EISENHOWER, CHURCHILL EN LANIEL
GAAN PRATEN
AMSTERDAM TOCH ONZE HOOFDSTAD
a j
i b t
ill: i
C/abe Skroar
Nu de nota-wisseling over de con-
ferentie te Lugano doodgelopen is,
wil men in het Westen blijkbaar zijn
gang gaan in Europa en met West-
Duitsland. Tenminste dit schijnt de
Amerikaanse opvatting te zijn van de
a.s. conferentie op de Bermuda’s. Het
is niet onmogelijk, dat Churchill daar
van een andere opvatting heeft en nog
Hwat Hat
Buitenlands Overzicht
Alweer eiste
Rijksweg 43 een
slachtoffer
üs hjoed p p
to sizzen
Triëst-kwestie maakte Italiaanse mede
werking aan E.D.G. twijfelachtig
Bolswards Schutterij
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
Oudste van zijn ongeveer 150 zoons volgt
Ibn Saoes op
Parlementsleden krijgen hogere
vergoedingen
Acht jaar wegens
doodslag
iWWlS
1*^0^
Ofl I
Vrijdag 13 November 1953
49e Jaargang
No. 89
bewonderde
tien
De
wed.
ia**
raike
J.S.
KAMEROVERZICHT
isen
drie uur aan de gevolgen
rentie dooi’ de uitbarstingen in Triëst
toch niet gunstig.
eten
mee
von-
zal
r in
chtg.
Jan-
Jïltje
IT
dank-
?arre-
nd te
s o. 1.
1. A.
rd tot
e Ku-
a. De
Is dia-
>-tele-
Wit-
>ezeg-
Ned.
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitgave: Fa A. J. OSINGA te Bolsward
Administratie- en Redactie-adrest
Marktstraat 13
Telefoon 451 - Na 18.30 uur 305 of 335
(K 5157)
van
zeer
het Lagerhuis zeide, door een inwilli
ging ervan de veiligheid der Westelijke
landen in gevaar zou worden gebracht.
Het Westen zou ook zonder troeven
naar een conferentie gaan, waarvan ’t
hoogst twijfelachtig is of ze tot eniger
lei ontspanning zou voeren.
Het gilde Bolswards Schutterij
Deelt U mede, is zo vrij,
Heeft de nodiging vernomen
Naar de Bavo stad te Komen.
Een eer om van te dromen.
Nu gaat zij al haar zorg besteden,
Om zich als Schutterij te kleden.
Zij wil een fraaie uniform,
Onberispelijk van vorm.
Doch.de kosten zijn enorm.
Zo organiseert zij nu een feest,
Bezield door echte schuttersgeest.
Laat uw fiets dan even stallen,
Kom in de Lootsma-hallen!
Bekend bij het publiek,
De Beierse muziekkapel.
Met instrumenten zacht en schel,
Geven ’n vrolijk klankenspel.
Een feest met veel vermaken,
Waarvan U ’t genot kunt smaken,
’t Gaat om de eer der schutterij.
Draag daarvoor uw steentje bij.
Houdt u deze dagen vrij,
Amuseert u, wees spontaan,
’t Komt op de laatste loodjes aan.
Wol wolle wy jerne ta twaris ta
fortelie, mar net ta
twaris ta hearre
de
de
■men
van
>oer-
ïers
aar
aar
'on
ter»
aar
lur-
ust
ge
stra
dag
de
etal
r in
ten,
ge-
Ze
zij
Hen
vat
ve>r-
1953
l, dv
ihan-
gnes
Gro
den
Su-
[aria
oren,
Zeil-
[eine
IJs-
dv
m te
1953.
’ieter
Oos-
i der
itens
Veide
rend:
ia en
vind
ocht
oer-
ege-
1953.
k en
ri, zv
kstra
bhan
•a te
Epe-
.rum,
'ettje
Bolswards Nieuwsblad
Waarin opgenomen: De Bolswardsche Courant, Westergoo en De Jong’s Nieuwsblad
Heeft Nederland een hoofdstad of niet?
Dat was een der vragen, waarmee de
Tweede Kamer zich bezig hield tijdens
de behandeling van de begroting van
Binnenlandse Zaken.
Moet een wet dit regelen Minister Beel
meende van niet. Amsterdam wordt al
leen maar in de Grondwet genoemd als
stad der inhuldiging. De Regering en
het Parlement zijn er niet gevestigd.
En daarom heeft het begrip hoofdstad
1953.
daria,
Cor-
|e, dv
Wil-
n Be-
•onica
i der
e Jo
rl An-
s, zv
nskje
ra en
a, dv
’etro-
en de Zuid-Slaven met de ge
allieerden vochten.
