Anno Domini 1 JLouat dew. o-ns eta. g.acM Kerstnacht HET KERSTFEEST IN DE WERELD Of r STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND «du** Feest van licht in duisternis» waarbij soms het schijnsel van <le Ster verbleekt 49e Jaargang No. 101 lil op ons .kunnen nemen als klein L Lk. op Kerstavoi *d ontbreken ze niet. l Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS Uitgave: Fa A. J. OSINGA te Bolsward Administratie- en Redactie-adresi Marktstraat 15 Telefoon 451 - Na 18.30 uur 305 of 33? (K 5157) Romeinse Rijk was ges Herodes werd getroffei lijke ziekte, waarvan i Noë/ Van de Fransen, die een groot deel van hun leven buiten de deur doorbrengen, kan vrijwel niet anders verwacht worden, van activiteit. Santa Claus, de Kerst- van geschenken. Sinterklaas zit Santa Claus in de grote magaJinen om daar lie ve en stoute kindertjes ontmoeten. Mag men de verhalen geloven, dan hebben de Santa’s het daar niet best, want de Amerikaanse jeugd is nogal vrijmoedig en op dit gebied niet al te lichtgelovig De nacht werd over Bethlehem zo zacht gespreid; slechts uit de karavanserail kwam nog lawijt: een klagelijke koeienroep loeide van ver en boven ’t slapend-stille dorp straalde de Ster. Bolswards NieuwsW^SE Waarin opgenomen: De Bolswardsdhe Courant, Westergoo en De Jong’s Nieuwsblad Boven het slapend Christuskind stond boog en ver, fonkelend als een diadeem, de Ster Toen klotsten schoenen op de straat, klonk zacht een roep; daar kwam als schimmen uit de nacht, de herdersgroep Zij schuifelen zo schut dichtbij, vol ongeduld, en zagen eeuwen profetie in ’t Kind vervuld. lands gebruik echter om deze feesten af zonderlijk te vieren, behoudt het Kerst feest zijn eigen, oorspronkelijke sfeer meer dan wanneer het wordt tot een feest van uitsluitend cadeaux en verrassingen. Jingle bell „Father Christmas” wordt hier en daar in Engeland vreugdevol ingehaald op een arreslee met rinkelende bellen. Daar, in het land van de traditie, kent men ook het aloude gebruik van ’s avonds op straat zingen der Christmas Carols, oor spronkelijk geestelijke liederen, later met een wereldse inslag. Een typisch gebruik in We;t Engeland Is het bell-ringing. Meestal zijn daar zes man, die ieder twee koperen handbellen bedienen welke aan een leren riem heen en weer worden geschud op buitenge woon vituoze wijze. Een nieuweling moet Hij staarde langs de smalle straat, leeg in dit uur, stutte zijn moede rug om steun tegen de muur. Dan zag hij op, en schokte recht, want hoog en ver, maar recht boven het stille dorp straalde de Ster. dan dat zij ook het Kerstfeest, Noël, ma ken tot een groot festijn. Van Kerstmis tot Nieuwjaar Réveillon, is het in Parijs één feestweek. De restaurant, zijn over vol, de prijzen gepeperd. Wie niet tijdig een tafel gereserveerd heeft, komt er niet meer aan te pas. Kalkoen, opgevuld met kastanjes, is een geliefkoosd Kerstge- recht. Geheel in tegenstelling met deze mondaine drukte zijn de lieflijke, zange rige „Chants de Noëde Kerstliederen, die vanuit dit land de wereld overgaan. Overal viert men Kerstfeest, het feest van licht in de duisternis Men viert het met zóveel licht, dat dit vaak de glans van Bethlehems ster verbleekt. Men viert het met zoveel goede gaven en zoveel lekker eten dat de schamele kribbe in de kale stal er geheel door op de achtergrond komt. Maar ook: overal, waar kribbe en kruis het leven beheersen, zijn het de klokken, die beieren