s WH
HET ROODE KRUIS STAAT PARAAT
KRISKRAS door Nederland
n=
Snelle hulp bij ernstige ramp
Hulp op velerlei gebied
Dertienhonderd
huishoudschool
Fan de Martinytoer
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
us hjoed p
to sizzen
Uw hulp is nodig
Hwat hat Qabe Skroar
kijkje
Echtscheidingen in
Nederland nemen af
Leraressenopleiding
aan Chr. Landbouw-
Russen namen
Bill
I
50e Jaargang
No. 38
Dinsdag 18 Mei 1954
De Jong’s Nieuwsblad
I
hawwe.
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitgave: Fa A. J. OSINGA te Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13
Telefoon 451 - Na 18.30 uur 305 of 335
(K 5157)
Hwa’t op deademans skuon wachtet,
moat soms lang op •hoasfuotling
rinne.
Was ’t onvoorzichtigheid:
Nog even oversteken.
Dolle record-wedstrijd
Niet voor het stuur berekend
Onder invloed, half gaar?
Onzinnig sportvergoden
Wie oordeelt? in één jaar
Rond dertienhonderd doden.
Het verkeer heeft ieder mens
In het gevaar betrokken.
Hier dient één raad, één wens:
Nooit met het leven gokken.
Het scheelde soms een haar!
Uitkijken is geboden.
Het verkeer gaat elke dag
Nieuwe terreinen winnen,
En steeds met hard gezag,
Zijn trieste tol weer innen.
Overal loert gevaar,
Een ongeluk wordt mode,
Er vielen vorig jaar
Rond dertienhonderd doden.
De koude statistiek
Van rapporteren, tellen,
Haar cijfer doet ’t publiek
Een ogenblik ontstellen.
We voelen even zwaar,
De pijn, het leed, de noden,
’t Nadelig slot, één jaar
Rond dertienhonderd doden.
ra-
maken,
Bols wards Nieuwsblad
sizze, dy sille
mar dat blykt
waren, hebben we ons kunnen overtui
gen van de nodige paraatheid van deze
hulpcolonnes. Na een ogenblik hoorden
we ver weg sirenes loeien en even later
daverden door de bospaden de brand
weerwagens, gevolgd door auto’s met
enkele honderden helpers en helpsters
en plotseling was daar in het bos een
lopen en draven en handigheid te aan
schouwen, waar we vol bewondering
naar keken. Daar- kwam het materiaal
te voorschijn. De E.H.B.O.ers snelden
naar de gewonden om de eerste hulp
te verlenen, tientallen brancards en hon
derden dekens kwamen te voorschijn.
De Zeister brandweer wist met aanjaag-
pompen in een minimum van tijd van
1200 meter afstand een waternevel over
het brandende huis te leggen. Grote ten
ten werden 'ontrold en in een half uur
tijd, laat het drie kwartier geweest zijn,
stond er een dozijn enorme tenten over
eind. Een compleet nood-hospitaal was
plotseling verrezen. Aparte tenten voor
verbinden van breuken, voor verbinden
van lopende patiënten, voor shock pa
tiënten, een staf- en een administratie-
tent, een keukentent waarin na een uur
de warme koffie klaar stond en beleg-
debroodjes gereed lagen, lichtagregaten
zorgen midden in het bos voor een pri
ma verlichting, terwijl de tenten ook
nog over vele olielampen beschikten.
Doden en gewonden werden vlot gead-
ministrateerd, zodat de pers binnen het
uur wist, wie er bij dit ongeluk betrok
ken waren.
Dit alles, lezers, was bijna echt. Het
ongeluk was dan in werkelijkheid ge
lukkig niet gebeurd, maar het kén ge
beuren. En door deze enscenering bleek,
dat het Roode Kruis dan klaar staat en
paraat is om te helpen. Althans hier
in Zeist en omgeving. Dokter H. A.
V. Giesberger stond boven op ’n radio-
auto om commentaar te geven, een ra-
dio-auto, die men met bescheiden mid
delen op de kop heeft getikt en inge
richt. Een onmisbaar hulpmiddel bij de
organisatie.
Maar nog niet overal in ons land be
schikt men over zulke goed ingerichte
hulpcolonnes. En ook elders kan zo’n
ramp geschieden. Ook bij u in de buurt,
waar ge dit ook leest. En de inrichting
vereist nog immer meer materieel om
de hulpverlening toch vooral snel te
kunnen verschaffen.
