t
I
1
CHURCHILL VERJONGDE ENGELSE
KABINET
QducLqj^ filmpje
KRIS-KRAS door Nederland
r
s
Buitenlands Overzicht
Naar een geëuropeïseerd Saargebied
Tactiek van Moskou slaagde tot dusver niet
Souvereiniteit van
cl
1
1
Kr üper sli armonij e
7
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
us hjoed 9 p
to sizzen
Bonn geregeld
9
-
1
Vrijdag 22 October 1954
50e Jaargang
No. 83
(cliché Fr. Dagblad)
ct
PYT.
Men
■K
;ct
tr.
Jsj
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitgave: Fa A. J. OSINGA te Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13
Telefoon 451 - Na 18.30 uur 305 of 335
(K 5157)
Het Engelse kabinet heeft belangrijke wijzigingen ondergaan. Be
langrijk in die zin, dat het is verjongd. Churchill heeft een aantal
oudere kabinetsleden vervangen door jongere. Niet alleen is dit
belangrijk omdat de regeringstaak in deze zorgvolle dagen zware
eisen aan de physiek van staatslieden stelt, maar ook omdat de
jongeren vaak meer openstaan voor de eisen van de tijd dan
ouderen. Maar wie ook uit het Britse kabinet trad, de leider
Churchill, welhaast tachtig jaar, bleef.
Unie en van de Navo en een belangrijke
bijdrage aan de defensie van West-Euro-
pa levert, zal, als het werkelijk nog
eens tot hereniging van Duitsland komt,
veel moeilijke!' zijn het definitief af
stand te laten doen van oud gebied.
Het zou al heel wat zijn als Nehroe ten
deze gerustgesteld uit Peking zou terug
keren en daarmee zijn loopbaan van
practisch staatsmanschap zou afsluiten.
Want, naar gemeld wordt, zal de 65-
jarige Nehroe spoedig als premier af
treden, niet omdat hij zich te oud acht,
maar omdat de actuele problemen, waar
op hem leggen om zich te kunnen wij
den aan een dieper studie van al deze
vraagstukken. Met de resultaten van
deze studie wil hij dan zijn opvolger bij
staan, maar het is de vraag of er thans
een opvolger beschikbaar is, die Nehroe’s
plaats in de practische politiek kan in
nemen.
Het gerestaureerde kerkje te Piaam is vooral karakteristiek door de eigen
aardig gevormde spaarbogen in het kooi'. Zoals men ziet is verder de klimop
verwijderd en is het dak gedekt met Friese pannen (inplaats van de uitheemse
leien). Voor het verslag van de openingsplechtigheid, die gisteren plaats vond,
zie men elders in dit blad.
zijn pistool trok en R. in een long trof.
Ook zou hij door het schot verlamd zijn
geraakt in de benen.
Gimborn bouwt nieuwe fabriek. Er komt
in Zevenaar een nieuwe fabriek van H.
Gimborn N.V. Zij zal worden gebouwd
op het industrieterrein aan de Spoorweg-
straat aan de rand van de stad. De ver
schillende afdelingen van deze fabriek,
waar inkten, inktlinten, stencils en vul
pennen worden gemaakt, zijn than., ge
vestigd in allerlei verspreide panden in
het centrum van Zevenaar.
Folie dy’t de rop forstiene,
Harren ta in ploech forienen,
En sy reizgen óf nei Drint.
Ré om har der foar to spannen,
Hja jow’ neat om smoarge hannen,
Tink’, in elk dy’t krüpt, dy wint.
Jonge lanbouskoal-studinten,
Meastentiids forlet fan sinten,
Komme münter op 't appèl.
Plysjes gritenijeskriuwers,
Tink': wy mei net efter bliuwe,
Alle krüpers bin yn tel.
Meiinoar de measte wille,
Grif dat hja straks sizze sille:
Boeren ha üs net forstien.
Knibbels, rêch, soms juskes pine,
Mar soks litte wy net skine,
It krüpen hat üs skoan foldien.
Men soe tige op üs passe,
Lju mei tsjüke winterjassen
Nimm’ de leanbilêsting op.
Der fait nearne oan to üntkommen,
Lykwols waerd har plicht forsomme
Foar it krüpen, wier gjin strop.
Risping-harmonij woldiedich,
Elke rang en stan ienriedich,
Siket it leech by de groun.
Die soks mar hwat faker bliken,
De maetskippij soe grif forrike,
Troch in hechte krüpersban.
