
De klok heeft de naam: ROEPER.
Aan de tegenovergestelde zijde staat.
Klokketonen klinken
roepen wijd en zijd
nader naar Gods tempel
naar Zijn heerlijkheid.
Het randschrift luidt:
Gegoten door Jacobus van Bergen
Midwolda 1953.
Hulde aan
voor hun doorzettingsvermogen.
Onze gelukwensen aan de inwoners
Hieslum!
Door de degeneratie van de arbeid is de
vreugde er uit verdwenen. Men werkt
om te eten, om ’t economisch resultaat.
Dit is een foute ontwikkeling. Als een
Christen werkt, behoort hij althans, an
ders te arbeiden.
Men krijgt thans gelukkig oog voor de
menselijke kant van het bedrijf, de in
nerlijke productiviteit. De werknemer
heeft immers recht op sociale rechtsze
kerheid.
Als de mens weet dat hij door God geroe
pen wordt tot een taak staat hij anders
t.o.v. zijn taak. Ook de sfeer en om
standigheden hebben sterke invloed op
de arbeidsvreugde. Daarbij is de test
tot beroepskeuze een grote positieve fac
tor tot bijdrage in de arbeidsvreugde.
Naar aanleg en karakter kiest men dat
beroep waarvoor men geschikt is.
Van belang is ook de waardering in ’t
beroep. Daardoor ontestaat de goede
sfeer. Van belang is ook dat men 't ce-
hele bedrijf kent.
De vrouw moet ook belangstelling en
waardering hebben voor ’t werk van haar
man. De arbeid wordt dan meer bewust
gedaan.
Ook na deze lezing, die evenals de mor-
genlezing met grote aandacht werd ge
volgd, werden meerdere vragen gesteld
en beantwoord.
Enige huishoudelijke zaken werden nu
nog behandeld. Namens ’t gewest Fries-
land-West werd Mevr. Albronda-v. d.
Nagel, de Bondspresidente, die de ver
gadering meemaakte, nog een klein aan
denken meegegeven.
Na een gezamenlijke broodmaaltijd werd
deze geanimeerde vergadering gesloten.
gen er in slaagde matrijzen te maken
van de letter-types op metalen staven
en aldus een goede zetmachine fabri
ceerde.
tenslotte lijken de trommel cylinder-
persen van de Amerikanen Robert en
Richard Hoe op ouderwetse toestellen,
waarmede men kaas zou kunnen maken,
als men deze vergelijkt met de aanwinst
van het Bolswarder Nieuwsblad, welke
kilometers papier aan beide kanten kan
bedrukken, welke kan snijden, hechten,
vouwen, drogen, tellen en kant en klaar
de kranten kan afleveren.
Er is reden voor grote dankbaarheid
van het publiek van Bolsward en wijde
omgeving, nu de drukkerij van haar
krant op de meest moderne wijze ge
outilleerd"’is geworden.
„Een ezel wordt alleen ten Hove ge
ïnviteerd als men hem nodig heeft om
lasten t© dragen.”
Dit woord van een onbekend gebleven
schrijver wil tot uitdrukking brengen,
dat het publiek alleen de krant opzoekt
als het haar nodig heeft. En is dat ver
langen aanwezig, dan wordt de krant
met groot gejuich ontvangen.
Maar wee de krant, welke zich alleen
afstemt op de gunst of op de verlan
gens van h©t publiek. Het zou gauw
uit zijn met de berichtgeving.
Een krant moet èn door berichtgeving
èn door opinievorming een bijdrage le
veren aan het cultuur-leven van haar
lezerskring.
Moge dit U ook in de toekomst geluk
ken.
Moge de betere outillage niet alleen
een technische verbetering zijn, maar
moge deze verbetering U meer nog dan
vroeger in staat stellen uw krant
„krant” te doen zijn.
Dit vraagt inspanning en offers van
allen, die aan de totstandkoming van ’n
krant meewerken. Het zwoegen en haas
tige werk van de zetter, het moeilijk©
werk van degene die voor de opmaak
verantwoordelijk is, moet eveneens on
ze waardering hebben als het werk van
de maker van het hoofdartikel, als d©
directie van de krant. Het lezen van
een ingezonden stuk moet met even
grote objectiviteit geschieden als het
verslag van een raadsvergadering.
In de krant moet het maatschappelijk
leven zijn steunpunt vinden, wordt de
geschiedenis van ons geslacht van uur
tot uur geboekstaafd, in de krant ligt
een verbindend element tussen de indi
viduen onzer samenleving.
Moge tevens door medewerking van uw
lezerskring, de betekenis van uw krant
toenemen, moge haar functie gewichti
ger worden.
Ten slotte, moge God U hiertoe helpen
en moge Hij uw werk zegenen.
Op een gisteren gehouden en zeer ge
slaagde Presidentes Conferentie der
N C.V.B. te Bolsward, sprak Ds C. v. d.
Woude over „Christus en de Sociale
vraagstukken."
Spreker begon met te zeggen dat ’t so
ciale vraagstuk zeer belangrijk is. Jezus
Christus en het Evangelie vormen de
grondslag van al ’t sociale werk. Onze
vragen zijn echter geheel anders dan 50
jaar geleden. De sociale verhoudingen
zijn nu wel veel beter, maar de vragen
en problemen zijn niet minder (industri
alisatie, technificatie, massificatie)
Heeft Christus hier iets mee te maken?
Marx beweerde dat Hij hier niets mee
tc maken had. Zijn leuzen hebben grote
invloed gehad, doordat ’t verband tussen
Christus en de sociale vragen niet ge
zien werden. Men meende door mense
lijke pogingen de nood te kunnen oplos
sen. Ook de Humanist onderschat de so
ciale nood daar ’t een geestelijke nood is.
De levende Christen ziet z’n norm en
uitkomst niet bij de mens maar bij God.
Christus leerde weer de mens wie zijn
naaste is.
Een Christelijke organisatie maakt ’t mo
gelijk zich samen te bezinnen op de so
ciale vragen.
