bw i HEEFT DE GEMEENTE EEN TAAK IN HET CULTURELE LEVEN? HET MONSTER VAN GAAST? roar Martinytoer Donh. üs hjoed p p to sizzen Plaatselijke cultuurpolitiek onder de loupe Het Rode Kruis Federatie van Fan de Dodelijk verkeers ongeval Vijf bewakers ontslagen Opening stadhuis te Workum STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND Friese Musea en Oudheidkamers Remmen weigerden: groot ongeluk ÜE gemeente heeft velerlei taak. Ze u heeft te zorgen voor publieke wer ken, sociale bijstand, onderwijs enz. Al deze taken zijn by de wet geregeld. De culturele taak is niet in die zin nader voor de gemeenten ontschreven. Dit feit roept bij sommigen de vraag op of men de culturele taak daarom niet geheel moet overlaten aan particulieren en b.v. de kerken en verenigingen. In geen ge val mag de gemeente verantwoorde ini tiatieven op cultureel gebied van parti culiere zijde belemmeren. De tijd is echter voorbij, dat de culturele ontwik keling afhankelijk is van de gunst van enkel geldmagnaten. Wij leven nu in een ander tijdperk. De gemeente moet hel pen en stimulerend optreden en daarbij dicht bij huis beginnen. Elk dorp heeft zijn muziek- of zangvereniging. Vaak hebben deze verenigingen, ondanks of fervaardigheid van de leden, te kampen met grote tekorten. Deze verenigingen vervullen in de dorpsgemeenschap een uiterst nuttige functie. Ze mogen niet ten onder gaan. Dit zou verarming en vervlakking betekenen. Daarom heeft de gemeente de taak een dergelijke ver eniging de strijd om het bestaan lichter te maken en haar over het dode punt heen te, helpen. Ditzelfde geldt voor gymnastiekverenigingen en zoveel orga nisaties ten algemenen nutte meer. - ...J Dinsdag 27 October 1953 19e Jaargang No. 84 Waarin opgenomen: De Bolswardsche Courant, Westergoo pet. Hwat hat 186» October 1953. PIET. Wie zal nat betalen? (Foto Steggerda) nije Tj. de J. kte len ;en iers ren ard lens ge- :end igen tad- aete- ober kkig liers ogel. eeds ken- rlin- ge- nder toe- fraaf andt Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS Uitgave: Fa A. J. OSINGA te Bolsward Administratie- en Redactie-adres: Marktstraat 13 Telefoon 451 - Na 18.30 uur 305 of 335 (K 5157) Negentig jaar mocht reeds dit werk, Getroffenen verbinden; Door naasten plichtsbesef versterkt, Gestadig voortgang vinden. Bij elke ramp staat men paraat, Muur en grens wordt doorbroken; Overal is ’t ontkiemde zaad, Tot forse groei ontloken, Wordt een beroep op ons gedaan, Wil steun en hulp verstrekken, Wij mogen ons het moet verstaan - Daar nimmer aan onttrekken. ’t Vertedert ziekte, smart en rouw, 't Hoogst dat men kan verlangen, Elk’ helper, in het minste trouw, Zal dank als loon ontvangen. BEZUINIGING De Internationale Organisatie voor de Burgerluchtvaart (I.C.A.O.) heeft be kend gemaakt, dat Amerika besloten heeft zijn veertien schepen terug te trekken uit de weerschependienst in de Noordelijke Atlantische Oceaan, waar aan in totaal 25 schepen deelnemen. De Ver. Staten zijn van mening, dat de voordelen van de dienst niet langer de kosten waard zijn. HALVE TON BUIT IN PARIJS Drie gewapende bandieten hebben Vrij dag een overval gepleegd op de kassier van een grote Parijse firma. Zij slaagden er in per auto te ontsnap pen met een buit van 50.000 gulden, nadat zij met een machinegeweer op ’n bus hadden geschoten. VERSIERSELEN De Duitse borsten behoeven weldra niet langer onversierd te blijven. Een pre- sedentiële commissie heeft geadviseerd de Duitse oud-strijders hun ijzeren krui sen met of zonder eikenloof weer te la ten dragen, mits deze worden ontdaan van de nazi-adelaar en het hakenkruis. het afge- :ei op ik en eer tow na- ka- ani- rss- seld de- ge- het ran oog ran ch- >ra, te ars- i en