COMMENTAAR OP NATO EN EDG
KRIS-KRAS door Nederland
-IJ
roar
1111
Doöh.
llll
MET betrekking tot de huidige toe-
stand van de NATO wijzen deze
waarnemers in het bijzonder op de ver
wezenlijking in het algemeen van de
voor 1953 gestelde doelen vooral de ver
betering van de kwaliteit der gevechts
eenheden en het percentage straalvlieg
tuigen bij de luchtmacht. De verklaring
van Lord Ismay dat de huidige sterkte
van de NATO groot genoeg is om
„agressie af te schrikken” is gebaseerd
op deze vooruitgang.
üs hjoed p p
to sizzen
DE openhartige aard van de opmer-
king van Dulles heeft heel wat cri-
toiek in Europa doen opwaaien vooral in
Frankrijk, waar de vrees voor de her
leving yan het Duitse militarisme tot
dusver de ratificatie van de EDG in het
parlement heeft verhinderd. Enkele
commentators lazen in de opmerkingen
van Dulles een Amerikaans dreigement
om zich uit Europa terug te trekken
voor het geval er van de EDG niets te
recht komt.
I
L
Fan de Martinytoer
ct
De knorrige
meester-knecht
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
Zwakke geslacht
in de meerderheid
100 TNI-ers op Ceram
gesneuveld
Nog geen 1 cent
per week
Belgisch referendum
In de Belgische steden Roeselare (W.-
Vlaanderen) en Verviers (provincie
Luik) is Zondag een „Europees proef-
referendum” gehouden. De stemgerech
tigden moesten met ja of neen ant
woorden op de vraag: „Bent u voor
deelneming van België aan een Euro
pese unie?” Hier volgt de uitslag:
Roeselare: Van de 20.334 stemgerech
tigden begave-n er zich 13.743 naar de
stembus. Van hen stemden er 11.464
„ja” (83.4 pet.), terwijl er 1320 (9.6
pet.) tegen stemden. 959 uitgebrachte
stemmen werden ongeldig verklaard
(6.9 pet.).
f 1.60 per kwartaal
Noordatlantiscli Verdragorganisatie een
in vol bedrijf zijnde onderneming
Europese Defensie Gemeenschap een
conditio sine qua non
49e Jaargang
No. 100
Dinsdag 22 December 1953
De Jong’s Nieuwsblad
Hwat hat
(John Foster Dulles)
PIET.
ct
i ct
.25
Tj. de J.
tuk
tuk
Abonnementsprijs: f 1.50 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Advertentieprijs: 12 cent per mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Handelsadvertenties bij contract reductie
Ct
I Ct
i ct
ct
i ct
i ct
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitgave: Fa A. J. OSINGA te Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13
Telefoon 451 Na 18.30 uur 305 of 335
(K 5157)
genoopt, waarin hg zeide, dat het uit-
bljjven van een ratificatie van de EDG
tot een „zeer pijnlijke heroriëntering”
de Amerikaanse politiek jegens
van
Europa zou leiden.
Verdronken in gracht. In het water van
de O.Z. Achterburgwal is in de nacht
we toewijzingen zullen worden aange
schaft, worden vastgehouden tot na de
totstandkoming van de EDG.
De rispinge fan Kneppelfreed of fan de
Fryske Biweging of fan Deputearre
Steaten of fan de trije Fryske Ministers
yn Den Haech? Ik soe it net graech
sizze wolle, hwant it iene sit mei it
oare yn forban. Ik soe it leafst sa sjen
wolle, dat it de rispinge is fan in ear-
like striid tusken twa partijen. De iene,
dy’t troch Onkunde en ressentimint bi-
hindere waerd om it goed rjucht to sjen
fan in earlik en nommel stribjen; de
oare, dy’t mei fallen en opstean bihin-
dere faeks fan in to great sentimint,
socht nei frijdom en üntjowing fan har
erflik bisit. In striid om de emanci-
paty fan it Fryske wêzen yn it Neder-
lanske Steatsforban. Dizze striid is net
kleine
Het
Marianne, neem ’m als bondgenoot,
Hij valt je heus niet tegen,
Geloof 't van mij, raak je ooit in nood,
Je vriend staat nooit verlegen.