Maar een Engelse regering pleegt zich
niet door sympathieën doch door zin
voor de werkelijkheid te laten leiden in
haar buitenlandse politiek. Het eigen
aardige is dat de woede der Italianen
zich tegen de Britten keert en niet te
gen de Amerikanen, die het Britse op
treden ten volle steunden, maar ten
slotte hebben de Italianen heel wat aan
Amerikaanse hulp te danken en om die
niet te verspelen zijn zij wat voorzich
tig. Wat de Triëst-kwestie zelf betreft,
deze is nog niet verder opgeschoten,
men tracht nog altijd tot een vijfmo-
gendhedenconferentie te komen en Z.-
Slavië heeft daarvoor ook een nieuw
voorstel ingediend, waarvoor het ook
de steun van Oostenrijk tracht te ver
werven, dat belang heeft bij de haven
van Triëst en deze alleen via Z.-Sla
visch grondgebied kan bereiken. Maar
voorlopig is de sfeer voor een confe-
W7ANT ook ’t verdere verloop der
Triëst-kwestie heeft er toe meege
werkt dat de deelneming van Italië aan
de E. D. G. twijfelachtig is geworden.
De onder Britse leiding bedwongen Ita
liaanse betogingen in Triëst, waarbij
doden vielen, hebben een zeer anti-
althans juridisch geen wezenlijke
betekenis. De bedoeling van de Minis
ter van Binnenlandse Zaken was niet
slecht. Maar de Kamer viel over de
woorden „geen wezenlijke betekenis”.
„U moet de passage in de Memorie van
Antwoord corrigeren,” zo zeide de heer
Beemink (ch), „maar als U dat niet
doet, dan blijft Amsterdam voor ons
toch de hoofdstad.”
Het debat kwam al aardig in de sfeer
Abonnementsprijs: f 1.50 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Advertentieprijs: 12 cent per mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Handelsadvertenties bij contract reductie
De djjken zjjn dicht.
Zaterdag werden de eer
ste luchtopnamen ge
maakt van de geplaat
ste caissons in het dijk-
gat bij Ouwerkerk op
Schouwen-Duiveland.
'In het midden (links)
het derde caisson en
rechts het vierde (laat
ste) caisson.
(Luchtopname
K. L. M.).
In December komen president Eisenhower, premier Churchill en de
Franse minister-president Laniël bijeen, waarschijnlijk ergens op de
Bermnda-eilanden. Reeds dit voorjaar zou die ontmoeting op
initiatief van Churchill plaats gehad hebben, maar door diens ziekte
ging dat niet door. Destijds zou er gesproken worden over de moge
lijkheid nieuw contact met Rusland te zoeken, omdat men meende
dat na Stalin’s dood en met de verschijning van Malenkov daar een
nieuwe politiek ten opzichte van het Westen werd ingeluid. De nota-
wisseling tussen Moskou en het Westen over een eventuele bijeen
komst te Lugano ter behandeling van de Duitse kwestie heeft echter
die hoop de bodem ingeslagen. Zowel minister Eden als zijn Ameri
kaanse collega Foster Dulles hebben te kennen gegeven, dat met de
laatste Russische nota over deze uitnodiging, de onderhandelingen
practlsch zijn vastgelopen. De Russen hebben de invitatie niet met
zoveel woorden afgewezen, maar ze hebben aan de aanvaarding der
gelijke eisen verbonden, dat het Westen er onmogelijk op kon ingaan.
QPR.AKEN we hiervoor van antipathie
tegen Engeland in Italië, zonder
dat de Amerikaanse reputatie ernstig
schade leed, een dergelijke kwestie komt
ook even om de hoek kijken bij de dood
van koning Ibn Saoed, de koning van
Saoedië Arabië, welks olierijkdom deze
eenkomst met de Amerikaans Arabi
sche olie-maatschappij, waarvan hij de
helft van de winst ontving. Vroeger
was Ibn Saoed een hecht vriend van
Engeland, de laatste tijd kwam daarin
verandering, doordat Engeland weiger-
Men verwjjt in Italië de Engelsen
ook dat zij meer op de hand van
Zuid-SIavië zijn dan van Italië,
dat zou trouwens vrij natuurlijk
zijn omdat ten slotte de Italianen
in de tweede wereldoorlog tegen
rl,L a.
de diens aanspraken op de olierijke Boe-
TAE Russen vragen immers dat aan
zo’n conferentie eerst een confe
rentie van de Grote Vijf zou voorafgaan
m. a. w. ze eisen eerst de erkenning
van de rode regering te Peking als het
wettig bewind over China ongeveer
terzelfder tijd verzekerde de Ameri
kaanse vice-president Nixon aan Tsjang
Kai Sjek op Formosa, dat Amerika zijn
regime als het wettige beschouwt.