Uw Roode Kruis vraagt de middelen
daartoe aan U! Er is niemand anders
aan wie het gevraagd kan worden. Helpt
het Roode Kruis zoals het Roode Kruis
U zal helpen wanneer u in nood ver
keert. Het is niet te hopen, dat u ooit
naar deze hulp zult snakken, maar als
het ooit nodig mocht worden, hoe dank
baar zult u er dan voor zijn en hoe be
schaamd zoudt u zich voelen wanneer
u zich voordien nimmer iets aan het
Roode Kruis gelegenhad laten liggen.
Helpt uw helpers.
In actie.
We hebben de hulpcolonnes van Zeist
en Utrecht in actie gezien. En hoe. Er
gens in de bossen achter Woudschoten
te Zeist ligt een kampeerhuis. Het zat
vol met tientallen jongelui van de am
bachtsschool toen een vliegtuig juist
daarbóven averij kreeg, de benzinetank
juist op dat huis terecht kwam en het
in brand stak, cerwijj, het vliegtuig met
veertig passagiers er in, even verder
neerstortte.
Brand en gekerm van tientallen gewon
den. En daar kwam het Roode Kruis
in actie. De waarschuwingen gingen uit
en omdat wij er nu toevallig in de buurt stel ik mij zoveel mogelijk patiënten op
Op een
boerderij aan de Hoofdweg te voorma-
spaarbankboekje met f 100 aangebo
den.
lig Hilligersberg is Zaterdagmiddag een
11-jarige jongen, Maarten van der Dus-
sen, die bezig was zijn vader te helpen,
in een beerput geraakt. Toen de vader
zijn zoontje op het droge had gebracht,
bleek het reeds te zijn overleden.
Aardgas voor zes cent. Minister prof,
dr J. Zijlstra is met een nieuw aanbod
aan de gemeenten in het Noorden en
Oosten van ons land over de brug geko
men. Hij wil thans het aardgas leveren
zowel aan de gemeenten als aan parti
culiere industrieën tegen 6 cent per kub.
meter. Zijn eerste aanbod was een halve
cent duurder. Uiterlijk 15 Juni moeten
de gemeenten berichten of zij dit aan
bod aanvaarden.
Abonnementsprijs f 1.60 per kwartaal
(bii vooruitbetaling)
Advertentieprijs: 12 cent pei mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Handelsadvertenties bij contract reductie
Waarin opgenomen: De Bolswardsche Courant, Westergoo en
Het Roode Kruis heeft geld nodig. In
de eerste plaats is daar het streven
om te komen tot een internationaal
Rampenfonds, bijeen te brengen uit de
vrijwillige giften van de burgers der
onderscheiden natiën. Dan zal op de
snelst mogelijke wijze hulp worden ver
leend, waar ter wereld een ramp uit
breekt.
In de tweede plaats dienen de middelen
van het Roode Kruis verstrekt te wor
den om de hulpverlening nog effectiever
te kunnen doen zijn. Daarvoor is dit
jaar minstens anderhalf millioen no
dig!
Er is nog altijd een tekort aan Rampen
depóts. Minstens 26 moeten er nog bij
in ons land en ieder depót kost f 20.000.
Voor het zo nuttig gebleken Welfare-
werk in ziekenhuizen en sanatoria, zijn
meer helpsters nodig. Men heeft behoef
te aan meer lectuurhuisjes, de boottoch
ten voor chronische invaliden zou men
graag uitbreiden. Het informatie- en
opsporingswerk, waarvoor nog iedere
maand ongeveer duizend aanvragen bin
nen komen, vereist meer geld. Ook de
hulp aan Nieuw Guinea begint meer te
eisen. En dan is er de nieuwe trom-
bosedienst. Weer zo’n nieuw initiatief
van het Ned. Roode Kruis, waardoor
dit ziekteproces zeer bekort kan worden
en ziekenhuisopname vaak kan worden
voorkomen. En zo is er nog veel meer
dat het Roode Kruis doet en wil doen,
maar dat verbetering en uitbreiding
vereist, omdat er steeds meer hulp ge
vraagd wc^dt.
vissersboten en kustschepen te helpen
door hen met een helicopter- naar een
ziekenhuis aan de wal over te brengen,”
aldus dr H. Zoom, directeur van het
Roode Kruisziekenhuis te Den Haag.