Het vechten zit ’m in zijn bloed,
De poppetjes aan ’t dansen,
Dan is tie als een leeuw verwoed,
Dat weten julle, Fransen.
Marianne, zul je ’t haast verstaan,
’t Moet uit zijn met die kuren,
Toe, kijk Michiel eens vriendlijk aan,
Toen je es goede buren.
Wat zeg je daar? Vertrouw je ’m niet?
Geen heer, om mee te sjansen?
Kom, kom, hij doet nooit weer verdriet,
Begrijp 't toch, jullie Fransen.
Hwa’t de dochter ha wol,
moat earst de mem winne.
Bols wards Nieuwsblad
greate tankberens sein wurde, dat De
putearre Steaten fan Fryslan hjiryn in
treflike rol spile hawwe. Mear as oaren
seagen hja skerp yn lans hokfor wei de
oplossing socht wurde moast en hja
binne, oan hjoed de dei ta, dwaende
west om in weardige en earnstige op
lossing ta to rieden. Hja sochten it
paèd nei de Ministers en wisten it
safier to krijen, dat trije fan harren nei
Ljouwert kamen om mei eigen eagen
to sjen en to hearren, hwat hjir gean-
de wie.
Under lieding fan minister Beel hawwe
hja mei fortsjintwurdigers fan it Frys
ke folk praet en hwa’t it foarrjucht
hawn hat de sfear en de hege eamst
fan dizze petearen meimakke to haw-
wen, koe net oars as moed krrje oer de
kommende risseltaten. It is wier, dat
de stimmerij foar in nije Twadde Rea
mer en in nij Regear tiid koste hat. Tet-
man de Vries makke der in sketske fan
en hie de laitsers op syn han, doe’t hy
op de wize fan: „drie kleine kleuter
tjes” it bisiik fan de trjje Ministers pa-
rodiearde.
Mar Deputearre Steaten hiene bettere
troeven as Tetman witte koe. In skofke
letter waerd bikend, dat der twa kom-
misjes gearstald wiene: De kommisje-
Wesselings en de kommisje-Kingma-
Boltjes. Inkele moannen hawwe dizze
mannen harren birieden op de foroarin-
gen, dy’t komme moasten, de earsten
op it terrein fan it ünderwiis en de lés
ten op it plak fan de tael yn it ambtlik
en rjuchtsforkear.
AI wei' wiene Deputearre Steaten de
driuwers om to kommen ta positive din
gen. Doe’t de rapporten klear wiene hat
it wer in skoft duorre, foar’t men it yn
Den Haech iens wie, oer de to folgen
prosedure. Earst soe it ien nei it oare
mar letter woe men it hiele probleem
tagelyk ünder hannen nimme. En nou
I^FSCHOON de gevolgen hiervan niet
onmiddellrjk zullen worden gevoeld,
zou toch een voortduren van dit ver
bod tot verzending zeer ernstige gevol
gen kunnen hebben op de versterking
der NATO. Volgensen waarnemers is mi
nister Dulles blijkbaar van mening ge
weest dat de consequenties van het
amendement van Richards in Europa
niet voldoende worden ingezien. Er zijn
verder geen aanwijzingen dat bij de be
handeling van de toewijzingen van bui
tenlandse hulp in het volgend jaar het
Congres voornemens is terug te komen
op deze voorwaarde.
De politieke voormannen in het Con
gres willen weten, waar zij ten aanzien
van de EDG aan toe zijn, wanneer het
Congres in het a.s. voorjaar de kwestie
der toewijzingen weer ter hand neemt.
Het zou inderdaad een zeer ernstige
zaak zijn indien de Amerikaanse steun
aan de NATO zou worden verminderd,
aangezien de NATO op hoog niveau
moet blijven functionneren om een even
wicht te vormen tegenover de macht
van de Sovjets en een situatie in het
leven te roepen, welke de Russen er toe
zou brengen aan de conferentietafel
plaats te nemen ter vermindering van
de spanningen in de wereld.
