HET ENGELSE GEMENEBEST GAF TE GENEVE DE TOON AAN HET LAATSTE BEGROTINGS- HOOFDSTEK KRIS-KRAS door Nederland U1? dit Engelse contact met de sta ten, welke te Colombo vergaderd waren, kunnen dus belangrijke dingen voortvloeien. Wel is waar is dit ook een Engels belang, want drie van de daar vertegenwoordigde staten zijn leden van het Gemenebest, n.l. India, Pakistan en Ceylon, maar het kan toch ook van grote betekenis voor het Westen zijn. In militaire zin heeft deze statengroep nog wel niet zoveel te betekenen, in politieke zin zijn ze nog onderling ver deeld met name India en Pakistan over Kasjmir ze hebben ook andere opvattingen over het kolonialisme dan het Westen dat bleek ook uit het feit, dat men te Colombo weer fel stel ling nam tegenover de Franse positie in MT kan zich begrijpen dat men in x Australië min of meer kippenvel van deze leuze kreeg en nog eens aan drong op nog groter immigratie van blanken in het land, opdat het als na buur van Azië weerbaar zou zijn als de Chinese kolos op de duur eens uit de band springt. Maar toch lijkt de meest realistische weg, dat rood China erkend wordt als er t© Genève een oplossing voor Korea en Indo China wordt gevon den. Zoals het thans lijkt zal die oplos sing een deling zijn van beide- landen met één stuk onder communistische in vloed, een ander deel bestuurd door de nationalisten in meerdere of mindere mate onder invloed van het Westen. Er zijn velen in Amerika die dit een Mün chen noemen, maar het lijkt het enig bereikbare, nu het Westen niet bereid bleek tot een groots opgezette militaire operatie, welke Indo China en Korea geheel vrij van het communism© zou kunnen maken, maar ook het gevaar van een derde wereldoorlog meebrengt. rt Buitenlands Overzicht In Egypte boet Naguib aan invloed in Eisenhower wekte Mag een minister met de duimen in de vestzak zitten? r De erkenning van China het moeilijke probleem België vermindert diensttijd us hjoed p p to sizzen 1 STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND verrassing Hwat hat Qabe Skroar i J» 50e Jaargang No. 35 Vrijdag 7 Mei 1954 KAMEROVERZICHT mo ss r i i I» Abonnementsprijs f 1.60 per kwartaal (bij vooruitbetaling) Advertentieprijs: 12 cent pei mm Ingezonden mededelingen dubbel tarief Handelsadvertenties bij contract reductie 1 er een de leu- teds turn ter- Lien hip de tan, in tke- lar- zal tien Jen rer- iels tar- ver Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS Uitgave: Fa A. J. OSÏNGA te Bolsward Administratie- en Redactie-adres: Marktstraat IJ Telefoon 451 - Na 18.30 uur 305 of 335 (K 5157) Jaap je Klerk gevonden. Een agent van politie te Haarlem zag Maandagmorgen om kwart voor vijf in het Zuider Bui ten Spaarne te Haarlem by de Buiten- Hwa’t in soad ünderfoun hat, hat dêrom altyd noch gjin Underlining te en in- t r t toe- ran- mu- Wil- ;len, or- van ?den BEVRIJDINGSVREUGDE IN 1954 Overal in het land werd Woensdag weer de bevrijding gevierd In 1954 waren de feesten, zoals op deze foto in Volendam georgankaerd met een optocht van kinderen. ich an de de en :it- >u- lat it- 4ij. eer ing ou- .ar- ver- rwd oef- ink aan uur lant gen dag ge- eek- bij eer ’ijt in wij ist. 'an ne- ok de fi le er, de :ls n, )e er en zo en ie >P er er ie er et is et d- fi de it t. d g d per hoofd der bevolking veertienmaal hoger dan in Nederland. In de overige West-Europese landen is dit ca vier maal zo hoog. Dit is, aldus werd mede gedeeld in de jaarlijkse aandeelhouders vergadering van de Kon. Ned. Gist- en Spiritusfabriek, voor een deel ’t gevolg van het conservatisme van de medici. Er is echter vooruitgang te bespeu ren. Billy Graham komt 22 Juni. De beken de Amerikaanse evangelist Billy Gra ham, die momenteel in Londen spreekt en iedere avond