PI AAM: Zwijgende eeuwen uiten
gedachte in steen
HET ROMAANSE ZAALKERKJE ZIET
RESTAURATIE EERSTDAAGS VOLTOOID
KRIS-KRAS door Nederland
üs hjoed p p
to sizzen
I
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
Waarin opgenomen: De Bolswardsche Courant, Westergoo en De Jong’s Nieuwsblad
II
II
r
Kerkje bleef kerkje, dorp bleef dorp
0
I
Frans kabinet keurt
Fan de Martinytoer
r
I
F 1
id
>p
:t
I
Keninginnen
E. D. G. goed
Tragisch einde van
vacant iereis
Hwat hat C/cibe Skroar
50e Jaargang
No. 64
Dinsdag 17 Augustus 1954
tr
e-
opnieuw geplaatst.
Nijgêrs is rij gêrs
1
en
ge-
Bliuwend as Keninginne.
PYT.
werd gedood.
De restauratie.
schilden
wierden
be-
de goede wei, net? Hwat hjir jierren-
i
Abonnementsprijs f 1.60 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 87926
Advertentieprijs: 12 cent per mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Handelsadvertenties bij contract reductie
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitgave: Fa A. J. OSINGA te Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13
Telefoon 451 - Na 18.30 uur 305 of 335
(K 5157)
IT SANATORIUM IS
AI.HIEL UNDERMYND
die werd
opschrift
Goede fruitoogst. De fruitoogst 1954
vooral de appeloogst belooft dit jaar
groter te worden dan wij de laatste ja-
ren gewond zijn geweest.
Gebroken, gelouterd,
Herrezen uit stof,
O mens, wees indachtig,
Geef Gode de lof,
Dan lizze hja har glans wer óf,
Typiste, stewardess, hüsfrou,
Hja witt’ har bloed dit is net blau,
Yn lytse kring moat tsjinne.
Hja fiel’, nim dat, nei wierheit oan,
Wis, sa’n forsetsje is wol skoan,
Mar 'k draech net leafst in gouden
kroan,
a-
<s
Bolswanls Nieuwsblad
Het was gecombineerd met Idsegahui-
zum (thans wat de Ned. Herv. gem.
betreft tevens een combinatie met Mak-
kum en Kornwerd vormend). In kor-
kelijk opzicht is Piaam bovendien niet
(meer) een eenheid. Aan de weg van
de dijk naar ’t dorpje staat het (archi
tectonisch weinig fraaie) Gereformeer
de kerkje (thans vergroot) dat deze in
scriptie op de „eerste steen” als ge
boortebewijs meekreeg: „De eerste steen
gelegd in 1889 door G. Haarsma, ouder
ling, als getuige, dat Jezus is de Ho
ning der Kerk. En heeft alle dingen
Zijner voeten onderworpen en heeft de
gemeente gegeven tot een hoofd boven
alle dingen.
Het Hervormde kerkje droeg geen en
kele inscriptie. Het was op zich zelf een
gedachte in steen. Het lag te midden
van de dodenakker, waarover rond de
eeuwwisseling een bezoeker van Piaam
het volgende rijmpje aan niemand min
der dan de Friese dichter Piter Jelles
ontleende
In November 1953 kreeg Piaam zijn torenspits terug.
Minne de Boer hijst aan het touw en Rudi Postma
houdt de kap vast.
As op Woansdei 22 Septinïber it doek
opgiet foar de algemiene gearkomste
fan it Sanatorium to Appelsgea, dat in
generaesje lang in bysünder plak yn
Fryslan ynomd hat, dan sil bliken dwaen
dat alle founeminten fan dizze stich
ting deskundich en systematysk ünder-
mynd binne.
Der is gjin spoar fan twifel mear oer.
