SCHUTTERIJMUZIEK KREEG SCHITTERENDE UNIFORMEN KRIS-KRAS door Nederland üs hjoed p p to sizzen uw ïN De sjako staat zelfs de „schutterinnen-goed Westen trekt niet >JG 1- N Fan de Martinytoer J ‘H 432 STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND De vijfde Mei één lijn in Genève Drie voorposten gevallen Hwat hat (jabe Skroar •1 lii - 50e Jaargang Dinsdag 4 Mei 1954 No. 34 De Jong’s Nieuwsblad aa rET ir. PIET. r! rd Een gedeelte van de nieuwe uniformen der Schutterij-muziek. cliché „Leeuw. Courant" fan de provinsje DE WIERHEIT HAT IN SKEL LED Tj. de J. I Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS Uitgave: Fa A. J. OSINGA te Bolsward Administratie- en Redactie-adres: Marktstraat 15 Telefoon 451 - Na 18.30 uur 305 of 335 (K 5157) - heeft haar Siünt de oarloch is de bifolking fan Fryslan mei likernoch 10 tanomd. Dat is foar üs provinsje mear as nor- mael en it aparte hjirby is, dat alle gemeenten fan dizze foarütgong profi- teard ha, seis Staveren en Hylpen. Doch is der in düdlik forskil to merk- biten tusken de forskillende dielen, de greidhoeke op ’e klaei, de bouhoeke yn it Noarden, de feanhoeke yn midden en de Walden. De tendins fan de jier- ren sünt tachtich, dat de East en Süd- easthoeke folie mear yn wolfeart ta- naem as de West- en Noardhoeke set him fuort. Geandewei forpleatst him it ekonomysk swiertepunt. Wy hjir op ’e Fryske klaei hawwe jit altiten it ge- foel, dat it béste en bilangrykste diel Hinnaerderadiel Baerderadiel Raerderhim Utingerdiel Wünseradiel W y mbritseradiel 1880 4.856 5.899 2.872 5.054 12.863 11.779 1880 5.899 9.365 8.721 10.709 8.411 8.496 1940 4.710 4.944 2.616 5.085 12.838 11.775 1940 4.944 8.717 8.676 10.845 8.360 7.480 Achtkarspelen Dantumadiel Eaststellingwerl* Opsterlün Smallingerlan Weststellingwerf It swiertepunt giet nei de Walden ta, dat litte ek de jongste sifers sjen. Wylst de greid- en bouhoeke al mear emigran ten leverje, de bouhoeke it slimst, gea- ne de Walden oer ta yndustralisaesje en wurde der nije grounslaggen lein foar de takommende tiden. It is binammen de Süd-Westhoeke, hwer’t gjin nij lib- ben yn to krijen is, sa’t it liket. War- kum en H.O.N., Hylpen en Staveren, hwat hawwe hja yn foargeande tiden fleurige kontrijen west, mar sünt de skipfeart fordwoun is der neat oars foar yn it plak kommen. Jan Piebenga hat yn syn boekje oer it aerd fan de Süd-Westhoeke der jitteris in treflik byld fan ophongen, mar it is histoarje. It nou en it hjoed liket net bést. Hwant de bitsjutting fan dizze plakken en oarden sakket dertroch dü- bel, oaren gean foarüt en hja gean ef- terüt. En dat towyl Warkum bygelyks èn yn syn suvelfabryk èn yn syn ger*- wurdt. Dat sakket alle jierren fierder en dêrmei ek de bifolking yn totael. 1880 10.281 9.878 9.211 14.569 9.611 14.910 1940 16.873 14.435 16.097 20.127 17.086 19.278 werd tijdens het dirigeren van een zang koor op een concert in Schagen door een hartverlamming getroffen. Brand maakt twee gezinnen dakloos. Vrijdagmorgen zijn aan de Koninginne weg in Kortenhoef vermoedelijk door kortsluiting, een timmerfabriekje en 2 woningen totaal afgebrand. De gezin- Conductrices lopen over, het gemeentevervoerbedrijf ons land doorbrachten en 15 tot 20 millioen gulden verteerd. It libben soe gans fleuriger wurde, as de minsken it eamstiger opnamen. Schoon ideaal, die vijfde Mei, Maar ach, het kan verkeren; Herinneringen gaan voorbij, Wie kan er lang op teren? Hij werd gewoon, die vijfde Mei, Wat kan ’t verleden deren Wij leven vrij, wij leven blij, ’t Zakt in de koude kieren Ook de dieptetrommen kregen een nieuwe kleur, passend bij die der uniformen. Barradiel ’t Bildt Ferwerderadiel