prij- tot ?ren E18. s 1 ia ën ide- 'OU- Ge- de :p ai aan- met ijver met vard ,am- D. R. sma :hool wel Er oren, ren et. f90 ga. iut. ren rel- la- op. jen van heden en toekomst de. geest dreigt te bevriezen. Nu de cultuur door pers, radio, vrijetijdsbesteding enz. gemeen- schapszaak werd, heeft de gemeenschap de gemeente hier zeker een taak. De taak het culturele leven te stimu leren, in goede banen te leiden, het te behoeden voor de overwoekering van ’t materialisme, kan niet worden overge- laten aan de enkeling. Met verenigde krachten moet deze taak worden aan gevat mede door de gemeenschap zelf. Toen de 46-jarige landarbeider M. Men- sonides bjj Zaard (tussen Bolsward en Nijland) Vrijdagmiddag om ruim 12 uur de Rijksweg 43 overstak, werd hg aan gereden door een personenwagen, be stuurd door de heer P. uit Doetinchem. De heer Mensonides die te Bolsward woonde, gehuwd en vader van 3 kinde ren was, werd hierbij zo ernstig gewond dat hij enige ogenblikken later overleed. De bestuurder van de personenwagen treft geen schuld. Dit is reeds de derde maal in vrije korte tijd, dat de Rijksweg 43 een slachtoffer eist. Het stoffelijk overschot van de heer Mensonides zal hedenmiddag te Burg- werd ter aarde worden besteld. Vijf bewakers van de Hoornse strafge vangenis, die bij hun werk nalatig zijn gebleken, zijn op staande voet ontsla gen. De> mannen zijn afkomstig uit Friesland en Groningen Hun opdracht was met het geweer in de hand rond de gebou wen te patrouilleren. Ze bleken echter veelvuldig in het warme wachtlokaal te vertoeven. Een jonge Zwitser zag de smart Van die op 't slagveld lijden; Hij kon met zjjn bewogen hart Er zich niet van bevrijden. Hij hoorde verontrust hun kreet Om hulp, in stille nachten. En peinsde lang: Hoe kan ik ’t leed, Dat brandt en schrijnt, verzachten? Sünder minskekennis kin men wol in miljoenair wêze, mar gjin bidler. De Commissaris der Koningin in de provincie Friesland, mr H. P. Linthorst Homan, zal op Donderdag 29 October a.s. het gerestaureerde stadhuis te Wor kum openen. In de eveneens gerestaureerde Ned. Herv. Kerk aldaar wordt ter gelegen heid hiervan ’s avonds een bijzonder kerkconcert gegeven door het Frysk Orkest, dirigent Kor Ket, met mede werking van ’t Leeuwarder Bachkoor. Bolswards Nieuwsblad en De Jong’s Nieuwsblad Abonnementsprijs: f 1.50 per kwartaal (bij vooruitbetaling) Advertentieprijs: 12 cent per mm Ingezonden mededelingen dubbel tarief Handelsadvertenties bij contract reductie IAE vraag: Heeft de gemeente een ■L,taak in ’t culturele levén roept nieu we vragen op. Om een antwoord te ge ven of hier inderdaad van een taak sprake is, zal men zich eerst moeten afvragen, wat er onder een gemeente wordt verstaan, terwijl ook het begrip cultuur nader dient te worden omschre ven. Wordt de gemeente bijv, gezien als een macht tegenover of op zijn minst boven de burger, dan is het' uitgangs; punt bij voorbaat foutief. De gemeente is evenmin een dood lichaam, een on persoonlijk apparatuur en in geheel geen ambtenarenkliek, waartegen de burger zich dient te wapenen. De gemeente kan men beter zien als een gemeenschap van levende mensen. Iedere inwoner van een bepaald gebied behoort er toe. Het ge meentebestuur is dan een openbaar lichaam, dat de burgers vertegenwoor digd en in zijn samenstelling er een weerspiegeling van vormt. Daarom be hoort het gemeentebestuur de ge meente in alles met de burgers mee te doen. Zaterdagmiddag j.l. kwamen in „Princessehof” te Leeuwarden vaardigden byeen van de Federatie van Friese Musea en Oudheidkamers. Namens de Stichting „Bolswards His torie” woonde de heer H. R. Kingma de vergadering bij. Als belangrijk punt kwam aan de orde de uitgave van een