De ontwikkeling van de NATO kan ech
ter niet op een hechte basis worden
voortgezet indien de Amerikaanse mili
taire hulp tijdelijk zou worden stop ge
zet. Voor het geval de EDG niet ge
ratificeerd wordt, zouden de V.S. zich
niet aan haar verplichtingen jegens de
NATO onttrekken, doch genoodzaakt
zijn de methoden voor de ten uitvoerleg
ging van deze verplichtingen te her
zien. Dit zou dan de „zeer pijnlijke her
oriëntering” zijn waarop Minister Dul
les in zijn verklaring doelde.
Bij
de
Woensdag 105 Duitsers uit de gevan
genis losgelaten: de Engelsen negen, de
Fransen 32 en de Amerikanen 64. Er
waren vijf oorlogsmisdadigers bij. De
anderen waren tot gevangeisstraffen
veroordeeld wegens schendingen van de
door de bezetters uitgevaardigde wet
ten.
Marianne, ’k vind je heel niet lief,
Het mag niet meer verzwegen;
Jij brengt ons last en ongerief,
Jij valt ons bitter tegen.
Het mooie E. D. G.-verdrag
Geeft sterke vredeskansen;
Elkeen doet met ons mee, maar ach,
’t Mankeert aan jullie, Fransen!
IN LOKWINSK WURDICH
Goed twa jier is it lyn, dat Kneppel
freed gAns in opskuorring joech yn
Fryslan en ek yn binnen- en bütenlün.
De saek fan de Fryske tael en kultuer
wie yn opspraek komd en de weagen
fan de pro’s en anti’s giene fül tsjin-
mekoar yn. In goed moanne letter waerd
in boekje ütjown, hweryn in samling
fan de skreaune reaksje op dit barren
fêstlein waerd en as men dat jitteris
trochlêst, kin men skoan fornimme, dat
tüzenen en jitteris tüzenen fan minsken
harren drok makke hawwe om hwat
men dan neamt: de Fryske Kwesje.
De rüzige drokte sakke moai gau wer
del, mar yn de formiddens fan bistjüren
en oerheit stie it fêst, dat hjir konse-
kwinsjes üt fuort komme soene en fuort-
endaliks waerden prikken yn it wurk
steld om de oproppen problemen yn is dan it stanpunt fan it Regear bikend
goede banen to lieden. It moat hjir mei wurden.
Opheffing Ryksdienst eleetrieiteit. De
Tweede Kamer heeft zonder hoofdelijke
stemming de opheffing van de rijks-
dienst voor de electriciteitsvoorziening
goedgekeurd.
It hiele Kabinet hat meidield, hokfor
saken hja yn nije wetten of wetsfor-
oaringen fêstlizze wolle. En elk kin
derfan kennis nimme. Dy’t dat docht,
sil sjen, dat it greatste part fan de
stelde kwesjes earlik woun binne. De
Fryske eedsformule wurdt, aksepteard,
de Fryske tael foar it Rjucht en de Oer
heit yn Fryslan erkijid. De biperkingen,
dy’t bliuwe binne needsaeklik om de
rjuchtsgelikens fan Friezen en net-Frie-
zen feilich to stellen. By it ünderwiis
kin de Fryske tael troch elts skoalle-
bistjür of gemeente ynfierd wurde yn
de trije foarste learjierren as fiertael
en yn de hegere learjierren as learfak.
Op de kweekskoallen yn Fryslan sille
de jonge ünderwizers op har nije taek
in goede tarieding krrje, de Fryske akte
wurdt wettelik erkend, sawol foar it
Leger as foar it Middelber ünderwiis.
Yn de stêdsskoallen kin it Frysk as
learfak yn de hegere learjierren plak
krije en tsjin it brüken fan de Fryske
tael op nammebuorden, postkanoa-
ren, gemeenterieden, provinsiale steaten
kin nimmen mear hwat ynbringe, hwant
de Wet lit eltsenien dêryn fry.
CHURCHILL EN ZIJN SIGAAR
Sir Winston Churchill draagt zijn lin
kerarm in een draagverband want hij
heeft zijn hand verbrand aan een van
zijn eigen forse sigaren.