tienduizenden belang stellenden trekt, komt Dinsdag 22 Juni naar Nederland. het Westen kan leveren. Door 'de vrije Aziatische staten te vragen een even tuele oplossing inzake het Indo Chinese probleem mee te garanderen, tracht Eden blijkbaar tot een beperkte veilig- heidsovereenkomst te komen, welke la ter tot een meer algemene' overeen komst voor Azië zou kunnen uitgroeien. Steeds meer radio-luisteraars. Het aan tal aangegeven radio-ontvangtoestellen in Nederland bedroeg per 1 Mei 1954 1.890.853 tegen 1.877.367 op 1 April 1954 Op 1 April 1954 waren er 493.027 aan geslotenen op het Rijks-radiodistributie- net tegen 491.755 op 1 Maart 1954. Kreeftenvisserij zeer slecht. De kreef tenvisserij op de Zeeuwse stromen, die op 1 April is begonnen, heeft zulke slechte resultaten gehad, dat in lerseke reeds enkele vissers ander werk heb ben gezocht. Men wijdt dit aan het kou de weer en hoopt, dat, voordat de vis serij weer een maand wordt stilgelegd wegens verschaling van de dieren, het nog warmer zal worden, zodat de kreef ten uit hun schuilplaatsen komen. Penicilline nog weinig gebruikt. In Amerika is het gebruik van penicilline De nieuwe Belgisch© premier Achiël van Acker heeft Dinsdagmiddag in de Ka- mei’ zijn regeringsverklaring voorge lezen en daarin onder applaus van de socialisten meegedeeld, dat de leger- diensttijd, die thans 21 maanden be draagt, onmiddellijk tot achttien maan den zal worden terugg&bracht. Deze maatregel zal een reorganisatie vergen van het leger, waarvan de de fensieve kracht en de samenhang ge handhaafd moeten worden met het oog op het naleven van de internationale verbintenissen van België. Kamer „ontoelaatbaar” werd genoemd. Voorzitter Jonkman aarzelde een ment. Is zo’n motie toelaatbaar? Een korte schorsing bracht raad. Het reglement van orde werd in allerijl ge raadpleegd en het resultaat was, dat hij na de schorsing voorstelde om de motie- Brandenburg niet in stemming te bren gen. De communist vroeg toen stemming over het voorstel van de voorzitter. Daartegen kon niemand zich verzetten, maar met 26 tegen 2 (communistische) stemmen won voorzitter Jonkman het pleit. Dit incident is terug te brengen tot het feit, dat de communisten ditmaal het debat openden. Zouden zij nummer drie of vier zijn geweest, of, zoals meestal gebruikelijk is, als hekkensluiters zijn opgetreden, dan zouden zij reeds ervaren hebben, dat de Ministers ook van andere redevoeringen niets hadden genoteerd. De aarzeling van voorzitter Jonkman is begrijpelijk. Men moet maar voor zo’n situatie geplaatst worden. Maai’ als men achteraf de zaak rustig nagaat, dan is het logisch, dat de communistische mo tie niet in stemming werd gebracht. In geen enkel reglement vindt men voor geschreven hoe de Ministers zich in de Kamer moeten gedragen. Natuurlijk mogen zij zich niet aan het debat onttrekken. Er moet nu eenmaal TIET Engelse Gemenebest gaf, wat ’t Westen betreft, eigenlijk tot nog toe de toon aan in Genève. Daar was de Australische minister Casey, die be toogde, dat het Noord-Koreaanse voor stel om in geheel Korea verkiezingen te houden nog niet zo verwerpelijk was, waarin de Nieuw Zeekindse minister Webb hem bijviel. Daar was vooral ook de Engelse minister van buitenlandse zaken, Eden zelf, die trachtte voor het Westen te redden wat er te redden was op het handhaven van het contact met de vrije Aziatische staten. Nu deze Azi atische staten niets bleken te voelen voor een Z.O.