Menaldumadiel Eastdongeradiel Westdongeradiel JG 54 :ur rd. Bolswards Nieuwsblad nen Pos en Veenendaal werden hierdoor dakloos. Zij konden nog tijdig worden gewaarschuwd door een familielid, dat toevallig laat naar huis kwam en het vuur opmerkte. De bewoners, die in diepe slaap lagen, zijn voorlopig bij fa milie en bekenden ondergebracht. Kennen we nog. die vijfde Mei Nu negen jaar geleden? Hoera-geroepwe iijn weer vrij! Innige dankgebeden, De hope zong die vijfde Mei: Nu blijv ’altijd de vrede, Als broeders staan we zij aan zij, Tweedracht zal steeds vermeden. En nou nimme wy seis gemeenten yn ’e Walden en litte hjir de sifers sprek- ke: Tweede reportagewagen voor televisie. De Nederlandse Televisie Stichting heeft in Duitsland een tweede reportage wagen besteld, welke door de Neder landse industrie niet geleverd zou kun nen worden. Sinds heeft voor ons die vijfde Mei Veel van haar glans verloren; Al waait dan nog als op hoogtij, De vlag van elke toren. Regering meent: de vijfde Mei Moet weer in oude sporen; Als feestdag, alle- diensten vrij, Kan ze ons niet meer bekoren. Leden van de Schutterijmuziek. Zo juist hebt gij u met uw nieuwe tu nieken en sjako’s, met uw prachtige uitmonstering laten zien aan de bewo ners van een groot gedeelte van de stad. Op uw glorievolle tocht naar het stad huis hebt gij gemarcheerd door het Dijlakster kwartier, hebt gij een mo ment stil gestaan, niet alleen om een oude zieke schutter te eren, maar ook om te herinneren aan de oude oefen plaats van de Stedelijke Schutterij op de Nieuwmarkt. Gij zijt op uw tocht voorbij gegaan de gebouwen van het St. Anthony Gast huis, dat in vroeger jaren u dat oefen terrein tegen 45 stuivers per jaar ver huurde en dat blijkens rekeningen, gevonden in het gemeente-archief belangrijke bedragen uitgaf voor uw uniformen en uitrustingen. Nadat gij de bewoners van het kwar tier van de Blauwpoort had gegroet, hebt gij U begeven naar gebieden, wel ke eertijds behoorden tot de klokslag van de stad. En weer terugkerend vandaar zijt gij via de Markt en Marktstraat opgemar cheerd naar uw stadhuis, niet om zoals vrooeger uw diensten voor de verdediging van de stad aan te bieden aan de magistratuur, maar om II bij ’t gemeentebestuur in volle pracht en ma jesteit te presenteren. Wij zijn U dankbaar dat gij gekomen ïijt. Wij verheugen ons er over, dat gij met gejuich en enthousiasme door de bur- gerij van onze goede stad op uw weg hierheen bent ontvangen. Hier staan voor U, uw gemeentebestuur, uw raadsleden, uw oud-schutters. Hier begroeten u eveneens de leden van de commissie van de Schutterijmuziek, hun adviseurs en deskundigen, de leve ranciers van uniformen en passanten. Over het algemeen is onder leiding van de heer Smit een goede synthese tot stand gekomen tussen het historisch ge groeide en de moderne snit. De moei lijkheid, die geboden werd door het feit, dat ook enkele dames lid zijn van de schutterijmuziek werd daar men toch moeilik schutters in rok kan kleden even handig als eenvoudig opgelost door deze dames ook maar herencostuums aan te trekken. Vormen de uniformen een keurig en fleurig geheel, deze wor den nog gecompleteerd door de nog fraaiere uniformen van kapelmeester en tamboer-maitre, resp. met hanenveren en witte kookarde gepluimd. Nadat de schutterijmuziek vanaf de LTS een mars door de stad had gemaakt gevolgd door een open landauer met comitéleden werd voor het stadhuis front gemaakt, waarna het corps vanaf het bordes door burgemeester J. G. S. Bruinsma als volgt werd toegespro ken: Wy gean nou nei de swiere bouhoeke ta en nimme der ek seis gemeenten üt. Ek hjirre binne de sifers net