Dodelijk ongeluk in staatsmijn Maurits.
De 42-jarige meester-opzichter F. H. J.
Reul uit Beek is, toen hij door een steen-
galerij op 660 m diepte in de staatsmijn
Maurits te voet naar een schacht terug
keerde, aangereden door de locomotief
van een personentrein. Hij werd zo ern
stig gewond, dat hij korte tijd later over
leed. Het slachtoffer was vader van één
kind.
Neat wéze en neat lykje
is allegearre neat
lig
na
ie-
’g
Opkeard fan de slimme wiette,
Mids Oktober oeral sitte
Noch de jirpels yn ’e groun.
Boeren litt’ har needrop hearre,
Winterfrucht mei net bidjerre,
Kom op der moatt’ krüpers woun.
des te meer nu men aan de vooravond
van de Congresverkiezingen staat, die
weinig goeds voor de republikeinse partij
beloven, zoals ook blijkt uit de grote
overwinning, welke de democraten in
Alaska behaalden b(j de stemming voor
het Alaskaanse Huis van Afgevaardig
den.
Er is alle- kans, dat president Eisenho
wer het volgend jaar zal moeten regeren
met een in meerderheid democratisch
Congres naast zich. Belangrijke veran
deringen in de Amerikaanse buitenland
se politiek zal dat overigens wel niet
brengen, de president liet zich in de af
gelopen periode ook niet meeslepen door
de meer agressieve elementen, welke de
republikeinse partij telt. Hij is steeds
gematigd opgetreden e-n er op uit ge
weest de samenwerking met zijn Wes
telijke partners te behouden, ook al
waren de Russen er steeds op uit die te
verbreken. Die taktiek van Moskou is
tot nog toe niet geslaagd. Thans pro
beren de Russen de wereld te overtui
gen dat zij werkelijk op een vreedzaam
naast elkaar leven uit zijn.
Zoals bekend, hebben zij een aantal voor
stellen van de Westelijke landen inzake
de kwestie der bewapening overgenome-n,
maar als zij dan in de vergadering der
Ver. Naties pleiten voor handhaving van
het vetorecht in het contróle-systeem op
de bewapening begint men toch wel
weer aan hun goede bedoelingen te twij
felen. Een dergelijk vetorecht kan iedere
controle verlammen.
Bolswards Nieuwsblad
Waarin opgenotnen: De Bolswardsche Courant, Westergoo en De Jong’s Nieuwsblad
n,
P-
Man bedolven onder vallende stenen. Uit
de bouwlift bij het werk aan het Aca
demisch Ziekenhuis van Nijmegen is
Maandag een kruiwagen met stenen ge
vallen. De stenen kwamen van 20 meter
hoogte neer op de 42-jarige opperman
de heer W. Jansen uit Wychen. Hij was
onmiddellijk dood. Het slachtoffer was
vader van vier kinderen.
Abonnementsprijs t 1.60 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 87926
Advertentieprijs: 12 cent per mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Handelsadvertenties bij contract reductie
Kinderen kwamen onder zwaar Ijzeren
hek. In het Ambonezen-kamp te Beu
gelen, gemeente Staphorst, is een onge-
Nederland krijgt 56 nachtjagers. Als ge
volg van onderhandelingen tussen de
Amerikaanse en Nederlandse regering
betreffende de gezamenlijke aanschaf
fing van nachtjagers heeft de Neder
landse regering medegedeeld, 28 van
deze vliegtuigen te willen aankopen, ter
wijl de Amerikaanse regering eveneens
28 stuks ter beschikking van de Ko
ninklijke luchtmacht zal stellen. De
nachtjagers zullen van hetzelfde type
zijn als de all-weather fighter, welke
thans aan de nachtjager-squadrons van
de Amerikaanse luchtmacht worden ge
leverd.
Bijna 3 ton. Het stationneren van een
Amerikaans squadron op de- vliegbasis
Soesterberg zal ons land jaarlijks pl.m.
f 292.000 kosten. De kosten, die van
Amerikaanse zijde worden besteed, be
dragen hiervan een veelvoud. Voor de
oprichting van de gebouwen, waarin de
Amerikaanse troepen worden onderge-
bracht, zal een bedrag van f4.5 millioen
gemoeid zijn. De-ze gebouwen blijven
eigendom van de Nederlandse staat.
