KRIS KRAS door Nederland
üs hjoed p p
to sizzen
Naar een Agrarisch Welvaartsplan voor
Friesland
te
Witte Huis
T)oöh. (\Q,t Vl.Q,h.Q.icLl/QJ^StQ,h.
Fan de Mar tiny toer
d. J.
Een rijke muntvondst
te Bolsward
„Eden mijn opvolger
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
Toestand Truman
ernstig
naar
Renaissance”
Sarcophaag bleek leeg
te zijn
Voor millioen op
„Van Gothiek
Druk weekeinde op
F
50e Jaargang
No. 50
Dinsdag 29 Juni 1954
De Jong’s Nieuwsblad
,99
arbeidsvoor-
en
re-
en
zje, dat it bidriuw de middels üntkearregearing jild biskikber komt om sommi-
men nea forjitte.
Abonnementsprijs f 1.60 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 87926
Advertentieprijs: 12 cent per mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Handelsadvertenties bij contract reductie
Z. K. H. PRINS BERNHARD DER NEDERLANDEN
VIERT VANDAAG ZIJN 43e VERJAARDAG
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitgave: Fa A. J. OSINGA te Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13
Telefoon 451 - Na 18.30 uur 305 of 335
(K 5157)
DE IEPENBIERE NUTS-
BIDRIUWEN
de tariven fan oansluting by
PROBLEMEN VAN DE
OUDERDOM
De problemen van de ouderdom zullen
volgende maand op een internationaal
Congres te Londen worden besproken.
It rófdier toant syn wiere aerd, as er
bloed sjocht en de minske
as er jild sjocht.
Reeds verscheidene jaren geleden werd
bij een verbouwing van de R.K. Kleu
terschool aan het Skilwyk een pot met
zilveren munten uit de zestiende eeuw
gevonden. Een deel werd al spoedig
overgebracht naar de Oudheidkamer, ’n
ander veel groter gedeelte bleef voorlo
pig onder de berusting van het R.K.
Armbestuur en raakte allengs in het
vergeetboek. Totdat door een samenloop
van omstandigheden onlangs opnieuw
de aandacht op de Bolswarder zilver-
schat, bestaande uit 357 munten, werd
gevestigd.
Dr H. Enno van Gelder, de bekwame
directeur van het Kon. Penningkabinet
bestudeerde de collectie met grote
nauwkeurigheid en wist enkele belang
rijke conclusies te trekken. De tijd van
verberging van de in het algemeen zeer
goed bewaarde stukken kan gesteld wor
den op 1583/4, aldus dr Van Gelder,
op grond van de aanwezigheid van een
Brabants stuk van 1583 en de afwezig
heid van de rijksdaalders van de Noor-
delije provinciën waarvan de omvang
rijke emissie uitgifte) in 1583 in
Holland in 1584 elders (dus ook in
Friesland) begonnen is.
De omvangrijke vondst geeft een goed
beeld van de monetaire circulatie in de
Nederlanden in de jaren 1580-1583.
De grote meerderheid (270 stuks) wordt
gevormd door de Philipsdaalders. Deze
mededelingen en nog andere interessan
te gegevens heeft dr v. Gelder ook ge
publiceerd in het in 1952 verschenen
jaarboek van het Koninklijk Nederlands
Genootschap voor Munt- en Penning
kunde.
STIJGEND GEBOORTECIJFER
In 1953 werden in de Ver. Staten een
record aantal kinderen geboren, name
lijk 3.967.000. De bevolking werd daar
door op 161 millioen gebracht. Het
sterftecijfer was zeer laag, en wel 9.6
per 1000 inwoners. Sedert de laatste
officiële volkstelling in 1950 is de be
volking toegenomen met 10 millioen
zielen. Het blijkt, dat de mensen op
jeugdiger leeftijd trouwen en de gezin
nen over het algemeen groter worden.
naast werd ook de nodige aandacht be- -
steed aan de Europese Defensiegemeen-
schap en de'uitwisseling van atoomge
heimen tussen beide landen.