gemeenschappelijke geïllustreerde mu seumfolder in samenerking met de Prov. Friese V.V.V. In principe voelde men wel voor een dergelijk geschrift, dat een uitstekende propaganda zal kunnen maken voor de diverse Friese musea en oudheidkamers die ieder een deel van de folder zullen kunnen verzorgen. Vooral in financieel opzicht zal door samenwerking een be ter resultaat worden bereikt. Over de nadere details zal men zich nog bera den. De secretaris, de heer drs H. Halbert- sma deed mededeling, dat de Stichting „Bolsward Historie” er in is geslaagd een fraaie 17e eeuwse brandewijnkom voor haar collectie te verwerven. Nadat de heer N. Ottema een causerie had gehouden over de verzamelingen en opstelling in het „Princessehof” werd door de aanwezigen met grote belang- i stelling kennis genomen van de bijzon der goed geslaagde restauratie van dit museum, dat gevestigd is in het vroe gere paleis van Maria Louise van Hes- sen-Kassel, de gemalin van de in 1711 verdronken Friese stadhouder Johan Willem Friso. i en de i >arbeidzjen i leau my maakt heeft van de mogelijkheden, die in de schepping zijn gelegen. De culturele waarde die de beschaving thans bezit, zijn niet zo uit de lucht ko men vallen. De ontwikkeling van het culturele leven Is zo oud als het mens dom zelf. De eerste culturele daad is het misschien wel geweest, toen de eer ste mens Adam een naam gaf aan alle gedierte, een ieder naar zijn aard. Ook bomen, planten, bergen, dalen, steden, woonplaatsen, personen kregen zinvolle namen. Thans hebben persoonsnamen soms alle zin verloren en straatnamen helaas vaak ook. Het „mij spreekt het al een tale” gaat niet altijd meer op. Maar ook in ander opzicht ontwikkelde de cultuur zich al spoedig. Volgens de Bybel was Jubal de eerste bespeler van harpen en fluiten. De muziek begon zijn loopbaan om in de tegenwoordige tijd reeds door te dringen in de veestallen (om de koeien te prikkelen tot het ge ven van meer melk) en in de varkens hokken op de Workumer Waard (om de krulstaarten op gezellige wijze tot groeien aan te sporen). In later tijd ontwikkelt zich ook het scheppend ambacht, de beeldhouw- en schilderkunst. De lange weg van primi tieve tekenkunst naai’ het scheppen van meesterwerken werd stap voor stap en soms ook sprongsgewijze afgelegd. Uitvindingen of ontdekkingen van voor ons eenvoudige en vanzelfsprekende din gen als het vuur, het mes, het wiel en de schroef boden de cultuur nieuwe mogelijkheden. Soms ontwikkelde de ene cultuur zich naast de andere. Oor logen en veroveringstochten brachten de ene cultuur met de andere in aan raking. Het kenmerkende was, dat de cultuur in wezen een elite-cultuur was. Zé werd voorshands gedragen door de enkeling. Horatius schaamde zich tij dens keizer Augustus niet voor zijn van het gewone volk, noch de farizeeër zich zijn verachting voor de schare, die de wet niet kende. Nu gemeenschapszaak. TN de twintigste eeuw kwam hierin A radicale verandering. De cultuur en cultuurbeoefening is niet meer een pri vé aangelegenheid van de enkeling, maar zaak van de gemeenschap. Aan de ene kant schept het problemen. Im mers een nieuw gevaar dreigt. De me chanische mens overwoekert het rijk van de geest. Niet voor niets waar schuwde prof. Huizenga onlangs voor het feit dat het technisch organisme EAEZE „verlanglijst” zou gemakkelijk kunnen worden aangevuld. Ogen blikkelijk rijst echter de vraag hoe men een en ander zal financieren. Sommige Friese gemeenten geven restauratie werken meegeteld reeds f 4.per inwoner uit aan culturele doeleinden, (b.v. Sloten). Dit lijkt veel, maar ons land is in dit opzicht ver bij andere lan den ten achter. In België wordt voor dit doel bijv, f 70 per persoon uitgege- Wat is cultuur? 