&SB DE CONFERENTIE TE LONDEN GEOPEND QollcLq.^ filmpje OPTIMISME OVER ALGEMENE POLITIEKE BESCHOUWINGEN VIJF EEUWEN STADRECHT BOLSWARD üs hjoed p p to sizzen Buitenlands Overzicht initiatief van landbouwers in Eerste Kamer STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND Waarin opgenomen: De Bolswardsche Courant, Westergoo en De Jong’s Nieuwsblad Commissies ter voorbereiding van groots en waardig feest zijn gestart Politiek der vrije Amerikaanse staten is voor Amerika een teleurstelling DAT de politiek de vrije Aziatische staten Amerika ook min of meer teleurstelt is bekend. Landen als India en Indonesië gaan him eigen weg. De premiers van deze beide landen hebben elkaar te New Delhi ontmoet en beslo ten een AziatischAfrikaanse confe rentie te Djakarta te houden. Engeland komt Frankrijk tegemoet Zes procent Hwat hat QabeSkroar Belgische wagen verpletterd i* 5 if iff ft R Vrijdag 1 October 1954 50e Jaargang No. 77 ONS TOURNEE IS GESTART PIET. KAMEROVERZICHT het >r- ei 5. Abonnementsprijs f 1.60 per kwartaal (bij vooruitbetaling) Giro 87926 Advertentieprijs: 12 cent per mm Ingezonden mededelingen dubbel tarief Handelsadvertenties bij contract reductie Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS Uitgave: Fa A. J. OSINGA te Bolsward Administratie- en Redactie-adres: Marktstraat 13 Telefoon 451 - Na 18.30 uur 305 of 335 (K 5157) Men moat net tofolle aerjen ünder ien hin lizze dat ien. nie :ht, Ze ins ■ep en lar nis :en 4 En steeds hetzelfde liedje. Den Haag wie trekt aan De kleine man der middenstand, Bescheiden rentetrekker, Ze raken steeds meer in de brand, Ze zitten niet zo lekker. Den Haag geef ons nu ook een krent, Een ander krijgt rozijnen. Wij wachten lang op zes procent, Kom, maak ’t met ons in ’t reine. te Den Haag als te Londen voor ken nisgeving aangenomen. Toch zouden het voor Nederland en Engeland onprettige beslissingen blijven, die de tegenspelers morele steun gaven. Een onprettige be slissing voor Amerika was, dat Siam, dat toch in het defensiepact voor Z.O.- Azië is opgenomen, geweigerd heeft in vredestijd Amerikaanse troepen en lucht strijdkrachten op zijn gebied te legeren. Blijkbaar vreest de Siamese regering on gunstige reacties van andere Aziatische landen. Toch is de positie van Siam ge vaarlijk, vooral omdat het gaandeweg duidelijk is geworden dat het moeilijk zal zijn het nog vrije deel van Indo China voor een communistische over- stro rcn v te beboetten. Zuid-Vietnam is door innerlijke verdeeld heid bezig zich zelf aan het communis me over te leveren, door de twist tus sen de nationalisten, wier leidsman pre mier Ngo Dinh Diem is en het leger on der leiding van generaal Nguyen Van- Hinh, die samenwerkt met de Fransen, men zegt wel dat de eerste door de Ver. Staten wordt gesteund, die menen, dat het Franse „kolonialisme” nog nawerkt in generaal Hinh. en- lar ir ar o' er Bols wards Nieuwsblad Tj’N een apart vraagstuk, dat niet op de negenmogendhedentonferentie kan worden behandeld, maar toch tege. lijkertijcl te Londen tussen de Westelijke Grote Drie en W.-Duitsland moet wor den behandeld, is het herstel van de W.