Fryslan forliest dizze striid en Grins
wurdt de winner. Alle faits et gestes”
fan de léste jierren wiisden dy kant üt
en men hoecht it léste jierforslach mar
op to nimmcn, om foar de safolleste
Hóf, hóf, dou hege hóf,
Hwat leist der drógjend hinne,
Hwa wit hwat ünk en wé
Yn dy bisletten binne.
de Rijkssubsidie, groot f 23.200, even
eens door het gemeentebestuur (April
1953). Het Rijk, de Provincie, de ge
meente Wonseradeel en de Synode der
Ned. Herv. Kerk subsidiëren resp. met
65, 15, 10 en 7% terwijl de rest (pl.
bijkomende kosten) door de gemeente
leden zelf en uit giften van derden moe
ten worden bijeen gebracht. Hoewel de
laatsten van velen toestroomden, zelfs
vanuit Amerika, waar Lolle Piers de
Boer een vorstelijke gift afzond, is het
bedrag nog niet geheel bijeen. Zolang
heeft men echter niet gewacht. Integen
deel, met voortvarendheid heeft men de
hand aan de ploeg geslagen, zodat de
restauratie een vlot verloop heeft ge
had. Al hebben sommigen wel het hoofd
geschud, thans, nu het kerkgebouw bij
na is voltooid, is iedere Piamer blij, dat
deze is tot stand gekomen en dat men
destijds niet is ingegaan op het oven-
gëns verleidelijke aanbod de kerk over
te doen aan een vereniging voor lijkver
branding, die te Piaam een cremato
rium en in het Romaanse zaalkerkje een
aula wilde stichten
De Keningen forliez’ har glans,
Diktators toane har oermans,
Hja wurd’ forjage bütenlans,
Witte: it tij kin forrinne.
Mar dy’t yn tal nei boppen gean,
Yn elke soart en sier opstean,
Meast sünder macht, faek sünder lean.
Dat bin de Keninginnen.
Hja blinke om har ranke lea,
It symboal fan blommen as fan 't hea.
Fan it sylleavjend Fryske gea,
Hja komme en oerwinne.
De kranten tsjoen’ har blier portret,
Hja wurde op it stuoltsje set;
Al ken men faeks har nammen net,
Dy nije Keninginnen.
Hja gean in dei twa op en paed,
Mei in sjarmante magistraet,
Har deistich plak fait wei yn ’t skaed,
Hja prealje yn ’e sinne.
Hja sprekke, laitsje en proklamear’,
It sljuchte folk biwiist har ear;
Heechstens in wik©, foar ien kear,
Neamt men har Keninginne.
Na de ramp. Medegedeeld werd, dat de
oogst op Goeree-Overflakkee meevalt
en van matig tot goed zal zijn; dat hij
in de overige rampgebieden normaal
mag worden genoemd, doch dat van
Schouwen-Duiveland en de Kruiningen-
polder, die het langst onder water heb
ben gestaan, nog geen oogst is te ver
wachten.
twee drooggemaakte meertjes tussen
Gaa,st en Piaam. Toch bleef het dorpje
klein, al groeide het in de vorige eeuw
van 67 tot 136 inwoners (de uitbuurt
Kooihuizen inbegrepen). De pastorie-
landen van Piaam waren op 5 Nov. 1762
echter reeds verkocht en kerkelijk leid
de het dorpje geen zelfstandig bestaan.
Het Franse kabinet is het Vrijdagavond,
na lange beraadslagingen, eens gewor
den over het compromis-plan van pre
mier Mendês France betreffende de
Europese defensie gemeenschap.
Na een stormachtige kabinetszitting,
die onder strikte geheimhouding werd
gehouden, en die zes uur duurde, namen,
niet geheel onverwachts overigens, drie
van de vijf Gaullistische ministers ont
slag. Defensie, Openbare Werken en
Wederopbouw. Deze ministers besloten
tot hun aftreden na een korte bespre
king met generaal De Gaulle, die als
een onverzoenlijk tegenstander van het
verdrag bekend staat. De afgetreden
ministers zullen voorlopig niet worden
vervangen. Hun portefeuilles zullen ad
interim worden beheerd.