Politie schoot arrestante neer. De rijks
politie in Raalte heeft Vrijdagavond de
26-jarige W. R. neergeschoten. R. was
die avond reeds tweemaal aangehouden,
omdat hij verdacht werd van het ont
vreemden van een bromfiets in Deven
ter en een paar handschoenen uit een
café in Raalte. Hij had beide keren we
ten te ontsnappen, waarna de politieman
MJELEN, die de gebeurtenissen van de
laatste tijd in Azië hebben bestu
deerd, geloven trouwens niet dat rood
China in de nabije toekomst verdere uit
breiding naar het Zuiden zal zoeken. Zij
menen dat nu de banden tussen Peking
en Moskou opnieuw versterkt zijn, China
na zich eerst met Russische hulp in
wendig versterkt te hebben, zijn aan
dacht vooral zal richten op Formosa en
zowel Tsjang Kai Sjek als Syngman
Rhee schijnen die mening te delen. De
beide laatste heren zijn dan ook wei
nig ingenomen met de politiek der Ame
rikaanse regering, die hen tot rust
maande en aanraadde hun agressieve
bedoelingen te laten varen.
President Eisenhowe-r wil verwikkelin
gen zoveel mogelijk voorkomen, thans
TVAARMEE heeft Engeland zijn bijdra-
ge aan de mogelijkheid tot We-st-
Europese samenwerking geleverd. Het
is nu nog aan W.-Duitsland en Frank
rijk deze mogelijkheid te verwezenlijken
door ook nog tot overeenstemming over
de Saarkwestie te komen. Als dit blad
verschijnt zal men daar al meer van
weten, op het moment, dat we dit schrij
ven, zijn dr Adenauer en Mendès France
de laatste gesterkt doordat steeds meer
Franse partijen zich achter hem scha
ren de radicalen dede-n het eensge
zind en men zegt, dat ook generaal de
Gaulle sympathiek tegenover hem staat
daarover aan het onderhandelen.
De moeilijkheid schijnt vooral te
zijn, dat de Duitsers elke afspraak
welke thans over het Saargebied
wordt gemaakt, als voorlopig
wensen te zien, tot het moment,
dat een vredesverdrag met geheel
Duitsland gesloten kan worden,
waarbij de grenzen van dat rijk,
zowel in het Oosten als Westen
worden vastgesteld.
kan zich die wens der Duitsers
voorstellen, want als Bonn thans toe
stemt in een afstand van het Saarge
bied zij het dat dit geëuropeïseerd
wordt of niet verliest het een argu
ment om zich later te verzetten tegen
afstand van gebied in het Oosten.
De Fransen hebben echter altijd direct
een definitieve oplossing van de Saar
kwestie gewild en ook dat is zeer be
grijpelijk. Als West-Duitsland eenmaal
souverein is en lid van de W.-Europese
TN zijn lange staatsmansloopbaan heeft
Churchill zich ook zien voltrekken
de verandering van het Britse Imperium
tot een Gemenebest.
Was de oude vorm van samenwerking
van Engeland met zijn overzeese gebie
den niet gespeend van spanningen, om
dat ze een sterke inslag van „kolonia
lisme” had, ook de nieuwe biedt Londen
veel zorgen. Men denke maar aan Z.-
Afrika, waar Malan die, even oud on
geveer als Churchill, binnenkort aftreedt
maar wiens politiek wel zal word'c
voortgezet door zijn apartheidswet- voor hij zich gesteld ziet, te zeer beslag
ten een ander lid van het Gemenebest,
India, tegen zich in het harnas joeg.
Meermalen heeft Malan gedreigd de
band met het Gemenebest te zullen door
snijden en ook in India gaan stemmen
op die voor zo’n politiek pleiten.
Nog geen maand geleden heeft Nehroe
in het parlement van India de band met
Londen moeten verdedigen. Hij achtte
’t lidmaatschap van het Gemenebest nog
altijd een voordeel, al gingen de wegen
van Londen en Delhi thans uiteen wat
de allesbeheersende kwestie van de ver
houding tussen Oost en West betreft.
Zoals bekend is Nehroe een voorstander
van een neutraal blok. De regering te
Londen betreurt dat, maar erkent dat er
nog enig voordeel in zit dat tenminste
één lid van het Gemenebest, en nog wel
een buurman van rood China, op vrij
goede voet met Peking staat en daar
door over inlichtingen wat zich daar af
speelt, beschikt, welke anders zo maar
niet ter beschikking van het Westen
zouden staan.
