LENTE-FOTO LIET VELE DICHTADERS
VLOEIEN
NATIONALE
FEESTDAG
KRIS-KRAS door Nederland
DE tientallen dichtende lezers hebben
het ons niet gemakkelijk gemaakt.
Ook toen we na veel schiften van de
vele inzendingen nog een 40-tal hadden
overgehouden, die stuk voor stuk wel
voor een prijsje in aanmerking kwamen,
kostte het nog veel wikken en wegen,
alvorens we bovenstaande rijmpje als
het meest geslaagde de eerste prijs
meenden te moeten toekennen.
Dinsdag 27 April 1954
«I
B
j
Maitiidsboaden
In verband met de komende
Berichten
en Advertenties
I
hebben wij derhalve gaarne
Woensdag 28 April
Redactie en Administratie
Andela-Poelstra
Fan de Martinytoer
van
Nasleep
zaak-Petrov
moet ons blad vroeger dan
gewoonlijk worden afgedrukt.
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
MEI SXJN F JOU WEREN
Dit prints je mei fjouwer bisten nomd
Is ien dy’t nei oan minsken komt:
Trije bisten wolle om’t lyk
En steane prüstich op ’e kyk,
Ien is dwars en tinkt mar sa:
„Ik kear Jim it efterst ta!”
Waeksens
us hjoed p p
to sizzen
Hwat hat (jabe Skroar
in ons bezit. Na Donderdag
morgen 10 uur kan niets meer
worden aangenomen.
50e Jaargang
No. 32
K
De Jong’s Nieuwsblad
Redactie.
PYT.
gerioemd,
Tj. de J.
Abonnementsprijs f 1.60 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Advertentieprijs: 12 cent pei mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Handelsadvertenties bij contract reductie
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitgave: Fa A. J. OSINGA te Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13
Telefoon 451 Na 18.30 uur 305 of 335
(K 5157)
Jammer dat de laatste door ons niet
geplaatste regels minder geslaagd wa
ren, terwijl „jonge koetjes” ook minder
U voelt het, de regels „lopen” prima
en er is zelfs ruimschoots gebruik ge
maakt van de alliteratie als stijlmiddel
(klavers - korens, koeien - krommende;
hengsten - hals). Dat we het vers toch
geen prijs konden toekennen vond zijn
oorzaak in het feit, dat het te weinig
verband hield met het onderwerp. Onze
lente-foto laat U immers geen koeien
„met krommende horens”, noch „heng
sten met glimmende hals” zien. Het
zelfde bezwaar geldt ook voor het vol
gende vers, dat wij ontvingen van een
patiënt uit het ziekenhuis te Sneek en
dat wij overigens graag een prijsje had,-
den gegund.
As ik faek nei dit plaetsje sjuch,
Treft ’t my djip yn ’t herte.
’t Is in stikje fan my nheitelan,
Hwer’t ik jimmer oan tink
Yn freugd en yn smerte.
Het wakend oog van ’t moederpaard,
Heeft reeds de fotograaf ontwaard,
Twee jonge koetjes in ’t verschiet,
De één vertrouwt het Taakje niet.
Hwa’t by it bisjen fan dit plaetsje net
fan bisten haldt,
Hat, tinkt my, seis ek gjin plak op dizze
wrald.
terwijl H. Kamstra van Wommels rijm
de:
Wij begrijpen best, dat als men nooit
les in de Friese taal heeft gehad, men
veel moeite met de lastige „stavering”
heeft, maar U zult het wel met ons eens
zijn, dat wij toch ook wel enigszins re
kening moeten houden houden met de
verzorging van dit onderdeel. Ook is het
sommigen gelukt in twee regels iets
kernachtigs te zeggen.
Als „eervolle vermelding” geven we in
dit verband het rijmpje van A. Posthu-
ma van Arum weer, dat luidde:
juist is. Trouwens ook in het Fries ge
bruikte men dit woord wel eens, zoals
een lezeres uit Heerenveen rjjmde:
Daar er in werkelijkheid twee ,,kouwe-
jongen” waren, moest ten slotte ook dit
versje terzijde worden gelegd.