1 IET woord cultuur is van vreemde **ï.c. Latijnse oorsprong: cultura. Let terlijk betekent het het behouwen van de grond. In dit opzicht vormt het een tegen stelling met het woord natuur. Het woord heeft deze betekenis nog in de uitdrukking: het in cultuur brengen van woeste grond. Ook het woord cul tivator, dat een werktuig aanduidt, waarmee de grond’ geschikt wordt ge maakt voor het bebouwen met vruch ten, is er van afgeleid, evenals het woord cultiveren. In de betekenis waarin het woord bedoeld wordt, is het overgebracht op het rijk van de geest en duidt het alles aan wat de met ge zond verstand begenadigde mens ge- Als een meteoorsteen stortte Zaterdag middag kwart over twee een Nederland se vrachtauto-combinatie met weige rende remmen van een heuvel in Duits land. Toen het tomeloos gevaarte tot stilstand kwam had het vijf auto’s en een motorrijwiel versplinterd en dood en verwoesting gezaaid op een onlangs gereedgekomen brug in de autobaan tussen Keulen en Frankfort. Uit de smeulende puinhopen van per sonen- en vrachtauto’s werden zes, deels verkoolde lijken van Duitsers ge borgen. Er kreunden zes zwaar gewon den, onder wie een Amerikaan, wiens toestand critiek is. De Nederlandse chauffeur en zijn assistent werden slechts onbetekenend gekwetst. De bestuurder is in hechtenis genomen. Hij greep de pen en het papier: „Eik’ lijder is onz’ makker!” Riep overal doordringend fier Het volksgeweten wakker. Hij zocht contact met leder land, Deez’ strijd is niet verloren; In internationaal verband Werd het Rode Kruis geboren. Is hjirmei dan düdlik en sünder reserve sein, dat fan minderweardige dingen gjin sprake west is by gjinien fan de partners, dan moat tagelyk hjiroan tafoege wurde, dat it in misse dei foar Fryslan west is. Hwant de feiten bliuwe stean, sa't hja nOu ienkear binne. En de feiten binne sa: Fryslan hat as foaroansteande lanboupro- vinsje tige forlet fan in Middelbere Lan- bouskoalle. En alle dagen sil dit forlet driuwender blike. Der kin mar ien Mid delbere skoalle yn Fryslan komme, dat hat de Kommisje algemien tajown. Sil dy skoalle slagje, dan moat hy dus it bitrou- wen hawwe fan it greate meartal fan de alders, dy’t hjir har soannen hinne stjüre sille en kin men yn dizze sitewaesje gjin skoalle oprjochte, dy’t it geastesmark draecht fan ien groep. Hjir is gjin oare ütwei as in synthese. Hjir moat men it goede foar kar nimme omt men it béste net krije kin. It kin dus gjin frijsinnige, gjin rjochtsinnige, gjin katholike skoalle wurde, noch in grifformearde of Doops- gesinde. Dat wie de Komrrisje ek düdhk! Mar by it sykjen fan synthetyske grounslach, dy’t akseptabel wie foar alle- gearre, is men tsiin de muorre roün. Tsjin de muorre far de bigjinsels! En der wie fan har forantwurdlikens yn dizze saek. nei alle bisykjen gjin forwrikken oan. Ik Niet gaarne zouden we willen beweren, dat de uitvoerige raadsver- slagen in ons blad tot de meest geliefde lectuur van al onze lezers en lezeressen behoren. Dat ze een zeer belangstellende lezerskring hebben, vooral ook onder de oud-inwoners van een bepaalde gemeente lijdt echter geen twyfel. Ieder immers, die belang stelt in het wel en wee van zyn geboortestreek of de gemeente zyner inwoning, kan, wat de bevrediging van zyn weetgierigheid op dit punt betreft, te kust en te keur gaan in de kolommen, waar de beraadslagingen van het gemeentebestuur breedvoerig zyn weergegeven. Wie hierbij raadsverslagen van voorheen en thans met elkaar vergelijkt, zal het daarby telkens weer opvallen, dat tegenwoordig door de gemeente raden veel meer dan vroeger wordt gesproken over culturele belan gen. De een zal dit prettig stemmen, terwijl de ander zich wellicht afvraagt of