Op het punt van de EDG spraken Chur
chill en Eisenhower over andere moge
lijkheden voor de herbewapening van
Duitsland, in geval Frankrijk het Euro
pese legerverdrag niet ratificeert, en
over het verlenen van volledige souve-
reiniteit aan West-Duitsland, wat nu
nog afhankelijk is van het tot stand
komen van het Europese leger.
SPAANSE MONARCHIE
HERSTELD
Generaal Franco overweegt een plan
voor het herstel van de monarchie in
zijn land, meldt Reuters correspondent
Christopher Buckley uit Madrid.
De eerste stap zou het beleefdheidsbe
zoek zijn geweest, dat de 16-jarige prins
Juan Carlos, oudste zoon van troonpre
tendent prins Juan, afgelopen week aan
het Spaanse staatshoofd heeft gebracht.
f 5000 aan kleren en uitgaan. De
Haagse politie heeft een 23-jarige jonge
dame gearresteerd, die als kantoorjuf
frouw bij een grosierderij in tabaks
artikelen in enige maanden tijds f 5000
heeft verduisterd. Zij was belast met
het in ontvangst nemen van gelden, die
de chauffeurs ophaalden en-tevens met
het verrekenen van kleine betalingen.
Het geld heeft zij uitgegeven aan kleren
en uitgaan.
Schelvis weerprofeet. Op de Noordelijke
visgronden van de Noordzee wordt zeer
veel schelvis gevangen, hetgeen in deze
tijd van het jaar uitzondering is. Vol
gens oude vissers is dit een teken, dat
er een warmteperiode op til is, die mo
gelijk een hittegolf kan worden.
C. Werkgelegenheid
ziening.
Behalve de in de landbouw bekende sei-
zoenwerkloosheid speelt ook de structu
re werkloosheid een rol. Met name de
verborgen werkloosheid dient hier ook
te worden genoemd, de aanvullende
werkgelegenheid bestudeerd en de bin
ding van de landarbeider aan de be
drijfstak en de wijze waarop dit kan ge
schieden (o.a. de woningverbetering op
het platteland).
D. Credietvoorziening, met name voor
de kleine bedrijven.
E. Openbare nutsbedrijven.
F. Dienstverlening aan de landbouw,
met name door de middenstandsbedrij-
ven.
Lage kersenprijzen. De kersentelers in
de Betuwe en Limburg zijn op het ogen
blik ernstig teleurgesteld in de prijzen
die zij maken voor hun zeer verzorgd
en dus duur product. Zij zoeken de oor
zaak in het feit, dat Belgische kersen
onbelemmerd mogen worden ingevoerd
met als gevolg, dat de markt daarmee
overstroomd wordt.
Eisenhower en Dulles hebben aarzelend
het hoofd gebogen voor Churchill’s en
Eden’s aandringen, niet direct een con
ferentie bijeen te roepen voor de vorming
van een defensiepact voor Z.O.-Azië.
De Britse staatslieden hebben met alle
kracht hun stelling verdedigd, dat het
overijld tot stand brengen van zulk een
pact de bestandsbesprekingen over Indo
China nadelig zou beïnvloeden.
Zij zijn de Amerikanen echter in zover
tegemoet gekomen, dat zij dit week
einde met hen van gedachten hebben
gewisseld over de voorwaarden van een
Z.O.-Aziëpact en over de vraag, wie er
lid van zouden moeten worden. Daar
door zullen de voorbereidingen voor een
eventuele conferentie over het pact
sneller kunnen verlopen.
Vormden Indo-China en de situatie in
Z.O.-Azië de hoofdschotel van de zeer
drukke en „zeer vriendschappelijke”
besprekingen van dit weekeinde, daar-
Na drie jaar. De Nederlandse pater H.
Hermans, die in China werkte, doch van
wie men in drie jaar, toen de commu
nisten China in hun macht kregen,
niets meer had vernomen, keerde onver
wacht in ons land terug.