Ditzelfde was het geval hoewel na
veel aarzeling met het volgende zeer
geslaagde versje van de heer J. B. El-
zinga uit Bolsward:
De moaije Maitiid wol noch net rjucht
komme,
Hwant skiere loften bringe kalde
Noardewyn,
Dochs wol it jonge derten libben ’t lan
al yn,
Dêr’t it strak wer tille sil fan fé en
blommen.
Al wie de winter stuf fan ’t jier,
De Maitiid jowt wer fleur en tier.
As is it foarjier noch sa kald,
Natuer, dy giet har gong.
Men sjucht hjir in lyts foaltsje,
En ek in kouwe-jong.
nammen dochs ien kear op papier stea-
ne, haw ik ris neigien, hokfor fokkers
mear as ien K.I.-bolle levere hiene. Dat
wiene seis en tweintich, dus ek noch in
fiks tal. Mei trije bleauwen der noch
acht nammen oer en mei mear as trije
koe ik se op ’e tinkers fan ien hén telle.
It earelistke wie sa:
terwijl als derde een plaatsgenoot van
Kuipers uit de bus kwam, n.l. de heer
JAN BOUWHUIS van „Veldzicht”:
Hjir op it Maitiidsprintsje,
Stiet it jongfé al yn ’t sintsje;
En is de kjeld foargoed fortein,
Dan set it molkfé ek üt ein.
Gaarne zouden we doorgaan, zo niet
met het toekennen van prijzen, dan toch
wel in het afdrukken van nog een tien-
of twintigtal aardige rijmpjes. Helaas
laat de ruimte dit niet toe. Hier moet
het punctum staan.
Wij zeggen alle inzenders hartelijk dank
vooi' hun moeite. De prijzen worden door
ons toegezonden.
’t Mylde foarjierssintsje strielet,
Oer it wide Fryske gea,
Teare sprütsjes, ’n foaltsje, kealtsjes,
Nij libben, üt ’e dea!
Eltse Maitiid op ’e nij
Makket jin ’t oanskögjen blij!
De minners komme elk foarjier,
Om de natür to priuwen;
Forkwikt fan bünte blommesier,
Forsterke yn it leauwen;
De sinne wint - ’t boadskip is wier,
Har frisse boaden wiuwe.
Har bloeien rekket net oan ein,
De bol hat greater wearde.
Straks sil hja oan boeketten lein,
In koartsje, blauwe, reade!
Hja ha biskieden ’t boadskip sein,
Hwa dy’t der hwat fan learde?
April oan’t nou ta kald en skrael,
Jowt de earste foarjierstekens,
Al sprekt hja noch gjin kleare tael,
Yn greidlan, tunen, bleken,
Hja lüsteret yn prielle prael,
Fan Hollans bollestreken.
Geduld is de kaei ta de
tofredenheit
HWER KOMME DE K.I.-BOLLEN
WEI
Bols wards Nieuwsblad
greate ekonomyske stipe binne foar de
Fryske boerestan, kin in bern wol bi-
gripe. Neist it molkjild bringt de fé-óf-
set fiks hwat jild yn it laedtsje en de
stêd Ljouwert wit, dat ek fan dy kant
syn Stamboekhüs in kostber bisit is.