over de dalen van Zweden en de landouven van Frankrijk, die luiden door het lawaai van Fifth Ave nue heen en dringen door de nevels van Brittannië, die de d'.'pe zin doen verstaat van Vondels verrukte uitroep: „O Kerstnacht, schoner dan de dagen!” Hij zag nog even naar het Kind zo teer, zo klein en peinsde wat zijn doel, zijn taak, zijn lot zou zijn. Toen trad hij in de duisternis vanuit de rtal onder de majestueuze dom van het helal. Onze jaarfelüng begint bij Christus’ geboorte in Bethlehem. Voor de Romeinen was het het 750ste jaar van de stichting van de stad Rome door Romulus en Remus, de door een wolf gevoede tweelingen. Augustus zat op de keizerstroon, Herodes regeerde in Jeruzalem, Rome was een wereldrijk, toen, door een keizerlijke order opgejaagd, een vrouw uit Nazareth in het Palestijnse dorpje Bethlehem het leven schonk aan een kind. Augustus en Herodes zijn vergeten, Rome als wereldrijk is tot stof vergaan, maar ter ere van dat Kind vieren wij, twintig eeuwen later, nog het Kerstfeest. Maria lag reeds, uitgeput, zo bleek en moe te slapen. Jozef dekt, haar eerbiedig toe. Zijn voeten brandden van het gaan dte lange dag toch week niet van zijn moe gelaat de stille lach. bericht bereikte, dat hij Keizer van het Romeinse Rijk was geworden Herodes werd getroffen door een vrese lijke ziekte, waarvan maagperforatie en open wonden, waarin de maden rondkro pen, enkele verschijnselen waren. Van wege de stank, die hij verspreidde, kon niemand het bij hem uithxiden, en hij stierf als een zieke straathond. De ver vloekingen van het volk volgden hem. En dat kind, dat tijdens de regering van deze beide machtig, mannen geboren werd, vond zijn einde op de executie- heuvel buiten Jeruzalem, aan de schand paal, het kruis. Het gaf in Jeruzalem een relletje, in Rome was men er zich niet eens van bewust. In Nederland vieren wij het Kerstfeest als een bij uitstek hu-’selijk feest, meestal rondom een versierde kerstboom, en hukt, sparregroen en kaaisb’cht zorgen voor de sfeer Zo is het ook in Duitsland en in Scandinavië, vaar echter vooral de nadruk valt on df Kerstavond, Heili- genabend in Duitsland, Julafton in Zwe den. Vrijwel iedereen gaat naar de kerk; voor sommmen is he’. de enige keer n het jaar, dat ze het God huis betreden, maar Wat tijdens Kerstfeest op het gebied van reclame vertoond wordt, slaat alles met stukken. De versieringen van de winkels, de advertenties, de uitstallingen, de ont zaglijke drukte van winkelend publiek, het brengt alles de sfeer van bezinning en meditatie, die toch het Kerstfeest eigen is, wel lelijk in de verdrukking. Men eet vaak de Kerstmaaltijd buiten de deur in propvolle restaurants met muziek en wiegende paren on de dansvloer. Maar buiten de grote steden vooral is het huise lijk karakter van „Xmas” nog wel be waard, in het bijzonder bij hen, die de religieuze betekenis van dit feest door alles heen hoog houden. Ergens bij Ankara, in Turkije, vindt men nog een gebeitelde inscriptie, die de grote daden van Caesar Augustus verhaalt. Een museumstuk. Herodes leeft in de geschiedenis voort als een exempel van bloeddorstige wreed heid en van machtswellust. Maar het schandhout op de doodskop- heuvel bij Jeruzalem werd tot een sym bool, dat hoog rees boven de stad Rome, het symbool van een nacht, die niet van de wereld is, maar nochtans de wereld beheerst. Octavianus en Herodes hadden er beiden, onwetend, de hand in, dat het