-Duitse souvereiniteit. Want voor de Duitsers is deze kwestie onafscheidelijk verbonden aan de herbewapening en te recht, want als men West-Duitsland deel wil laten nemen aan de West-Europese defensie moet dat als souvereine staat gebeuren. Ook als er op de negenmo gendhedenconferentie overeenstemming Wordt bereikt tussen de staatslieden r- Politiek Nederland wacht met spanning op de debatten die volgende week Dins dag in de Tweede Kamer zullen begin nen. Dan komen de Algemene Politieke Beschouwingen aan de orde en dan zal blijken, of al het rumoer om het Bis schoppelijk Mandement tot gevolg heeft dat de huidige politieke samenwerking zal worden verbroken. Nu de gemoede ren weer iets zijn gekalmeerd, gelooft eigenlijk niemand meer dat het zo’n vaart zal lopen. Integendeel, het Kabi net zal rustig zijn tijd kunnen uitzitten en de twee grote kemphanen kvp en pvda zullen het ministerie zoveel mo- gelijk steunen. Dat is de algemene ver wachting op het moment, dat we dit schrijven, maar politiek is een grillig vak. Een paar verkeerde uitlatngen, een ontactische manoeuvre en er kan veel onheil gesticht zijn. Iets garanderen kan men niet in de politiek. Tamelijk optimistisch gaat men dus dit grote debat tegemoet. Dat het interes sant zal worden, staat bij voorbaat vast. Want bij een onderling gesprek over ’t Mandement de Regering kan dit de bat rustig over haar heen laten gaan 4- zal het niet blijven. Hoezer de socia listen ook het ondemocratisch karakter yan de kvp zullen trachten aan te to- ijien, er zijn nog andere problemen, die éveneens moeten worden besproken., prof. Romme is reeds voorzichtig begon nen. Zoals we vorige week schreven, zal fle komende belastingverlaging in het (middelpunt der belangstelling staan. In ihet propaganda.orgaan der kvp „de Opmars” heeft de katholieke fractie leider reeds te kennen gegeven, dat hij een belastingverlaging vóór 1 Januari 1056 wenselijk acht. Dat kan dan haast niet anders zijn dan per 1 Juli 1955. Op dit probleem zal de Regering wel in moeten gaan. Het is nog mogelijk, dat men het debat over de belastingverla ging uitstelt tot het moment, dat de fi nanciële beschouwingen aan de orde zullen komen. Dat zal 9 November het heeft. In de parlementen van de Bene lux zal een eventuele overeenkomst te Londen tot stand gekomen, niet op ver zet van betekenis stuiten, en waar schijnlijk ook niet in Italië, waar de re gering Scelba zich in de Kamer heeft kunnen handhaven tegen de stormloop der oppositie, die haar wilde laten af treden in verband met het Montesi- schandaal. is mogelijk, dat men eerst op 9 Novem ber werkelijk de zaak op de keper gaat beschouwen. Met nauwkeurgheid is dit echter niet te zeggen. Het interessante van dit algemene politieke debat is juist dat er geen schriftelijke voorbereiding heeft plaats gevonden. De fractievoor zitters hebben dus geen notie van wat zij van hun „tegenstanders” te horen zullen krijgen. Het is een geheel vrij debat, waarbij ook de loonkwestie niet onbesproken zal blijven. Vorig jaar heeft men een proef geno men met de politieke beschouwingen zonder schriftelijke voorbereiding. Een proef, die goed bevallen is. Want deze keer houdt men dit grote jaarlijkse steekspel slechts een paar weken na het liitspreken van de Troonrede en het in- «ienen van de Rijksbegroting. Daardoor :;al het debat aan levendigheid winnen. Na de financiële beschouwingen zullen le begrotingshoofdstukken worden be- landeld. In ongeveer zes weken zal de Kamer zich door de grote stapel papier moeten werken. Dit betekent weer jak keren. Helaas is ook deze keer geen me thode gevonden, die een rustige begro tingsbehandeling garandeert. Het enige nieuwigheidje, dat men nu zal toepassen is een andere verdeling van de spreek tijd. Voorzitter Kortenhorst ergert zich ieder jaar opnieuw aan de ellenlange rede, voeringen, die braaf worden voorgelezen. Dat wil hij veranderen. En daarom heeft hij een kortere spreektijd in eerste ter- Een nieuwe prijzenronde, De loonsverhoging zes procent, Wordt door die muil verslonden. ’t langste end? Dit overzicht werd geschreven, terwijl de conferentie te Londen, waar 9 mogendheden overleggen hoe, nu Frankrijk de E. D. G. verwierp, de W.