Derby is it opmerklik, dat der neist dit
earste soart fokfé safolle gebrüksfé nei
it bütenlan giet. De wearde fan de lés
ten wie seis jit greater as fan it Stam-
boeksfé. Dit wiist der jitteris op, dat
it wurk foar de fé-forbettering alle boe
ren wat to sizzen hat, hja profitearje
der direkt of yndirekt allegearre fan,
stamboeksboer of net. Dat it wurk fan
de Sounheitstsjinst derby fan oergreat
bilang is, blykt alle dagen mear. Tong-
blier, t.b.c., kealforsmiten, dat binne trije
greate fijannen fan dizze saek en it is
in algemien bilang dat de bistriding der-
fan jit fikser en resoluter oanpakt
wurdt. Foaral de Abortus, dizze nare
kwael en tige greate skea moast de-
selde wei op as de t.b.c. It wie ien fan
de programmapunten fan de bikende
Dr. Veenbaas, mar de tiden wiene der-
foar noch net ryp. De koöperative su-
velfabryk yn Jelsum hat de foarstap
nomd, de leden hawwe harren forplichte
gjin kij mear oan to tügjen, dy’t net
ündersocht binne op abortus en goed bi-
foun binne. Dat is in bilangryk bislüt,
hwant mannich fabryk sil dizze wei
folgje as ik it goed sjoch. En dan wurdt
it in sniebal en moatte de oaren wol,
sille hja net de dupe wurde fan dizze
aksje. Wy kinne winliken net mei min
der ta, as mei in t.b.c.frij en abortus-
frij bislach, sille de Fryske boeren har
prachtige posysje yn Nederlén en de
Wrald op dit terrein bihélde.
Behalve dat „in ’t verschiet” juist het
omgekeerde betekent van „dichterbij”,
was ook de inzet van een 6-regelig
versje uit Pingjum bijzonder aardig:
Ook willen we nog even alvorens de
prijswinnaars te noemen het rijmpje
afdrukken van de jongste deelnemer
aan de prijsvraag, Hendrik Cor Kramer
van Bolsward:
weken durende werptijd ongeveer 25000
lammeren ter wereld gebracht. Het
eiland telt pl.m. 15000 schapen. De op
brengst der lammeren wordt op 1.5
millioen gulden geschat, aangezien men
op de aanstaande markten een gemid
delde opbrengst van 60 gulden per lam
verwacht.
Un hiender mai ün voaltsje,
Döt fien ’k ün mooi gezicht.
In dan die boente kjeltsjus,
Goed verzwagje, ’t is üs plicht.
Die mootje lietse beestjus:
Ze bin us joent: döt sait de Schrift.
Skógje de omkriten Hillegom
De Keukenhof by Lisse;
Men snüft de swietrook fan it blomt,
Hyasint en narsissen.
Har tsjelken brekke iepen, klomsk,
’t Wurdt Maitiid it kin net misse.
Foar de fyfte kear leit it forslach fan
de Provinsiale Kommisje foar de fok
kerij op ’e tafel. It forslach oer de K.I.-
bollen yn üs provinsje en de risseltaten
derfan foarsafier dy nou al neigien wur
de koene. En foar dyjingen, dy’t it noch
net wisten, kin dit oersicht sjen litte,
dat de K.I. ek yn üs provinsje it pleit
rojael woun hat. Hwant oer de hiele pro
vinsje wreidet it wurk fan de K. I. him
tige üt, it binne net allinnich mear de
WAlden, mar de klaei bigjint forgoed
mei to dwaen, alle dagen heart men fan
nije leden en bouplannen foar nije sta-
De laatste regel dit was ons enigste
bezwaar is te veel een plagiaat uit
het „Heitelén”.
Ook aan de spelling haperde wel eens
iets.
Hoe nodig het wel is, dat het Fries beter
wordt onderwezen, moge blijken uit het
volgende overigens zeer aardig gestel
de rijmpje, dat wij ontvingen van een
bejaarde lezer uit Welsrijp, en dat wij
„ongecorrigeerd” weergeven:
De 4de prijs kenden wij toe aan mevr.
Y. KRAMER—DE VRIES van Nijland,
die ons deze bijdrage zond:
De Maitiid sjongt noch yn mineur,
As ken it amper weage,
Hja fielt fül sil myn teare fleur,
Fan de Noard-Easter pleage,
Lykwols myn plicht is ’t bekin kleur,
Bifredigje de eagen.
Bromfietsbond vraagt belastingzegels.
De Nederlandse bromfietsbond wenst
Mevr. Andela, op deze plaats onze har-
telijke gelukwens met uw prijs.
Wij hopen, dat U deze een vulpen
nog vele jaren moogt gebruiken. Al was
het ten slotte zeer vermoeiend, het was
toch een prettig werk al de rijmpjes
stuk voor stuk te lezen en te herlezen.
