AANDACHT VOOR SYMPATHIEK
INITIATIEF
roar
KRIS-KRAS door Nederland
üs hjoed p p
to sizzen
I
Per touringcar langs de 11 Friese steden
Grize Haeiiuoanne
Fan de Martinytoer
Hotel vloog in
de lucht
Kink in de kabel
Mystere
in Breskens
Vetgehalte melk
moet omhoog
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
Chef-spion verdween
s
50e Jaargang
No. 58
Dinsdag 27 Juli 1954
1
i
BYT.
Tj. de J.’
Abonnementsprijs f 1.60 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 87926
Advertentieprijs: 12 cent per mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Handelsadvertenties bij contract reductie
Van groot belang.
Niet alleen zijn deze tochten dunkt ons
Van groot belang voor de 11 stedenrijders
zelf, die op goedkope, gemakkelijke en
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitgave: Fa A. J. OSINGA te Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13
Telefoon 451 - Na 18.30 uur 305 of 335
(K 5157)
Op deze foto tweemaal vier geslachten uit één familie, iets wat hoogst
zelden voorkomt, v.l.n.r.: Brechtje de Jong, Leeuwarden, 3 jaar; Brechtje
Wiersma, Kubaard, 51 jaar; Afke Wiersma, geb. Vlieger, Kubaard, 77
jaar; Afke de Jong—Hillebrandt (achter staand) Leeuwarden, 30 jaar.
Adam Frederik Hillebrandt 81 jaar, Leeuwarden; Adam Frederik Hille
brandt, 27 jaar, Achlum (achter staand); Hendrikus Catrinus Hillebrandt
3 weken, Achlum; Hendrikus Catrinus Hillebrandt, 56 jaar, Kubaard.
(Foto Boersma, Pingjum).
Rijkdom in bodem van Groningen. Niet
alleen keukenzout en soda hoopt Gro
ningen uit eigen grond te gaan ver
werken als het soda-project werkelijk
heid wordt, maar nog verscheidene an
dere waardevolle stoffen. De Noordelij
ke Economische Technologische Orga
nisatie zegt in haar juist verschenen
jaarverslag er op te hopen, dat uit de
onderaardse afzettingen in de provincie
Groningen een onuitputtelijke hoeveel
heid chemische grondstof zal worden
ontgonnen.
Twee dodelijke ongelukken op één dag.
Verleden week reed de 33-jarige zaken
man L. Kronenburg uit Den Bosch met
zijn auto in Schijndel (N.Br.) tegen een
boom. Hij was op slag dood. Een 78-ja-
rige landbouwer stak op dezelfde dag
plotseling de verkeersweg over. De man
kwam onder een vrachtauto en werd op
slag gedood. -
Tot opvolger van John, die de leider
was van de Veiligheidsdienst BVSA, is
benoemd dr Hans Jess, hij was hoofd
van de federale criminele politie.
Boeren klaeije, ’k woe noch haeije,
't Waer bringt alles yn trewyn.
Kjeld en wiete, lit mar sitte,
’t Hea komt dochs net gaedlik yn.
Alle minsken, selde winsken,
Wyt twa wiken, loft gerdyn;
Lit üs fiele, mylde strielen,
Sa’t wy simmerfleur wer ïyn.
It is makliker jild to fortsjinjen
dan it to bihalden
Zes personen werden gedood en 29 ge
wond, toen een hotel te Blankenberghe
in Noord-België als gevolg van een gas
ontploffing in de lucht vloog.
Het kleine hotel, dat 39 personen her
bergde, werd totaal verwoest. De ramp
ontstond door een lek in de gasleiding.
De ondertekening van het protocol der
Unie-besprekingen tussen Nederland en
Indonesië is Zaterdagmiddag plotseling
uitgesteld.
Terwijl aan het Binnenhof alles in ge
reedheid was gebracht voor de onder
tekening, werd een in allerijl opgestelde
verklaring uitgegeven, dat de plechtig
heid niet kon doorgaan, omdat de Indo
nesische delegatie nog geen volledig
contact met de regering in Djakarta had
kunnen krijgen.