Op het Provinciehuis in Leeuwarden zijn verleden week de subcommissies
voor het Agrarisch Welvaartsplan voor Friesland geïnstalleerd door Gedepu
teerde H. M. Gerbrandy, voorzitter van de hoofdcommissie, die onlangs reeds
is geïnstalleerd. Ongeveer tachtig personen, vertegenwoordigers van de'pro
vinciale en gemeentelijke overheid, van de betrokken rijksdiensten in Fries
land, de Stichting van de Landbouw, de landbouw- en arbeidersorganisaties
en deskundigen op allerlei gebied, woonden de bijeenkomst bij.
Bolswards Nieuwsblad
Waarin opgenotnen: De Bolswardsche Courant, Westergoo en
FRANSE PRIESTER UIT
SIBERIE TERUG
Uit Helsinki is te Parijs aangekomen de
Franse Assumptionist pater Judicaël
Nicolas, die meer dan 9 jaar in Russi
sche gevangenschap in Siberië heeft
doorgebracht.
Sterker dijken. Vijftig zwakke punten
in de dijken van Zeeland zullen in
dien dit mogelijk is voor de winter
in de loop van dit jaar worden ver
beterd.
Straaljager in zee gestort. Ten Noor
den van Ameland is een Thunderjet, af
komstig van de vliegbasis Folkel, af
gegleden en in zee gestort. Slechts een
rubberboot is teruggevonden. De piloot,
sergeant-vlieger L. Koster uit Den Hel
der, 25 jaar, gehuwd, vader van twee
kinderen, is om het leven gekomen.
4/9 fan
bitelle.
Mar sa’t it him oansjen lit, kin dit bi
driuw mei it each op de needsaeklike
konkurrente tariven en de like needsaek
like ófskriuwing net mear of binei net
mear dwaen. De provinsje Fryslan is net
in eilan hwer’t men de tariven mar mo-
nopolysk fêststelle kin. De greate ófnim-
mers binne de yndustrieën, it spoar en yn
mindere mjitte de wetterskippen. It seit
himsel'-, dat in provinsje, dy’t och sa noa-
dich mear yndustry oanlüke wol, net hin-
ne gean en bring de tariven boppe de
konkurrinsje. Men mei yn de hannen
klappe as it slagget se.op konkurrinte ba
sis to halden. Ek kin men net forantwurd-
Profs uit de K.N.V.B. De KNVB heeft
op de activiteit van de Ned. Beroeps
voetbalbond gereageerd door thans,
overeenkomstig de eerder gegeven waar
schuwing, alle' personen van wie vast
staat, dat zij hun medewerking ver
lenen aan de NBVB, vervallen te ver
klaren van het lidmaatschapj van da
KNVB.
Vluchtelingen naar Nederland. Als
sultaat van de campagne, welke de
V.P.R.O. voerde, zullen binnenkort on
geveer 100 „moeilijke gevallen” van de
4000 vluchtelingen die te Triëst vertoe
ven, naar ons land komen.
Radio-reportage zonsverduistering. De
NCRV en VARA zullen op 30 Juni a.s.
te zamen een serie reportages verzorgen
gewijd aan de totale zonsverduistering.
Tussen half één en twee uur zal van
verschillende punten in Zweden en Ne
derland een reporter over zijn indruk
ken vertellen.
Aan een lunch op het Witte Huis heeft
Sir Winston Churchill voor het eerst
naar minister Eden verwezen als zijn
opvolger.
Churchill verklaarde, dat Eden zo goed
op de hoogte is van alle punten van
overeenstemming en geschil tussen
Amerika en Engeland, dat hij de aan
gewezen man was, straks premier te
worden.
Overigens denkt de thans 80-jarige
Churchill er niet aan af te treden,
voordat hij daartoe genoodzaakt wordt
uit gezondheidsredenen.
De toestand van de oud-president Tru-
men, die zich na een operatie aan de
blindedarm en de galblaas, aanvankelijk
niet ongunstig liet aanzien, is Zater
dag verergerd, maar was Zondag weer
iets gunstiger.
De oud-president staat evenwel nog op
de lijst van de „ernstige” zieken.
Hwat bat Cjabe Skroar
De taak der commissies.
