r
SPANNING ROND FORMOSA
ONBEHAAGLIJK
GROTE BELANGSTELLING VOOR
PROEFVAART VAN DE GLADDEKKER
BOLLETONGERSDEI KOMT WEER
IN ZICHT
„DRAKA”
üs hjoed p p
to sizzen 1
ALS dit laatste het geval is, is het
kennelijk de bedoeling der rode Chi
nezen het meningsverschil tussen de
Westelijke landen aan te wakkeren. Het
kan zijn, dat ook de Russen op hetzelf
de uit waren toen zij in de Japanse Zee
een Amerikaans marinevliegtuig neer
schoten. De Amerikaanse regering is ten
deze uiterst gevoelig, niet het minst om
dat de Congresverkiezingen voor de
deur staan. Zij wil dan ook dit incident
voor de Veiligheidsraad brengen en de
leider van de republikeinse fractie in de
Amerikaanse Senaat, senator Knowland
heeft zelfs bij president Eisenhower er
op aangedrongen de diplomatieke be
trekkingen met Moskou te verbreken.
De beide genoemde gebeurtenissen heb
ben niet alleen de spanning tussen Ame
rika enerzijds en Rusland en rood China
anderzijds doen toenemen doch ook tus
sen Amerika en zijn partners, die ge
neigd zijn de zaken in Azië minder op
de spits te drijven dan Washington. Dit
laatste nu kon Peking en Moskou niet
onwelkom zijn op het moment, dat op de
Philippijnen de conferentie over een ver-
dedigingspact voor Z.O. Azië bijeen was.
Hoewel daar in zekere mate overeen
stemming bereikt werd, maar niet in
die om vang, dat er een tweede Navo zal
ontstaan, moest de straffe houding van
de Amerikanen jegens rood China en
Rusland, de andere landen daar tegen
woordig tot zekere voorzichtigheid ma
nen, omdat zij niet in een oorlog tussen
de kolossen wensen te worden meege
sleept.
hm
Buitenlands Overzicht
Tenslotte: Tien jaar Benelux
iaar,
Eén dag coast er-log boek
i
Muzikale uitgeleide van Makkunier coaster
Straffe of verzoenende houding tegenover
Rood-China
f 4 millioen diamanten
Triton”?
P 2
September idylle
Jo-
in
irk-
ant
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
in
'3
s
STij-
lui-
Hwat hat QabeSkroar
Baby van prinses
Fatima overleden
Vrijdag 10 September 1954
50e Jaargang
No. 71
a en
Waarin opgenomen: De Bolswardsche Courant, Westergoo en De Jong’s Nieuwsblad
H.
J. S.
V
deze
(cliché Friesch Dagblad).
>or
di-
dg
In
ne
ch
■d.
Abonnementsprijs f 1.60 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 87926
Advertentieprijs: 12 cent per mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Handelsadvertenties bij contract reductie
:erk
rda
van
roe-
je
:en
de
ste
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitgave: Fa A. J. OSINGA te Bolswaxd
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13
Telefoon 451 - Na 18.30 uur 305 of 335
(K 5157)
even hevig verzet van de Amerikaanse
regering als van de W.-Duitse regering
zal stuiten.
Wat de positie van dr Adenauer in zijn
eigen land betreft, zij vermeld, dat men
misschien daarover a.s. Zondag een ze
kere indruk zal kunnen krijgen. Dan
heeft n.l. in het Westduitse land Slees-
wijk Holstein de verkiezing van 69 le
den voor de landdag plaats. Tot nog toe
regeerde er een coalitie bestaande uit
Adenauers Christen-Democratische Unie
en de Vluchtelingenpartij.
dat het dezer dagen tien jaar geleden
was, dat te Donden de overeenkomst in
zake de Benelux werd getekend.
Ook de ontwikkeling van dit stukje in
tegratie is moeilijk geweest en nog is
het einddoel niet bereikt, maar toch zijn
reeds talrijke moeilijkheden overwonnen
en zijn grote mogelijkheden geopend.