better. It tal minsken ynde swiere bouhoeke is stadich mar wis yn it neigean. Seis de geniers kinne dit byld net oersljuchtsje. It sit him hjr en ek yn de swiere greid hoeke yn it tal arbeiders, dat hjir brükt droegerij èn yn syn fékarring in foarbyld jowt oan hiel Fryslan. Op suver agra- rysk terrein is de saek dus tige yn oar- der. De Warkumer suvelfabryk is de greatste fan Fryslan, syn gersdroege- rij binne wy allegearre jaioersk op, sa- wol op syn lege kosten as syn warbere bihearder, de fékarring en de féfor- bettering kinne munsterje tsjin de bés ten. Mar de grounslach fan it bistean is fierst to smel. It is inkeld de buorkerij hwer’t hja op driuwt. En hoe mear de buorkerijen de moderne methoaden tapasse, hoe mear hja de mechanisaesje trochfiere, hoe lytser it tal minsken wurdt, dat der in bistean fynt. Dit is net to kearen, it is foar de bidriuwen in died fan selsbihald. En as de tiid üs in üngunstige kear yn de pri- zen bringe soe, dan soe dizze ütstjitting fan minsken jit folie hurder gean. Der kin mar op ien wize in ein komme oan dizze needlottige delgong. De bisteans- basis moat breder wurde, alle war moat dien wurde om hjir in yndustriële yn- filtraesje to krijen, lyksa de hannel en de forsoarging en oanlüking fan frjem- delingen. In folk, dat libbet, bout oan de takomst. En hoe swier dit probleem ek wêze mei. it is hjir in kwesje fan der op of der ünder, der is gjin oare wei. Dêrom meije wy tige bliid wéze mei dy minsken üt it partikuliere bidriuw of yn oerheitsynstansjes, dy’t mei in dynamyske aktiviteit der boppe-op sit- te. En hja fortsjinje as it mar eat müg- lik is de stipe fan allegearre, dy’t har eigen kontrij net sinke litte wolle ta in ballingsoarde foar minderweardigen. Ook gaat men nog die vijfde Mei Gevallen strijders noemen; Maar ieder zweert bij zijn partij. Wil geestverwanten roemen! Men ziet zelfs op de vijfde Mei Weer machtswellust opdoemen, Al treedt men nederig op zij, En legt een tuiltje bloemen. Waarin opgenomen: De Bolswardsdie Courant, Westergoo en Abonnementsprijs f 1.60 per kwartaal (bii vooruitbetaling) Advertentieprijs: 12 cent pei mm Ingezonden mededelingen dubbel tarief Handelsadvertenties bij contract reductie Dirigent overleed tijdens concert. Don derdag is op 69-jarige leeftijd plotse ling overleden de muziek-paedagoog en componist Jac. Jansen uit Bergen. Hij Ambassade-üitwisseling. Nederland en Argentinië hebben besloten hun weder zijdse gezantschappen te verheffen tot ambassades. plaats namens U en namens alle inwo ners van Bolsward dank zeggen: dank voor hun initiatief, dank voor hun in spanning, dank voor hun zorgen en hun organisatie. Ik doe niemand tekort indien ik in dit dankwoord speciaal betrek de heer Ab ma uit Sneek. Deze oud-Bolswarder heeft een enorm stuk werk verzet door zijn inspirerende frontberichten, door zijn enthousiaste werkwijze en zijn grandiose zakeninstinct. In, u heer Abma, dank de gehele com missie. Leden van de schutterij: Doet wat uw plicht is, houdt hoog uw onder- linke vriendschap, brengt met blijd schap offers voor uw schutterij. Laat uw muziek klinken door onze stad, verkondig haar roem in alle steden van ons vaderland, waarheen gij zijt uitge nodigd, om met uw corps te verschij nen. En doet dit alles tot glorie van onze stad. Aan het begin van de tweede week stond de Azië-conferentie in Genève er zo voor: De Amerikaanse minister van Buiten landse Zaken, Foster Dulles, ging na het mislukken van zijn pogingen, om een gesloten diplomatiek front te handha ven, geërgerd naar Washington terug. Hij reisde via Milaan, maar hij Maan dag premier Scelba zou ontmoeten. Vice-minister Bedell Smith nam