Ons viel het op, dat er minstens even
veel dichteressen onder onze lezers
schuilen als dichters en.dat onge
veer 90 (van de prijswinnaars zelfs
100 zich bij het vervaardigen van
een rijmpje van de Friese taal bediende.
Kwam dit misschien omdat het onder
werp zich hiertoe zo „by ütstek’’ leen
de?
In het plaatje lag iets, dat onze Friese
lezers wel bijzonder aansprak en dat
mevr. Bosma-v. d. Meer uit Amsterdam
als „Friezinne om utens” weergaf met
de volgende woorden:
Waarin opgenomen: De Bolswardsche Courant, Westergoo en
Bloesem in Betuwe. Zondag 9 Mei
wordt als de eerste Bloesemzondag in
de Betuwe genoemd. Dan zullen einde
lijk de kersen in volle bloei staan. Pas
tegen eind Mei worden de appels ver-
Meppel heeft nieuwe overdekte markt
hal. Woensdagmorgen heeft burge
meester mr A. de Kleijn van Meppel, in
tegenwoordigeid van de commissars der
Koningin in Drente, mr J. Cramer, de
nieuwe overdekte markthal van Mep
pel officieel geopend en in gebruik ge
steld. Het complex, dat een oppervlakte
heeft van 5000 vierkante meter, is spe
ciaal ingericht voor de varkens- en big-
genmarkt. De aanvoer hiervan is sinds
1946 verviervoudigd en de aanvoer van
bijna honderdduizend biggen stempelde
in 1952 deze Meppeler markt tot de
grootste van ons land, daar zij met deze
aanvoer Den Bos voorbijstreefde.
Het kanon was sterker. Een Amster
damse tramwagen botste tegen een
nieuw 155 mm Long Tom luchtafweer
geschut, met het gevolg, dat de tram
wagen deerlijk werd gehavend en ont
spoorde, terwijl het kanon slechts een
paar schrammetjes opliep.
In de narigheid. Ds J. G. Iterson, terug
gekeerd uit Bandoeng, deelde in een
voordracht mede, dat er naar schatting
150.000 Indische Nederlanders op Java
in de bitterste nood en armoede verke
ren en dat deze toestand voor hen reeds
jaren duurt.
Kind in put gestikt. Tijdens de afwe
zigheid van de knechts die de gierput
van haar vader schoonmaakten, viel het
anderhalfjarige meisje A. G. Z. uit Zwol-
lekerspel in deze put en kwam door ver
stikking om het leven. Later, toen zij
pas vermist werd, ging men naar het
kind zoeken en vond haar, maar de le
vensgeesten bleken toen reeds geweken
te zijn.
Op Texel 25000 lammeren geboren. Op
Texel zijn dit voorjaar, tijdens de zes
Paardje, draaf maar voor de wagen,
Of loop lustig voor de sleê.
Gaat gij naar mijn oom en tante?
Paardje, ’k wil dan gaarne mee.
Of gaat gij het land beploegen. Waar de
landman graan in zaait?
’k Wens dan ook, dat gij in de zomer
rijke oogst van d’akker maait.
De leden van de Australische ambassa
de in Moskou, die van de Russische re
gering opdracht hadden ontvangen om
op z'n laatst Zondag de Sovjet-Unie te
verlaten, zijn tot veler verwondering
niet vertrokken.
De Russische autoriteiten weigerden na
melijk uitreisvergunningen en spoor
kaartjes te verstrekken en hierbij
werd als reden opgegeven: „Wij, in Mos
kou willen eerst volledige zekerheid heb
ben, dat de Australische regering het
personeel van onze ambassade in Can
berra terug naar Rusland zal laten
gaar..”
Westelijke persbureau’s melden uit Mos
kou, dat zich volgens het Russische mi
nisterie van Buitenlandse Zaken ,,ter
elfder ure een nieuwe ontwikkeling heeft
voorgedaan in de verhouding tussen
Australië en de Sovjet-Unie”.