Het gebeurde Vrijdag tijdens het ge-
noegelijke „nakaarten” op een lunch van
een van Engelands meest illustre clubs:
de „Broeders van Trinity House”, die
zich bezighouden met het lot van sche
pen op zee en vuurtorens.
Churchill zat in een diepe fauteuill te
praten met een der club-leden, toen hij
een enorme askegel van zijn sigaar liet
vallenjuist in een geopend doosje
lucifers, dat op tafel stond. Er schoot
een felle vlam omhoog en de bejaarde
premier kon zijn hand niet zo snel te
rugtrekken, of hij kreeg een brand-
wondje in zijn handpalm.
HOTELBRAND
Vijf brandweerlieden en een gast kwa
men om, toen Donderdag een brandend
hotel van drie verdiepingen te Chicago
instortte. Nabij de provisiekamer, waar
de eerste vlammen gezien waren, vond
men het lyk van een 38-jarige gast.
Stadsbeiaardier af. Op 1 Jan. zal de
heer Jan Wagenaar wegens gezondheids
redenen zijn functie van stadsbeiaardier
van Utrecht neerleggen. Sinds 1937,
toen hij zijn vader opvolgde, heeft hy
deze functie uitgeoefend.
Vliegtuig over kop bij noodlanding.
Zondag halftwaalf werd de bestuurder
van een lesvliegtuig van de Nationale
Luchtvaartschool, de P.H. U.C. Piper
Cub, door slecht zicht gedwongen een
noodlanding te maken in de buurtschap
Pleegste, op 4 km afstand van Raalte.
Het vliegtuig landde op een omgeploegd
bouwland en sloeg over de kop. De enige
inzittende, de bestuurder Zwonimir Ba
ner, Joegoslaaf van geboorte, en wo
nende te Veendam, bleef ongedeerd. Van
het toestel is het hoogteroer bescha
digd.
Uit de verdeling naar burgerlijke staat
blykt, volgens gegeven van het Cen
traal Bureau voor de Statistiek, dat in
1952 van de rond 6.5 millioen personen
van 20 jaar en ouder in Nederland, er
ruim 1.5 millioen ongehuwden voor
kwamen, bijna 4.5 millioen gehuwden
en voorts 447.000 weduwnaars en wedu
wen en 78000 gescheiden personen.
Onder laatstgenoemde categorieën over
weegt het aantal vrouwen in sterke
mate: 307.000 weduwen tegen 140.000
weduwnaars, 48000 gescheiden vrouwen
tegen 30.000 gescheiden mannen. Ook
onder nog niet gehuwd geweest zijnde
personen van 35 jaar en ouder bestaat
een belangrijk vrouwen-overschot: te
genover 182.000 mannen telt deze be
volkingsgroep 232.000 vrouwen.
De noodzaak om tot oprichting van de
EDG te komen is evenwel niet vermin
derd. De aanvaarding van een Europees
leger zou een belangrijk psychologisch
effect hebben omdat daarmede zou wor
den aangetoond, dat de zes betrokken
landen, en vooral Duitsland en Frank
rijk, bereid zijn een streep te zetten
onder hun van oudsher bestaande vijan
dige gezindheid teneinde gezamenlijk
stand te houden tegenover een beide
landen bedreigend gevaar. Bovendien
zou natuurlijk het practisch gevolg zijn,
dat Duitse divisies aan de NATO-strijd-
krachten zouden worden toegevoegd.
Gezien het grote belang dat aan de
goedkeuring van de EDG wordt ge
hecht, is er onder welingelichte waar
nemers heel wat te doen geweest over
de reden die Minister Dulles Maandag
tot zyn rondborstige verklaring heeft
Waarin opgenomen: De Bolswardsche Courant, Westergoo en
van Zaterdag op Zondag de 41-jarige
H. D. uit Lunteren verdronken. De
man, die door onbekende oorzaak te
water was geraakt, schreeuwde onmid
dellijk om hulp. Maar toen enkele
voorbijgangers hem door handreiking
op het droge hadden gebracht, bleek,
dat de levensgeesten reeds waren ge
weken.