Mogelijkheden ook voor een hechter po
litieke samenwerking, want zoals dezer
dagen bij de herdenking werd gezegd:
„in de verwarring, ontstaan door Frank
rijks ’noodlottige besluit moeten de drie
gelijkgestemde naburige landen in de
eerste plaats bij elkander de steun zoe
ken, die zij in een wijdere gemeenschap
hadden gehoopt te zullen vinden.” De
a.s. vorming van een interparlementaire
Beneluxraad is een nieuwe stap vooruit.
Zij, die zoeken vreê en eenzaamheid,
Vinden dan in ’t bos volkomenheid,
De vacantietijd, welhaast voorbij,
Niet vereenzaamd liggen bos en hei.
Toch is er leven in dit verlaten oord,
Zie de bijen, volk dat u niet stoort;
Zij vliegen steeds van bloem tot bloem,
Slechts hoorbaar door een zacht gezoem.
Salang der tou is, moat men jin oan
gjin strie bine litte.
Wie zo geniet in de natuur,
Denkt niet meer aan tijd en uur,
Zijn gedachten, bewust of onbewust,
Verlustigen zich in deze rust.
1954
dv
Men.
r en
oon,
hou-
.954.
s en
atze
Ms-
Dr
Wanneer de zomer straks verdwijnt,
De herfst zijn tinten weer omlijnt,
Het groene bos, de bomentooi,
Ook dan is de natuur nog mooi.
Go-
brie.
sma.
954
en
z.v.
pnu
ber-
iuw
ide-
egi.
taije
)er.d
wke
ge-
vas
lap
do
de
:ier
954
pts-
ral
iet
t.”
ild
zei
ih!
ch.
954
Mul-
ulus
de
d.v.
’54
en
eik
en”
als-
te
jr.,
Ku-
van
Pop-
Vis-
ien).
die
iok
tar
;en
uis
is
en.
iff-
Bols wards N ieuwsblad
en-
ere
ikt
Im-
hü
Van het vliegveld Shannon komen te
genstrijdige berichten over een diamant-
schat van vier millioen gulden, die zich
nog in het laadruim van de verongeluk
te KLM-Constellation „Triton” zou be
vinden.
Een stellig bericht van een buitenlands
persbureau voegde hieraan toe, dat de
diamanten nog niet geborgen konden
worden, omdat het laadruim in de buik
van het vliegtuig onder water stond.
Twijfel over de aanwezigheid van dia
manten zaaide evenwel een communiqué
van de KLM, volgens hetwelk op de
vrachtlijst van de „Triton” geen partij
diamanten vermeld was. Ook de PTT
was er zeker van dat de diamanten zich
niet in postzakken van de Nederlandse
posterijen bevonden.
Feestelijk vertrek.
De druilregen kon niet verhinderen, dat
het vertrek recht feestelijk was. De or
ganisatie klopte als een bus. Iedere
deelnemer werd versierd met een meer
min. waaronder naam en
Maar de zilverberken aan de rand
Blijven bakens in dit heideland.
Zij staan eenzaam daar als stille boden,
Als om tot rusten u te noden.
Welke betekenis de beschieting van het in handen der Chinese natio
nalisten zijnde eiland Quemoy door de Chinese communisten van
het Chinese vasteland heeft, is, terwijl wij dit schrijven, nog niet
duidelijk. Zal deze beschieting gevolgd worden door een poging der
communisten om het eiland in handen te krijgen als eerste stap
op weg naar Formosa? Of is het slechts een poging de Amerikanen
te prikkelen om hen een steeds stijver houding tegenover Peking
te doen aannemen, juist terwijl bij de partners der Ver. Staten de
neiging toeneemt om zich met communistisch China op een min of
meer reële basis te verstaan, zoals o.a. blijkt uit het feit, dat nu
ook de Scandinavische landen zich verklaard hebben voor toelating
van Peking tot de Ver. Naties.
In een gehouden vergadering is door de Marktcommissie de Bolletongersdei 1954
vastgesteld op 4 November.