Inderdaad, het „ünk en wé” is ook
Piaam niet gespaard. Een groot „ünk”
zou echter geweest zijn als het kerkje
verloren was gegaan. De toestand is
critiek geweest. Uiterst critiek. Geluk
kig geldt thans voor het kerkje het al
oude Bijbelwoord, dat sommige laatsten
de eersten zullen zijn. Aanvankelijk
stond het gebouw n.l. niet op de voor
lopige lijst van monumenten, daar men
het. had vergeten.
Thans echter is de restauratie bijna vol
tooid, terwijl tientallen andere monu
menten, waarvan ook uit onze omge
ving, die reeds lang op de „lijst” prijk
ten nog steeds op hun beurt wachten.
Dat het in Piaam zover is gekomen, is
menselijkerwijs te danken aan het feit,
dat men geducht de trom heeft geroerd
of misschien stijlvoller uitgedrukt: de
alarmklok heeft geluid. De Kerkvoog
den, waarvan de heer Jac. Feenstra,
thans te Allingawier, die ons vele ge
gevens verschafte, administrerend was,
Zaterdagavond omstreeks half negen in
het gevaarlijke uur tussen licht en don
ker, is op de rijksweg Venlo-Nijmegen
tussen Afferden en Bergen de 39-jarige
heer J. Paddenburg met zijn wagen in
volle vaart op een juist weer gestarte
vrachtauto gereden.
Hij zelf, zijn vrouw en vier inzittende
kinderen werden op slag gedood. Esn
vijfde kind overleed in het ziekenhuis.
De kinderen waren het 11-jarige zoon
tje van de familie Paddenburg, haar 7-
jarige dochtertje Yvonne en een 3-jarig
zoontje Rudi. De twee andere kinderen
waren een 11-jarig jongetje en een 14-
jarig meisje van de familie Janssen uit
Apeldoorn.
tribüsjes, bydragen en jeften, dat is ek
net mear fan üs tiid. Dy 8 miljoen
kinne wol üt de steatskas komme, der
hoege lytse lju op it lést ek net mear
foar to offerjen? En dy lju üt de Wél
den, dy’t har pleats of pleatske oan it
Frysk Folkssantorium jown hawwe,
kinne har spul werom krije. Yn Grins
sit jild genóch. Dêrom, lit it üs nou
fuort goed dwaen en net heal.
De lju earst nei Appelsgea stjüre om
se dan in wike letter nei Grins to brin-
gen, is dochs mar apekoal. Grins lelt
folie, folie tichter by en wurdt hoe lan
ger hoe mear it sintrom fan alles, hwat
wittenskiplik en modern is. Hoe gau
wer men derby oanslüt, hoe better. Al
dat krewearjen om hjir yn Fryslan mei
eigen krêft hwat op to bouwen, is
chauvinistysk en lyts gepiel. Fan dat
soarte as dy nije Middelbere skoalle yn
Ljouwert, wylst der yn Grins nota bene,
al ien stiet. Healwiis fansels. En dat
feest yn Septimbermoanne fan it Frysk
Stamboek, ek wer sa’n domme apar-
tichheit. Nou moatte al dy binnen- en
bütenlanners nei dat ófhannige Ljou
wert ta. Der is gjin akkomodaesje, der
is gjin nachtklub, der is gjin „high life”
Hwat soe soks folie better ta syn rjucht
komme yn Den Haech. En hwat in feest
al üs Fryske boeren mei forsierde fé-
weinen nei it Lange Voorhout en de
„Laan van Mindersoort” of sokssahwat.
Nou wurdt it in bikrompen, lyts ge-
doch yn in provinsjestedtsje.
Libje de sentralisaesje en lang, lang
libje de Universiteitsstêd Grins. Oer
Appelsgea waeit de ilagge healstók.
Tj. de J.