de lei ding van de conferentie over. De Franse minister Bidault heeft het staatshoofd van Vietnam, Bao Dai, we ten over te halen zijn minister van Bui tenlandse Zaken, Dhin, naar Genève te sturen. Aan besprekingen over Indo- China zal deelgenomen worden door de Grote Vier, Peking, de drie Indochinese staten en de Vietminh. Zo ver is men de eerste week van de Aziatische conferentie gevorderd en dat is voor het niet-communistische deel van de wereld nu niet bepaald een ver heugend resultaat. Amerika heeft de eerste slag in de kou de oorlog om Azië verloren. De slag in Genève was al verloren voor de conferentie begon, namelijk op het ogenblik, waarop Frankrijk om Ameri kaans ingrijpen in de oorlog vroeg en Washington dit moest weigeren omdat Engeland het er niet mee eens was. Zonder medewerking van Groot-Brit- tannië was het voor Amerika uitermate moeilijk Frankrijk met militaire hulp bij te springen. Daarmee was het gesloten front van de Westelijke mogendheden al verbroken. De Britse minister van Buitenlandse Zaken, Eden, heeft daar ook verder een handje bij geholpen. Want het is Eden die het Bidault mogelijk gemaakt heeft te zeggen, dat hij, tegen de zin van Amerika, bereid was met de communis tische opstandelingen in Indo-China te spreken. Hij deelde de benoeming mede van de vijf werkende leden van het comité, de heren H. Gaarman, H. Abma, L. de Haan N. C. van Slooten en J. Visser, als ere leden van de Schutterijmuziek, terwijl eerstgenoemde twee tot ere-officier be noemd werden en als teken van hun waardigheid resp. een fraai gecalligra- feerde oorkonde en een officiersstaf ontvingen. Allen kregen een oorkonde. De plechtigheid werd afgewisseld door het spelen van de volksliederen, een speciaal voor dit doel door de dirigent G. Mol, gecomponeerde mars. Met een contramars en een mars door de stad werd de plechtigheid besloten. Het was voor Bolsward een goede dag. Wjj werden er beter van. Deskundigen hebben uitgerekend, dat meer dan 150.000 buitenlanders de Paasdagen in dat zij van hier hebben Al was de officiële overdracht van de Schutterij-uniformen dan dooi’ omstandigheden enige dagen verlaat, de belangstelling van de zijde van het publiek was er niet minder om. Schier heel Bols ward was uitgelopen om het corps na deze gedaanteverwisseling te begroeten. De begroeting werd een bewondering, want dit mo gen we gerust schrijven: ovei’ het algemeen vond men de donkere, met felrode biezen afgezette en door wit leerwerk geaccentueerde uniformen zeer geslaagd, al doen voor hen die de vroegere unifor men niet gekend hebben de kepi’s (sjako’s) wellicht eerst wat vreemd aan. De hiele foarütgong blykt hjir pleats foun to hawwen. Mei de helt en mear as de helt naem it ynwennertal ta. De Walden jowe brea en wenplak oan tüzenen nije ynwenners, wylst de swiere bou en greide skraech- wurk lyk halde kinne. Nu het bij inderdaad ernst wordt met de aanstelling van con ductrices Maandag namen voor het eerst twee dames deel aan de conduc- teursipstructie maken verscheidene busondernemingen rond de hoofdstad zich ongerust wegens het grote aantal sollicitaties van meisjes, die bij hen als conductrice werken en nu naar de Am sterdamse tram willen overgaan. Herdershond verzorgt tjjgerjong. Een klein circusdrama kreeg te elfder ure nog een gunstige wending, toen onge veer anderhalf uur na een radio-omroep een herdershond uit Hillegom de pleeg moeder werd van een pasgeboren tijger- jong van het te Leiden optredende cir cus Espana. Omstreeks half zeven wierp de tijgerin Gipsy van het onder aus piciën van Circus Mikkenie optredende Espana-circus twee jongen. Een van de welpen stief ongeveer