Kruis zijn triomftocht over de wereld begon. Een 11—1-1-1 --I die geen 1 ter wereld te brenger één van de vele kleine tragediën, zoals er in die nacht ongetwijfeld méér geweest zijn. En aan dat simpel onaanzienlijk gebeu ren alléén hebben de grote Augustus en de machtige Herodes het te danken, dat ieder jaar, bij het Kerstfeest, hun namen nog worden genoemd. Lk. het maar niet proberen, want hij brengt er niets van terecht, kar nrsschien een verstuikte pok oplopen, want „bellrin- ging” is ri betrekkelijk zwaar werk. Soms hebben de bellenmannen een groot mu ziekboek voor zich, waarvan zij de noten aflezen en op aanwijzingen van een diri gent laten zij op onnavolgbaar charmante en gedisciplineerde manier le oude lie deren weerklinken. Dit „bell ringing” is een kunst, die men pas met de jaren machtig wordt en «1 der gebruiken, die op de vreemdeling de schoonste indruk maken. Verder is ook in Engeland Kerstfeest een huiselijk feest. Daarbij wordt de inwen dige mens niet vergeten. Een kalkoen moet, indien enigszins mogelijk, het pièce de milieu zijn, en verder is daar dan de beroemde Kerst-taar\ de plumpudding. Als Kerstbloem kent Engeland de mistle toe, een soor*- hulst met witte bessen, en het oude gebruik wil. dat onder de mistletoe vrijelijk gekust mag worden. Legio zijn dan ook de grapjes op de huw bare jongedochters, die vaak en dicht in de buurt van de mistletoe gezien worden, en op de Wens’estige oudere heren, die daar een kansje wagen Dat op het Noordelijk halfrond het Kerstfeest valt in de periode van kou en duisternis, heeft het zijn karakter vat l Lichtfeest gegeven. En die viering sluit aan op eeuwenoude gebruiken v:tn vóór de vestiging van het Christendom, die ook de tegenstelling tuiden licht en duisternis tot motief hadden. Santa Claus In Amerika, in het land van de dollar, is In Zweden i 6 het de Keistdwerg, Jultom- Kerstfeest voor de zakenman het hoogte- ten, die beladen met pakjes de huisgeno- punt ten en vrien Üen komt verrassen. Want in man, is daar de Menger het buitenland is Kerstfeest ook het [En evenals bij ons Sint feest der geschenken, terwijl bij ons in Nederland het Sint Nicolaasfeest die plaats inner mt. Enige overeenkoms. tus sen Sint Ni colaas er het Kerstmannetje, Santa Claus of Father Christmas valt al spoedig te tentdekken. Door het Neder- In het Jaar onzes Heren Eén (zuiver tijd- kundig gezegd misschien beter zes) be gint de botsing tussen twee rijken De evangelist Lukas confronteert ons reeds terstond met; het ene. „En het geschiedde in diezelve dage dat er een gebod uitging van de Keizer Augustus, dat de gehele wereld beschre- ving geschiedde, toen Cyrenius over Syrië stadhouder was. Er heerste vrede in het Romeinse we reldrijk. Julius Caesar had het gegrondvest. Oorlog na oorlog was gevoerd, met de Carthagers en de Parten, de Grieken en de Egyptenaren. En wanneer er geen bui tenlandse' conflicten waren, streden de maarschalken met elkaar om de macht. In Rome geraakte de democratie steeds meer in staat van ontbinding en begon men verlangend uit te zien naar de man die als leider van de staat zou optreden en de teugels vast in handen nemen. Die man vond men in Octavianus. Niet, dat hij zich op de voorgrond drong. Integendeel. Terughoudend en voorzich tig, hield hij zich verre van ieder openlijk streven naar de macht. Maar des te ster ker werd aandrang op hem uitgeoefend om de macht in handen te nemen. En nadat hij al