Dit, voorzover ons bekend, enigste
dichtje over Piaam, werd geschreven,
toen de oudste zerk te lezen gaf: Jaco
bus Ybema, bysitter van 't Gerechte
over Wonseradeel, oud 86 jaar. Naast
hem rustten zijn vrouw en vijf kinde
ren.
Aan de bezoeker die constateerde dat
namen als Dijkstra, Kooistra en Visser,
die hij op de zerken ontdekte, herin
nerden aan de landaard en omgeving
werd destijds op het kerkhof door zijn
geleider toegevoegd: „Daar ligt de
Kooiboer, die zich heeft doorgeschoten,
toen hij zijn plaats in de achteruitgaan
de tijd moest verkopen en hier een Rein-
sma, die van Leeuwarden komend met
zijn rijtuig, door een schop van ’t paard*
f
Zo werd de restauratie een feit. De
klimop werd weggenomen. Op 8 Juni
'53 kon de spits worden verwijderd,
waarbij de thans 83-jarige Pieter Post
ma, die heel zijn leven achter de kerk
heeft gewoond, zelf geducht heeft ge
holpen en deze vóór de winter op 7 Nov.
van hetzelfde jaar weer worden her
plaatst.
Meteen werd toen de klok,
omgegoten en thans tot
draagt:
hebben bergen work verzet.
Hoogtepunten uit de restauratie-ge-
schiedenis zijn wel de raadsvergadering
van de gemeente Wonseradeel van 27
Juni 1950, waarin z. h. st. (hoewel na
breedvoerige gedachtenwisseling) het
principebesluit tot subsidieverlening
viel en het geven van een voorschot op
kear to lézen: „Het tekort aan vol
doende, betrouwbaar personeel werd
steeds nijpender, zodat op het ogenblik
een aantal bedden leeg staan, terwijl
de wachtlijst onverminderd groot is.
Naast dit ernstige nadeel namen de las
ten, die de onpractische, oude gebou
wen opleveren, in versterkte mate toe.
Hierdoor kan steeds moeilijker worden
gewerkt en wordt de qualiteit van de
verpleging ongunstig beïnvloed”.
Sjoch, as dat de tael is fan de kaptein
fan it skip, net yn in tsjinstrapport
oan it Bistjür, mar yn it publieke jier
forslach, dan is it düdlik, dat men al
finael mei it skip ófrekkene hat. Efkes
letter wurdt it jubileum bitocht fan de
skilder fan it sanatorium, „die voor de
ondankbare taak staat de oude gebou
wen door wat kleur een vriendelijk aan
zien te geven”.
„C’est le ton, qui fait Ia musique”. Men
soe sa sizze, hwat is it Bistjür fan
Beatrix-oord dan wol oan alle einen to-
koartsketten as hja dizze materiële for-
sjenningen safier sakje lieten.
Of moast de saek sa yn de ünderklean
komme om de greate sprong mear kan
sen to jaen? Appelsgea is in sinkend
skip, it is oan alle kanten lek. Witten
skiplik hawwe fjouwer direkteuren fan
Sanatoria it gefal kreake. Dit ünder-
diel fan it dossier jowt ienstimmich
oan, dat it sanatorium nei de neiste
omjowing fan Grins ta MOAT, sil it syn
wurk goed dwaen kinne. Net allinnich
om de spesialisten en de dokters, de
forpleechsters en de oare technici, mar
alle faktoren pleitsje foar Grins. Gjin
inkeld tsjinargumint hat yn dit rapport
in plak foun. ALLES is der foar en
neat is der tsjin. En dit binne seis di
rekteuren fan sanatoria, dus minsken,
dy’t it hiele fraechstik theoretysk en sinten fan it Ryk. Dat is op it lést ek
praktysk bisjen kinne.
Bosken en rêst, konsintraesje op har lang dien is foar Beatrix-oord, mei kon-
wurk, wurde net neamd, dat telt net
mear mei en hat net de minste bi-
tsjutting mear foar de t.b.c.bistriding.