een half uur na de geboorte. Een zelfde lot bedreigde het andere jong, omdat de tijgerin zich niets aan het diertje gelegen liet lig gen. „Wilhelmus” in Indonesië verboden. De Indonesische minister van Binnenlandse Zaken heeft de Nederlandse Hoge Com missaris, graaf W. F. L. Van Bylandt, medegedeeld, dat het Wilhelmus op de verjaardag van koningin Juliana niet gezongen mag worden buiten de ambts woningen van de Nederlandse H. C. en de Nederlandse Commissarissen. Op de 1 Mei-dag èn aan de voor avond van de Indo-Chinese vredesonder handelingen in Genève heeft de communistische Vietminh haar derde grote offensief tegen het Franse bol werk Dien Bien Phoe, in het Noorden Van Indo-China, ingezet. Veertig duizend man rode troepen wis ten na hevige gevechten, waarbij zij zware verliezen leden, drie voorposten te veroveren. Twee andere voorposten, die aanvankelijk eveneens voor de Fran sen verloren gingen, weiden na tegen aanvallen heroverd. Bij voor de voorpost „Isabella”, vijf km ten Zuiden van het centrum van het bolwerk, die de communisten bij het be gin van de aanval in handen was ge vallen, doen de Fransen verwoede po gingen het verloren gegane terrein te herwinnen. De toestand in de veste werd Zondag ochtend door het Franse opperbevel als „zeer critiek, maar niet hopeloos” ge schetst. Het moreel van de Franse ver dedigers wordt uitstekend genoemd. Versterkingen, levensmiddelen en mu nitie, die in de afgelopen weken boven het bolwvrk werden uitgeworpen, heb ben de defensie versterkt. En wij kunnen gerust zeggen: Wij zijn fan de provinsje hjir leit en yn de swie re bouhoeke, mar der is alle reden ta, dit oardiel ris op en nij to bisjen. Ik haw ris neigien hoe’t de risinte üntwik- keling fan dizze hoeken west is en hjir- ünder fynt men it risseltaet fan dizze forgeliking yn düdlike sifers. Ut eltse hoeke naem ik in stik as seis gemeenten en haw derby forgelike de ynwenners sünt de tachtiger jierren. Nimme wy earst de swiere greidhoeke: er door ontroerd dat wij dit moment van de plechtige aanbieding van de unifor men thans kunnen beleven. En nu wij u hier zo martiaal voor ons zien staan gaan onze gedachten terug naar de oude tijden: Tijden, waarin men het een eer vond de overheid en burgerij van de stad te dienen. Wij denken terug aan de oude schutters, die, nadat zij de eed op het burgerboek van de stad hebben afgelegd, op het eerste hoornsignaal vanuit de stadsto ren zich met hun beste harnas naar het raadhuis spoedden om daar af te wach ten, wat de magistraat van hen zou vragen. Wij denken terug aan de vele traditio nele plechtigheden, waaraan de schut terij en de schutterijmuziek in latere jaren deelnamen aan de schuttersdagen aan het papegaaischieten, aan de maal tijden en gelagen in de open lucht, wel ke door hen werden aangericht. En in al die jaren, in al die eeuwen, bleef de schutterij bestaan en ging het haar goed. Wy sjogge hjir yn in tiid fan sechtich jier in düdlike efterütgong yn it tal biwenners fan dizze seis gemeenten. In inkelde kin lyk halde, mar as groep litte hja in efterütgong sjen, dy’t des to opmerkliker is, om’t yn dizze jier ren de lanbou fikse stappen foarütset hat. Slechts eenmaal werd de schutterij op geroepen om buiten Bolsward dienst te doen, n.l. in het rampjaar 1672 toen on ze vendels zich moesten inzetten bij Kollum en Engwierum. In latere jaren kreeg de schutterij meer invloed. Naast haar militair en politio neel werk kreeg zij een stem in het z.g. „Fitz-gerecht”. De officieren kre gen allerlei erefuncties en allerlei voor rechten, waaronder o.m. een officiers- bank in de Martinikerk. Na de bevrijding van het Franse be wind traden