-Duitse herbewapening toch mogelijk en deze ook voor Frankrijk aanvaardbaar te maken, nog bijeen was. Het heeft dus geen zin over de afloop dier conferentie te speculeren, mis schien kent men immers het resultaat al als dit blad verschijnt. Er was enig optimisme toen de conferentie aanving, omdat er ver luidde dat Mendès France toegestemd zou hebben Duitslands gelijk tijdige toetreding tot het Pact van Brussel en tot dat van de Navo te aanvaarden. Maar daar is ook nog zo iets als de Saar- kwestie, welke opgelost moet worden. geval zijn. Men heeft nl. dit jaar algemene politieke debat gescheiden van het financiële debat. Belastingverlaging is nu eenmaal ook een politieke kwes tie. Men zal dit probleem daarom vol gende weeek wel aansnijden, maar het stelling van de talrijke sub-commissies definitief bekend is, alle namen in dit blad zullen worden gepubliceerd, kan reeds thans worden meegedeeld, dat de algehele leiding in handen is gelegd van een soort „directorium”, bestaande uit de heren Ds H. Kreb, W. H. Folkerts, G. Timmer, A. F. Bakker en D. van der Werf, ter zijde gestaan door de heer W. H. Keikes als secretaris. In het algemeen comité, waarvan het „directorium’’ een onderdeel is, hebben verder als „contactfiguren” namens de diverse commissies zitting de heren: J. Jorritsma, G. van der Zee, H. R. King- ma, W. Ph. Hendriks, drs H. B. P. A. Letschert, J. R. van den Oever, A. J. Osinga, A Hettema, J. J. A. Roelants, G. Schrik, Tj. de Jong, ir. C. Verschoor, A. H. R. Borggreve en mevr. Popma- Terhenne. De verschillende commissies zullen zo mogelijk vóór 1 November a.s. voorstel len en suggesties betreffende o.a.*een (openlucht)spel, een historische of alle gorische optocht en enkele exposities indienen bij het „directorium”. en dat men daarvoor zijn best zal doen staat vast, want practisch is het de laatste kans, om voor West-Europa tot een gemeenschappelijk defensiestelsel te komen is men er nog niet, want de parlementen spreken ook nog een Woordje mee. En daar wordt de druk der situatie, die de onderhandelende staatslieden tot een compromis kan voe ren, minder sterk gevoeld. Hoewel in W.-Duitsland zelve het verzet tegen Adenauers politiek is toegenomen, be hoeft men daar in de Bondsdag, toch niet voor een echec voor de bondskan selier te vrezen, als hij eventueel met een overeenkomst uit Londen terug keert, mits deze er ook, wat het Saar- gebied betreft, enigszins op lijkt. Ade nauer schijnt nog wel op een meerder heid te kunnen rekenen, ook al zullen de Duitse soc. dem. daartoe niet beho ren. j~|OK het Amerikaanse parlement is bij het resultaat van de Londense be sprekingen betrokken. Niet omdat het dat resultaat zou moeten goedkeuren, maar wel omdat in November het ge hele Huis van Afgevaardigden en een derde deel van de Senaat moet worden gekozen. Het teleurstellend verloop van de buiten landse politiek heeft nogal indruk op de Amerikaanse kiezers gemaakt en men neemt veelal aan, dat als Dulles nu weer uit Londen terugkeert zander goede be richten over de Europese samenwerking dit de republikeinen nog meer stemmen zal kosten, terwijl als Londen een bevre digend compromis brengt, dit dezen bij de verkiezingen ten goede zal komen. Minister Dulles heeft te Londen zelf geen voorstellen ter tafel gebracht, hij wilde het aan de Europese landen zelf overlaten een oplossing voor de deelne. ming van West-Duitsland aan de de fensie te zoeken, wat niet wegneemt, dat hij, voor de conferentie begon, al enige scherpe waarschuwingen tot Frankrijk had gericht en opgekomen was voor het onmiddellijk herstel van de souvereiniteit van West-Duitsland. Men kan zich de geprikkeldheid van deze Amerikaanse staatsman wel voor