31 Augustus een tentoonstelling „Van
Gothiek naar Renaissance” wordt gehou
den. Van daar bereikt men langs de
Kop van de Afsluitdijk de Stenen Man,
een standbeeld voor de Spaanse gou
verneur Caspar di Robles (1570-1573)
dat op de dijk staat. Aldra volgt dan
HARLINGEN, waar Fries vee, poot-
aardappelen en zaaizaden worden uit
gevoerd en mosselen en garnalen wor
den binnen gebracht. FRANEKER lijkt
op de kamer van een professor, het is
er een en al wetenschap. Vanaf een
fraaie gevel kijkt de Griekse geneesheer
Hippocrates op de reiziger neer, het
Stadhuis evenaart dat van Bolsward en
het Planetarium, gebouwd van 1774
1781 is curieus.
Van Franeker voert de tocht over de
hoge dijken van Het Bildt, langs Kal
ium, Ferwerd en Holwerd naar Dokkum,
waar in 754 de evangelist Bonifatius
werd vermoord. DOKKUM is nog half
Middeleeuws en daarenboven een mooi
stadje, dat van 28 Augustus tot 4 Sep
tember zijn 1200-jarig bestaan viert met
een illuminatie van de stad.
Over Oudkerk en Oenkerk keert de reis
ten slotte terug naar Leeuwarden, de
hoofdstad, welke tev»ns het centrum
van heel Friesland is. Daar of in Sneek
is het eindpunt van deze interessante
tocht langs de elf Friese steden, welke
stuk voor stuk zo veel eigens hebben
bewaard.
Op aanwijzingen van tal van inwoners
van Breskens en Cadzand is een groot
scheepse reddingsactie met schepen en
vliegtuigen ondernomen op zoek naar
een onbekend vliegtuig, dat Zondagmid
dag om kwart voor twee brandend zou
Zijn neergestort in de Wielingen, drie
kilometer uit de kust tussen Breskens
en Cadzand.
Nadien is een groot mysterie ontstaan,
omdat de speurtocht niets opleverde en
bovendien nergens in West-Europa mel
ding is gemaakt van een vermist vlieg
tuig.
nen vloer terecht gekomen. De man was
op slag dood. Het slachtoffer was bezig
op een dak en wilde bverstappen op een
ander dak, waarvan de bedekking be
stand uit asbestplaten. Deze konden de
man niet houden, zodat hij omlaag
stortte. Den man was gehuwd en had
enkele kinderen.
Het ei van Coloumbus.
In deze leemte is nu voorzien. Het reis
bureau Cebuto organiseert iedere week
voortaan tweemaal (en wel op 's Dins
dags en ’s Zaterdags) een autobustocht
met Leeuwarden en Sneek als uitgangs
punten. Niet iedereen is in staat een
wandeling van ruim 200 km te maken
en daarvoor een week vacantie te ne
men. Niet iedereen is lichamelijk capa
bel een schaatstocht over die afstand
af te leggen (en hoe zelden doet zich
daartoe ’n dergelijke gelegenheid voor).
Niet ieder bezit een auto, motorboot,
zeiljacht of paard om daarop de zo po
pulaire pelgrimage te maken. Kortom,
hoeveel Friezen zijn er niet, die nog
nooit alle Friese steden bezochten, laat
staan van in één dag? En als U er wel
eens toevalligerwijs kwam, zag U er
dan de bezienswaardigheden en bijzon
derheden, onderscheidde U de culturele
en folkloristische nuances, proefde U ’t
historische aroma?
Vacantiereizen per autobus zijn populair
geworden in de laatste jaren. Een ge
zelschap per bus is nooit zo aan afge
paste tijd gebonden als eentje dat reist
per trein, in een bus is men minder af
hankelijk van het weer, dan op fiets of
bromfiets, kan men véél zien in enkele
uren en ook mensen met een „smalle
beurs” kunnen zich de weelde veroor
loven op deze wijze een vrije dag te be
steden. Het is dan ook even simpel als
het ei van Columbus, dat er thans der-
gelijke tochten langs de 11 Friese ste
den zijn ingelast.