-Aziatisch veiligheidspact zoals Amerika dat aanvankelijk had voorgesteld, omdat zij geen partij wen sen te kiezen tussen Oost en West en dit veiligheidspact onder Westelijke lei ding overigens ten onrechte te veel riekte naar pogingen Westelijke koloniale verhoudingen weer in Azië te herstellen, kwam Eden met een andere gedachte. De Britse minister heeft n.l. bij de con ferentie van de eerste ministers van India, Pakistan, Ceylon, Burma en In donesië die te Colombo bijeen was laten informeren in hoeverre deze landen be reid waren een eventuele overeenkomst te Genève over Indo China mee te ga randeren. Welk antwoord Eden daarop gekregen heeft, is niet bekend maar op merkelijk is wel dat ook op deze con ferentie van Colombo de toestand in Indo China op de voorgrond stond en dat in India’s voorstel voor een oplos sing in Indo China, dat er ook werd be handeld, wel aangedrongen wordt op volledige onafhankelijkheid van Indo China, maar niet op directe ontruiming door de Franse troepen. Hetgeen wil zeggen dat ook Nehroe tot de conclusie schijnt gekomen te zijn, dat er voorlo pig een stabiliserende factor in Indo China aanwezig moet zijn, welke alleen dat gebied te winnen, zodat ten slotte de Saarlandse bevolking weer voor Duitsland kiest, wat nu niet het geval zou zijn. Dat zal het Frans© parlement niet gunstiger stemmen voor de Defen- siegemeenschap. Minister Dulles is op zijn terugreis naar Amerika ook in Milaan geweest om met de Italiaanse premies Scelba te spreken over de Triëstkwestie, waarvan de voor Italië bevredigende oplossing een voorwaarde is voor het Italiaanse parlement om de E. D. G. te aanvaarden, de monarchis tische partij daar Verklaarde zich ech ter ook al tegen de Defensiegemeen- schap en gezien de verhoudingen in Frankrijk en Italië blijft het mogelijk dat men een andere oplossing voor de militaire samenwerking der Westelijke Europese vastelandsmogendheden zal moeten zoeken, n.l. in de vorm van een coalitieleger. In Finland is nog steeds geen nieuw kabinet gevormd, in Egypte boet Na guib nog steeds aan invloed in en blijkt het roerig in het leger te zijn, in Brits Honduras hebben de verkiezingen een grote overwinning voor de anti-Engelse Verenigde Volkspartij opgeleverd en in Turkije voor de democratische, d. w. z. de regeringspartij. Tweemaal Klaas en tweemaal Reinder. Hier zien we vier generaties Ferwerda. De gelukkige overgrootvader, grootvader, vader en zoon zijn resp. Klaas Ferwerda, Klippen 10, geb. 28 Febr. 1886, Reinder Ferwerda, Grote Kampen 8, geb. 7 Juni 1914, Klaas Ferwerda, id., geboren 1 April 1933 en Reinder Ferwerda, id. geb. 1 Dec. 1953. Ij1 VEN onwrikbaar bleef hij inzake Indo China vasthouden aan een na tionalistisch gezag over heel dit gebied, terwijl de Chinezen hun steun aan de opstandelingen zouden moeten staken. Verbitterd verliet deze Amerikaanse staatsman de conferentietafel, waar hij zich min of meer geïsoleerd gevoelde omdat Engeland en Frankrijk z. i. te toegeeflijk waren jegens de communis ten, na een week. Verbitterd te meer omdat inmiddels president Eisenhower naar men mag aannemen ook naar aan leiding van de houding van het Ameri kaanse Congres, ook al een meer verzoe nend geluid had laten horen, dan met Dulles’ politiek overeenkwam. De presi dent pleitte ook al voor een schikking in de Indo Chinese kwestie, en zo was er van de aanvankelijk nogal strijdlusti ge Amerikaanse politiek eigenlijk niets meel’ over. Waarschijnlijk is de Ameri kaanse onderminister van buitenlandse zaken Bedell Smith, die te Genève de plaats inneemt van Dulles, daarheen ge komen om deze politiek te likwideren en om te trachten meer eenheid in het Wes telijk front te brengen. ITET ziet er overigens ook niet zo best x uit, temeer niet nu de W.