Militair verdronken. In de rust van
een kaartleesoefening onder Eist is de
23-jarige dienstplichtige soldaat P. J.
B. uit Vaals, ingedeeld bij de A-com-
pagnie van het 431ste bataljon, gele
gerd te Arnhem, in een oude steenoven-
kolk gaan zwemmen. Voor de ogen van
twee kameraden verdween hij in de
diepte en verdronk.
Haarlemmermeer heeft 40.000 inwoners.
In de gemeente Haarlemmermeer is de
40.000ste inwoner aangegeven. Het is
Johannes van Geilswijk, zoon vap het
echtpaar A. P. van Geilswijk-de Boer,
Badhoevedorp. Bij aangifte op het ge
meentehuis is de gelukkige vader een
Ook nu lid zijn.
Direct na een oorlog en vlak na een
ramp, wanneer het Roode Kruis duizen
den helpt en daarmede dit menslieven
de werk duidelijk aan het licht treedt,
dan begrijpt iedereen wel of althans ve
len, dat dit werk gesteund moet wor
den. Dan melden er zicfl duizenden als
lid aan. Dat ziet men aan de volgende
cijfers: in 1937 waren er slechts 17000
leden, vlak na de oorlog, in 1946, wa
ren er 600.000. Helaas waren er, want
dat aantal liep weer met enkele hon
derdduizenden terug. Doch de waters
noodramp van 1953 bracht weer nieuwe
stromen, zodat het ledental thans on
geveer 500.000 bedraagt. Maar men zou
dit jaai- zo graag weer die 600.000 wil
len bereiken. En niet alleen om de in
komsten, doch bovenal ook om te we
ten. dat er medeleven is bij het Neder
landse volk.
Al die helpers en helpsters van de Roo
de Kruiscorpsen, met de daaraan ver
bonden medici, doen dit werk gratis en
in hun vrije tijd. Zij hebben er zeer- veel
moeite en tijd voor over om in tijd van
nood duizenden medemensen te kunnen
helpen. En zou u hen dan de nodige
uitrusting durven onthouden Als u
alles ziet en hoort wat het Roode Kruis
voor de lijdende medemens doet, kunt u
daar niet onverschillig tegenover blij
ven staan. Dan helpt u mee, naar uw
vermogen.
Zilverstroom. In de loop van dit jaar
zullen de nieuwe zilveren guldens nog
in omloop worden gebracht.
29 Mei wedloop naar zee. De traditio
nele wedloop naar zee, welke feitelijk
het badseizoen pleegt in te luiden, wordt
ditmaal op Zaterdag 29 Mei door Zee
bad Scheveningen op de Noordzijde van
de Boulevard gehouden. Niet alleen de
jongeren komen aan de beurt, meisjes
en jongens onder de 14 jaar in aparte
groepen, dames van 14 tot 25 jaar en
ouder, maar daarnaast zal een aparte
„veteranenrace” worden georganiseerd
voor heren boven de 50 jaar.
Onze helden. Nanda Vermaak te Woer
den, die een tweejarig meisje uit de
Oude Rijn redde, kreeg van het Carnegie
Heidenfonds een armbandhorloge met
inscriptie.
Voor het verkeer. De gemeenteraad
van Den Haag besloot ter verbreding
van de Laan van Meerdervoort 55 ka
pitale huizen ter waarde van 4 millioen
gulden te doen slopen.
„Friesland” bracht apen mee. Met on
der meer apen voor Klant’s Dierentuin
in Valkenburg en pythons voor Hagen
beek in Hamburg is het s.s. „Friesland”
van de Kon. Rotterdamse Iloyd uit In
donesië te Rotterdam aangekomen.
Meeuw met plaatje. Steenzetters von
den aan de Zuiderpier bij Harlingen
een dode kopmeeuw, slachtoffer van
stookolie. Het dier was gemerkt met
een blikken plaatje van het Zweedse
Jagersverbond. Daarheen is het plaatje
thans opgezonden.
Een aparte stierkalverenkeuring. Het
Fries Rundveestamboek, dat thans meer
dan 6000 leden (op 1 Mei j.l. 6063) telt,
heeft besloten om de stierenkeuring, die
op 8 September tijdens de jubileumkeu-
ringen zal worden gehouden, te beper
ken tot stieren geboren voor October
1953. De stierkalveren doen er dus niet
aan mee. Hiervoor zal, zo is de bedoe
ling, in October een aparte keuring ge
organiseerd worden.