Levenslang. Conform de eis heeft Vrij
dagmorgen de Utrechtse rechtbank
Chr. B. uit Bodegraven veroordeeld tot
levenslang. Chris B. heeft in de nacht
van de dertiende November 1952 de
Woerdense agent Van Eek neergescho
ten terwijl hij met zijn broer naar huis
fietste, nadat zij in Woerden hadden in
gebroken. De agent was een half uur
later in een ziekenhuis overleden.
Strijdkrachten van de Republiek der Z.-
Molukken, onder aanvoering van majoor
Tahamata, hebben even onverwacht als
hevig toegeslagen in de gelederen van
de Indonesische troepen, die een deel
van het moeder-eiland van de Molukse
Republiek Ceram bezet houden.
In Kaihobo op WeSt-Ceram' zijn ruim
100 leden van het Indonesische leger
gesneuveld, toen de Zuid-Molukkers ’n
grootscheepse aanval openden op de In
donesische stellingen, waarna felle ge
vechten ontstonden.
Volgens de verklaring van de minister
van Defensie van de RMS ir. J. A.
Manoesama is bovendien een belang
rijke hoeveelheid oorlogsmaterieel in
handen van de Zuid-Molukse strijd
krachten gevallen.
DUITSERS VRIJ WEGENS
KERST
wyze van Kerst-amnestie hebben
geallieerden in West-Duitsland
Onze zuivel-export. Ter jaarvergade
ring van de Groninger Zuivelbond werd
medegedeeld, dat de export van boter
in 1954 naar alle waarschijnlijkheid niet
die omvang zal weten te behouden, die
in het afgelopen jaar werd bereikt, ter
wijl ook de kaasexport onbevredigend
werd genoemd.
Het hoognodige. Minister CaJs ver
klaarde in de Tweede Kamer, dat de
monumenten, welke thans op de ur-
gentielijst staan, over tien jaar allemaal
gerestaureerd zullen zyn.
Baksteendag. Te Arnhem hielden on
geveer 350 baksteenfabrikanten een bij
eenkomst, Baksteendag genaamd, waar
werd medegedeeld, dat een' vergelijking
met 1938 de arbeidsproductiviteit in
deze bij uitstek nationale industrie met
ruim 30 pet is toegenomen.
Ontsporing bij Woerden. Bij Woerden
ontspoorden twee rijtuigen van de ex-
presstrein UtrechtDe^ Haag, waar
door het spoorwegverkeer op deze lijn
geruime tijd werd gestremd.
Dure start. De start van de Tour de
France in Amsterdam 8 Juli 11954
staat nu definitief vast, nu de hoofd
stedelijke raad heefd besloten een groot
deel van de aan die start verbonden
kosten voor rekening van de gemeente
te nemen. Van het nodige bedrag van
f 80.000 zal Amsterdam f 25000 fonds
perdu storten en 1/3 van de resterende
55 mille f 18.333 garanderen.
In verband met de per 1 Januari 1954
ingaande verhoging van de papierprijs
en een zeer belangrijke stijging van
vrijwel alle aan de uitgave van een
nieuwsblad verbonden -kosten, zal de
abonnementsprijs van ons blad met in-
p van die datum, ingevolge aan
wijzing van de vereniging „De Neder
landse Nieuwsbladpers”, een
verhoging moeten ondergaan,
abonnementsgeld wordt dan
Verviers: Van de 27.372 stemgerechtig
den brachten er 17.341 hun stem uit.
Er stemden 12.878 (74.2 pet.) voor en
3770 (21 pet.) tegen. 378 personen
stemden blanco en 315 stembiljetten
werden ongeldig verklaard (te zamen
4.8 pet.).
Bij deze-prijsverhoging, waartoe het
nieuwsbladbedrijf slechts noodgedwon
gen overgaat, wordt de kostenstijging
slechts ten dele ten laste van de abon-
né’s gebracht.
Abonné’s die ons blad per post ontvan
gen en gaarne per giro betalen, wordt
verzocht met het voorgaande rekening
te houden.
Bij periodieke overschrijving gelieve
men met spoed aan de directie van de
Postcheque- en Girodienst opdracht te
geven tot wijziging van het bedrag.
Wilt U 25 ct inningskosten besparen?