de gemeente hierby zyn boekje niet te bulten gaat en er wel inderdaad sprake is van een culturele taak van het gemeente bestuur. De heer A. Oosterhoff, secretaris der gemeente Wonseradeel, heeft op deze vraag dezer dagen in een causerie zyn visie gegeven. In dit artikel willen we enige gedachten aan zijn betoog ontlenen. ven. Hier overtreft het bedrag, ge ïnvesteerd aan culturele doeleinden, zelfs het bedrag dat aan publieke wer ken wordt besteed. Ook in de Scandi navische landen ziet men de culturele taak als een even vanzelfsprekende noodzaak als die voor sociale zorg, enz. Trouwens ook in ons eigen land wordt dit steeds meer verstaan. In Noord-Bra- bant wordt in heel veel gemeenten ook reeds f 10.per inwoner aan culturele doeleinden besteed. Friesland, dat bo vendien door eigen aard en taal nog zijn aparte behoeften heeft, staat ook hier helaas achteraan. Een en ander vindt zijn oorzaak in de financiële hou ding tussen rijk en gemeente. Een te groot gedeelte wordt ook in dit opzicht door „het Westen" geconsumeerd. De enigste oplossing zou zijn, dat ook de Friese gemeenten, die om een slui tende begroting te krygen veelal op de voor culturele doeleinden bestemde pos ten moeten bezuinigen, royaalder van geldmiddelen werden voorzien, opdat ook deze taak door de gemeente naar behoren kan worden nagekomen. Ook gemeentezaak. Vanzelfsprekend kan de gemeente aan het geven van subsidies een voorwaarde verbinden. Men moet selecteren. De te subsidiëren organisatie moet een zeker cultureel peil hebben. Men zou bijv, als eis kunnen stellen dat deze is aange sloten bij een landelijke of provinciale organisatie. Ook kan men als tegenpres tatie een concert of uitvoering vragen, die toegankelijk is voor heel de dorps gemeenschap of in de openlucht wordt gehouden. Andere subsidies kunnen meer provin ciale, culturele instellingen gelden ais Frysk Orkest, Fryske Akademy, K. F. F. B. enz. Maar voor alles late een ge meente het eigen culturele leven niet verkommeren. Zo zou men één gulden per leerling kunnen uittrekken voor het inrichten en uitbreiden van schoolbiblio theken, jaarfeesten van jeugdverenigin gen en uitvoeringen met door eigen krachten gevuld programma buiten de vermakelijkheidsbelasting laten vallen. Ook liggen er taken op ander gebied, bijv, het geven van zinvolle en by his torie en folklore aansluitende straatna men, opdat ook dingen van steen en hout iets persoonlijks krygen. Gistermiddag werden wij vanuit Makkum opgebeld, dat het „mon ster van Gaast”, waarover We onlangs schreven, waarschijnlijk ge vangen was. Nog geen half uur later maakten we dit plaatje. Het monster, een snoek van 27 pond en 126 cm lang, werd met de sleephengel gevangen door Jelle K. Poepjes in de Grote Zijlroede, die inderdaad met de Dijksvaart in verbinding staat. Poepjes had ruim een kwartier werk het monster op de wal te krygen. Het dier dat geen kuit en geen aas in zijn buik had, anders was het wellicht 35 pond geweest wordt door fa. v. d. Berg geëx porteerd naar Frankrijk, zodat Poepjes met zijn vangst ook nog voor deviezen heeft gezorgd. Wy binne Freed net mei in bést sin nei hüs ta gien. Suver in bytsje mismoedich en forbüke. Dat laei him net oan it waer ende wegen, hwant dy wiene beide sa as men se selden kriget, mar it wie dochs in misse reis west nei it Provinsjehüs yn Ljouwert. Mear as fjouwer jier lang hiene wy d.w.s. de hearen Hoogland en Ger- brandy as Deputearre Steaten, de hear Middelvelt as Direkteur fan de Ryks- lanbouskoalle yn Ljouwert, in hiel skoft ek Ir Witteveen fan Drachten en fierder de hear Oosterbaan fan de Fr. Mij., de hear Hannema fan de CBTB en ik foar de ABTB meiinoar rieplachte om ta in bilangrike saek to kommen