zijn concurrenten had ver slagen, de verlokkingen van de beeld schone Cleopatra had weerstaan, orde op zaken had gesteld in Rome en daarbui ten, toen kon eindelijk de deur van de tempel van Janus de god met twee aangezichten, de god van de oorlog worden gesloten, ten teken dat het vrede was in het Romeinse wereldrijk. Toen kon Octavianus, die de eretitel Augustus (Vermeerderaar) ontving, ook tijd vinden voor een administratieve maatregel, die sinds lang noodzakelijk was gebleken: een volkstelling, waardoor ook orde kon worden gebracht in de be- lastingpolitiek. En tengevolge van die in Rome gepubli ceerde maatregel werden een timmerman uit Nazareth en zijn vrouw opgejaagd naar hun stamdorp, naar Bethlehem, op een voor hen heel ongelegen tijdstip. Daar werd één van de honderdduizenden kindertjes geboren die op die dag over heel de wereld het levenslicht aanschouw den. Niemand schonk er aandacht aan, niemand in Rome wist dat de stichter was geboren van een nieuw wereldrijk, dat (merkwaardige dialectiek!) „niet van deze wereld” was. In dat zelfde jaar regeerde als onderko ning (tetrarch) over Judea de Edomiet Herodes. Hii was d< afstammeling van een volk, waarmee Israël altijd in strijd was geweest, hoewel Jacob (Israël) en Ezau (Edom) zonen waren van één ouderpaar, zelfs tweelingen. Herodes wist zich in te dringen in het Judese vorstengezin der Hasmoneeërs, af stammelingen van d< roemruchte vrij heidshelden, de Makkabeeën. Hij huwde Mariamne, een vrouw van wie hij op zijn manier hield, maar op wie hij zo ziekelijk jaloers was, dat hij haar liet vermoorden. Zijn wantrouwen was bijna pathologisch, in ieder die hem na stond zag hij een be dreiging van zijn eerzuchtige, op macht beluste plannen. Daarom bracht hij vrij wel zijn gehele familie om, en het is niet alleen de geschiedenis van de Kinder moord te Bethlehem, dik. hem zijn bloe dige reputatie heeft gegeven. In Rome was het d< onkreukbare caesa- renfiguur van Octavianus, in Jeruzalem de machtswellustige, misdadige persoon van Herodes, die de lakens uitdeelden en zij waren zich er niet van bewust, dat hun in principe reeds eer halt was toegeroe pen. Herodes, op de hoogte van d- Joodse Messiasverv achting, onderkende het gevaar en greep ir te laat. Octavianus leefde voor de Rijksgedachte; daarvoor zette hij desnoods goddelijke en menselijke wetten opzit. Zijn werk werd bekroond met succes, het volk zegende zijn nagedachtenis, toen bij hoogbejaard, glimlachend stierf :n de armen van Livia, de vrouw die méér nog dan hij bezeten was van dorst naar macht. En zijn stief zoon, Tiberius, zat als op duizend spel- ,,Laat ons dan henengaanen zien dat groot gezichtzo spra ken de herders in Efratha’s velden, nadat hun de Enge lónboodschap was verkondigd: het wonder van de geboorte van de laVzg-verwachte Verlosser. Dat zeiden ze tegen elkaar. En er viel geen woord over t'e kudde. Ze gingen niet in paniek, in wilde opwinding. Ze plee gden overleg. IVant die herders vertoefden daar niet voor hun plez. ter gedurende de koude nachten in de velden van Bethlehem. Hun aanwezigheid daar was wel zeer noodzakelijk. De bun toevertrouwde k »dden werden bedreigd door wilde dieren, wolven konden de schapen* uiteen jagen, dieven hun slag slaan. Die herders gingen ook liever nuiar bed, maar ze moesten wel waken. Onder zulke omstandigheden zonder meer de kudde in tie steek laten, was geen kleinigheid. Maar de herders lieten