Dan verzoeken wij U het abonnements
geld voor het eerste halfjaar 1954
(f 3.20) tijdig over te schrijven of te
storten op onze girorekening 87926 of
aan ons bureau te betalen.
Na 4 Januari wordt per kwitantie over
het abonnementsgeld, verhoogd met de
inningskosten, beschikt.
Administratie
BOLSWARDS NIEUWSBLAD
Marianne-, wil je op ’t oorlogspuin
De E. D. G. niet mee bouwen,
Bedenk, je loopt nu in de steun,
Straks wordt dat ingehouwen.
Ik geef je nog een goed half jaar,
En dan is het uit met schransen,
Hoe zit het, komt 't nog voorelkaar,
Wat kiezen jullie, Fransen?
Marianne, toe, het gaat toch om
De eenheid van Europa.
Als die er naastenbij niet komt,
Krijg je straks last met Opa.
Waarom toch altijd stug en dwars,
Wat baat je dat verschansen,
Pas op, hoor, anders wordt ik bars,
Ik waarschuw jullie, Fransen.
Waarnemers, die zorgvuldig de ontwikkelingen op het NATO-front
hebben gade geslagen, zyn van mening, dat de jongste zitting van
de Raad van Ministers heeft aangetoond, dat de Noord-Atlantische
Verdragsorganisatie „een in vol bedryf zijnde onderneming” is,
waarvan het meeste voorbereidende werk reeds is gedaan.
Te zelfder tijd zijn zij echter van oordeel, dat de ratificatie van de
Europese Defensie Gemeenschap een conditio sine qua non is voor
de volledige ontplooiing van de NATO.
WELLICHT IS BERIA AL
TERECHTGESTELD
De scherpe aanvallen op de ex-minis
ter van Binnenlandse Zaken, Beria, en
zijn zes eveneens in ongenade gevallen
lotgenoten worden met toenemende
kracht voortgezet in de Russische dag
bladen en door de radio.
Westelijke diplomaten leiden hieruit af,
dat het proces tegen Beria dezer da
gen zal beginnen of dat het Russische
volk wordt voorbereid op het bericht,
dat hij en de mede-verdachten reeds
zijn terechtgesteld.
Prins Bernhard opent „Kunstenaars hel
pen”. Prins Bernhard zal de slot-expo-
sitie van de kunstwerken, die zullen
worden verloot in de actie „Kunstenaars
helpen" ten bate van het Nationaal
Rampenfonds, op 15 Januari, ’s middags
om 4 uur, in het Rijksmuseum te Am
sterdam openen. Deze expositie duurt
van 15 Jan. tot 7 Febr. De trekking
van de loterij is vastgesteld op 15
Maart.
TTET voorgestelde alternatief om
Duitsland in de NATO op te ne
men ook zonder EDG, wordt niet als
uitvoerbaar beschouwd. De Belgische
Minister van Buitenlandse Zaken Paul
van Zeeland legde de vinger op een van
de bezwaren tegen deze oplossing, toen
hij Dinsdag opmerkte, dat toelating tot
de NATO afhankelijk is van de een
stemmige goeodkeuring door de huidige
14 leden-landen. Indien de EDG niet
kan worden geratificeerd, is het niet
eenvoudig zich een situatie in te den
ken, waarin Duitsland met algemene
stemmen tot het lidmaatschap van de
NATO zou worden toegelaten.
Alles wijst er op, dat de EDG van fun
damenteel belang is voor de toekomst
van de Atlantische Gemeenschap. De
Sovjets zyn zich hiervan natuurlijk ter
dege bewust en hun politiek is er dan
ook op gericht de ratificatie van de EDG
te voorkomen en de NATO uiteen te
doen vallen.
Door snel tot ratificatie van de EDG
over te gaan, kunnen Duitsland en
Frankrijk een onverbrekelijke Westerse
Unie tot stand brengen en daarmede
duidelijk aantonen, dat de pogingen der
Communisten de aloude vijandschap
tussen Frankrijk en Duitsland nieuw
I leven in te blazen, geen succes zullen
hebben. Dan zal het Westen, mede door
versterking met de Duitse divisies, zulk
een sterk front kunnen vormen dat de
Sovjets gedwongen zullen worden tot
reële onderhandelingen over te gaan om
de spanningen in de wereld te vermin
deren.