Moskou vroeg voorts, dat voor de con
ferentie te Lugano zou worden gehou
den, Amerika zich bereid zou verklaren
alle Amerikaanse militaire bases in
Europa op te heffen en tenslotte dat
alle pogingen gestaakt zouden worden
om de Europese Defensie Gemeenschap
te verwezenlijken, ook aan de activiteit
ingevolge het Noord Atlantisch Pact
zou een einde gemaakt moeten wor
den. Een kind kan begrijpen, dat het
Westen deze voorwaarden zou afwijzen,
omdat zoals minister Eden terecht in
Britse stemming in Italië veroorzaakt.
En in deze sfeer zal premier Pella er
voorlopig niet in slagen het Italiaanse
parlement te winnen voor ratificatie
van de E. D. G.-overeenkomst, ook al
is Engeland daarvan geen lid. Het is
niet onmogelijk, dat communistische en
ook fascistische elementen ’t gebeurde
in Triëst in de hand hebben gewerkt
om de stemming voor samenwerking
met de Westelijke mogendheden gron- vorst jaarlijks 300 millioen gulden aan
dig te bederven. inkomen opleverde dank zij een over-
Woensdagmorgen is door de rechtbank
te Leeuwarden 8 jaar gevangenisstraf
met aftrek geëist tegen een 51-jarige
opperman uit Franeker, die zijn vrouw
door wurging om het leven heeft ge
bracht.
Op de morgen van de 23e Februari
heeft verdachte tijdens een ruzie zijn
vrouw bij de keel gegrepen en haar het
leven benomen.
De officier van Justitie, mr J. van
IJsendoom, achtte doodslag bewezen.
De raadsman mr J. Smeding bepleitte
op juridische gronden ontslag van
rechtsvervolging. De man kon zijn wil
niet beheersen en hoort niet in een ge
vangenis thuis, maar dient onder toe
zicht van de regering te worden ge
steld, aldus mr Smeding.
De uitspraak volgt op 25 November.
TTET kan er ten slotte ook best van
1A komen, dat door het gesukkel met
de E. D. G., West-Duitsland zelfstan
dig een leger zal kunnen oprichten, al
zal het Navo-lidmaatschap niet gemak
kelijk gaan, want ten opzichte daarvan
heeft Frankrijk een veto-recht.
Amerika zal er in ieder geval in de
conferentie op de Bermuda’s wel sterk
op aandringen dat West-Duitsland toe
gestaan wordt zich te bewapenen. Er
schijnt geen ogenblikkelijk oorlogsge
vaar, want ook uit uitlating van de
laatste dagen van Russische leiders
hoe vijandig ze ook ten opzichte van
de Ver. Staten klonken blijkt dat de
Russische regering zich nu vooral werpt
op de bevordering van de welvaart van
haar volk, maar dat veroorlooft het
Westen toch niet in zijn defensie-in-
spanning te verslappen. Zoals het thans
lijkt is het eigenlijk het meest waar
schijnlijk dat alle zes landen, die van
plan waren deel te nemen aan de E.D.G.
nog geruime tijd hun overigens dank
zeer duidelijk zou blijken, dat Moskou
Oost-Duitsland niet wil prijsgeven, als
het dit ontruimde, zou het communis
tische bewind er eenvoudig weggevaagd
worden en zou er een nieuw, herenigd,
Duitsland ontstaan, dat, wat het ook
deed, zich zeker thans niet bij Rusland
zou aansluiten.
De conferentie zou dus op Russisch ver
zet stranden en in het Westen zou ook
bij de twijfelaars de overtuiging veld
winnen, dat er met Moskou toch niets
valt te bereiken.
Dan zou het in het Westen misschien
wat gemakkelijker gaan met de verwe
zenlijking van de E. D. G. of in ieder
geval met de organisatie van het ge
meenschappelijk defensie-apparaat.
Rusland zou dan dus feitelijk zelf daar
toe hebben meegewerkt en het negatieve
resultaat der conferentie zou ook de po
sitie der Russische machthebbers in
de ogen van hun eigen volk schaden.
En daarom wilde Moskou noch de uit-
noding tot de conferentie van Lugano
van de hand wijzen, noch haar aanvaar
den.