direct weer de aloude schutterijen op de voorgrond. Zij had den invloed tot diep in de negentiende eeuw. Het past ons te herinneren aan de da tum 13 April 1882 toen de burgerij van Bolsward onder aanvoering van zijn il- lustre voorganger, burgemeester M. A. Jentink, gelden bijeenbracht voor een nieuwe schutterijmuziekcorps en voor uniformen. Uit dit corps ontwikkelde zich later ons stedelijk muziekcorps, dat zich thans weer schutterijmuziek mag noemen. Leden van de schutterij, de roemrjjke voorgeschiedenis van uw corps legt U verplichtingen op. Gij zult U van uw waardigheid, en ook van uw onmisbaarheid voor onze stads gemeenschap bewust moeten worden. Gij zult tradities moeten herstellen, oude gewoonten moeten aanleren, nieuwe hoogtijdagen moeten invoeren. Wij vewachten van U, dat gij iets on misbaars voor ons zult worden, dat gij aan het openbare leven, hetzij op ver zoek, hetzij op eigen initiatief zult gaan deelnemen. Prachtig zijn uw uniformen, welke ge ïnspireerd zijn op de aloude toestand. De commissie van de uniformen en de ontwerper, de heer Smits, hebben een prestatie geleverd, welke in de aanvang niet uit te voeren leek. Ik mag deze commissie vanaf deze Lichter gezonken - vier doden. Vier per sonen, onder wie de Nederlandse Rijn loods Rosa uit Dordrecht, kwamen om toen in de Scheldemond de lichter „Co- rot” averij kreeg en zonk. Drie anderen werden gered. De Corot” was met een lading ijzer op weg van Straatsburg naar Antwerpen. Minister Luns in Genève. Geheel onop gemerkt voor de pers en de andere aan wezige delegaties is Zaterdagmiddag de Nederlandse minister van Buitenlandse Zaken, mr J. M. A. H. Luns te Genève gearriveerd, die de komende dagen de leiding van de Nederlandse delegatie op zich zal nemen. Hij heeft zijn intrek genomen in „Hotel des Bergnes" en zal over vijf dagen per vliegtuig naar Ne derland terugkeren. Na deze rede, door burgemeester Bruin sma, in zijn functie als ere-voorzitter van het comité uitgesproken, vond de eigenlijke overdracht van de uniformen plaats door de heer Gaarman, voorzit ter van het werkcomité, die het ont staan van de schutterijmuziek schetste. Voorts bracht spreker dank aan de be volking van Bolsward (en van Sneek, waar de oud-Bolswarder, de heer Abma, bezielend propagandist was) voor de spontane medewerking het kapitaal bij een te brengen. Spreker- noemde het verheugend, dat ’t vervaardigen van de uniformen kon worden gegund aan een oud-stadgenoot, de heer Tj. Hiemstra, eigenaar van de confectiefabriek „Cintha" te Arnhem. Ook bracht spreker dank aan de leve rancier van het leerwerk, de fa. „de Volharding’’ te Amsterdam, aan de di recteur en leraren LTS, die muziek standaarden vervaardigden, de heer Smits van Voorburg, de ontwerper van de uniformen, de directie van de LAB voor het afstaan van de remise als oefenplaats, de heren Boomstra en Yn- tema, resp. als vaandrig en’ tambour- maitre, die leiding hadden gegeven bij het exerceren, de heer Taco van der Meer voor het schilderen van de trom men en het vele werk verricht door de adjudant corpschef van gemeente-politie de heer N. C. van Slooten. Tevens bood de heer Gaarman een schuttersvlag aan. Nadat ook de heer Hiemstra als leve rancier en notaris R. Tj. Timmer als voorzitter van de Friese Bond van Har monie- en Fanfarecorpsen, het woord hadden gevoerd, bood burgemeester Bruinsma ’t corps een tambour-maitre- staf aan. De heer W. Brandenburg, voorzitter der Schutterijmuziek, beklom hierna het bordes en sprak woorden van dank. kb. »ÏI

Kranten in de gemeente Sudwest-Fryslan (Bolswards Nieuwsblad, Sneeker Nieuwsblad en Friso)

Bolswards Nieuwsblad nl | 1954 | | pagina 1