en nou Freed moasten wy sizze: lit üs ma'r ophalde, hwant it komt sa net klear. Sa is dan ek bisletten. De Kommisje sil oan Deputearre, Steaten witte litte, dat hja gjin kans sjogge har opdracht üt to fieren. It siet muorre- fest en net ien fan de Kommisje wit mear ihwat nijs to sizzen. En sa sil dan in skoan- dere saek, hwer’t Fryslan forlet fan en great bilang by hie, net trochgean kinne. Al twa jier stiet op de Ryksbigreating fan it Departemint fan Lanbou in bidrach foar de stichting fan in Bysündere Mid delbere Lanbouskoalle yn Fryslan, mar de lju dy’t de forantwurding foar de skoalle nimme moatte, kinne net ta in •nriedich en mienskiplik bistek komme. och der wurdt men dochs wol hwat smoedich fan. et Den Haech keart de skoalle, mar yslan seis. It jild is tastien, de L rteur fan it Lanbou-ünderwiis hat de ek jit lang goeakard, mar it giet oer. En net omdat de leden fan de Kom misje it idé hawwe, dat it net nedich is, perfoarst net. Hja binne allegearre djip bin der wis fan, dat party lju, as hja fan dizze saek hwat hearre, fuórt klear steane mei har foroardieling fan in bipaelde groep. Dat is net to kearen al muoit it üs tige, dat it barre sil. Ik üntken, dat hjir fan skuld praten wurde kin, mar like goed sil it skuldich yn Fryslan wol ütsprutsen wurde. Dan draecht men in stientsje by om de kleau fierder to fordjipjen sitewaesje fan it meimekoa. opa noch swierder to meitsjen. En 1 J mar, dér hat Fryslan utersté gjin forlet fan. It soe dêrfoaroer in woldied wêze as lans oare wegen dochs wer bisocht waerd it fêstroune skip flct to krijen. Hwant alhoewel dizze kommisje it léste wurd sprutsen hat, dit mei it léste wurd fan Fryslan net wêze. Safolle swierrichheden wiene al oplost, soms like it dochs klear to kommen, wy meije net birêste yn dizze tryste en negative tastan. Hwant Fryslan wurdt de dupe en men hoecht hjiroer net yn twivel to sitten: hwat wy nou ófwize, wurdt fan in oare provinsje mei beide hannen oangrypt. Minister Mansholt hat dit al düdlik witte litten. In kostlike ün- derwiis-ynstelling, sa as dizze, kin en mei Fryslan net foarbygean litte. De jonger- ein en de neiteam hawwe rjocht op in po sitive halding. Wy hoopje, dat it Pro- vinsiael bistjür him biriede sil op wegen om dochs dizze wichtige sKoalle foar Fryslan to bihalden. Dat wurdt in tige swier stik mar it doel is it mear as wurdich. Nou leit de kans der noch, is dizze foarby, dan sil it jierren en jierren duorje, foar’t Fryslan de kans wer kriget.. mar ta oerienstimming koe men net komme. Yn de kommisje binne dan ek gjin for- witen heard en de wurden fan ien fan de Kommisje, dy’t hjirbüten stie as tech- nysk deskundige, soene ek mines wêze kinne. Hy sei: ik geloof, dat zij beiden niet an ders kunnen. oertsjüge fan it feit, dat Fryslan sa’n skoalle hawwe moat, der is gjin twivel oan. Mar de wir.e hwerop de geastlike grounslach lizze moat, dêroer kin men elkoar net fine. As ik, nei fjouwer jier, op dizze pynlike histoarj tobek sjoch, dan moat ik hjir iepenlik sizze, dat sawol de hearen fan de Fryske Mij. as ek de hearen fan de CBTB aloan wer bisocht hawwe de mieningsforskillen lytser to krijen. It hat de léste moannen soms like, dat hja mekoar dochs birikke woene, mar it hat net sa wêze mocht. Machteleas steane hja beide oan in kant en beide sizze hja: fierder kin en mei ik net gean! Yn de Kommisje is hjiroer gjin forkeard wurd fallen, mei oandacht hat men nei mekoar harke, men kaem fan weerskan ten ünder de yndruk fan elkoars wurden en argumentaesje, men hat elkoar iepen en klear sein, hwat de djipste driuw wie

Kranten in de gemeente Sudwest-Fryslan (Bolswards Nieuwsblad, Sneeker Nieuwsblad en Friso)

Bolswards Nieuwsblad nl | 1953 | | pagina 1