Wélke die „nieuwe ontwikkeling’’ zou
zijn wordt niet meegedeeld. Vreest Rus
land wellicht, dat nog meer Sovjet-
functionarissen het besluit zullen nemen
om evenals Petrov en zijn echtge
note in Australië te blijven?
tions. Der binne jit in lytse tweintich
forienings hwerfan Arum en Snits („it
heale bislach”) yn dizze hoeke, dan trije
forienings yn de bouhoeke (Easterbier-
rum, Bitgummole en Ferwerd) wylst
Weargea, Balk, Gietsjerk de oergong
nei de Walden forsoargje. In stik of
tsien forienings lizze dan noch yn de
Walden en de léste op Skylge. Sa wurdt
de hiele provinsje al bitsjinne fan de
K. I. en it tal dielnimmers groeit hurd.
Oer it hiele lan wurdt dit düdlik üt de
folgjende sifers: Yn 1950 wiene der
410254 leden, yn 1951 wie dat al 566624
en yn 1952 net minder as 665779. En
derfan binne sa’n 80.000 leden yn Frys-
lan to finen. Dat bringt fansels ek mei,
dat dizze forienings in great tal bollen
brüke moatte, dat liicht der net om.
Wy telden yn 1953 in totael fan 131
bollen, dy’t yn it ündersteande listke
plak foar oanjown wurde: Arum 8,
Easterbierrum 5, Bitgummole 5, Boyl-
Noardwalde 4, Bütenpost 11, Ferwerd
5, Gaesterlan 5, Gietsjerk 13, Amelén
2, De Knype 9, Weargea 8, Aldegea
(Sm.) 3, Sigerswald 4, Snits 5, Stelling
werf 11, Sumar 12, Terwispel 9, Süd-
easthoeke 11.
Hwat my dérby tige nijsgjirrich talike
wie de fraech, hwer’t dizze bollen alle-
gear weikamen. Earlik sein hie ik tocht
der meast tige bikende nammen foar to
finen, mar myn listke mei fokkersnam-
ben waerd hyltyd langer en langer. Ik
woe it doe mar opjaen, mar haw it dochs
öfmakke om it krekt sizze to kinnen.
Dat wiist op in opmerkelik feit.
Alderearst, dat de béste fokdieren net
by de iene of oare sitte, mar dat dizze
lange list fan fokkers wol düdlik sjen
lit, dat hja allegearre by steat binne
prima dieren to fokken. En doe’t al dy
maandelijkse betaling van de motorrij
tuigenbelasting voor bromfietsen, op ’n
zelfde wijze als deze voor de radioluis-
tervergunningen wordt voldaan. In een
adres aan de minister van Financiën
verzoekt de bond een dergelijke regeling
te willen overwegen. De bromfietsers
zouden dan maandelijks zegels van f 1.25
kunnen plakken op hun belastingkaart.
De bond meent, dat de driemaandelijkse
betaling zoals thans geschiedt, voor ve
len bezwaarlijk is en dat om die reden
tal van bromfietsers zonder belasting
te betalen hun voertuig berijden.
Amsterdams oudste inwoonster is een
Friezin. Woensdag heeft Amsterdams
oudste inwoonster, mevrouw Rinske
Freudenborch (geboren te Ferwerd)
haar 102de verjaardag gevierd. Namens
het gemeentebestuur werd haar in de
middag een bloemrijke felicitatie over
handigd.
Onplezierig ontwaken. Een man, die
door de politie in Amsterdam-Noord
voor het plegen van verschillende inbra
ken werd gezocht, werd door de eige
naar slapend in een tuinhuisje, waarin
hij had ingebroken, aangetroffen en
werd bij zijn ontwaken door de politie
ingerekend.
Hunbed te Diever wordt gerestaureerd.
Vorig jaar herfst is men begonnen met
de restauratie van het hunebed aan de
Groningerweg te Diever. Na enige tijd
moest men dit werk echter door gebrek
aan geldmiddelen weer neerleggen.