De Universiteit én de greate stêd, dat
binne de positive faktoaren. Yn in stêds-
sikenhüs sizze hja, kin men de t.b.c,
like goed bistride as yn de „geïsoleer
de bossen”. Dêrmei is de saek dus bir
slist. Fryslan hat gjin universiteit ep
Ljouwert is net great genóch, dus i|t
spul moat nei Grins. De architekt doch|t
hjir sines by en birekkent, dat it ek
jit goedkeaper is om dér in nij spul to
bouwen as Appelsgea to fornijen. Hja
dogge der dan gratis noch in listke by,
hwerüt bliken docht, dat de famylje-
leden fan de patiënten, dy’t it sanato
rium opsykje, foar 84 foardiel haw
we fan in forpleatsing nei Grins.
Summa Summarum: èn de dokters, èn
de forpleechsters, èn de technici, èn de
patiënten, èn de famylje fan de patiën
ten, sille der gans foardiel fan hawwe
as hja nei Grins ta gean. Dér komt de
t.b.c.bistriding op forantwurde wize op-
timael ta syn rjucht, wylst it yn Ap
pelsgea in prutsboel bliuwt. Hwa yn de
goedichheit kin der op tsjin wêze? Mei
hokfor arguminten wol men hjir tsjin
yn gean? Dan soe men wol in ekstreem
soarte fan fanatikeling wêze moatte. Né,
dat is tiid en jild forgriemen. Lit men
Appelsgea mar sa gau müglik likwi-
deare.
En lit Grins dan syn nij sanatorium
bouwe, pardon, syn longsikenhüs. Wie
dat der al? Hat it akademysk sikenhüs
al in longófdieling’ Nou dat is hielen
dal moai. Dan is men klear. Dan kin
dy ófdieling greater makke wurde mei
Geslaagd.
De restauratie, waarbij we bij de ope
ning, (die misschien nog in September
van dit jaar zal geschieden) nader ho
pen terug te komen, is onder leiding van
architect A. Baart door fa. Draisma in
vele opzichten geslaagd. Prachtig, har
monisch van vorm en warm van kleur
zijn het dak en de muren. De typische
koorafsluiting met de unieke spaarbo-
gen vormen een bezienswaardigheid op
zich zelf. De oude ingangen (Noord en
Zuid) zijn dichtgemetseld, terwijl een
nieuwe ingang aan de Westzijde is af
gesloten met een prachtige eiken deur.
De te Bolsward gerestaureerde preek
stoel is van plaats verwisseld, zodat het
koor als liturgisch centrum weer vrij
komt. Hier in de muur gevonden nissen
zijn behouden. De eikenhouten trekbal-
ken zijn in donkergroen geschilderd.
Naar verluidt is dit een erfenis uit de
Napoleontische tijd, toen het eikenhout
zwaar belast was en werd weggemof
feld. Een prachtige lambrizering is be
waard gebleven. Voor velen zal het
achter tralies wegwerken van het orgel
echter minder aanvaardbaar zijn. Waar
om men hier geen eenvoudige „kraak”
heeft gecreëerd is ons niet duidelijk.
Overigens gaat er ook door deze op
lossing van het kerkje, zelfs nu het
er nog rommelig is, een wijding en rust
uit, die geheel is afgestemd op het doel
waar dit gebouw voor is bestemd, n.l.
de eredienst.
Piaam mag zich met deze restauratie
gelukkig prijzen. Niet alleen behielden
de Hervormden hun kerkgebouw, het
dorpje behield ook zijn sylhouet en daar
mee zijn dorpskarakter.
Nederlandse jongeman in Frankrijk
verdronken. De 23-jarige Adri van
Hoof uit ’s Hertogenbosch, die met en
kele vrienden een vacantietocht doör
Frankrijk maakte, is te Lourdes ver
dronken, toen hij direct na het eten was
gaan zwemmen.