Het vetgehalte van de consumptiemelk
dient van 2% op 3 procent gebracht te
worden. Dit is het standpunt van de Fr.
Maatschappij van Landbouw.
Het hoofdbestuur is van oordeel, dat ’n
verhoging van het vetgehalte in een
zuivelland als Nederland dringend nood
zakelijk is.
Aanbieding van melk met een gehalte
van niet meer dan 2% procent acht het
bestuur niet meer verantwoord.
’t Sprekwurd learde: hftldt ’t yn wearde
Wis! Nei rein komt sinneskyn!
Alle dagen wurdt der klage,
’t Is al wer itselde liet:
Reinboifleagen - ütgeanspleagen,
Alles like klam en wiet.
Grize loften, wolkenkloften,
In waerbirjocht dat men wol riedt.
len depresje, noch in resje
Mei in lege druk gebiet.
Opgeladen, sechtsjin graden,
July giet slim tsjin de tried.
verleiden in de afwisseling biedende Z.-
Westhoek te toeven. Na Harlingen en
Franker „gelooft” men het wel en wacht
nog de lange rit naar Dokkum. Zou de
tocht niet aantrekkelijker worden van
af Leeuwarden direct naar Dokkum te
rijden en vanaf hier door de Friese Wou
den naar Sneek? De „lange zit” heeft
men dan 's morgens als men het (uit)-
kjjken nog niet moe is. Na de bezichti
ging van de kleinere steden in de Zuid
westhoek vindt men een aardige climax
in een bezoek aan Bolsward, Harlingen
en Franeker.
In frije wike, ’t sil bisike,
In fakansje fol fortier;
Dames, hearen, üt kampearen,
In simmerhüske yn ’e> hier.
Suchtsje, stinne, bliuw mar binnen,
Né, gjin ijsko, ek gjin bier!
Fuoi sa’n simmer, ’t kin net slimmer,
Dit de moaiste tiid fan ’t jier?
Wêz dochs wizer, ’t kin net grizer,
July wie noch noait sa skier.
Wrede grootvader. Na maandenlang
knap en tactisch speurderswerk heeft
de Rijksrechrche een ruim drie jaar
oude moordzaak te Sleen (Dr.) volledig
tot oplossing 'gebracht. De 45-jarige
landarbeider H. P. uit Schoonlo heeft
voor de rechter-commissaris te Assen
bekend, dat hij in Juni 1951 het pasge
boren kind van zijn toen 19-jarige doch
ter heeft vermoord door het in het var
kenshok neer te leggen.
voortreffelijke wijze langs het zo zeer
begeerde doel kunnen worden gevoerd,
niet minder zijn ze dat voor de bezoch
te steden zelf. En voornamelijk geldt
dit wel voor de Zuid-Westhoek waar de
Friese stadjes zo dicht bij elkaar lig
gen, dat zij als het ware elkaar de hand
kunnen reiken. Niet alleen van belang
zijn de bedoelde tochten overigens in de
engere zin, n.l. dat elk bezoek van
„vreemdelingen” als zodanig de midden
stander welkom is. Er zit nog een an
dere kant aan deze zaak. Onbekend
maakt onbemind en zo worden er op
tochten als deze door de deelnemers
soms „ontdekkingen” gedaan, die vér
gaande gevolgen kunnen hebben. De één
worden de ogen geopend voor het rijke
boek der Friese geschiedenis, dat wel
haast in iedere stad ligt opengeslagen,
een ander wordt voor het eerst op Gaas-
terland als recreatieoord geattendeerd,
een derde verpandt zijn hart aan de
Friese volkskunst, waarvan hij te Hin-
deloopen of Workum de wieg zag staan.
Een aangename kennismaking met een
bepaalde streek is als zaad dat valt in
vruchtbare aarde. En de Friese steden
hebben veel te bieden.