-Duitse Bondsdag zich niet bereid heeft ver klaard de europeïsatie van het Saarland als een definitieve oplossing der Saar- kwestie te aanvaarden. Men wil de uit eindelijke vaststelling der Duitse gren zen uitstellen tot een vredesverdrag tus sen geheel Duitsland en zijn vroegere vijanden wordt gesloten. Duitsland wil dus geen afstand van ’t Saarland doen, doch blijkbaar trachten via de tijdelijke europeïsatie invloed in Tot nog toe heeft het verloop van de conferentie van Genève beant woord aan de vrij sombere verwachtingen, welke men daaromtrent in het Westen koesterde. Tegenover het sterke eenheidsfront van het Oosten waarvan noch de Russische, noch de Chinese ver tegenwoordigers een blad voor de mond namen bij hun pogingen het Westen nog verder te verdelen door de Ver. Staten voor te stellen als de imperialistische mogendheid bij uitnemendheid stond een onenig Westen. De Amerikaanse minister van Buiten landse Zaken, Dulles, bleef onbuigzaam, practisch weigerde hij met de vertegenwoordigers van rood China alle contact, hij steunde de Zuid-Koreaanse eis dat alleen in Noord-Korea, voorafgaande aan de hereniging van dit gebied, verkiezingen zouden plaats heb ben en dat de Chinese troepen daarna het land direct zouden ver laten, terwijl de V.N.-troep©n er zouden blijven tot het land goed en wel verenigd was. Bolswards Nieuwsblad Waarin opgenomen: De Bolswardsche Courant, Westergoo en De Jong’s Nieuwsblad President Eisenhower wekte Woensdag verrassing door op zijn wekelijkse pers conferentie mee te delen, dat „grote vorderingen zijn gemaakt bij de bespre kingen voor een veiligheidspact voor Z.O.-Azië”. Het feit, dat het Aziëpact thans zijn vormgeving nadert, kan van belang rijke betekenis zijn voor de Geneefse conferentie over Indo-China, aldus Eisenhower. „De landen in het betrok ken gebied denken thans in constructie ve termen, waarin het onmisbare con cept van collectieve veiligheid is vervat. Ik ben er van overtuigd, dat verdere vorderingen gemaakt zullen worden.” Tevens sprak Eisenhower zijn volledig vertrouwen uit in zijn (inmiddels uit Genève in Washington teruggekeerde) minister van Buitenlandse Zaken, Dul les, die voor zijn op 29 Maart gepubli ceerde plannen voor een Azië-pact niet de direct^ steun van Engeland ver kreeg. Dit bezorgde hem in Congres kringen veel critiek, omdat de mening heerste, dat Dulles zijn voornemen open baar had gemaakt zonder tevoren de bondgenoten te raadplegen. Eisenhower verzekerde echter, dat deze raadpleging wèl was geschied. Noord-Afrika, maar het is toch een zeer invloedrijke statengroep, waarmee zon der Engelse bemoeiing eigenlijk elk Westers contact dreigde verloren te gaan. Ten deze was de politiek van Dulles eigenlijk steriel als we even afzien van de in een begin van ontwikkeling zijnde Amerikaans-Pakistaanse taire samenwerking. Dat vloeit mede voort uit het feit, dat Amerika hard nekkig weigert de grootste Aziatische mogendheid, rood China, te erkennen. Engeland deed dat wel en de staten groep, welke te Colombo in conferentie was verklaarde, dat h.i. vertegenwoor diging van communistisch China in de Ver. Naties wat dus erkenning van Peking betekent de stabiliteit in Azië ten goede zou komen en de span ning in de wereld verminderen. Of dit, als het zover komt, inderdaad juist zal blijken is natuurlijk nog een vraag. Maar een feit blijft het dat het een ab normale toestand is dat men een zo enorm groot rijk als China in de Ver. Naties laat vertegenwoordigen door 't onbetekenende regime van Tsjang Kai Sjek op Formosa te Genève wordt geheel buiten dit regime om gehandeld en ’t werkelijke bewind,, n.l. dat van Peking er geen zitting in heeft. Nu heeft Tsjou En Lai, de eerste minis ter van rood China, het er aanvanke lijk te Genève niet naar gemaakt om het Westen happig te maken op de aan wezigheid van dit Chinese bewind in de Ver. Naties. Hij trad zeer fel op tegen Amerika en eiste Azië op voor de Azia ten, een leuze, die men vroeger van Ja panse zijde kon horen en in