Thans heeft men de werkzaamheden, die
onder leiding staan van prof, dr. A. E.
van Giffen uit Groningen, weer kunnen
hervatten.
Natuurlijk waren er ook rijmpjes in het
Nederlands, maar deze konden het, wat
de naturlijkheid betrof niet van de Frie
se winnen. Als voorbeeld geven we het
volgende rijm, dat ons werd toegezonden
Uit Tjfinsum:
De Lente koritt.
„Komt met haar klavers, komt met
haar korens.
Komt met haar weiden, zo groen en
zo mals.
Komt met haar Koeien met grommende
horens.
Komt met haar hengsten met glim
mende hals.”
Op de foto in de krant,
Genieten de beesten in het land.
Yn ’e winter is alles sa dea en sa feal,
Men sjocht dan yn ’t lan nea in fóltsje
of keal,
Mar de minske wurdt stil, as hy ’t
wünder oertinkt,
Sa’t de Maitiid yn alles nij libben wer
bringt.
’n Symboal is dit printsje fan Yntema-
boer:
Hwat leit der al folie yn sa’n brokje
natür.
Evenals in bovenstaande werd de sfeer
van het koude voorjaar ook goed weer
gegeven door de 5de prijswinnaar, de
heer Y. Y. DE VRIES van Oosterlit-
tens:
In foaltsje mei 'n koltsje, it liket op ’e
Mem,
De aid merje sjocht tofreden, is tige
wiis mei him.
De kealtsjes op it printsje, hja binne
noch net aid,
Soene graech boartsje wolle, mar natür
bleau noch sa kald.
Dit is yn Achlum, mar it hie ek earn’
oars wéze kinnen,
Sa’n foarjiersbyld, op klaei, of fean of
san,
Oeral hwer’t kealtsjes en in foaltsje
fjilden siere,
Dér is pas echt de Maitiid yn ’t lan.
En nu de uitslag.
Na „rijpe overweging” is de 1ste prijs,
zoals boven gedoemd, gegaan naar
Waaxens.
Tweede prijswinnaar werd C. KUIPERS,
te Parrega (Horstweg 17).
Dit rijmpje luidde aldus:
1. Nanne van der Burg to Jelsum mei
sawn K.I.bollen en Th. Oostenburg üt
Leaffrouweparochje mei fiif. Dizze rin-
ne der üt. Mar fan in monopoaljepo-
sysje sa’t men wol ris sei is yn de fier
ste fierte gjin sprake. Seis as men de
fokkers derby nimt, dy’t trije bollen foar
de K.I. yn Fryslan levere ha en dêr-
ünder fynt men tige bikende nammen
as J. C. Schaap to Dearsum, A. Th.
Smeding to Deinum, Jan Wassenaar to
Jelsum, A. Th. Hettinga to Coarnjum,
M. H. H,eeg to Spannum. K. Homstra
to Raerd en A. Talsma to Hallum,
bliuwt der in skare fan fokkers, dy’t
ien of twa bollen fokt ha foar de K.I.
hjirre. Hast üt alle plakken fan Frys
lan komme se wei, üt de bou, mar net
minder üt de swiere greidhoeke, in
inkelde ek fan de lichte groun. En dan
witte wy, wat allinnich üt eigen pro
vinsje, it seit fansels neat oer de öfset
nei oare dielen fan Nederlan en jit min
der nei oare lannen ta. Mar in bolle
leverje foar de K.I. yn Fryslan seis,
hwer’t de easken hoe langer hoe heger
steld wurde, oangeande de productivi
teit en it fetgehalte, dat bliuwt dochs
hwat aparts. En dat oan dizze freed-
sume kriich safolle fokkers mei sukses
meidogge wiist op in brede basis. Men
keapet hjir fuort de bollen net wei,
hwant de greatste helt fan de boeren yn
West en Noard binne lytsere of grea-
tere fokkers. Dat dizze fokdieren in
Terwijl wij als 6de prijswinnaar en te
vens als „hekkesluter” het rijmpje op
nemen van D. P. CNOSSEN' uit Nij
land, dat luidt als volgt:
p