Koning Haakon komt 16, 17 en 18 Aug.
Het staatsbezoek van koning Haakon
van Noorwegen aan Nederland is be
paald op 16, 17 en 1 8 Aug. De Koning
komt per eigen jacht naar Amsterdam
en zal daar in het Paleis op de Dam zijn
intrek némen.
net wier to wezen, hwant dy sitte mei in de earste kontrakten ófsleat, dat koe
lytse en i
moatte earstdeis oergean ta a nij sys- yn it bisusjen
De Raad der gemeente Bolsward be
sloot in zijn vergadering van gister
avond gunstig te beschikken op het ver
zoek van het bestuur dei’ vereniging
Voor Chr. Nijverheidsonderwijs te Bols
ward, om de instelling van een Christe
lijke Opleidingsschool voor Landbouw-
huishoudleraressen in de huishoudelijke
vakken (akte N XIX) aan deze school
nodig te verklaren.
Behoudens de ministeriële goedkeuring
zal deze qpleiding met September a.s.
aan genoemde school worden verbonden.
Dit is voor de Chr. L.B.H.S. te Bols
ward een prachtig succes en niet alleen
voor de stad Bolsward, maar voor ge
heel Friesland en het Noorden van ons
land een belangrijke gebeurtenis.
Dat de opleiding te Bolsward wordt ge
vestigd, is een gelukwens waard.
Tot nu is er slechts één Christelijke
opleiding voor genoemde akte in geheel
Nederland, n.I. de Christina Hermine-
school te Zetten. Deze school kan ech
ter onmogelijk voldoende leraressen af
leveren om in het schrijnend tekort aan
leerkrachten, ontstaan door het vooral
in het Noorden steeds groeiende land-
bouwhuishoudonderwijs, te voorzien.
Ook de voor het Noorden minder gun
stige ligging van Zetten weerhield ve
len, mede gezien de grote kosten, deze
opleiding te volgen.
Verleden jaar werd aan de Chr. Land-
bouwhuishoudschool reeds ’n Vormings-
klas verbonden. Het diploma daarvan
geeft toegang tot de leraresopleiding.
Na de Vormingsklas, die één jaar duurt,
is nog een studie van 3% jaar nodig,
met inbegrip van ca. jaar practijk,
om de akte N XIX te kunnen verkrij
gen. Tot de Vormingsklas kunnen wor
den toegelaten meisjes, die met Mulo-
diploma A of B bezitten of een 3-jarige
HBS-opleiding hebben gevolgd.
Het bestuur der school hoopt en ver
wacht, dat vele meisjes, voor wie het
tot nu toe misschien om financiële en/of
andere redenen bezwaarlijk zou zijn om
de studie voor lerares bij het Land-
bouwhuishoudonderwijs te gaan volgen,
thans deze richting van onderwijs zul
len kiezen, daar dit bij uitstek vrouwe
lijk beroen zeer prettige en ook finan
cieel gunstige toekomstmogelijkheden
biedt. Wat de kosten van deze opleiding
betreft, dient er ook nog te worden ge
wezen op de mogelijkheid van studie
toelagen en eventuele Rijksvoorschotten,
die tegenwoordig worden verstrekt aan
degenen, die wel ambitie en capaciteiten
voor deze studie hebben, doch voor wie
het financieel nog overwegende bezwa
ren zou opleveren.
Russische order voor „De Schelde”. Als
onderdeel van de aanvullende handels-
overeenkomst tussen Nederland en Sow-
jet-Rusland heeft de Kon. Mij. „De
Schelde” te Vlissingen de opdracht ont
vangen van „Transmach Import” te
Moskou voor de bouw van drie motor-
vrachtschepen van 6500 ton met ijsver-
sterking.
Nieuwe ster. Adri Voorting, het vorig
jaar nog jongmaatje in de Tour de
France-ploeg, ontpopte zich Zondag tij
dens het wegkampioenschap van Neder
land in Valkenburg als een volleerde
renner, die zijn grote rivalen Van Est,
Wagtmans en zijn broer Gerrit Voor
ting te glad af was. Na de hele rit reeds
de strijdlustigste renner van de dag te
zijn geweest, bracht een sterke eind
sprint hem als eerste door de finish.
Weer pseudo-vogelpest. Te Oldebroek
zijn twee gevallen van pseudo-vogelpest
geconstateerd, waardoor 600 kippen af
gemaakt moesten worden. De burge
meester heeft voor een bepaald gedeel
te van de gemeente het ophokgebod af-
gekondigd.