De Rijksweg 43 is en blijft een gevaar
lijke verkeersweg voor allen, die deze weg
moeten oversteken. Het autoverkeer op
deze weg heeft immers in ieder geval
voorrang en dit wordt te weinig door het
wielrijdend publiek, dat deze weg moet
oversteken, beseft. Thans is, binnen zeer
korte tijd, opnieuw een slachtoffer te be
treuren, de 76-jarige G. v. Wijngaarden,
die bij het oversteken van de Rijksweg
43, nabij het verzetsmonument bij Fols
gare, werd aangereden en aan de gevol
gen overleed.
De heer G. v. Wijngaarden, die 76 jaar
oud en ongehuwd is, woonde tot voor
kort te Folsgare. De laatste tijd was hij
echter inwonend bij zijn oomzegger, de
heer F. Breeuwsma, wonende aan de
Jongedijk onder Nijland. Dinsdagavond
was de oude baas per rijwiel even naar
zijn woning te Folsgare geweest. Op
thuisreis het was ongeveer halfzes en
reeds vrij donker wilde hij de Rijks
weg 43 oversteken, hoewel hij zoals
hij later zelf verklaarde wel een auto
zag naderen. Hij dacht echter eerst nog
de weg te kunnen oversteken. Dit werd
hem noodlottig. Daar zijn rijwiel geheel
onverlicht was, werd hij door de bestuur
der van de naderende auto, de Amster
damse vertegenwoordiger M., die in een
volkswagen uit richting Bolsward nader-
Langzamerhand komen ook de wegen op het platteland in prima conditie. Dit
plaatje werd gemaakt te Kimswerd. Onze fotograaf legde het moment vast,
waarop juist de laatste hand werd gelegd aan de verbetering van de grote weg
door het dorp Kimswerd. Men ziet hier hoe de bestrating vakkundig met zand
wordt ingespoeld. (Foto Boersma)
TYTATUURLIJK weet men te Moskou
x 1 heel goed, dat deze eisen niet door
het Westen zouden worden ingewilligd
en de conclusie kan dan ook slechts
zijn, dat Moskou thans geen conferen
tie over Duitsland wil. Het wil echter
deze niet zonder meer afwijzen, omdat
dan op de Russen, die zich opwerpen
als de paladijnen voor de vrede, het
odium zou komen te liggen, dat ze een
poging om tot ontspanning te komen,
afwijzen. En ze willen de uitnodiging
niet aannemen, omdat ter conferentie j zij mede de Amerikaanse hulp steeds in
- - kracht toenemende zelfstandige
strijdmachten zullen behouden.
1 voor Abe
Het Nederlands Instituut voor de
Publieke Opinie heeft aan man
nen, over het gehele land ver
spreid en uit alle lagen van de
bevolking, de vraag gesteld:
„Welke van alle nu levende man
nen, leden van de koninklijke fa
milie niet meegerekend, bewon
dert U het meest?’’
Hier zijn de
mannen:
Churchill 15
Dr Drees 13
Eisenhower 6
Jan van Zutfen 6
Albert Schweitzer 3
Paus Pius XII 2
Adenauer 2
Oud-minister Lieftinck 2
Einstein 1
Abe Lenstra 1
de, niet of in ieder geval te laat opge
merkt. Een aanrijding was onvermijde-1
lijk. De heer van Wijngaarden werd te-
gen de grond gesmakt, terwijl de perso
nenwagen vrij ernstige materiële schade
opliep. Toch liet het ongeval zich eerst
niet al te ernstig aanzien. Van Wijngaar
den klaagde wel over pijn in zijn heup, i
maar de spoedig ontboden geneesheer, 1
dokter Hoogwater van Nijland, achtte j
overbrenging naar het Ziekenhuis niet
noodzakelijk. Het slachtoffer werd in de
auto van dokter Hoogwater eerst naar
diens woning vervoerd om te worden on
derzocht en daarna naar de woning van
zijn oomzegger, de heer Breeuwsma ge
bracht. ’s Avonds geraakte de oude baas
die hartpatiënt was echter buiten
bewustzijn, terwijl hij ’s nachts om on
geveer drie uur aan de gevolgen over
leed. i
De bestuurder van de volkswagen, die
ongeveer met een snelheid van 80 km
per uur reed en het slachtoffer uit vei
ligheidsoverwegingen voorzichtig
het wegdek getrokken heeft, treft
waarschijnlijk geen enkele schuld.
raimi oase te steunen, en die van de
Sultan van Muskaat erkende. De sym
pathie van Ibn Saoed ging toen meer
naar de Amerikanen.