Dé heer Gerbrandy hield een inleiding
waarin hij er o.a. op wees, dat het agra
risch welvaartsplan beoogt, de studie
van technische, sociale en bedrijfseco
nomische aard te bevorderen, zonder
daarbij de onderlinge samenhang te ver
liezen. Het doel is te komen tot één lijn,
waarlangs gezamenlijk kan worden ge
werkt in het belang van de welvaart
van Friesland.
Het is uiteraard niet doenlijk, aldus de
Gedeputeerde, om zo voor de vuist weg
een min of meer volledige opsomming
te geven van de onderdelen welke de
diverse commissies zouden moeten be
studeren.
De deskundige commissieleden zullen
Veeleer in de te voeren besprekingen
zelf een werkprogramma moeten op
stellen, waarin mogelijk later toevoe
gingen of bekortingen kunnen worden
aangebracht.
Ekele punten zijn:
A. Bedrflfsgrootte en sanering; ver
kaveling; cultuurverbetering; landaan
winning; waterhuishouding.
Na een inventarisatie zou de voor de
betrokken streken gewenste bedrijfs-
grootte kunnen worden bestudeerd en
de wijze waarop een noodzakelijke af
vloeiing binnen de landbouw kan wor
den nagestreefd, zulks met behulp van
de bestaande regelingen.
In dit verband kan aandacht worden
besteed aan de sanering met behulp van
nieuwe gebieden (Zwette, etc.).
B. Onderwijs en beroepskeuze.
Voldoet het huidige leerprogramma aan
de eischen; is er een coördinatie moge
lijk tussen de vorming van de jongens
en de meisjes. Ook de vraag of de agra
rische jongeren meer dan tot nu toe op
merkzaam moeten worden gemaakt op
de noodzakelijke afvloeiing naar andere
bedrijfstakken dringt zich hier op.
Na de ramp. Hoewel de toestand nog
geen reden geeft tot groot optimisme,
verwachtte de rijkscultuurconsulent
voor Zuid-Holland, dat hier na de ramp
in 1955 weer redelijk kan worden „ge
boerd”.
ge gebieten wetterüeding ta to krijen.
Der bJiuwe jit hiel hwat buten, mar hwat
men hjir docht kin en moat in algemien
principe wurde. It hiele plattelan moat
hjir sjoen wurde as in terrein, hwer’t de
lju seis net yn reedlikheit opbringe kin-
ne, hwat hjir foar frege wur^
len bidriuw soe winliken dit fraechstik
alhiel oplosse kinne en dat bidriuw docht
dit ek mei de rjochterhan. Ik bidoel de
P.T.T. De post wurdt rounom foar de-
selde tariven bisoarge. In brief nei Snits
kost li'efolle as in brief nei Maestricht.
Mar mei de tillefoan sitte hja noch yn it
minder-soasiale systeem. Wennet men
mear as ntich meter buten de kabel, dan
komme hjir de ekstra-kosten ek noch. It
is wier, dat de jongste tariven de extra-
taslaggen foar abonnerhinten fan fierwen-
jende abonné’s ófskaft hawwe, mar de
ekstra-oanslutingskosten binne spiti-
gernóch bleaun. Dat hie net hoefd, wolle
wy ha. Hwant it P. .T.-bidriuw wurket
nasjonael en hat it folslein yn ’e han, de
tariven sa to meitsjen, d? de abonné’s
allegear gelyk bihannele wvde koene.
Mei de gasdistribüsje sit men noch it
measte fèst op lokale omstannichheden en
sil it wol it langste duorje, foar’t men hii
it plattelan bitsjinje kin Mar dit is ek net
sa botte needsaeklik as men de elektrisi-
teit der mar earst tsjin oannimlike kon-
dysjes bringe soe. Al mei al, liket it üs
ta, dat der wol hwat gong yn dizze sle
pende kwestje sit, mar der sil birette aksje
bliuwe moatte om it plattelan syn gerak
to jaen. It giet tsjin de stream yn, dat mei
Goede fruitoogst verwacht. Naar het
zich laat aanzien zal de fruitoogst dit
jaar aan appelen bijna een kwart en
aan peren zelfs een derde méér opleve
ren, dan verleden jaar. Ook voor prui
men en vooral kersen wordt een grotere
oogst verwacht. Voor de andere fruit-
soorten verwacht men daarentegen iets
kleinere opbrengsten.