Verkeersongeval. Te Tilburg is de 5-
jarige Peter Sijbers, toen hij plotseling
de rijweg overstak, tegen een vracht
auto opgelopen. Het knaapje kwam on
der een wiel terecht en overleed vrijwel
onmiddellijk.
Ir Minderhoud directeur Noordoostpol-
derwerken. Bij Koninklijk Besluit is
Het grootste aantal echtscheidingen ter
wereld vindt men in Egypte: 209 van
elke tienduizend huwelijken worden daar
ontbonden. Dit blijkt uit het zojuist ver
schenen demografisch jaarboek 1953
van de Ver. Naties. Het aantal echt
scheidingen in Egypte is nog altijd twee
maal zo groot als in de Verenigde
Staten, waar op tienduizend huwelijken
„slechts” 104 echtscheidingen voorko
men.
In West-Berlijn weerspiegelen zich ook
in dit opzicht de gevolgen van oorlog
en bezetting. Alleen al in de periode
van 1949 tot 1951 eindigden in deze
stad 189 van alle 10.000 huwelijken door
echtscheiding. Voor de overige Europese
landen ligt dit cijfer veel lager. In Bel
gië werd ten aanzien van 30 op elke
10.000 huwelijken, in Luxemburg 20, in
Frankrijk 49, in West-Duitsland 64, in
het Verenigd Koninkrijk 26, in Dene
marken 68 in Zweden 49 en in Noor
wegen 32.
Wat Nederland betreft is volgens het
jaarboek een daling in het aantal echt
scheidingen te constateren, namelijk van
45 in de periode 19461948 tot 28 in
de periode 19501952. Terwijl vrijwel
alle landen een verhoging van het aan
tal echtscheidingen te zien geven, is
dus in Nederland een omgekeerde ten-
denz merkbaar.
j men
minder rationele droeger. Hja net foarütsjen. Yn it omgean mei it folk,
i en bidarjen fan Ongeduldi
ge boeren, dy’t allegearre tagelyk holpen
wurde wolle, yn it forbetterjen fan de
masinerie, it handich ynpikken fan de
wurksumheden, dêryn leart men de mas
ter kennen. len dy’t nc tofreden is mei
it bisteande, mar altyd op e ütkyk stiet
om de saek fierder to forbetterjen, dêryn
herkent men de bihearder fan klasse.
It komt mar inkeld foar, dat in jonge
man sa syn kans fynt en grypt en dat hy
sa syn farwetter fynt, dat er rom sile kin.
Warkum is der gelokkich mei en wy
hoopje, dat de prachtige droegerij der
op it stran jit lang it foarrjocht halde mei
fan syn tip-top-bihearder. Op ’e swiere
klaei wol it sa goed net. Deinum en
Idaerd komme net oan e tüzen tune ta,
wylst Mantgum en Easterein sahwat 1300
helje kinne. Idaerd kin skoan meikomme
yn ’e priis, Mantgum ek wol, mar Dei
num moat goed 13 st. ha, wylst de droe
ger to Easterein op dit stuit wol de swier-
ste sile draecht. Der sil trochbiten wurde
moatte, wol men op ’en dür hwat yn 'e
rige komme, mar as de boeren dêr sa
dreech binne as de groun, komt dit mei-
dertiid wol goed. It lit him wol oansjen
dat de droegers ek in taek hawwe, as it
mei de haeijinge tsjin rint sa as forline
jier. Doe is der net allinnich gers droege
mar ek hea of sahwat hea.
Gjin minsk wit hoe’t de üngetiid him dit
jier ünjaen sil, mar rnocfF it tsjin
rinne mei it waer, dan moat men dizze
mooglikheit net ut it each forlieze. Hwant
de ütkomsten fan dit headroegjen foelen
net óf en de priis kin bilangryk leger as
by it gersdroegjen. Wy hoopje lykwols,
dat it net aoecht en dat wy nei in fikse
wiete rite yn de twadde helte fan Maeije
Bonifatiuszegel. Van 16 Juni tot en
met 14 Aug. zal de Nederlandse PTT
een „Bonifatiuszegel” van 10 cent in
lichtblauwe kleur verkrijgbaar stellen,
ter herinnering aan de marteldood van
de apostel Bonifatius, die nu 1200 jaar
geleden bij Dokkum werd vermoord.