Arms kleine. Een tweejarig jongetje
stak te Kolham (Slochteren) onver
wacht de straatweg over, waarbij het,
hoewel de chauffeur alle moeite deed een
ongeluk te voorkomen, door een vracht
auto werd overreden en gedood.
Het buitenkansje. De regering is een
bedrag van 100.000 ter beschikking ge
steld om te verdelen over ongeveer 18000
Nederlanders, die aan de beruchte Bir-
ma-spoorweg hebben gewerkt.
Het gevaarlijke spuiten. Een boomkwe
ker te Reeuwijk overleed, doordat hij
nicotine, gekocht als verdelgingsmiddel,
binnenkreeg.
Dodelijke val door dak. De 52-jarige
bouwvakarbeider C. K. uit Nieuw-Ven-
nep is door een 7 meter hoog dak ge
vallen en met zijn hoofd op een beton-
De Elfstedentochten zijn met recht populair. Als sportprestatie is
zeker de monsterrit over bevroren vaarten en meren, in ijltempo
van de ene veste naar de andere op de „izeren wjuk”, wel de meest
spectaculaire. Niet minder bekendheid wordt de laatste jaren ge
geven aan de tocht per rijwiel en racefiets, om over die van mo
tor en en auto’s maar te zwijgen. Tevens wordt de tocht ieder jaar
door enthousiaste tippelaars te voet af gelegd. Zelfs is gebleken
dat de 11 parels van het Friese snoer aantrekkingskracht hebben
door landelijke ruiters en af en toe voor een complete watervloot.
In deze reeks vervoersmogelijkheden (te voet, per schaats, te paard,
per boot, per auto, per motor, per schip) ontbrak tot op heden één
der, voor onze tijd althans, meest normale: een elfstedentocht per
touringcar.
olswards Nieuwsblac
Waarin opgenomen: De Bolswardsche Courant, Westergoo en De Jong’s Nieuwsblad
zegd het bezwaar niet gevoeld en hoe
wel het geen zwemweer was, menen we
toch dat ook in dit opzicht de voorlich
ting niet geheel juist is, tenminste wat
de zeebaden betreft.
Ons is bekend, dat men getracht heeft
scholjeren voor dit doel (het geven van
voorlichting) te animeren, helaas zon
der resultaat. Het feit, dat het houden
van deze tochten blijkbaar enigszins
overhaast is opgezet (om in een regen-
periode toch een geslaagde dag te kun
nen bieden?) is wellicht oorzaak, dat
op deze onderdelen nog geperfectioneerd
kan worden.
Hoe dan ook, het initiatief, tot het hou
den van deze tochten, juichen we van
harte toe. Een regendag aan zee is een
verloren dag. Ditzelfde geldt van de
hooggeprezen heide, duin en bos. Een
dag langs de elf Friese steden al
maakt ook hier de zon de zaak wel wat
fleuriger en kleuriger! geeft ook bij
somber weer veel te genieten. En duur
zijn de tochten allerminst: f5.50 per
persoon is.ruim 2 cent per km.
de J.
Jager schoot in voet. Terwijl de aard
appelhandelaar Lij in Dalen van de jacht
terugkeerde, ging het geweer, dat hij
met de loop naar beneden over zijn
schouder droeg, door onbekende oorzaak
plotseling af. Lij werd in de voet ge
troffen en naar het ziekenhuis in Coe-
vorden vervoerd, waar direct operatief
werd ingegrepen.
Kanon contra 2 auto’s. Twee gepar
keerde auto’s geraakten in brand, toen
een kanen van een legerauto losraakte
op de Van Alkemadelaan te Den Haag.
Het kanon reed tegen een geparkeerde
auto, die geheel uitbrandde en een daar
voor geparkeerde personenauto gedeel
telijk.
Moeder van 3 kinderen gedood. Een
schippersvrouw, moeder van drie kinde
ren, is in het ziekenhuis te Sittard over
leden, nadat haar kleren in brand waren
geraakt door het omstoten van een pe
troleumkachel. Dit ongeluk overkwam
mevrouw Smeets in de kajuit van het
schip „Dieudonné”, ter hoogte van de
brug bij Berg in het Julianakanaal.