TVTEHROE is thans op bezoek in Pe-
king, nadat hij tevoren overleg had
gepleegd met de premiers van Birma en
Nepal, buurstaten die beide verontrust
zijn over communistisch gewroet in hun
landen. Nehroe zelf heeft ook zorgen
over mogelïjke communistische propa
ganda vanuit Tibet onder de stammen
in de grensgebieden van India. Men
neemt aan dat de premier van India
geen spectaculaire resultaten te Peking
zal bereiken, maar dat hij misschien een
indruk zal kunnen krijgen van de be
doelingen der rode Chinezen, n.l. of ze
nog plannen hebben tot verdere expansie
in Z.O. richting, dan wel verzadigd zijn
en zich zullen beperken tot consolidatie.
MEN zegt wel dat de Franse premier
■L'x het vraagstuk wil oplossen door in
een soort geëuropeïseerd Saargebied ’n
Frans-Duitse samenwerking op het ter
rein der zware wapenproductie tot
stand te brengen als begin van een
omvangrijker economisch samengaan
der beide rijken. Dat er in ieder geval
overeenkomsten over de wapenproductie
moeten worden gesloten wordt duidelijk
als men hoort, dat Franse industriëlen
overwegen Noord-Afrika tot centrum
van zware wapenproductie te maken
en West-Duitse, wie het verboden zal
zijn in het eigen land dergelijke wape
nen te maken, denken aan de vestiging
van wapenfabrieken in het,Nabije Oos
ten, o.a. Turkije.
Hier dreigt een weinig gewenste con
currentie en dat maakt een Frans-
Duitse samenwerking nog gewenster, al
zal het zeker niet zo moeten zijn, dat
Fransen en Duitsers samen het laatste
woord zullen hebben in de bewapening
van het West-Europese vasteland.
Maar deze kwesties zullen stellig aan
de orde geweest zijn bij de besprekingen
tussen dr Adenauer en Mendès France,
die gevolgd werden door een conferentie
van dr Adenauer met de ministers van
Amerika, Engeland en Frankrijk over
het herstel van de Duitse souvereiniteit
en door overleg van alle deze grootheden
met de ministers van de Benelux en
Italië in de West-Europese Unie. Daar
na zou, als alles goed ging, deze week
nog volgen een conferentie der veertien
landen van het Atlantisch pact om W.-
Duitsland tot de Navo toe te laten.
Bijbels. In Delft moeten namen worden
gegeven aan een aantal nieuwe straten
in het westen van de stad. B. en W. heb
ben nu aan de gemeenteraad voorgesteld
deze straten te noemen naar in de Bijbel
voorkomende geografische namen. Het
voorstel bevat o.a. de volgende namen:
Palestinaweg, Libanonstraat, Karmel-
straat, Hermonstraat, Sinaistraat, Is-
raëlweg, Jeruzalemweg, Bethlehemstraat
Nazarethstraat, Hebronstraat, Tiberias-
straat, Sichemstraat en Jericholaan.
der huidige Engelse buitenlandse poli
tiek is de bereidheid van Londen een
grotere verantwoordelijkheid op zich te
nemen voor de verdediging van het
Europese vasteland.
Londen aanvaardde de beperking van
zijn souvereiniteit, tot nu toe hardnek
kig verdedigd, door in het kader van
het pact van Brussel accoord te gaan
met de bepaling, dat terugtrekking van
de Engelse troepen van het continent
alleen mogelijk zal zijn, wanneer een
meerderheid in de Raad van Ministers
van het Brusselse pact zulks goed
keurt.
luk gebeurd, dat helaas aan twee
kinderen het leven heeft gekost. Drie
kinderen uit het kamp speelden met ’t
hek, ze gingen er op staan, terwijl het
dicht draaide. De bout van het boven
ste scharnier brak daarbij af, waardoor
de kinderen het zware ijzeren hek over
zich heen kregen. Twee van hen zijn
daardoor overleden.
Anjerfonds-Friesland wint premie Prins
Bernhardfonds. Het bestuur van het
Prins Bernhardfonds heeft een premie
van f 500 ter beschikking willen stel
len voor dat Anjerfonds, dat gedurende
een jaar de hoogste inzameling per hoofd
van de bevolking heeft geboekt. Voor ’t
jaar 1953 was dat het Anjerfonds-Fries
land, dat per inwoner 2.1 cent opbracht.
Het Anjerfonds-Noord-Brabant was no.