Japanse mond betekende „Azië voor Japan’ en misschien door Tsjou En Lai binnens monds vertaald wordt in „Azië voor China”. TIE Franse minister Bidault heeft te Genève natuurlijk zijn best gedaan om tot een bestand te komen in Indo China omdat grote groepen in zijn land van dit conflict af willen. Hij heeft daarvoor herhaaldelijk een onderhoud met Molotov gehad en vermoedelijk zal deze daarbij wel de kwestie van de EDG ter sprake hebben gebracht en getracht hebben in ruil voor Russische bemid deling om tot een oplossing in Indo China te komen, 't opgeven van Frank rijks deelneming aan de E.D.G. te vra gen. Wat het resultaat van die besprekingen is geweest, is natuurlijk niet bekend geworden, maar Bidault is thans tijde lijk weer te Parijs om Laniël bij te staan nu het parlement weer is bijeen gekomen. Daar zal o.a. de datum aan de orde komen, wanneer de debatten over de E. D. G. zullen worden gehou den. Maai’ er zijn in Frankrijk ook te genkrachten aan het werk, die niet van een roemloos einde van het Franse re giem in Indo China willen weten. Hoge militairen, die destjjds Dulles en een aantal Amerikaanse militaire autoritei ten inspireerden tot een poging het Westen voor een gemeenschappelijk mi litair optreden in Indo China te win nen, hebben dit streven nog niet opge geven. Zij hopen dat ook in Amerika verzet tegen een Aziatisch „München” mili-1 waarop ook h.i. Churchill aanstuurt, zal rijzen. Ook van deze zijde kunnen dus verrassingen komen. Er kan zelfs een kabinetscrisis ontstaan, nu Laniël ge weigerd heeft een datum te bepalen voor een debat over de Indo Chinese kwestie, omdat dit debat de positie van Bidault te Genève nog moeilijken zou kunnen maken. gediscussieerd worden. Zolang zij nog belangstelling voor de redevoeringen to nen, kan men de Ministers echter niets verwijten. Niet schrijven, maar wel luis teren, luidt op belangstelling en daar mee was de zaak afgedaan voor voor zitter Jonkman en de Eerste Kamer. Overigens viel het debat een beetje te gen. Het is nu eenmaal een nadeel, dat men geen onderwerpen mag aansnrjden, die niet in de schriftelijke stukken zijn behandeld. Hoewel daar niet altijd de hand aan wordt gehouden, is het duide lijk, dat dit de actualiteit niet ten goede komt. Natuurlijk werd het grote wereld probleem Indo-China aangesneden, maar het hoofdpunt in dit debat was het niet. En dat valt te betreuren. Naast de in ternationale toestand stonden de Euro pese integratie en onze verhouding met Indonesië in het middelpunt der belang stelling. Aan de hand van de redevoe ringen van de Ministers Beyen en Luns zullen we hierop nader terugkomen. Intussen heeft ook de Tweede Kamer weer twee dagen vergaderd. En wel onder het presidium van de Londense Minister-President, Prof. Mr. P. S. Ger- brarzly, die als derde voorzitter Mr. Kortenhorst verving, die momenteel in de Ver. Staten vertoeft. Zijn directe plaatsvervanger is mr J. Schiithuis, de nestor van de p.v.d.a.-Tweede Kamer fractie. Daar deze reeds geruime tijd ziek is, kreeg Prof. Gerbrandy zijn kans en hij heeft deze met beide handen aan gegrepen. Zijn humor is bekend. Voor de variatie deed het prettig aan eens een voorzitter te hebben, die zich niet bedient van de geijkte Kamertaal, maar normaal Nederlands spreekt. Misschien zullen er nurksen zijn, die vinden, dat het decorum geschaad wordt als Prof. Gerbrandy mededeelt, dat de Kamer leden er rekening mee moeten houden, dat zij telegrafisch kunnen worden op geroepen voor een spoedvergadering om enkele wetsontwerpen ter bestrijding van hondsdolheid aan te nemen. Deze ontwerpen zijn zeer urgent, zo zeide hij, want de dolle honden staan reeds aan de grens De heer Welter kreeg van hem te ho ren, dat er kans zou zijn, dat hg als het oudste aanwezige lid een deel van de vergadering moest presideren, tenzij de heer Burger (arb.) die oude rech ten heeft als ex-eerste onder-voorzitter op tijd terug zou zijn. In dat geval kan de heer Welter naar Scheveningen gaan, aldus de heer Gerbrandy, die daarbij smachtend keek naar het vrién delijk lentezonlicht, dat zich baan brak door de kleine vensters in de Tweede Kamer. Zijn optreden was 'n verademing. Voor al omdat de Tweede Kamer bezig was met zeer technische wetsontwerpen: de administratieve rechtspraak in de P. B. O.