stellen, want sedert hij aan het hoofd van het State departement te Washing ton kwam, heeft de Amerikaanse bui tenlandse politiek op weinig successen kunnen bogen, zowel op het terrein der Europese als Aziatische politiek. Het moet Dulles hoogst onaangenaam heb- gen getroffen dat in de vrije wereld de eis, dat communistisch China tot de Ver. Naties wordt toegelaten, steeds meer steun vindt. In Engeland heeft Attlee daarop nog eens in krachtige bewoordingen aange drongen en ook Noorwegen voelt voor die toelating. Nu de situatie rond For mosa gevaarlijker wordt omdat de rode Chinezen met een aanval dreigen en Washington nog eens herhaald dat Amerika Tsjang Kai Sjek bij de verdediging zal helpen, groeit de over tuiging dat men de spanning tussen deze beide kolossen alleen zal kunnen ver minderen als ook Peking tot de Ver. Naties wordt toegelaten, waartegen Amerika zich echter hardnekkig blijft verzetten en dat misschien nog wel fel ler zal doen nu te Peking blijkbaar de pro-Russische groep duidelijk de over hand heeft. Het volkscongres van com munistisch China heeft tenminste na de herkiezing van Mao Tsetoeng tot pre sident, tot voorzitter van de permanente commissie uit dat Congres, een buiten gewoon belangrijke post, gekozen Lioe Sjao-tsji een in Moskou opgeleid en Sovjet-Rusland warm toegedaan partij man. Bolswards Nieuwsblad bestaat 50 jaar. Ons jubileumtournee is ge start. Het is niet onze bedoeling van elke avond een verslag te schrijven. Er zou overigens prach tige copie in zitten. Drie avonden hebben we achter de rug. Drie avonden hadden we groot succes. Weliswaar moesten tientallen en nog eens tientallen worden te leurgesteld (hoewel ons blad met grote letters had gemeld, dat de zalen waren uitverkocht, klopten in Wommels de laatste dag nog wel een 40-tal bezoekers bij de agent aan!) maar wie onze avon den bezocht, heeft recht genoten. De belangstelling was overweldi gend. Zeer dankbaar waren we voor de officiële vertegenwoordiging van de gemeentebesturen. Zeer dank baar’ ook voor de waarderende woorden en de gelukwensen, ge. sproken dor de edelachtbare he ren A. Oosterhoff en J. van Hout, resp. burgemeester van Wonsera- deel en Hennaarderadeel. Ons tournee is gestart. Ons tour nee gaat door. U komt toch ook? Tot ziens dan. „De dagen waarop beslissingen over Aziatische vraagstukken te Washington, Londen of Parijs werden genomen, zijn voorbij. Zij zullen in het vervolg te Colombo, Delhi, Peking, Rangoon en Djakarta worden genomen,” zei de In donesische premier, die wat hoog van de toren blies voor een staatsman van een land, dat in zo moeilijke omstandig heden verkeert als het zijne. Maar het viel toch op dat hij een ont wijkend antwoord gaf op de vraag of rood China ook op zo’n conferentie zou worden uitgenodigd. Men vermoedt, dat de beide premiers eigenlijk uit zijn op de vorming van een neutraal blok in Z.O.-Azië, dat echter vooral betere betrekkingen met rood China zal nastreven, omdat van die zijde hun de ernstigste gevaren bedrei gen. Maar een groot aantal landen kan zo’n blok ook al weer niet omvatten, Pakistan en Ceylon hebben immers al te hechte betrekkingen met het Westen om neutraal te kunnen worden genoemd, de premiers van deze beide landen zijn thans trouwens te Washington voor be sprekingen. Opmerkelijk was het wel, dat de Indo nesische afgevaardigde bij de Ver. Na ties zich onthield van stemming toen de kwestie der toelating van commu nistisch China tot dat lichaam aan de prcie kwam. ""it was echter waarschijnlijk een z:.ak vantactiek, omdat Indonesië ook de steun van een aantal Westelijke landen of hun onthouding nodig had om de kwestie Nieuw Guinea op de agenda te krijgen. En