Herinnert U zich nog de slachtveeshow van verleden jaar? Bovenstaande foto
toont ons het kampioendier, aangevoerd door slagerij Blom uit Workum, die
daarmee de wisselprijs verwierf. Deze wisselprijs zal dit jaar moeten worden
verdedigd, want het ligt in de bedoeling opnieuw een dergelijke slachtveeshow
te houden., Eventuele vetweiders en slagers kunnen nu alvast de datum in het
oor knopen. Als jury-leden zijn aangezocht de heren S. Piersma en P. Koopmans
van Sneek, die verleden jaar ook deel uitmaakten van de jury, en de heer
H. Nicolai van Swichum.
Lof van alle kant.
Zee maakt hongerige mensen. Maar.
hier was op gerekend. De lunch aan
boord was niet alleen „streksum”, ook
was deze hoogst gezellig. Aan tafel (in
het ruim) werd warme soep, spijs en
drank veel eer aan gedaan. De micro
foon droeg de gesproken woorden boven
het lawaai van machine en golven uit.
Ze waren hartelijk en rond, zoals dit
zeemanstaal betaamt. Gesproken werd
door burgemeester A. Oosterhoff na
mens het gemeentebestuur van Wonse-
radeel, burgemeester J. G. S. Bruinsma
namens omliggende gemeenten, Ir.
Vuursteen namens directeur van Wa-
gendorp’s Scheepvaart- en expeditiebe
drijf en Mr. D. Okma, lid der Gedepu
teerde Staten, die mede uit naam van
de Commissaris der Koningin de vol
gende rede uitsprak:
TJETEKENT de actie der Chinese com-
munisten tegen het eiland Quemoy
echter werkelijk de aanvang van een
militaire operatie, waarvan het einddoel
Formosa is, dan kan slechts gezegd wor
den, dat de Chinezen opnieuw een plaat
selijke actie hebben ondernomen, welke
de Amerikanen, als zij werkelijk willen
ingrijpen, in een zeer onvoordelige po
sitie plaatst. Het eiland Quemoy im
mers ligt slechts een tiental kilometers
van het Chinese vasteland, zodat het ’n
zeer hachelijke onderneming voor de
Amerikaanse vloot zou zijn de Chinese
nationalisten in hun poging het eiland
[IEBBEN we reeds in een vorig over-
1 zicht de teleurstelling van de Euro
pese federalisten over de verwerping
van de E. D. G. door Frankrijk tot uiting
gebracht, hier moge nog eens vermeld,
te behouden bij te staan. Voor zover be
kend hebben de Amerikanen zich ech
ter zeer wijs nog niet verbonden
het eiland te verdedigen, welke belofte
zij wel ten opzichte van Formosa heb
ben gegeven. Intussen wordt hier toch
met vuur gespeeld en is zich een zeer
onbehaaglijke toestand in Azië aan het
ontwikkelen.
Het machtsbewustzijn van rood China
is na de wapenstilstanden in Korea en
Indo China sterk toegenomen, ook de
andere grote Aziatische staten zien met
ontzag naar deze geheimzinnige kolos,
die zich zeer snel tot een geweldige
macht schijnt te ontwikkelen, ook al
moet hij op industrieel en economisch
gebied nog veel inhalen. Dat wordt' ook
alom in de hoofdstdeden der vrije we
reld wel beseft, maar men verschilt van
mening over de vraag hoe op
machtsontwikkeling te reageren.
Washington meent, dat een straf
fe houding op zjjn plaats is. In
de Europese hoofdsteden en ook
bijv, in Canada meent men te
moeten streven naar een verzoe
nende houding de Engelse la-
bourafgevaardigden die China be
zochten legden daarop ook nog
eens de na druk in de hoop, dat
men rood China nog eens van het
verbond met Rusland kan los
weken.
Misschien komt het echter nog eens zo
ver dat men het andersom zal proberen
en trachten Rusland van China los te
weken, want op de duur moet de groei
van de Chinese macht te Moskou ook
vrees wekken voor de Russische positie
in Azië.
Heel Makkum was op de druilerige morgen van Dinsdag j.l. uitge
lopen om getuige te kunnen zijn van de eerste uitvaart van de
coaster „Draka”, die als 172e schip gebouwd werd op de werf
„Welgelegen” van fa. C. Amels en Zn.