Het Nederlands op de Spaanse scholen.
Het Nederlands zal in Spanje straks op
de scholen een bijvak worden voor het
Germanisme. Men zegt, dat Sinterklaas
hierop heeft aangedrongen
Jeneveedieven. Drie mannen te Delft,
L. L. en R„ zijn door de politie aldaar
gearresteerd wegens diefstal van 110
flessen jenever in de distilleerderij waar
zij werkzaam waren. Nadat tegen hen
proces-verbaal was opgemaakt, zijn zij
op vrije voeten gesteld.
Meisje wondde aanrander. Er blijken
in Hilversum en omgeving 4veer enkele
individuen actief te zijn, die gevaar op
leveren voor vrouwen en kinderen. In
de bossen onder Baarn, waar steeds
groepen meisjes en jongens kamperen,
is een 16-jarig Amsterdams meisje, dat
bij het houtsprokkelen wat van de ove
rigen was afgedwaald, door een man
aangerand. Het meisje verzette zich,
hevig gillend, en de aanrander nam de
vlucht, echter niet zonder enkele bloe
dende verwondingen te hebben opgelo
pen.
Een paar jaar nauwelijks geleden hadden regen en wind geregelde gasten
in ons zeeklimaat niet alleen rond, maar ook i n het historische, vermoe-
deljjk uil de 12e eeuw stammende Romaanse zaalkerkje te Piaam vrij spel en
groeide de oersterke klimop, die de vervallen muren omarmde, dwars tussen
de verweerde voegen van de Friese kloostermoppen door, zodat aan de binnen
zijde groene guirlandes de wanden meer pitoresk dan architectonisch op verant
woorde wjjze sierden. Wie eenmaal de architect van dit juweeltje van bouwkunst
was? Het is niets anders geweest dan de vroomheid van een oud geslacht.
Wie het kerkje zo zeer in verval deed komen? De wrede tand des tyds, die
zich er in vastbeet als in een welkome prooi.
Gelukkig kunnen deze regels worden geschreven in de verleden tijd. Wind
regen hadden vrij spel, de klimop woekerde, het verval was groot. Nu
niet meer. Even solied als sierlijk opgetrokken muren weren thans de ruwe wind,
warmrood gekleurde holle Friese dakpannen en fijngevormde glas in loodraam-
pjes laten de zilveren regendroppels langs zich heenglijden en de klimop is
lutgeroeid: de restauratie van het kerkje is bijna voltooid.
Konijnenziekte op Walcheren. De ko
nijnenziekte Myxpmatose is overgesla
gen naar Walcheren. Honderden tamme
konijnen zijn reeds afgemaakt. De be
smetting geschiedt waarschijnlijk door
muggen en vliegen.
Keizer Haile Selassie nog dit jaar naar
Nederland. Ons land staat dit jaar nog
een staatsie-bezoek te wachten. Het is
thans namelijk zeker, dat in het najaar,
vermoedelijk eind October, of begin No
vember keizer Haile Selassie van Ethi
opië naar Nederland zal komen.
Te veel water bij Giethoorn. Mede ten
gevolge van de sterke regenval zijn de
gronden in het Woltse stroomgebied van
de rivier de Steenwijker Aa onder wa
ter gelopen. Het oogstwerk wordt hier
door buitengewoon bemoeilijkt. Het ge
bied heeft in de wintermaanden steeds
met wateroverlast te kampen, doch in
de zomermaanden is dit sinds mensen
heugenis niet voorgekomen.
Panter-babies in Artis geboren. Corrie,
de panter, die ruim zes jaar in Artis
woont, heeft na jarenlang kinderloos te
zijn geweest, drie welgeschapen jongen
ter wereld gebracht. Corrie heet eigen
lijk Cornelia Evertsen, naar H.M.'s tor
pedojager Evertsen en naar de vroe
gere zeeheld. De bemanning van de
„Evertsen’’ heeft in 1948 Corrie drie
maanden oud en zo groot als een poes
van Ceylon meegebracht.