dat komt deze inderdaad, evenals die van Cyprus. Het is nog geenszins zeker, dat de algemene verga dering nu ook een voor Nederland resp. Engeland ongunstige beslissing over deze kwesties zal nemen, doch is dit het geval, dan wordt deze toch zowel Na de pauze wenste burgemeester Bruinsma alle medewerkers veel succes bij hun arbeid en sprak de hoop uit, dat het herdenkingsfeest in alle opzichten moge slagen en Bolsward tot eer strek ken. Maandagmiddag vond op het Leidse stadhuispleir een sobere plechtigheic plaats. H. K. H. Prinses Wilhelmina onthulde ei het standbeeld dat dooi Koningin Juliana aar Leiden werd geschonker en dat vervaardigd is door de Amsterdamss beeldhouwer Starreveld Midden: de Burgemees ter van Leiden, Jhr. F H. van Kinschot. IN Frankrijk is de situatie anders. x Mendès France heeft geen vaste meerderheid achter zich, de Franse ka binetten steunen op meerderheden die zich toevallig vormen, als bepaalde Vraagstukken aan de orde komen. De Verwerping van de E. D. G. geschiedde met de steun van de communistische parlementsgroep, maar die laat Mendès France natuurlijk in de steek als hij uit Londen een voorstel meebrengt om de herbewapening van West-Duitsland te aanvaarden. Dat voorstel zal echter ook niet zo kunnen zijn, dat het ook de ge. heide voorstanders van de Europese in tegratie in de Franse nationale verga dering, dus de E. D. G.-voorstanders, bevredigt, zodat hij ook op verzet van die zijde moet rekenen. De houding van het Franse parlement zal dus wel tot het laatste moment onzeker blijven. In Engeland bestaat, zoals bekend, in La- bourkringen een groeiend verzet tegen de Duitse herbewapening, waarbij men het argument der Duitse socialisten ge bruikt, dat deze herbewapening de her eniging van Duitsland en een overeen komst met Rusland onmogelijk zou ma ken. De kwestie was ook aan de orde op het Labour-congres te Scarborough, waar een bestuursresolutie, die overleg tussen de socialistische partijen van W.- Europa over de herbewapening van W.- Duitsland wil, een meerderheidje kreeg. Maar zelfs al had het uiterst linkse standpunt gezegevierd, dan nog zou dit thans geen effect hebben op de Engelse staatkunde, omdat Churchill in het par. lement op een conservatieve meerder heid kan rekenen. Daar is één „mits’’ bij, n.l. dat Enge land ter negenmogendhedenconferentie niet te sterk aan het West-Europese vasteland wordt gebonden. Want een deel der conservatieven staat afwijzend tegen zodanige Engelse militaire ver plichtingen welke Londen ten opzichte van andere delen van he-t Gemenebest Vrgwel alle genodigde personen hadden gevolg gegeven aan het verzoek om Dinsdagavond te verschijnen op een ge combineerde vergadering van Alge meen Comité en sub-commissies ter voorbereiding van het herdenkingsfeest „500 jaar stadsrecht Bolsward 1455- 1955”. De leiding van deze bijeenkomst in de raadzaal van het stadhuis berustte bij Ds H. Kreb, die de aanwezigen na een hartelijk woord van welkom inlichtte over de aanleiding en opzet van ’t grote feest, dat Bolsward volgend jaar te wachten staat. Gememoreerd werd, dat een „initiatiefcomité’’ onlangs advies had uitgebracht aan het college van B. en W„ hierin was met overtuigende argumenten aangetoond, dat het vijfhon derdjarig bestaan van het Bolswarder stadrecht een bij uitstek geschikte aan leiding zou zijn voor een groots en waar dig feest, dat in hoofdzaak door de plaatselijke bevolking zou moeten wor den verzorgd. De gemeenschap van de burgers van Bolsward, die in 1455 tot een zo gewich tig stedelijk reglement als het „Stad recht” had geleid, zou in d« voorberei ding en uitvoering van de festiviteiten tot uitdrukking moeten komen. Als