Dit feit was voor het „industriële hart van Wonseradeel” een
belangrijke dag, een dag, die glorieus inzette met de aankomst
van het z.g. Statenjacht, waarmee een drietal leden van het College
van Gedeputeerde Staten van Friesland de havenplaats vanaf
Kornwerderzand binnenvielen. Was de plechtigheid van proefvaart
en overdracht dus in feite op Kornwerderzand begonnen, niemand
had op dit ogenblik kunnen denken, dat ook hier de finish zou zijn.
IS de toestand in Azië onbehaaglijk,
x prettig is hij evenmin in Europa se
dert het Franse parlement de E. D. G.
verwierp. Zeker, er zal spoedig tussen
de Westelijke landen overlegd worden
over een andere wijze om een W.-Duitse
bijdrage aan de Europese defensie mo
gelijk te maken, maar het is geenszins
zeker, dat op die conferentie overeen
stemming zal worden bereikt en zo dat
wel het geval is, of de parlementen de
getroffen regelingen zullen aanvaarden.
Zoals bekend heeft Engeland het initia
tief genomen voor een conferentie, nog
in deze maand, over de vervanging van
de Europese Defensie Gemeenschap.
Aan die conferentie zullen deelnemen de
landen van Klein Europa, dus Frankrijk,
Italië, W.-Duitsland en de Benelux en
voorts Engeland, de Ver. Staten en
Canada. Een aantal Engelse bladen
pleitte er voor, dat Engeland het Euro
pees defensieprobleem uit de impasse
zou helpen door zich bereid te verklaren
deel te nemen in een nieuwe defensie-
gemeenschap op gelijke voet als Frank
rijk en W.-Duitsland en dan een gemeen
schap zonder bovennationaal orgaan.
Maar van gezaghebbende Britse zijde is
verzekerd, dat Engeland zover niet zal
gaan. De Amerikanen willen W.-Duits
land volledige souvereiniteit geven en
het herbewapening toestaan binnen het
raam van het Noord Atlantisch Pact.
De W.-Duitse regering staat in
haar wensen het dichtst bij dit
Amerikaanse standpunt, dat ech
ter naar het ons toelijkt, geen
kansen heeft door het Franse
parlement te worden aanvaard,
hoewel men verwachten mag, dat
het niet alleen door de andere
deelnemers aan Klein Europa,
maar ook door Noorwegen en De
nemarken zal worden gesteund.
het feit, dat eigenlijk nog niemand
duidelijk is, hoe een oplossing te vinden
voor het vraagstuk der W.-Duitse her
bewapening op een wijze, welke alle
partijen bevredigt, vinden de voorstan
ders van de neutralisatie van Duitsland
weer aanleiding hun denkbeelden nog
eens naar de voorgrond te schuiven.
Zij pleiten er voor, dat, als op de boven
genoemde conferentie geen overeen
stemming wordt bereikt over de herbe
wapening van W.-Duitsland, een con
ferentie met Rusland zal worden belegd
over de hereniging van een geneutrali-
seerd Duitsland. Een dankbeeld, dat op
waar het lekker warm was op het
sloependek, in het diepe ruim en de
handigsten in en bij de keuken. Toen de
lucht als „een brijwein” ging staan,
bood het ruim ruimte voor allemaal.
Wat zijn nu 170 man in een ruim zo
groot als ongeveer tweemaal de Bols-
warder Doelezaal? Er hadden 700 inge
kund, want een coaster is altijd nog
groter dan men denkt.
De heer Amels vertelde graag van zijn
schip en zijn werk, want dat is hem lief.
De „Draka werd gebouwd voor de ka-
pitein-reder Lubertus Davids van Delf
zijl. De opdracht was tot stand gekomen
tijdens ’n vorige proefvaart. (Nu begre
pen de journalisten ineens, waarvoor
een proefvaart o.a. dient!). Omdat het
schip geen 500 bruto-ton heeft, maar
wel geteld 498.44, is het nog een coas
ter en mag het schip met 8 man varen.
Schepen boven de 500 ton bruto moeten
een groter bemanning voeren. In d.w.