Zoals reeds werd gemeld, zijn de vorige
week de schilderijen, beelden en andere
kunstvoorwerpen voor de expositie „Van
Gothiek naar Renaissance” gearriveerd.
Naarstig is men begonnen met de in
richting van de tentoonstelling en reeds
nu kan worden vastgesteld, dat Bols
ward en trouwens geheel Friesland in
de reeks van traditionele kunstexposi-
ties in het Bolswarder Stadhuis een
nieuw hoogtepunt tegemoet gaat. Wan
neer men naar Amerikaanse trant ver
telt, dat de waarde van de uit musea en
particuliere collecties bijeengebrachte
kunstvoorwerpen een waarde van circa
driekwart millioen vertegenwoordigen,
dan zegt dat wel iets, maar veel duide
lijker taal spreken de schilderijen, tapis
serieën en beeldhouwwerken zelf. Deze
kunst, in hoofdzaak daterende uit de
14e, ,15e en 16e eeuw, is weliswaar iets
ouder dan het stadhuis, doch past won
derwel in de 17e eeuwse interieurs. De
zeer oude, maar uitstekend geconser
veerde schilderijen met meest religieuze
voorstellingen, zijn over het algemeen
gevat in de originele antieke lijsten, van
welke een grote bekoring uitgaat. Alleen
al een Jan van Scorel, zoals er in de
voorm. B. en W.-.kamer hangt zou een
gang naar de op a.s. Vrijdag te openen
tentoonstelling waard zijn.
Kwalitatief staat ook het Gotische
vroeg-renaissance snijwerk op een zeer
hoog peil, zodat alle factoren ditmaal
wederom aanwezig zijn om de expositie
„Van Gothiek naar Renaissance” te
doen slagen.
Het ligt in de bedoeling, dat aan de be
zoekers van de grote tentoonstelling te
vens gelegenheid zal worden geboden om
de oudheidkamer te bezichtigen, waar
dan een fraaie collectie Bolswarder zil
ver de grootste attractie zal zijn.
Foar de safolleste kear sil de jierrenlangi
kwestje oer de tariven fan oansluting b]
gas, elektriciteit, wetter, tillefoan ban de
oarder steld wurde. Dat wol dan sizze bi-
nammen foar de minsken, dy’t net under
it birik fan de bisteande netten of bedin
gen falie. len fan de sub-kommisjes foar
it Agrarysk Wolfeartsplan sil der op ’e
nij har Ijocht oer skine litte en men kin
gerest sizze, dat it hiele plattelan tige
binijd is, hokfor perspektiven hjirüt
folgje sille. Foar in oipaeld diel fan de
minsken leit dizze fraech hiel ienfaldich.
Hja sizze: lit elk bitelje, hwat.it kostet,
dan hat gjinien hwat to sizzen. Dat soe
hji. op del komme, dat de post foar in
krante of brief nei in persoan buten de
ieger orgaen, dus
wurde om mei de tiid mei to gean. Dan
slachtet men de hin, dy’t de aeijen lizze
moat of wol men it oars sizze, dan melkt
men de kou droech. Elk, dy’t him yn dizze
fragen fordjipt, sil meistimme, dat in
sintrale yn Fryslan it helte swierder hat
as in sintrale to Amsterdam, dy’t twa kear
safolle ófnimmers hat n ien stêd as wy
hjir yn ’e hiele provinsje en dêrneist folie
mear greate gebrükers It kaptael foar it
Fryske net is folie en folie greater as
hwat dér noadich is en de kosten per
K.W.U. dêrom folie swierder. By de
elektrisiteit hat men nou ienkear hast
rounom de provinsiale sintrales en netten
as selsstanmge leveranciers en is men net
by machte to sizzen, dat de iene mar hwat
fan de oare syn lésten drage moat. En
dochs bliuwt hjir hwat sitten, dat net
rjocht is. Hjir moat noch ien stap set
wurde, dy’t yn oar opsicht ek al dien
is. De stap, dit in
it Ryk, de üngelikense omstannichhe
den fan har biwenners mar gelyk makket.