Organisatie.
Op de proefreis werd te Workum nogal
veel tijd verloren, doordat het hotel eerst
nog ingrediënten moest bestellen voor
het klaar te maken maal. Zóu het niet
wenselijk zijn een eventueel etentje
vooraf (of onderweg, de telefoon is wel
gewillig) te bestellen? Ook werd de
wens geuit de tocht aantrekkelijker te
maken door het in de steden te laten
afstempelen van een routekaart. Ge
meentebesturen zullen hieraan graag
medewerking verlenen. De tocht (hoe
wel geen prestatietocht) wordt er „ech
ter’’ door en de deelnemers houden een
aardige herinnering. Wellicht kon als
stempelkaart de achterzijde worden ge
bruikt van een 11 steden-gidsje, want
en dat is een andere wens zal men
werkelijk niet aan de bezienswaardig
heden voorbijlopen, dan is een (liefst
enthousiaste en f lot te) gids wel ge
wenst. Misschien iets voor de chauf
feur
De reizigers zullen dankbaar zijn, voor
al als de voorlichting juist is. Op de
proefreis was deze geïmproviseerd en
daarom zullen we het niet al te euvel
duiden dat bij Oudemirdum ongeveer
het publiek werd voorgelicht met de
woorden: „We rijden nu Gaasterland
binnen. Een bezwaar van dit gebied is,
dat het nogal rechts georiënteerd is,
heel veel mag hier niet, bijv, gemengd
zwemmen.”
Van het eerste hebben we, eerlijk ge-
Hwat hat Qabe Sk
West-Duitslands naar het Oosten ver
dwenen chef-spion, dr. Otto John, heeft
een rede uitgesproken voor radio Oost-
Berlijn. Hij zei: „In West-Duitsland was
het mij onmogelijk met vrucht te wer
ken voor het herstel van de Duitse een
heid.”
Hij hoopte zijn persoonlijke ideeën over
de wijze waarop de Duitse eenheid zou
moeten worden hersteld, binnenkort te
publiceren. Personen, die John persoon
lijk hebben gekend, hebben verklaard,
dat het „onmiskenbaar” zijn stem was.
In West-Duitse dagbladen en in rege
ringskringen wordt verklaard, dat de
tocht-naar-het-Oosten van deze mees
terspion een ramp van de eerste orde
is voor het Westen. Het gehele spion-
nage-systeem van het Westen staat hier
op het spel. Leidende politici eisen, dat
de veiligheidsorganisaties met de fijne
kam worden onderzocht. Dinsdag komt
de parlementscommissie voor de be
scherming van de Grondwet in Bonn
bijeen om ove>r John te spreken.
Wensen.
De organisatoren, op wiens uitnodiging
wij Zaterdag j.l. de eerste tocht mee
mochten maken, vroegen ons te letten
op de reacties van het publiek en vrije
lijk onze critiek te geven.
Uit bovenstaande resumeert U reeds,
dat wij voor het initiatief weinig anders
hebben dan lof. Toch zijn er wel wen
sen, die wij willen doorgeven. Eerst wat
de route, verder wat de organisatie,
voorlichting e.d. betreft.
De route werd genomen „om Zuid”. In
Sneek is in de vroege morgen nog
weinig te zien, al te veel laat men zich
Gedachten in steen.
Iedere stad is de uitdrukking van een
gedachte in steen. In Friesland, waar
het individualisme altijd sterk is ge
weest, heeft ieder der elf steden zijn
eigen karakter. In SNEEK waait de
wind van de Friese meren, daar is de
grootste jachthaven van West-Europa.
IJLST is klein en fijn als het speelgoed
dat er vervaardigd wordt. SLOTEN zou
men onder zijn arm mee naar huis wil
len nemen om het te pronk te zetten,
zo gaaf is dit stadje. STAVEREN teert
op haar legende van de gouden stoepen
en aan de maquette van oud-Staveren
in het Stadhuis kunt ge zien hoe welva
rend de stad is geweest. HINDELOO-
PEN heeft een interessant museum en
Commandeurshuizen, uit de tijd, dat de
Hindeloopers de vrachtvaarders waren
op de Oostzee. WORKUM is de stad der
spaarzaamheid, de Workumers bouwden
een der grootste en mooiste kerken van
Friesland en richtten als eersten in
Nederland een spaarbank op.