(dead wight dood gewicht) meet de
kustvaarder 700 ton; het schip is 57.50
m. lang (tussen de loodlijnen 52 m.)
en 8.50 m. breed; de holte bedraagt 3.65
m., de dieselmotor is evenredig aan 500
paardenkrachten (waarvan 400 worden
gebruikt). De bemanning bestaat nor
maliter uit 4 matrozen, 1 stuurman, een
le en 2e machinist en de kapitein.
De „Draka” is reeds de 5e coaster, de
3e van dit type en deze grootte, die
door „Welgelegen” is gebouwd, het
schip is tevens het 172e, dat werd af
geleverd, terwijl een nieuwe (800 ton
ner) reeds op stapel staat. De „Draka”
is voorzien van een plaatsteven en een
z.g. verzonken campagne. De werf heeft
opdracht tot het bouwen van nog 4 der
gelijke schepen, terwijl er veel werk
moest worden afgezegd.
Het uit 70 man bestaand personeel kan
gemakkelijk tot 100 worden uitgebreid,
maar ook Makkum heeft een woningte
kort, al worden er ten behoeve van de
werf thans 10 woningen gebouwd, waar
van de helft voor eigen rekening van de
■fa. Amels.
De heer Amels vertelde ons desgevraagd
ook nog, dat een dergelijk schip een
gemiddelde levensduur heeft van pl.m.
25 jaar. Na vier jaar volgt er in de
regel een grondige revisie. Het merk
waardige is, dat de vloerbedekking
hoofdzakelijk is uitgevoerd in plastic en
een plaatsgenoot fa. Gebr. v. d. Weerd
de electrische installatie op lofwaardige
wijze heeft verzorgd.
Op het eerste gezicht lijkt enig verband
tussen de Gedeputeerde Staten en de
proefvaart van een zeeschip zeer ver te
zoeken. Bij Gedeputeerde Staten denkt
men aan het Provinciaal Bestuur, aan
een Griffiegebouw met ambtenaren; bjj
een zeeschip aan de wijde zee en het
zilte nat.
Toch kan ik U verzekeren, dat het mij
hier niet vreemd te moede is en dat
komt niet alleen door de voortreffelijke
ontvangst of doordat het bezit van een
Statenjacht ons College langzamerhand
wel zeer vertrouwd maakt met het woe
lige water. Neen, het komt vooral door
dat deze proefvaart ons College een
grote mate van voldoening schenkt.
Het Provinciaal Bestuur heeft er mét
name na de 2de Wereldoorlog mét kracht
naar gestreefd om de basis van de Frie
se welvaart te vergroten. Niet alleen
de landbouw, ook de scheepvaart en de
industrie zullen in de toekomst de pei
lers moeten vormen voor de welvaart
van ons gewest en daarbij komen wij
ook in aanraking met de coaster.
In 1951 werden in Friesland de nieuwe
kanalen feestelijk geopend. Zij gaven
ons een uitstekende verbinding met W.-
Nederland, met het gebied van de grote
rivieren, met Groningen en zij zijn voor
de scheepvaart van de grootste bete
kenis gebleken. Dit blijkt wel uit de
toeneming van het verkeer op deze ka
nalen. Stellen wij de scheepvaart in 1938
op 100, dan was zij in
1950 149
1952 173
1953 224.
Er is meer, niet alleen de omvang van
den zelf zo’n kruisje bij. Het stond wel
aardig. Terwijl het Statenjacht nader
de, speelde het Chr. Muziekcorps „Hal
lelujah” de volksliederen. De nieuwe
uniformen hadden veel bekijks. De op
varenden vonden dat Makkum trots op
zo’n corps kon zijn. De Makkumers
nu echt een beetje trots vertelden
opgetogen, dat dit nog maar de halve
Hallelujah was. Het corps was nog
veel groter.
Daar klonk een kanonschot, al was het
dan van een klein kanonnetje, afgescho
ten op de plecht van het gearriveerde
Statenjacht.De Gedeputeerden mr.