wat het zu Harst was, ook het zwaarst wegen. En daarom lieten ze de kudde in d e steek en gin gen naar Bethlehem om ie zien en te aanbidden. De herders moesten kiezen of delen. En wij, bijna twintig eeuwen later, moeten dat ook. Onze eerste opwelling is, te zoeken naar een compromis. Te trachten van twee walletjes te eten, de kool en de geit te sparest.. Het valt niet mee de kudde waarop wij te passen hebben, in de si u?k te laten alle beslommeringen van het dagelijks leven, onze kansi tn, onze zorgen, onze plannen. Dat nu maar allemaal te vergeten, radicaa l weg te bannen uit onze gedachten, opdat hoofd en hart vervuld kunne ui raken, geheel vervuld van ’t wonder van Kerstfeest, dat is voor ons,, moderne men sen, niet makkelijk. Maar wanneer ons dat niet lukt, krijgen we een Kerstfeest met hoofd pijn. Hoofdpijn van het scheel zien: één oog op de kudde, één oog op de kribbe. De herders zijn gegaan. En ze kwamen terug als andere mensen, God loven de en leder ver tellende wat ze hadden gezien. Maar ze blijven schaapherders, wie weet hoeveel naclUen achtereen ze nog in diezelfde velden hebben vertoefd, de wacht l.Ujudende over de kudde. En ook wij zullen terug moeten keren. Straks, na het Kerstfeest, wach ten ons gezin, onz zaken, dan confreren en verg aderen we weer, houden we de boeken bij, staan we achter de toon bank of de boor machine, is er het werk in de schuur en op het veld. Maar wanneer wij hebben gedaan als de herders; i wanneer wij naar Bethlehem zijn getogen, cotnpleet, geheel en al, zander bijgdachten, zonder nog eens om te zien naar de kudde, met van ^verwachting klop- nende harten, dan zullen wij die taak weer op ons kunnen nemen als veranderde, verloste, blijde mensen. Dan zijn de Kerstdagen maar niet dagen geweest met wat kaarslicht en wat smullen, dagen van duimen draaien en schuifelen op onze stoelen, de gedachten bij de dingen van het dagelijks levens het hart vervuld van verlangen, om maar gauw weer aan de slag tit kunnen gaan na die dagen van gedwongen lediggang. Dan hebben die dagen ons de kans geschonken, dat tot ons doordringt wat daar in Bethlehem is geschied, waarbij al het tijdelijke zo klein en onbelangrijk wort. Dan zijn we even getreden uit de tijd en hebben gestaard in de eeuwig heid. Dan is al het tijdelijke tot zijn ware proporties tern ggebracht. Dan zitten we ook niet ónder ons werk, maar staan* we er boven. Dat weten we ook dat alle dreiging, alle zorg, alle: vrees in beginsel is teniet gedaan toen ’t Kind dat de wereld verlo tsing brengen zou, daar in de kribbe lag, starend met nietsziende o ^^n, omringd door knielende veehoeders. Dan kunnen we ook instemmen met de engelenzctng, die getuigt van Vrede op Aarde, dan klinkt die ons niet als een h-^tan in de oren, dan liggen de kranten met haar dreigende koppen vet’geien in een hoek, en komt die wonderbare vrede in ons eigen harte li. Laat ons dan henengaan met de herders, onze zor gen en onze verma ken achterlatend, om alleen maar blij en verwonderd te staren naar Hem, die deze vrede, die alle verstand te boven gaat, in de harten brengt. L. I willekeurig beveleen opgejaagd zin een nerveuze moeder die g plaats kon vinden om er rustig haar kind kleine tragediën, zoals er in die nacht \:j- ’.r 4 den ongeduldig te wachten rijt hem het

Kranten in de gemeente Sudwest-Fryslan (Bolswards Nieuwsblad, Sneeker Nieuwsblad en Friso)

Bolswards Nieuwsblad nl | 1953 | | pagina 1