Koekblikkenconcours.. Het Vlaarding-
se vacantie-comité heeft besloten in de
zomervacantie als noviteit een „koek-
blikken-concours” te houden voor kin
deren van alle leeftijden. De bedoeling
is, dat een groepje kinderen, bijv, uit
één straat, school of klas, samen een
soort drumband vormt. De instrumen
ten kunnen bestaan uit koekblikken
door vaardige vadervingers omgetoverd
in trommels „echte” trommels, dek
sels, eventueel mondharmonica’s.
Rode Kruis wil helicopter. „Als ideaal
Prinsesjes wonnen prjjzen. In tegen
woordigheid van koningin Juliana von
den Zaterdag in Rhenen hippische wed
strijden voor meisjes plaats, waaraan
door de prinsessen Beatrix, Irene en
Margriet werd deelgenomen. Met haar
paard Barbaro won prinses Margriet
zowel het nummer lichte dressuur met
98 punten als het lichte springconcours
met 0 fouten en 47% als beoordelings-
cijfer. Het was haar tweede wedstrijd
en haar eerst succes. De prinsessen
Beatrix en Irene namen deel aan de
zware wedstrijden. In het nummer zware
dressuur werd prinses Beatrix op Do-
naji tweede met 109 punten achter
Carla Siem (Bilthoven) met 109% pnt.
Prinses Irene werd hier zesde op Ko-
ralle met 97% pnt.
Jongen in beerput omgekomen.
GERSDROEGJEN
Hie it der yn it earstoan alles fan, dat de
gersdroegerij in oarlochsbern wêze soe en
hat mannichien der tige tsjinoan hongen
om der jild yn to stekken of lid fan to
wurden, de tiid hat leard, dat de saek
him üntwikkele ta in bliuwend underdiel
fan it moderne boerebidriuw. Der binne
op dit stuit 42 gersdroegerij en yn coöpe-
ratyf forban yn üs lan, hwerfan 19 allin
nich yn Fryslan. Dêrneist binne der jit
hiel hwat net-coöperatyf wurkjende bi-
driuwen, mar dêrfan wurde de omsetten
en risse aten net publyk makke, sadat wy
dizze hjir net fierder neigean kinne. Yn
Grins binne 4, yn Drinte ek 4 yn Oerisel
wer 4, yn Noard-Hollan 3, yn Süd-Hol-
lan 5, yn Utert 1 en yn Sélan 2. Yn de
Foriening fan Nederlanske Gersdroege-
rijen steane dan jit 28 droegerijen yn-
Er vielen vorig jaar
Rond dertienhonderd doden.
PIET.
Een Russisch vliegtuig heeft 10 dagen
geleden tot driemaal toe laag gevlogen
over een Amerikaanse post voor weer
kundige waarnemingen op een drijvend
ijseiland bij de Noordpool. De Russen
kwamen blijkbaar foto’s nemen.
Het Sovjet-vliegtuig werd door de
dio verzocht zich bekend te
doch er volgde geen antwoord.
Thans heeft een woordvoerder van de
Amerikaanse luchtmacht meegedeeld,
dat er geen protest zal worden inge
diend, aangezien nu eenmaal geen en
kel land eigendomsrechten op de Noord-
pool kan doen gelden. „De Noordpool”
in skoandere Juny-moanne to wachtsjen is van niemand, en de top-van-de-we-
-Tj. de J. reld wordt dan ook beschouwd als een
open zee,” verklaarde hij.
Wat is, wat doet het Roode Kruis en wat heeft het nodig? Om
deze vragen te beantwoorden, heeft het Ned. Roode Kruis de
vertegenwoordigers van de pers uitgenodigd, om in het Henri
Dunanthuis te Zeist de verrichtingen van deze menslievende organi
satie te horen en te zien uiteenzetten, om tevens het besef over te
dragen, dat het Ned. Roode Kruis een bezit van ons volk is en wij
dit grootse bezit met alle krachten tot nog bredere ontplooiing
moeten brengen.
Er zijn, zoals de voorzitter, ir. F. C. C. baron van Tuyll van
Zuylen, opmerkte, nog obstakelen op te ruimen van onverschil
ligheid, onwetendheid en van egoïsme. Het grote huis van het
Roode Kruis wordt beheerst door de geest van het dienen, onge
acht wie gediend wordt. Het werk wordt gedaan uit liefde tot
de naaste, ontsproten aan de liefde van God veor de mens.
teem en faeks wol in hiele nije droegerij.