Dizze stap is ek al dien troch de plannen
foar de efterbleaune gebieten. Mei dizze
konstruksje giet men al üt fan in sekere
morele plicht, dat de sterkere yn vitale
libbensbihoeften hwat dween moat om de
swakkere to helpen. Men kin sizze en
ik sil it gjin ligen hjito dat de Mars-
hall-idé der mandielich oan is, mar wy
erkenne dit principe yn hiel hwat opsich-
ten al lang. En lans dy wei allinnich is
der in oplossing to finen foar al dejingen
dy’t yn it Heidenskip of Nijhuzum jit al-
tyd by in oaljelampe sitte. Mei de wetter
lieding giet it krekt gelyk. Ek dat is in
primaire bihoefte foar elts bidriuw en de
aldermeaste hüshaldingen.
Mar de Interkommunale kir op eigen
krêft dit probleem net plosse. Yn East-
Fryslan sjocht men nou yn it kader fan de
üntwikkelingsplannen dat fan de sintrale
'buorren it fiifdübele taryf freegje moast,
hwant dér sil de kostpiib wol sahwat liz
ze. Dér tinkt Ijtcwols gjin minske mear
oan. In oar uterste soe wèze, dat elk,
hwer’t er ek wennet, al dizze dingen krije
koe foar deselde priis as ticht by it bi
driuw wenjenden. Dizz; gedachte is folie
sympathiker en as bigjinsel ek wol to for-
digenjen, mar réeel is se ek net. As im-
men earne oan de Snitsermar in simmer-
hüske delset, kin men dochs net üthalde,
dat dizze Nutsbidriuwen mar bedingen en
oanslutingen dêrhinne meitsje moatte, ek
al binne de kosten tsienkear sa heech as it
hiele simmerhüske en al wurdt dit ek mar
in moannehwat brükt.
Né, dizze beide utersten binne al to ien
faldich, dêrmei lost men de saken net op.
In jiermannich lyn is der ris in birekken
makke, hwat it kostje soe ar men alle
huzen en buorkerijen oanslute soe op it
elektrysk net. Dat joech in bidrach fan
tsientallen millioenen goune allinnich foar
Fryslan. Der is doe neigien hoefolle it
P.E.B. by de bisteande tariven ófsünderje
koe en dat bidrach waerd steld op
f 450.000. Elts jier komt dit heale milli
oen yn it füns foar Onrendabele oanslu-
tingen en üt dy pot wurdt dan
de birekkene ünrendabele kosten
Egypte beleefde Zondag „de grootste
archaeologische teleurstelling van deze
eeuw”. De sarcophaag, die een maand
geleden door dr. Goneim in een onvol
tooide pyramide te Sakkara, 25 km ten
Zuidoosten van Cairo, werd gevonden,
werd Zondag geopend en bleek leeg te
zijn
De teleurstelling was het grootst voor
de ontdekker van de sarcophaag. Go
neim was er nl. vast van overtuigd, dat
deze het gebalsemde lijk van een pha-
rao uit de derde dynastie, met alle te
kenen van zijn waardigheid zou bevat
ten Hij was in deze overtuiging ge
sterkt, doordat hij nabij het albasten
gevaarte, dat niet minder dan zeven ton
woog, 21 gouden armbanden en een aan
tal andere schatten had gevonden.
De sarcophaag zou binnenkort met veel
ceremonieel en in het bijzijn van vele
Egyptische autoriteiten, worden ge
opend. Om er zeker van te zijn, dat zich
geen verrassingen zouden voordoen, be
sloten dr. Goneim en professor Mustafa
Amer er even een blik in te werpen. De
deksel werd met behulp van takels iets
opgetild en beide archaeologen weken
na één blik verschrikt achteruit: leeg.
Men vermoedt thans, dat de pharao er
gens anders is begraven, maar waar is
thans nog een raadsel. In ieder geval
zullen de onderzoekingen in de pyra
mide aan het einde van de zomei’ met
hernieuwde ijver worden voortgezet.
r
i
-r F-
-
-
■t