De opvolger van Ibn Saoed is
Emir Saoed, een van zijn zegge
en schrijve 150 zonen en men zou
kunnen verwachten dat als deze
emir niet een even krachtig lei
der is als zjjn vader, bij zoveel
troonopvolgers de tijd rijp is voor
intriges, die in de Arabische we
reld tot allerlei uitbarstingen
kunnen .lelden.
verkiezingen in Portugal kunnen
met een enkel woord worden afgedaan.
.„Stemmerij” noemde een Nederlands
blad het, want het waren geen vrjje
verkiezingen, zodat de oppositie eigen
lijk niet tot uiting kon komen en pre
mier Salazar weer een parlement vol
van zijn aanhangers kreeg.
eens zfjn geliefde denkbeeld van een
persoonlijk gesprek met Malenkov naar
voren zal brengen, maar blijkens zijn
uitlating in het Lagerhuis staat zijn
minister van Buitenlandse Zaken Eden
ook op het standpunt, dat er met de
Russen toch niet meer valt te praten
over de Duitse kwestie. Het is echter
de vraag of ook die conferentie op de
Bermuda’s over Duitsland veel zal op
leveren.
Er mag n.l. aan getwijfeld worden of
de Bermuda-conferentie een gemeen
schappelijk standpunt ten opzichte van
de Duitse kwestie ten gevolge zal heb
ben, ook al zit men er te Bonn om te
springen. Want West-Duitsland wil
niets liever dan terugkeren in de rij
der grote mogendheden en vrij zijn van
alle verplichtingen, welke thans nog
aan de verloren oorlog herinneren. Om
die positie te verwerven is het bereid
in het kader van de Europese Defensie
I Gemeenschap aan de verdediging van
West-Europa deel te nemen Frank
rijk zag daarin immers aanvankelijk
een garantie tegen al te grote Duitse
invloed ofschoon het de W.-Duitsers
waarschijnlijk nog liever zou zijn als
zij lid van het Noord Atlantisch Pact
en als volkomen gelijkgerechtiede met
de andere Westelijke mogendheden
zouden kunnen optreden.
van het sentiment. Amsterdam is
hoofdstad krachtens haar heerlijk we
zen en rijke geschiedenis, aldus de heer
Scheps (arb.). Maar de vvd-er v. Leeu
wen werd emotioneler dan alle andere
Kamerleden. Het moet niet zo zijn, dat
de Nederlanders zeggen: wij hebben
geen hoofdstad, maar Amsterdam wordt
als zodanig beschouwd, maar dat mist
elke wezenlijke betekenis. Neen, we
moeten kunnen zeggen: Amsterdam is
onze hoofdstad, komt er naar toe en
geniet van haar universaliteit.
De nuchterheid van de heer Verkerk
(ar) deed bij deze uitroep, vergeleken,
kil aan. Niet teveel over dit probleem
nadenken, zo luidde zijn stelling. An
ders komt men tot de conclusie, dat we
een hoofdstad hebben zonder raadhuis,
een hofstad zonder paleis, en daarnaast
een Rotterdam, dat rustig cpstoomt.
Minister Beel heeft alle misverstand
maar weggenomen. Dat moest hij wel,
want de heer Beerninck (ch) had ge
zegd, dat men op de lagere school een
onvoldoende voor aardrijkskunde krijgt
als men niet weet welke stad de hoofd
stad van ons land is. De bewindsman
zong Vondel na: „Bemint dan Amster
dam, de glorie van uw steden, de pijler
van de Staat.” En daarmee heeft hij
alles weer goed gemaakt. De vraag of
de positie van de hoofdstad wettelijk
geregeld moet worden de heer Wel
ter heeft daarop aangedrongen zal
overigens worden voorgelegd aan
commissie die de wijziging van
Grondwet bestudeert.
Men mag blij zijn, dat er nog een pro-
bleem-Amsterdam was tijdens de be
handeling van dit eerste begrotings
hoofdstuk. Want verder kwamen al de
bekende vraagstukken weer aan de or
de, zonder dat er iets nieuws werd ge
zegd. Het belangrijkste uit het ant
woord van Minister Beel was wel, dat
hij geen enkele toezegging kon doen
over verdergaande denivellering van de
ambtenarensalarissen in 1954. En wat
de positie van de oud-gepensionneerden
betreft, deelde hij mede, dat de advies
commissie Van Poelje zal worden ge
vraagd met spoed een rapport uit te
brengen. De Regering is er van door
drongen, dat een spoedige beslissing
noodzakelijk is.
Het andere probleem dat met „spoed”
wordt afgewerkt, is de Friese kwestie.
Alle adviezen zijn nu binnen.
Het vraagstuk komt binnenkórt in de
Ministerraad en daarna zullen de Frie-
f
4 -