Daarom is een spoedige ratificatie van
de EDG van het grootste belang voor
de politiek van het Westen. Waarne
mers zijn van mening, dat Minister Dul
les door een dergelyke realistische kijk
op de toestand gebracht werd tot het
afleggen van zijn verklaring tijdens de
persconferentie van Maandag.
üt, mar Den Haech is de fijan net
mear. De tsjinstanners kinne har net
mear efter wetteiike wallen forskülje,
hwant it Regear rommet dizze op. Hja
doogden net en alhoewol konservatis-
me en ünbigryp har yn stün halde
woene, hja binne oan kant set. En dêr-
mei is in ny stadium bigoun.
It sil nou jit’ folie mear oankomme op
de helding en de trochsetting fan it
Fryske folk seis. Hwant der lizze nou
nije müglikheden op al dy terreinen,
hwer’t earst in buordtsje hinge: Ver
boden toegang. It wurdt nou oars, mar
net minder swier, hwant de boeman
is fuort, it bern moat üt himsels it
goede, eigen paed gean. Wy binne der
net wis fan, dat Fryslan fuortendaliks
dy kansen op de goede manear gripe
sil, mar wy hawwe in great bitrouwen
yn har histoaryske üntjowing. Ek yn
dizze saek moat men, om moedich fier
der to gean, ris efterüt sjen en de
lange, kronkeljende wei fan 1844 oant
1953 oereagje. Dan kriget men moed
en bitrouwen, hwant de rige fan Fryske
bodders is groeijende en de jongerein
stie efter harren. De libbenswil fan it
Fryske folk sil bislisse oer har üntjo
wing en har gefoel fan eigenwearde
is tige bisterke.
Net ien moat miene, dat dit fansels
rinne sil, de fijan moat men nea to
licht achtsje. De sloppens en makli-
kens fan party minsken is fuort net
oars, de ynfloed fan de moderne kom-
munikaty-middels en lektuer ünwit-
tend great. Mar in soune plant kin wol
hwat foarjiersboijen fordrage, yn de
wrakseling mei de illeminten groeit har
organisme. En sünder freonen is hja
net, de Fryske oerheit op it Provinsje-
hüs, mei de net-Fryske Kommissaris
as „primus inter pares”, stiet oan ’e
kant fan it Fryske folk. Mei hiel har
hert. En dat is in lokwinsk wurdich.
Het is echter duidelijk, dat, wanneer
deze opmerkingen in onderling verband
worden beschouwd, Minister Dulles niet
de bedoeling had te dreigen. Hij wilde
.uitsluitend het belang naar voren bren
gen dat de Regering van Eisenhower
hecht aan de EDG en bovendien de be
langrijke rol die de EDG in de Ameri
kaanse publieke opinie en in het Con
gres speelt.
Het belang van de EDG op dit moment
is niet zozeer gelegen in de twaalf Duit
se divisies als wel in het symbool van
Europese eenheid dat door de aanne
ming van dit ontwerp, dat in Europa
ontstaan en verder uitgewerkt is, wordt
gedemonstreerd. De Ver. Staten hebben
zich bereid verklaard de EDG te steu
nen en hebben pas hun politiek op dit
ontwerp van een Europees leger geba
seerd toen de Europeanen zelf dit plan
hadden opgesteld als de beste methode
om de Europese eenheid tot stand te
brengen en Duitsland tot volledige deel
name te bewegen.
Dit Amerikaanse standpunt komt sterk
tot uiting in het Congres, dat door aan
neming van het amendement van Ri
chards in Juli van dit jaar deed blijken
dat de ratificatie van de EDG be
schouwd zal worden als de toetssteen
voor de Europese bereidheid de eigen
plannen te verwezenlijken.
Dit amendement, dat per 1 Januari in
werking treedt, bepaalt, dat 50 pct. van
de toewijzingen ten behoeve van de
Europese defensie, direct verleend die
nen te worden aan de Europese Defensie
Gemeenschap. Daardoor zullen dus de
goederen die over twee weken met nieu-