2 met 1.7 ct., op de voet gevolgd door
Zuid-Holland (1.6 ct.) en Noord-Holland
(1.5 ct.). De gemeente Vlieland had in
deze provincie gemiddeld de hoogste op
brengst, n.l. 9.09 ct. per inwoner, slechts
een gering verschil met de gemeente
Schiermonnikoog, die een opbrengst Van
9.01 cent per inwoner boekte.
f
I
Opnieuw binden mensen de strijd tegen dB lawine aan. Ieder
herinnert zich nog wel hoe vorig jaar keer op keer talloze slachtoffers
te betreuren vielen bij de catastrofale lawinen in Noord-Italië. Een
nieuw systeem is bedacht om soortgelijke onheilen te voorkomen. Boven
tegen de steile bergwand aan, waar de lawinen gevormd worden, heeft
men hekken van aluminium en beton opgericht. De verwoestende kracht
van de grote sneeuwmassa's wordt op deze manier gebroken.
/~|OK in Engelse conservatieve kringen
zijn er, die menen, dat de tijd toch
eigenlijk gekomen is, dat deze oude
staatsman het veld ruimt en vooral op
zijn binnenlands beleid heeft men dan
wel eens aanmerkingen. Aanmerkingen,
die zich in deze tijd, nu Engeland ge
teisterd wordt door een reeks stakingen,
vermenigvuldigen. We zullen bij die sta
kingen niet stilstaan, de oorzaken zijn
vele en verwarrende, ze lopen van con
currentie tussen verschillende vakvere
nigingen, over meningsverschillen tus
sen werkgevers en werknemers tot
communistisch gewroet.
Maar welke aanmerkingen men ook mo
ge hebben op Churchills binnenlands
bewind, men kan zijn buitenlands beleid
zeker niet die brede visie en soepel
heid van instelling ontzeggen, welke ’n
groot staatsman kenmerken. Er zijn
daarvan nog zeer recente voorbeelden.
Een er van is de Egyptische kwestie.
Churchill die nog de tijd heeft gekend,
dat Egypte een van Engeland afhanke
lijk sultanaat was, laat zijn regering
thans de overeenkomst met Egypte te
kenen, waarbij het laatste spoor van
afhankelijkheid verdwijnt, de Engelse
troepen gaan de Suez-zóne ontruimen.
Een ander voorbeeld van de brede visie
Als in triomftocht gaat ons jubi-
leumtournee door West- en Zuid-
West-Friesland. We zeggen dat
niet, omdat we eigen loftrompet
willen steken, maar omdat het de
realiteit is.
Waar onze jubileumavond komt,
is het altijd raak! De lijst van
dorpen, die we gaan bezoeken
groeit nog iedere week. Een pro
bleem vormen de kleinere plaat
sen, die niet beschikken over een
flinke zaal. Laten we afspreken,
dat we zullen trachten te doen
wat we kunnen.
Zo zullen bijv. Wolsum en Hart-
werd eerlang zelf wel een beurt
krijgen. Hichtum, zal de avond in
Bolsward kunnen meemaken,
waar we ook Schettens en Lon-
gerhouw verwachten. Westhem
kan in Wolsum komen, Sandfir-
den en Idzega in Oudega (W.),
Nijhuizum in Workum. Voor Gaast
en Ferwoude wordt nog een op
lossing gezocht. Heus, we denken
wel aan U, maar stellen sugges
ties op prijs. U wacht maar rus
tig af, maar ondertusen blijven
we dankbaar voor uw tip.
Kabinet verjongd, maar
Churchill bleef
Hwat hat Qabe Skroar
Engeland, Frankrijk en Amerika hebben
Woensdagavond met West-Duitsland
volledige overeenstemming bereikt over
het herstel van de West-Duitse souve
reiniteit. Doch tevoren had de Franse
premier Mendês-France aan Bondskan
selier Adenauer een „ultimatum” ge
steld: Frankrijk zal geen der accoorden,
die betrekking hebben op de Duitse sou
vereiniteit en het toetreden van Bonn
tot de Unie van Brussel en de NATO,
ondertekenen, indien niet voor Zaterdag
een bevredigende regeling voor het
Saarprobleem is gevonden.
Adenauer’s antwoord daarop heeft be
staan in het ontbieden van de leiders
der partijen van zijn regeringscoalitie
naar Parijs, waar gisteren een ware
Duitse „kabinetszitting” zou plaats vin
den. De algemene indruk in de Franse
hoofdstad was echter, dat er in weerwil
van de meest tegenstrijdige berichten
■wel een oplossing gevonden zal worden.
J
9 -
she v
x.
■n