D. Okma, A. S. van Abbema en H. M.
Gerbrandy zetten voet aan wal. Even
later zette de „Draka” koers naar het
ruime IJsselmeersop. De muziek rukte
tromroffelend in, blij dat de motregen
de keurige jasjes niet verder kon beder
ven. In het kanaal gaven de Makkumer
deelnemers aan de proefvaart explica
tie. Er waren honderd vragen, gelukkig
echter evenveel antwoorden. Of de
waard ’s winters ook onder liep, of het
reinigingscomplex al werkte, hoe de
compost werd bereid.
„Sjuch, reidhintsjes”, wees een natuur
vriend naar de nerveuze meerkoeten, die
beducht voor de Draka een veilig plekje
vonden. „Dit is het strand, daar zwem
men we wel in warme zomers”, vertel
de een ander aan het einde van het ka
naal, een beetje spijtig. En dat was een
belboei, die kon men ’s nachts ook horen
en daar in de verte was het gebied van
het Fryske Gea, waar niemand vrije
toegang had. Och, er was zo veel te ver
tellen, totdat de koffie met koek kwam:
175 koppen koffie, voor ieder één en
meer dan 25 meter Deventerkoek, voor
Vreemde vracht.
Wel nimmer weer zal de „Draka” zo’n
vreemde vracht aan boord krijgen als
op deze gedenkwaardige eerste dag.
De coaster gaat straks van alles ver
voeren. Als u dit leest is het schip ver
moedelijk al met een lading hout op
weg naar Noorwegen. Van hier gaat
het met een lading rondhoudt naar En
geland, vandaar naar Curasao, waaruit
moge blijken, dat het begrip kustvaar-
dei* zeer betrekkelijk is: een coaster is
een volwaardig zeeschip, dat de oceanen
kan trotseren. Bracht een vorige te
Makkum gebouwde coaster geen vier
vliegtuigen naar de West? Maar een
vracht mensen aan boord Zoiets ge
beurt alleen de eerste dag. Het was
een bont gezelschap. Er waren raads
leden en vertegenwoordigers van het
Ministerie, leveranciers en vooraanstaan
de figuren van het loods- en reddings-
wezen, er waren jongmaatjes en oude
heertjes, er was een vrouwtje, dat nog
nooit eerder had gevaren, maar even
goed was er Mees Toxopeus, de oud-
schipper van de reddingsboot „Insulin-
de”, die heel de dag de tijd had voor
het kalm roken van zijn pijpje. Er was
de bloem van Frieslands burgemeesters,
er waren ook de volijverige dienstertjes
die het wel het drukst van allen hebben
hebben gehad. Zelfs Cupido was aan
boord en.niet te vergeten de Ko
ningin der aarde, de pers.
Het 10 maanden oude dochtertje van
prinses Fatima, zuster van de Sjah van
Perzië en haar echtgenoot Vincent
Hillyer is in het ziekenhuis te Santa
Manico overleden. Van de zijde der justi
tie is een lijkschouwing gelast daar het
vermoeden van schedelbreuk bestaat.
Hillyer heeft de politie medegedeeld, dat
zijn dochtertje Rana Vrijdag in haar
babybox een lelijke val had gemaakt.
Zaterdagavond, toen de familie naar de
televisie zat te kijken, verloor de kleine
ettelijke malen het evenwicht. Dater ge
raakte zij buiten bewustzijn en werd
toen in allerijl naar het ziekenhuis over
gebracht. Operatief ingrijpen heeft het
leven van de baby echter niet kunnen
redden.
ieder 15 centimeter.
Evenals andere jaren zal ook weer een standwerkerswedstrijd worden gehouden
en een „etalage”wedstrijd voor de kraampjes, terwijl er ’s middags en ’s avonds
weer een attractieve middag voor de dames wordt belegd en er ’s avonds tevens
een „Fryske” feestavond zal zijn „foar jong en Aid”, waaraan het gezelschap
Baj-end van der Veen zjjn medewerking zal verlenen.
toenaam. Sommigen had
den achter de toenaam nog
een rood kruisje. Mysterieus
was dat. Sommigen, in be
zit van rood potlood, teken-
Persconferentie.
De journalisten neusden overal. In de
stuur- en radiohut, in de machinekamer