In BOLSWARD kan men de Gothiek
bewonderen in de St. Martinikerk en de
Renaissance in het Stadhuis, waar tot
yn stie gyng de jongelju oer de hollen
as wetter oer in einekop, it glinstere ef-
kes, mar wiet waerd it net, de holle wie
jit droech bleaun. Net allinnich dizzc
jonge minsken hienc muoite om der et
ter to kommen hwat nou winlik kultuer
en kulturcle üntjowing bitsjut, hiel hwat
greate minsken witte der ek mar och sa’n
skeintsje fan, wylst dèrneist op gjin in-
keld gebiet, safolle snobisme en wanbi-
gripen hearskje as krekt hjirre. Dit is tige,
tige spitich, hwant as men it goed bi-
griep, soc elts der bilangstelling foar
hawwe, mei ütsündering fan de lju, dy't
yn ien opsicht noch fan de bisten t< ün-
derskieden binne, namlik dat se rjuchtop
rinne.
Kultuer is it meast wêzentlikc fan de
minske. In dier hat gjin kultuer, dy is
inkcld natür, mar in minske kin net sun
der kultuer.
De primityfste folksstammen kenne kul
tuer en it libben fan de minsken hjirre
hat yn al syn uteringer de fruchten fan
ieuwenlange kuituren yn him opnaem.
Hwant kultuer, dat is de forbettering, de
foredeling fan de natuer op alle libbens-
gebiet. In wylde, dy’t yn in boskgreopel
sliept en rauwe woarte’s en beamfruch-
ten yt, soe in natuerminske wêze, mar
sokken bistean hjir net En alle dingen,
dy’t de minske hjirre docht en brükt, seit
en sjongt, skriuwt en spilet, hawwe in
kulturele bitsjutting. Dizze kin lyts of
great wêze, mar it fait under de kultuer.
As wy de apels earst skile, waskje, siede
of bakke, sitte wy yn de kultuer, üs hüs
is in stik kultuer, de klcan, dy’t wy drage,
de krante of it boek, dat wy leze, de
tsjerke, dy’t wy bouwe en brüke, de
psalmen, dy’t wy bidde of sjonge, de
sankjes, dy’t wy sjong en de marsen,
dy’t wy spylje, de stikjes, dy’t wy foar-
drage, dit alles giet boppe de natuer üt
en is kultuer.
It is in misbigryp, dat kultuer pas bi-
syn hiel hüs mei follet as in museum,
docht oan kultuer sa as in postsegelsam-
ler. Dit is in hobby, mar gjin kultuer.
Hwant echte kultuer is fêstknotte oan
de eigen natuer en de kombinaesje:
Fryske boer en Chineeske kunst, is ün-
eigen en ünnatuerlik. Derom kin men
sok guod wol moai fine, mar dit is gjin
ütdrukking fan eigen aerd jit minder in
bifrijing dêrfan.
Mar as Tetman de Vries syn ienfaldige
Fryske sangen oer lan en fjild, toer en
tsjerke, greide en bou, maitiid en sim
mer yn roune wurden stal jowt, dan tril-
let yn it Fryske wezen in mienskiplik fie-
len en glinster je de eagen fan echt en
djip geniet.
De greate fijan fan echte kukuer is oan
de iene kant de massifikaesje fan de
dierlike minske, dy’t giin eigen gesicht
mear hat, mar troch sensaesje en tri lael
amusemint de proai wurdt fan eltse
moade-many. Oan de oare kant is like
needlottich de kulturele snob, dy’t mei-
docht en meirint omdat it „stiet”. De
flok van de „cercle” fan de „society”,
it neiaepjen fan de „élite”, it meipronk-
jen, it meibearen en it meibügen. Jo
moatte dat boek léze, dat toanielstik sjoen
hawwe, dat konsert bywenne, in repro-
duksje fan dy skilder yn de salon hawwe.