tijd stip voor het feest is voorlopig de week van 10 tot 17 Juli 1955 gekozen. Hoewel binnenkort, wanneer de samen- De Britse regering heeft Woensdag een besluit genomen, dat in kringen van de Londense conferentie „een historische daad” wordt genoemd: zij is bereid zich militair nauwer met het Europese con. tinent te verbinden dan tot nu toe ooit het geval is geweest. Minister Eden beloofde, dat wanneer de toelating van West-Duitsland tot Brus sels pact en NATO een feit wordt, de huidige vier Britse divisies (en een tactische luchtmacht) in Europa ge handhaafd worden en niet tegen de wil van de Brusselse pactlanden in worden teruggetrokken. Deze strijdkrachten zul len tot 1998 op het continent blijven en wel onder NATO-opperbevel tot het Atlantisch pact over 20 jaar afloopt. Mocht deze verplichting na verloop van tijd aan Engeland financiële moeilijkhe den opleveren, dan zal het zich tot de NATO wenden om hulp. Eden maakte echter één beperking: in geval van een acute noodtoestand elders ter wereld, behouden de Britten zich het recht voor, zonder voorkennis van de Brusselse pactlanden troepen van het continent weg te halen. Het klagen houdt bestendig aan, ’t Getij is weer verlopen, Geen kans meer om in ons bestaan De touwtjes saam te knopen. Den Haag, kom weer es uit de tent! Men heeft zijn zin gekregen, Een loonsverhoging zes procent, Haast zonder overwegen. Nu is men weer een poosje stil, Maar lang duurt nooit dit zwijgen, Straks proeft men weer de bittere pil: Prjjzen gaan hoger stijgen. Den Haag, ’t is jullie toch bekend? Toe zit toch niet te dromen, Met loonsverhoging zes procent, Kunnen we er nog niet komen. Dan er maar weer een schepje op, ’k Bedoel op een vergietje, Want ’t blijft een som, die maar niet klopt, Een verschrikkelijk auto-ongeluk te Valkenburg heeft Woensdagmiddag kort voor half vier het leven gekost van 15 mensen. Voor het leven van enkele zwaar gewonden wordt gevreesd. Zeven autobussen van de Belgische auto busonderneming „La Wallonië” uit Grkce.Berleur, een mijnwerkersdorp in het Luikse bekken, waren deze Woens dag met 203 gepensioneerde mijnwer kers en hun gezinnen uit Grê.ce-Berleur vertrokken voor een dagtochtje naar Maastricht, Valkenburg en Vaals. In Valkenburg had het gezelschap een be zoek gebracht aan de dierentuin. Toen de tocht werd voortgezet, hebben bij de afdaling van de Cauberg waarschijnlijk de remmen van een der autobussen ge weigerd. De gevolgen waren ontzettend. Eerst overreed de bus bij de Lourdesgrot de 63-jarige gids van deze grot, A. Vijghen die ernstig werd gewond. Vervaarlijk slippend raasde de bus verder de Cau berg af, draaide op het Grendelplein vele malen om haar as en sloeg toen met krakend geweld tegen het mergelste nen vrjjheidsmonument op het Grendel plein om ten slotte tegen een huis aan dit plein tot stilstand te komen. De bus Werd als een lucifersdoosje in elkaar ge drukt en scheurde aan alle kanten open. Vele inzittenden werden bij de botsing Uit de bus geslingerd en een vreselijk gekerm steeg uit het wrak op. Op slag gedood werden elf inzittenden, onder wie de chauffeur. Hun stoffelijke resten lagen in de bus of her en der over het plein verspreid. Naar ziekenhuizen in Heerlen en Maas tricht werden 14 gewonden overge bracht. Om half zeven Woensdagavond waren van deze gewonden al vijf bezwe ken. Het aantal inzittenden der bus be droeg 32, van wie zeven vrouwen en twee kinderen. De kinderen werden op slag gedood. De moeder ligt zwaar ge wond in het ziekenhuis, de vader was thuis gebleven. 4

Kranten in de gemeente Sudwest-Fryslan (Bolswards Nieuwsblad, Sneeker Nieuwsblad en Friso)

Bolswards Nieuwsblad nl | 1954 | | pagina 1