-organen en het tuchtrecht in deze organen. Nu de P.B.O. langzamer hand op gang komt, is het noodzakelijk om de burgers te beschermen tegen han delingen en besluiten die de verschil lende hoofdbedrijf- bedrijf- en product schappen met verordenende bevoegd heid kunnen nemen. Daarvoor is nu een procedure ontworpen. Men kan recht zoeken bij een orgaan, dat objectief zal oordelen en dat de beleidscontrole niet zal uitoefenen. Dit is een belangrijke stap voorwaarts. Slechts‘de communis ten verzetten zich tegen deze ontwer pen. Zij zijn nu eenmaal tegen de P. B. O. Maar wellicht hadden zij daarom juist beter kunnen voorstemmen, want nu wordt de rechtszekerheid gewaarborgd. Het zal echter wel zo zijn,, dat zij ook in de Nederlandse rechter geen vertrou wen hebben. Op basis van dat wantrou wen is een gesprek over dergelijke on derwerpen met de communistische par lementariërs nu eenmaal ónmogelijk. Nog een klein Tukje ©n ook de Eerste Kamer zal gereed zijn met de begro tingsbehandeling. Het laatste grote hoofdstuk, dat aan de ord© was, bracht de twee Ministers van het Departement van Buitenlandse Zaken achter de Re geringstafel. De Ministers Beyen en Luns konden maar nauwelijks tijd vinden voor het internationale debat in de Senaat. De Minister zonder Portefeuille heeft n.l. zijn handen vol aan de conferentie van Genève, waarbij ons land geroepen is om te spreken over het Korea-pro- bleem. En Minister Beyen wordt in be slag genomen door de voorbereidingen voor het Straatsburgse Parlement en het Kolen- en Staalparlement, die nog deze maand bijeen zullen komen. Moeilijk hebben zij het tijdens dit debat niet gehad. Voorzitter Jonkman zag zich genoodzaakt door de feest- ©n de herdenkingsdagen om het gesprek over deze begroting in twee stukken te verdelen. Verleden week kwam de Ka mer aan de beurt en Donderdag j.I. mochten de beide bewindslieden hun begroting verdedigen. Zij hadden dus precies een week de tijd om hun ant woord voor te bereiden. En dat was de reden waarom zij met kalmte de vele redevoeringen konden aanhoren. Waar om zouden zij aantekeningen maken, nu zij na twee dagen de woordelijke tekst van de redevoeringen in de „Handelin gen” konden lezen? De Ministers Beyen en Luns beperkten zich daarom ook tot een aandachtig luisteren, maar het pot lood kwam niet op het papier. Deze gang van zaken leidde tot een eigenaar dig incident. Ditmaal waren het de communisten, die het debat openden. De heer Geugjes (c.p.n.) stortte uiteraard de fiolen van zijn toorn rijkelijk over de hoofden van de beide bewindslieden uit. Maar zij bleven onbewogen, zonder maar één aantekening te maken. Minister Beyen zat in zijn typische en geliefkoosde hou ding: de duimen in de vestzakken. De twee communisten die dachten dat dit een demonstratie was werden woedend. En nauwelijks was de heer Geugjes uitgesproken of zijn fractie voorzitter Brandenburg snelde naar het spreekgestoelte om van zijn veront waardiging blijk te geven. Hij diende zelfs een motie in, waarin de houding van Minister Bec-en tegen een lid der

Kranten in de gemeente Sudwest-Fryslan (Bolswards Nieuwsblad, Sneeker Nieuwsblad en Friso)

Bolswards Nieuwsblad nl | 1954 | | pagina 1