Rokkensnijder. In de straten van
Zwolle opereert reeds enige dagen een
rokkensnijder. De man maakt van de
feestdrukte in de stad gebruik om de
rokken van op straat lopende dames
met een scheermes te vernielen. Reeds
tien slachtoffers daarvan hebben aan
gifte bij de politie gedaan. De man is
nog niet gepakt.
Oorlogsinvaliden naar Friesland. On
der auspiciën van de Moveo komen op
Maandag 23 en Dinsdag 24 Augustus
tweehonderd militaire oorlogsinvaliden
uit negen districten naar Friesland. De
eerste dag wordt hen een boottocht be
reid, de tweede dag zal men met zestig
auto’s een rondrit door Leeuwarden hou
den. Op de vliegbasis zal hen een diner
en een gezellige avond worden aangebo
den. De gasten zullen in de kazerne
worden ondergebracht, terwijl voor de
vrouwen van de invaliden plaats bij par
ticulieren wordt gezocht.
Negen mensen uit Geleen zijn gewond,
toen hun Volkswagenbusje tussen Mün
chen en Augstburg plotseling van de
weg geraakte.
Prinses Wilhelmina is voor een vacantie
van vier weken naar Noorwegen ver
trokken. Daar zal ze haar verjaardag
ook vieren. -1—
Pech gehad. Een zakkenroller, die op
het Centraal Station te Amsterdam een
portefeuille uit het handtasje van een
reizigster stal, werd op heterdaad be
trapt door een toevallig langskomende
rechercheur die de man arresteerde.
Geschiedenis.
Is Piaam arm aan
geschiedkundige
feiten, de geschie
denis van de res-,
tauratie is een
boeiend hoofdstuk
op zich zelf. Het
uit historisch en
architectonisch
oogpunt zeer
merkwaardige
kerkje stond „oud
en geduldig” ver
scholen in ’n van
vervlogen eeuwen
dromend en zich
achter de zeedijk
veilig schuilend
dorpje.
De tijd dat het ge
bouwtje als pa
rochiekerk onder
het Dekenschap v.
Bolsward 90 goud
guldens aan in
komsten genoot is
voor de meeste
Piamers voorgoed
in het vergeetboek
geraakt.
Rijk (met aardse
goederen althans)
was de parochie
toen ook al niet
gezegend, want
van de 90 gouden
munten trok de
Vicaris er jaar
lijks 55, „terwijl
den Proost 6
taalt”.
Piaam, bij ouds Pyangum, in 1543 Pyam,
ook wel Peangum of Peaam geheten,
telde onder zijn inwoners weinig edelen.
Men leefde in de luwte van de zeedijk
van het bouwland, terwijl de verschei
dene vogelkooien in het laagland duizen
den watervogels vingen, die naar Hol
land werden verzonden.
De strijd tegen het water bleef de Pia
mer bevolking niet onbekend. De Af
sluitdijk is nog jong, vroeger had de
zee vrij spel en in de loop der eeuwen
is er menige dijkdoorbraak geweest.
Volgens overlevering schuilden mens en
beest als de nood op het hoogst was,
rond of in de kerk. De zee was vaak ver
bolgen en was ze rustig, dan knaagde
de gevreesde paalworm aan de zeewe
ring. Is het wonder, dat er in het Pia
mer kerkje vaak bidstonden werden ge
houden tegen deze gevaarlijke vijand?
Toch bleef men niet lijdelijk. De dijken
werden allengs verhoogd en versterkt,
terwijl de poelen en plassen achter de
dijk werden ingedamd. Op 12 Sept. 1711
ontving bijv, weduwe Le Pla (Franse
namep in deze streek herinneren aan
de tijd der Hugenoten) verlengd oc
trooi en 25 jaar vrijheid van lasten voor