Hwant it is moai, dat hja alles lyk ha,
mar it komt der op oan, hwat hja pres-
teare. Sa sjocht men yn Roon yn Drinte
in foarbyld fan in droegerij, alhiel sun
der skuld, dus allinne me: in heale sint
ünderhaldskosten, mar oan leanen jowe
hja 6.22 st. üt, dat is twaris safolle as
normael, oan branje ek in sint mear as in
oar, sadat de totael-ütkomst noch op 14
sinten komt.
Der binne yn totael mar twa droegers,
dy’t it slagget de kostpriis under it dübel-
tsje de kilo to halden en dy meije hjir
mei eare neamd wurde, dat binne Heech
en Warkum. Heech stiet op 9.86 en
Warkum seis op 9-55 st. Heech hie in
produksje fan 1774 tune droeg gers,
wylst Warkum 3158 tune helle, op ien
nei de greatste fan allegearre. De greatste
stiet yn Avenhorn mei 3587 tune, mar
sjocht men tagelyk de kosten, dan hellet
Warkum fierwei de priis. Hwant yn
Avenhorn kostet it droegjen 3 sinten
mear de kilo. Foar dizze bütengewoane
ütkomsten fan Heech en Warkum binne
fansels hiel hwat oarsaken oan to wizen.
It plak, de lizzing, de bidriuwen, it bou-
jier, de meiwurking fan de leden, mar
net it minst de hannelsgeast fan de bi
hearder. It is in hiel nij fak en de lju,
dy’t nou bihearder binne, hawwe it har
ren seis leare moatten, foargongers hiene
hja net. Doe’t Warkum üt ein sette mei
Harmen de Jong hiene hja in boeresoan,
sa’t der op it each wol hünde ten wene.
Dat er him yn de rin fan de jierren ünt-
popte as in earsteklas baes-keardel foar
dit wurk, dat koe men net foarsjen.
Dat er daliks yn ’e rekken hie, dat de
droechkosten tige drukt wurde koene
troch foar de polders klaver en lucerne to
droegjen, dat er dêr fuort hinne gisele en
skreaun, dy’t meast yn it Suden en Easten
wurksum binne. Meiinoar komt men dan
op sa’n foege tachtich. Yn de V. C. G.
sitte alle Fryske droegerijen, dy't coöpe-
ratyf wurkje n hja fine yn dit mienskip-
lik lichem in greate stipe om aloan wer
de saek to forbetterjen troch it ark jim-
meroan op to skerpjen. Dat dit fortuten
docht, lit elts jier wer it jierforslach sjen.
De tiid, dat der grof learjild jown waerd
is nou foar de measte droeger wol foar-
by, mar der moderne bidriuwsekomy
bringt har op it spoar fan lytsere en grea-
tere forbetteringen, dy’t de kostpriis
drukke kinne.
It féfoer bliuwt tige djür en dêrmei halde
de droegers in skoandere kans. Nei it my
foarkomt wurdt dy kans alle jierren noch
better, hwant de technyk fan it droegjen
makket it produkt fan eigen bidriuw ge
leidelik oan jit mear weardefol. Tige nijs-
gjirrich is it oersjoch fan de ünderskate
droegers, hwerby in analyse jown is fan
de kostpriis.
Hoefolle forskaet der dan blykt to wezen
yn de diverse droegers is frappant. De
kosten fan it droegjen wurde hjir splitst
yn 9 ünderdielen, to witten: Rinte en óf-
skriuwing gebouwen en masines; ünder-
hald derfan; forsekering; leanen en so-
siale lésten; branje; electriciteit; paktrie;
strie en forpakkingsmateriael; gersforfier
en as léste algemiene kosten.
Gemiddeld komme dy kosten op 12.6 st.
per kilo droeg gers.
Hjirfan freegje de fêste lésten: 2.7 st.,
leanen 3.14 st., branje en stream 4.1 st.,
forpakking en forfier 2.1 st. en algemiene
kosten 0.6#st. As men lykwols de sifers
hwat t'c1-'k: o ht, komme der grea
te for k;l' Per binne inkelde lytse
droever’, dy't jit mei in Hubert-ynstal-
laèsje wurkje dat wiene de earsten
dy’t gjin fêsje lésten mear hawwe om’t
hja alles lyk ha. Men so*1
dan wol goedkeap draeije,