Lju, dy’t mei meilijen delsjogge op in
arbeider of boer, mar de doofpot en de
earnen amer yn de salon to pronk sette.
Earme, neakene, keale sielen, dy’t pron-
kje mei frjemde fearen en gjin aen haw
we fan hwat in rike jefte echte wiere
kultuer foar in minske bitsjut. Kultuer
is styl! Styl freget karakter en dat on
derstelt in eigen, inerlik wezen, gjin
schabloon en oppleistere grêf. Om dy
echte kultuer libben to halden, der giet
it om, hwant sünder echte kultuer wurdt
de minske in massa-dier.
cent van Goch, Rodin of Beethoven.
Kultuer leit ek yn de arbeiderswente yn
’e Walden tusken de beam wallen, yn it
jierdeifieren fan heit en mem yn it fa-
myljerountsje, yn de b graffenis om de
ald-tsjerke hinne en yn it kammenet of
de knopkestuollen fan beppe.
Kultuer is de libbenswize fan de biskaef-
de minske, dos de minske, dy’t net by
ynstinkt libbet lyk as ,t dier, mar mei
de drang nei better en moaijer omdat dit
syn inerlik wêzen better b'fredicht. Kul
tuer moat dos pass: by it aerd fan de
minske, hy moat der syn inerlik yn wer-
jaen, fan binnenüt moa de drang kom-
me ta kulturele foarmjowing, dan wurdt
de kultuer echt en bitsjut it libbensfor-
riking en libbensbifrijing. De minske kin
dat net oars dwaen as yn mienskip mei
oaren. Kultuer libbet allinnich mienskip
lik, hwant in minske is fan aerd in
mienskipslid.
Kin in dier, nei de berte, him soms al
daedlik seis redderen yn it slimste gefal
nei inkelde wiken of moannen, de minske
hat mear as tsien jier ”edich om seis it
libben treast to wêzen, sünder famylje
of mienskip kin hy net libje. Dêrom is
syn kultuer ek de libbenswize fan de fa
mylje, fan de rige fan famyljes, fan it
doarp of stêd, fan it hiele folk.
Hoe sterker dy mienskip is, inerlik troch
de greate oerienkomst vn karakter, óf-
stamming, histoarje, godstsjinst, moraql,
rjochtsbisef, tael en brükmen, hoe ster
ker en djipper dizze kultuer wêze kin.
Hwant hjir lizze de founeminten fan in
hechte mienskip en dêrr.-ei e’: de foar-
wearden fan in rike, echte kultuer. Men
mei nea forjitte, dat de earste eask oan
elts minske is, himsels to wêzen en de
twade, himsels aloan to forbetterjen en
to forrykjen.
Kultuer los fan de natuer is, sa seit Dr
Kok mei rjocht, op stjerren nei dea.
In wolsteld minske, dy’t in hiele sam-
gjint by Vondel of Shakespeare, by Vin-1 ling oanleit fan Chineesk porselein, dér
DE ECHTE MINSKE
Dat der by ünderwiis en kursussen, by
lêzings en preken in bulte dingen oer de
hollen hinne gean, dat stiet wol fêst-
Elk, dy’t Syn bést docht om üt to sykjen,
hwat der fan al dy lessen nou echt geast-
lik eigendom fan de tahearders of lear-
lingen wurden is, dy sil him bisauwe. In
eigen oertsjüging waeit jin samar net
oan, de measte minsken prate sa’t elken-
ien praet,, of hwat juster yn ’e krante
stie. Dizze ünderfining makket biskieden
en trunet lesjowers aloan wer skerp oan,
de dingen klear. ienfaldich, düdh'k foar
to stellen en hieltyd to hifkjen oft it wol
„bigrepen” is.
Dizze winter wie der in ploechjt jong-
folk, op in kursus earne, dwaende mei
lessen oer kultuer. Dy lessen wiene mei
tige omtinken gearstald, mar hwat der
S:
