Bolswards begrotingspositie niet ongunstig
ondanks een geraamd tekort van f70.000,
üs hjoed p p
to sizzen 1
lllll:
HET LEVEN WORDT DUURDER
OOK VOOR DE GEMEENTE
Bijna twee dozijn
wensen
Fan de Martinytoer
De Pylgerreize komt
naar Bolsward
7
Hwat bat (jabe Skroar
Het verlanglijstje
van Bi en W.
i=
II
I
i
I
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
50e Jaargang
No. 100
Dinsdag 21 December 1954
van
f 73.000.—
Dit
Vervolg pag. 2, 3e kolom.
'Rj. de J.
Abonnementsprijs f 1.60 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 87926
Advertentieprijs: 12 cent per mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Handelsadvertenties bij contract reductie
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitgave: Fa A. J. OSINGA te Bolsward
Administratie- en Redactie-adrest
Marktstraat 13
Telefoon 451 - Na 18.30 uur 305 of 335
ÏK 5157)
1948
57
15
6
6
99
0
4
29
7
1
7
3
55
3
2
13
132
18
12
har gong. De plannen foar nijbou yn Ap
pels!
Ten slotte doen wij nog een greep uit
de lijst van nieuwe, buitengewone wer
ken, het verlanglijstje van B. en W., die
niet minder dan 23 nummers bevat.
Men moat in pankoek net om
in aei bidjerre.
1955
115
56
13
7
220
19
7
49
12
1
73
Aanschaffing brandweermateriaal
f 15.000.—
BEATRIX-OARD YN DE FRYSKE
STEATEN
Bolswards Nieuwsblad
Waarin opgenomen: De Bolswardsche Courant, Westergoo en De Jong’s Nieuwsblad
Kapitaalpositie.
Het totaal geïnvesteerde bedrag beloopt
te Bolsward op 1 Januari 1955 ruim 5
millioen gulden of pl.m. f 691 per inw.
In dit bedrag is begrepen voor woning
bouw van gemeente en woningbouwver
enigingen ruim 3 millioen en voor open
bare werken ruim 1 millioen gulden.
Voor de financiering van deze investe
ringen is een bedrag aan vaste leningen
aangetrokken van ruim 4 millioen gul
den, aan eigen middelen, aan kapitaal
en reserves is hiervoor beschikbaar
f870.000.00, terwijl het verschil wordt
gefinancierd met kasgeld.
Op deze schuld wordt in 1955 afge-
Schreven f170.000 en aan rente betaald
f 180.000 of een totaal aan kapitaals-
lasten van f 350.000, of totaal 23.5 pet.
van het totaal bedrag van de begro
ting.
Het is vooral na 1945, dat grote bedra
gen zijn besteed voor buitengewone wer
ken. Zo is sedertdien voor woningbouw
besteed een bedrag van bijna 3 millioen
gulden en voor openbare werken 1.3
millioen. In deze jaren bleek het ook
nog mogelijk een groot deel van onze
reserve ad f 300.000 te kweken.
Na Leeuwarden zal Bolsward de eerste
plaats in Friesland zijn, waar de beken
de film „Pylgerreize” naar het gelijk
namige boek van John Bunyan zal wor
den vertoond.
Deze veelbesproken geluids-kleurenfilm
brengt meer dan 300 hoofdtaferelen uit
het bekende boek op het witte doek en
niet minder dan 60 personen, die Bun
yan zo meesterlijk wist te typeren, zijn
er in afgebeeld.
Over het totstandkomen van deze (Ame
rikaanse) film heeft men 4% jaar ge
arbeid, terwijl er niet minder dan
100.000 opnamen voor zijn gemaakt.
De Friese versie van de film wordt in
Bolsward gebracht door de Kr. Fr.
Folksbibletaeek in samenwerking met
de plaatselijke afdeling van de CFA.
De vertoning zal plaats vinden op 3C
Dec. in „Ons Gebouw”.
Het rijdend materiaal van de gemeente-
reiniging is thans volledig gemechani
seerd. Dit materiaal voldoet volledig aan
de verwachtingen en de gestelde nor
men. De dienst heeft zich binnen de
kortst mogelijke tijd aangepast aan de
nieuwe werkmethode en functioneert
naar wens.
De plannen voor een verbrandingsoven
zijn gereed en zullen binnenkort ook tot
uitvoering kunnen komen.
HET LEVEN WORDT
DUURDER
Werkgelegenheid.
Een tweede zorg is het vergroten
de werkgelegenheid voor onze bevol
king. Afgaande op het aantal ingeschre
ven personen, die niet aan het produc
tieproces deelnemen, kan men de in
druk krijgen, dat alhier voldoende werk
gelegenheid bestaat. Bij een iets diepere
beschouwing van dit vraagstuk komt
men tot de conclusie, dat een groot aan
tal jeugdige personen en gezinnen moe
ten emigreren, wegens de beperkte mo
gelijkheden, welke hier geboden worden
voor geschoolde werkkrachten.
Het klimaat voor industrievestiging in
Bolsward kan gunstig worden genoemd;
er is een goede gemeenschap, er zijn
ontspanningsmogelijkheden en als een
der belangrijkste factoren, er zijn ge
schikte werkkrachten, die in aantal snel
kunnen toenemen, nu een groot aantal
jongeren een technische opleiding volgt.
Bolsward mag zich gelukkig prijzen door
de activiteit van haar nijverheidsscho
len. De Lagere Technischd* School heeft
in dit jaar haar aantal cursussen ver
groot door het stijgend aantal leerlin
gen en de grote vraag naar geschoold
technisch personeel. Het Bestuur van
deze school zag de beperkende bepalin
gen voor scholenbouw liefst spoedig in
getrokken om zijn plannen tot uitbrei
ding van het schoolgebouw te kunnen
uitvoeren.
Ook de voortvarendheid, waarmee het
bestuur van de Chr. Landbouwhuishoud-
school haar opleidingen en wel speciaal
die voor landbouwhuishoudlerares, heeft
uitgebreid verdient de gemeentelijke
waardering.
Wijziging overweg van Rijks
weg 43 (memorie)
De gevaarlijke toestand van de overweg
bij de Cnossenlaan, vooral voor de jeugd
die in de zomermaanden de ten zuiden
van Rijksweg 43 gelegen zwemschool
bezoekt, behoeft niet nader te worden
toegelicht.
Bij de over deze zaak met Rijkswater
staat gevoerde besprekingen is door
deze een eenvoudige oplossing aan de
hand gedaan voor de voetgangers. Deze
oplossing, welke gevonden was bij de
brug, levert voor de gemeente conse
quenties op voor het pad van de brug
naar de Cnossenlaan. Om deze reden
wordt een ander plan tot verplaatsing
van de overweg bij de Cnossenlaan uit
gewerkt. In de loop van 1955 hopen
B. en W. hiermee gereed te zijn.
Verbreding Oordje.
(f 10.000.—).
Het wordt nodig geacht de straatver-
breding met trottoir aan het Oordje in
1955 uit te voeren.
Aanleg trottoirs f 40.000.—
Het is nodig op korte termijn nog trot
toirs aan te leggen langs Jongemastraat
Snekerpoort, Broerestraat, Rijksstraat
en Gróotzand, waartoe in 1955 is ge
raamd f40000.
Herstraten Pieter Tanjéstraat
en van Munnickhulzen straat.
(f6500).
Verschillende straten in het zuidelijk
stadsdeel welke oorspronkelijk waren
bestraat met hard gebakken klinkers
zijn van nieuwe straatklinkers voorzien.
In de beide in de omschrijving genoem
de straten zijn nog een aantal van deze
krom getrokken klinkers aanwezig. Het
is wenselijk deze laatste resten in 1955
ook te verwijderen, waarvoor een be
drag van f6500.is uitgetrokken.
In de jaarlijkse ontwerpbegrotingen, die
hedenmiddag door de raad der gemeen
te Bolsward worden behandeld, zijn de
raad in de vorm van cijfers diverse
voorstellen van B. en W. voorgelegd
voor het te voeren beleid in het komen
de jaar. Cijfers spreken als regel een
duidelijke taal, maar het kan zich voor
doen, dat door de hoeveelheid der cijfers
de begrotingen vormen een lijvig
boekdeel de technische verwerking
daarvan en de groepering van getallen
een soort labyrinth lijkt te worden,
waarin enkel met een gids tde weg kan
worden gevonden.
B. en W. hebben dan ook een uitvoerig
schrijven ten geleide van de begroting
samengesteld, dat in grote lijn een in
zicht tracht te geven in het gevoerde
en voor 1955 te voeren beleid.
De aangeboden ontwerp-begroting geeft
aan een nad. saldo van f68.575.62 (vo
rig jaar f72.461.18).
Volgens het wetsontwerp financiële ver
houding tussen het rijk en de gemeenten
kunnen de Ministers van Binnenlandse
Zaken en van Financiën in bijzondere
omstandigheden aan de gemeenten een
extra uitkering verlenen.
Het begrotingstekort zou op deze wijze
volgens de verwachting van B. en W.
teruggebracht kunnen worden met
f 68.289.tot f 286.62, welk bedrag ge
vonden zou kunnen worden door over
schrijving uit de post onvoorziene uit
gaven.
Aan de hand van deze cijfers mag wor
den geconstateerd, dat de begrotingspo-
Sitie voor het jaar 1955 niet ongunstig
is, ondanks een stijging der uitgaven ten
opzichte van 1948 met pl.m. 166 pet.
Een goed geoutilleerde brandweer be
hoort de beschikking te hebben over een
mistblusapparaat, waarmee doeltref
fend en met zo weinig mogelijk water
schade een brand kan worden geblust.
In de practijk blijkt h&t minder goed te
voldoen, dit apparaat op de autospuit
te monteren, waarom verschillende ge
meenten thans zijn overgegaan dit mist
blusapparaat op een vrachtwagentje te
monteren.
Uitbreiding politiebureau.
Reeds eerder werd meegedeeld, dat de
arrestantenverblijven (de cellen) niet
meer voldoen aan de gestelde eisen.
f 1000.—
Er zullen binnenkort maatregelen tot
verbouw moeten worden getroffen.
In 1955 zullen de nodige opmetingen
moeten worden gedaan en plannen ge
maakt. Hiervoor is een bedrag van
f 1000 geraamd.
Vernieuwing walbeschoeiing
Grootzand f 15.000.—
Een deel van de houten walbeschoeiing
van het Grootzand, nl. dat aansluit aan
de stenen walmuur van de Zandster-
poort, moet nodig vernieuwd. In ver
band met het zware verkeer langs het
Grootzand is het thans beter dit deel te
vervangen door een stenen walmuur. Als
in 1955 langs het Grootzand trottoirs
wordt aangelegd en deze straat wordt
herstraat moet tegelijk de walmuur
worden vernieuwd.
Aanleg plein bij de
Gysbert Japicxbrug
Nu een deel van plan Noord reeds be
bouwd is, het volgend jaar nog 1 of 2
woningblokken in uitvoering komen en
de H.B.S. het volgend jaar gereed zal
zijn, wordt het tijd de bebouwing van
Noord aan de Westzijde bij de Gysbert
Japicxbrug vorm te geven door het af
bouwen van het plein.
Voor de financiering ,van dit werk is
een subsidie aangevraagd bij de provin
ciale commissie voor uitvoering van
werken, welke het bestek en de begro
ting met een gunstig advies heeft door
gezonden naar de centrale commissie.
de i
en de algemiene ynstelling fan de Frie- dy’t hjir
Plantsoenaanleg Noord f 15.000.—
Na de voltooiing van de 4 middenstands-
woningen is de bebouwing van de Dr
Joost Halbertsmastraat, zowel de zuide
lijke als de Noordelijke straat, voor een
deel voltooid.
Ter completering van het geheel wordt
het nodig geacht het plantsoen tussen
deze beide straten, waarvoor reeds een
grote hoeveelheid grond is aangevoerd,
aan te leggen.
Woningvraagstuk.
Voor de eerstvolgende jaren is het de
huisvesting van de inwoners onzer stad,
welke bijzondere aandacht verdient. Een
groot aantal woningen is totaal ver
ouderd, voldoet in geen enkel opzicht
aan eisen van voldoende woon- en
slaapgelegenheid, biedt niet het meest
elementaire woongerief, voldoet in geen
enkel opzicht aan de tegenwoordige
eisen van hygiëne. Van de sedert 1940
onbewoonbaar verklaarde woningen zijn
er nog 16 bewoond. Een nieuwe lijst
van onbewoonbaar te verklaren wonin
gen wordt voorbereid met de bedoeling
deze in 3 phasen uit te voeren en wel
na 1 jaar 97, na 3 jaar 98 en na 6 jaar
155 woningen onbewoonbaar te verkla
ren. Deze woningen zijn voor een groot
deel gelegen in de binnenstad. Teneinde
voor de toekomst te voorkomen, dat
deze woningen worden bestemd tot pak
huis enz. zal vooraf het plan tot bestem
ming van de gronden moeten worden
vastgesteld. Slechts op deze wijze kan
een ontvolking Van de binnenstad en
te grote verschuiving van bewoning
naar de buitenwijken worden voorko
men, een verantwoorde bouw in de bin
nenstad tot stand worden gebracht en
het stadsbeeld gaaf worden, ook ten op
zichte van het historisch beeld.
Voor de vervanging van op te ruimen
krotwoningen zal een extra bouwvolume
worden aangevraagd.
Kort geleden besloot de raad credieten
te verstrekken voor de bouw van 42
woningen door een woningbouwvereni
ging-
Van het toegestane bouwvolume van 86
woningen voor 1954-1956 zijn er 28 be
stemd voor krotopruiming.
Tot nu toe zijn hiervan een 6-tal krot
woningen ontruimd. Na het gereedko
men van de 42 woningen, welke dit jaar
nog zullen worden aanbesteed, kan ont
ruiming in een sneller tempo worden
voltrokken en wel in de eerste plaats
van de 27 woningen, aangekocht voor
het saneringsplan Grote Kampen-Hoog
Bolwerk en zo nodig van de 11 wonin
gen, aangekocht aan het Tranendal.
Onderwijs
Daarnaast heeft Bolsward een sterk
groeiende bevolking van de lagere scho
len. Het aantal leerlingen van de lagere-
en u.l.o. scholen bedroeg per 16 Septem
ber j.l. 1612 tegenover 1358 ovc-r 1948.
Voor het lager onderwijs hebben B. en
W. een bedrag geraamd als toelage aan
de onderwijzers, aie aan de scholen les
geven in de Friese taal. De Friese taal
heeft zich als spreek- en schrijftaal in
alle kringen van de bevolking kunnen
handhaven en dit gebruik breidt zich
nog steeds uit. Literatuur, kunst en we
tenschap mogen zich dan ook van de
zijde van de bevolking in een grote be
langstelling verheugen.
De eigen taal, cultuur en tradities van
het Fries eigene zullen o.i. door de over-
stien en yn de earste jierren bleau de
bilangstelling dèrwei en üt Drinte tige bi-
heind. Sünt in jier as fiif, seis, lykwols
is der üt dizze provinsjes folie mear bi
langstelling toand en waerden rounom
nije ófdielingen oprjochte. Der wiene doe
al lju, dy’t dizze taname en groei mei in
de provinsje
en
just net sa’n
i is in goed
heid moeten worden aangemoedigd en
dit kan het beste bereikt worden door
de jeugd de kennis van de Friese taal
bij te brengen. Het nauwe verband met
en de functie van onze stad voor de om
geving eist naar onze mening, dat ieder
Bolswarder de Friese taal kent. Daar in
onze stad het Fries niet volledig voer
taal is zal het bezwaarlijk zijn in de eer
ste klassen van de lagere school deze
taal te gebruiken, waarom wij voorlopig
aan het onderwijs in de klassen 4, 5 en
6 der lagere en aan alle klassen van de
u.l.o. scholen hebben gedacht
Aan de onderwijzers, die belast zijn met
het geven van dit onderwijs zal als sti
mulans een toelage kunnen worden ver
leend als zij in het bezit zijn van de
Fryske akte, of tijdelijk, zo lang zij deze
akte nog niet bezitten.
Ten aanzien van het kleuteronderwijs
zij medegedeeld, dat ovei’ 1954 slechts
een klein bedrag behoeft te worden uit
gegeven van het geraamde subsidie van
f 10.000.voor financiering aan bouw
kosten. Beide besturen bereiden hun
plannen van stichten van nieuwe ge
bouwen voor. De stichting Protestantse
kleuterschool zal voor 1 Februari a s.
de bouw van haar schoolgebouwen moe
ten aanbesteden, wil zij niet het risico
lopen van sluiting van haar huidig ge
bouw. In de loop van het volgend jaar
verwachten B. en W. een realisering van
de plannen van de scholen van beide
verenigingen.
Algemeen beheer
Openb. veiligheid
Volksgezondheid
Volkshuisvesting
Openb. werken
Voorber. onderw.
Openb. 1. o.
Bijz. 1. o.
Middelb. onderw.
Hoger onderw.
Nijverh.onderw.
O., K., W.
(overige kosten)
Maatsch. steun
Overige posten
Onvoorzien
In dit overzicht zijn begrepen de
kapitaalslasten i.c. de rente en
afschrijving op geinvesteerde be
dragen voor buitengewone wer
ken.
Buitengewone werken.
Het plein bij de Gysbert Japicxbrug zou
worden aangelegd met een bijdrage van
de coördinatiecommissie voor openbare
werken, welke hiertoe het bestek en de
begroting heeft ontvangen. Indien deze
commissie dit werk gunstig acht voor
verruiming van de werkgelegenheid zal
dit uitgevoerd kunnen worden, zodra de
werkloosheid daartoe aanleiding geeft.
Op de begroting voor 1955 is er reke
ning mee gehouden dit werk zo nodig
zonder bijdrage van de C. O. W. uit te
voeren.
De raming voor de restauratie van de
Martinitoren is thans weer op de be
groting 1955 gebracht, met een af
schrijving berekend op 45 pct. van het
kostenbedrag. In ’t voorjaar 1955 hoopt
men met dit werk aan te vangen, ten
einde te trachten dit in twee jaren te
doen uitvoeren.
Van de goedgekeurde buitengewone wer
ken zijn nog niet of niet volledig uit
gevoerd het sportveld en de verbouw
van de reiniging.
Over het sportveld doen B. en W. reeds
nadere mededelingen in de staat van
investeringen. De hoofdzaak hiervan is
de voorbereiding van een andere op
lossing voor het geval de aanleg van
dit sportveld niet op korte termijn met
behulp van de Dienst voor Aanvullende
Civiel-technische werken kan worden
uitgevoerd.
Het leven wordt duurder.
geldt ook voor de gemeentelijke
huishouding. Ter vergelijking ge
ven we daarom een vergelijkend
overzicht van de netto kosten
(nadelige saldi) van diverse tak
ken van zorg volgens de ramin
gen van 7 jaar geleden en thans
in veelvouden van duizend gulden
(afgerond)
Sanering Tranendal en Grote
Kampen. (f1100).
De volkshuisvesting is een van die on
derwerpen, waarop gedurende de ko
mende jaren de activiteit van de ge
meente gericht moet zijn. Voor de bin
nenstad is daartoe in de eerste plaats
nodig een plan, waarin de bestemming
van de gronden wordt geregeld, en het
vaststellen van bijzondere rooilijnen. De
daartoe strekkende tekeningen en voor
schriften zijn in ontwerp gereed.
Op dit plan zullen saneringsplannen
voor bepaalde delen van de bebouwde
kom moeten volgen.
Hiertoe zijn in de eerste plaats bestemd
de Grpte Kampen/Hoog Bolwerk en het
Tranendal. Voor 't uitwerken van deze
plannen met tekeningen, begrotingen,
exploitatieberekeningen en voorschrif
ten is geraamd een bedrag van f1100.
al liu, dy’t--
skalk each biseagen, hwant
Grins hat op it gebiet fan idealistyske
charitatieve forienings nou j -
swide namme. Mar alia, it
minske, seit it sprekwurd, dy’t him ien
kear forbettert, dat toemar, men liet it
foar hwat it wie en koe oan de oare kant
bliid wêze, dat Appelskea ek dèrwei mear
stipe waerd. De namme as sanatorium
hat al dy tiid tige goed west, deskundigen
sprieken skoane wurden fan dit yn-
stitüt en oer de kunde en tawijing fan
doktoren en forpleechsters gie in swide
rop oer it lan. De kundigens fan de di-
rekteur waerd troch dizze minsken tige
heech oaslein en de risseltaten wiisden
dat ek hieltyd wer üt.
Sa wiene wy hjir allegëaire wiis mei Ap
pelskea. Wol die nei de oarloch bliken,
dat de outillage fan de gebouwen nedich
op e helling moast, mar fuort nei de
oarloch krige men dêrfoar gjin kans. Ha-
war, mei de Sweedske barakken waerd
in needoplossing foun en elts wachte op
de ütstellen fan it Haedbistjür, dy’t dizze
situaesje fiks forbetterje so ne.
Nou is de foarm hweryn dizze ynrjoch-
ting bistjürlik getten is, tige apart. It is
in foriening mei ófdielings en dizze
moatte oan de ütstellen fan it H.B. har
goedkarring jaen. Fanweg? it algemiene
karakter fan dizze foriening leit it foar de
han, dat men 'ter priis op stelt, ek min
sken fan ünderskate rjochting yn it bi-
stjür to hawwen en bij fakatures komt der
dan ek in fcardracht fan it H.B. Dizze
jowt praktysk altyd de trochslach hwant
de ófdielings hawwe underling gjin for-
ban mei mekoar en har gearkomsten bin-
ne lyk as dy fan it Griene Krüs of oare
soartgelikense organisaesjes sa tin bisocht,
dat der gjin ünderlinge 1 i b’sken de
leden bisteit. Dit jier wiene der likemin
as oare jierren lju op d gearkomsten,
alhoewel der dochs wichtige dingen to
yn it iepenbhr diene oft de saek yn Ap
pelskea bliuwe soe. Jit inkele ji:rren lyn
is dit noch wer ris fêstlein. De greate pro
paganda ik ha de struibiljetten hjir
noch lizzen fan inkele jierren lyn gie
o— Appelskea en jitteris oer Appelskea...
mar doe al tochten Dr Kraan en it Deis-
tich Bistjür oan hwat oars. Hja lieten de
boerkes niar prate en gyngen ündertusken
har gong. De plannen foar nijbou yn Ap
pelskea kamen net, fan jier ta jier bleau-
wen hja üt, de situaesje dêrre waerd alle
jierren minder. De jierforslaggen bigou-
nen Aopelskea yn bipaelde opsichten oan
to taesten.
„Grins” en de „Kraanfügels” waerden
tige aktyf, mear ófdielingen en greate
jeften op de Algemiene gearkomsten joe
gen dêroan in bysünder reliëf. De Fryske
óffurdigen fielden harren op dy gear
komsten fan jier ta jier, as „personea in
grata”, gjin knikje koe deróf en seis
doe’t wy hjir in lede-aksje bigounen mei
fordübeling fan it oantal leden, waerd
mei gjin inkeld wurd dêroer kikt. De
leste algemiene gearkomste hat in ein
makke oan alle twivel. Mei alle biskikbere
middels en in massabisiik fan Grins en
Drinte is it fort bistoarme. Der wie gjin
balden oan. De geastenwaerden iepenbier,
it doek gie omheech en sünder pardon
waerd oan Appelskea de deastek tabrocht.
Tsien jier hie men wachte, mar nou koe
it gjin twa moanne mear lije om in for-
antwurde en rêstich bislüt to nimmen. De
temmen wiisden omleech: „Barbertje
móast hingje!”
Supporters üt Grins en Drinte soargen
foar in mearderheit fan stimmen, de lju
dy’t foar tsien jier as gasten yn dit Frysk
sanatorium komd wiene, jagen de biwen-
ners en morele eigners üt har eigen hüs.
Fan it rapport fan de kommisje Banning
waerd in diel brükt en it meast wichtige
oan ’e kant setten. De Fryske naïviteit
en it gefoelsideallsme, hwat harren al sa
faek parten spile, joech bilies tsjin it
wolbirette, hurde en systematyske spul
fan Dr Kraan en syn mannen. Forslein en
mei in bitter gemoed binne wy dy deis
nei hüs gien en it wie as seach ik oan alle
huzen fan de freonen fan Appelskea de
flagge healstók. In dierbere deade waerd
to hóf brocht.
Sa’t it liket, sil hjoed as moam yn de
Steaten fan Fryslan in saek oan ’e oarder
komme, dy’t rounom yn Fryslan tige de
bilangstelling hat. De sack fan it for-
neamde en drok bisprutsen sanatorium
yn Appelskea. Wy binne der tige bliid
om, hwant der libbet hjir oeral in gefoel
fan üngerêstens en jit slimmer oer de
takomst fan dit sanatorium. De measte
lezers sille witte, dat tsientallen jierren
Fryslan dit sanatorium droegen hat en
dat partikulieren, mar ek de provinsje en
de gemeenten hjirre al dy tiid stipe jown
hawwe oan dit iennichste sanatorium yn
it Noarden. De provinsje sette fuort al
ütein mei in skinking fan f 100.000 hwat
fjirtich jier lyn in hiel kantael wie en
tige komselden jown waerd. Ek de Fryske
gemeenten joegen al dy tiie safolle per
ynwenner om de needsaeklike kosten fan
de t.b. bistriding yn dizze ynrjochting
mooglik to meitsjen. Partikulieren waer
den lid fan Appelskea en under harren
wiene guods dy’t it et lieten by inkele
gounen jiers, mar stikken lan er. soms seis
in hiel spultsje of buorkeri’ oan Appel
skea formakken. C
kaem der in forsyk üt Grins
zen net it measte skele kin. Mei ütsünde-
ring fan in pear H.B. leden, dy’t midden
tusken de minsken steane en harren ien
en mien fiele mei harren, binne de meas-
ten frijhwat autoritair. Hja halde gjin
kontakt mei de ófdielings, negeare de
Fryske kranten en fiele harren to „heech”
of to „fornaem” om harren to uterjen
yn it publyk. Hja leze dy dingen wol en
hja harkje der nei, mar har iennichste
bikende reaksje is minachting en morele
boycot. Hja wolle mei kranten, dy’t oer
de saek in oare miening hawwe, gjin ge-
doente mear hawwe en de persoanen,
dy’t hja,sa uterje, komme op de „sfarte
list”. Lang hat men net witten, hwat de
de oarsaek wie fan dizze eigenaerdige
opfettings, mar it léste jier is dit tige
düdlik wurden. Ungerêst oer de gong fan
saken, wiene guon al folie earder, hwant
neist it Bistjür is der ek in direkteur fan
it sanatorium en dizze makke der gjin
geheim fan, dat nei syn miening it for-
neamde sanatorium to Appelskea om him
leaver hjoed as moarn fordwine koe. .Dr
Kraan hat op it gebiet fan de moderne
t.b. therapy syn eigen miening en al syn
uterings en artikels wiisden de léste jier-
en düdlik ien kant üt. Gjin sanatorium
mear mar in modern t.b. sikenhüs yn of
by in greate stêd. Foar him moat it al
jierren fêst stien hawwe, dat hy net yn
Appelskea bliuwe woe. Dit idé kin en
mei gjin minske him kwea.ófnimme. Hoe
pynlik ek yn syn gefolgen foar Fryslan en
Appelskea, hy giet alhiel frij üt troch
neffens syn oertsjüging to hanneljen.
Mar hij wist ek, dat dit in Frysk sanato
rium wie en dat de oprjochters en stipers
dit bigearden. En dêrom hie hy by syn
idéën iepener hannele troch to sizzen: Ik
gean hjir wei, hwant ik sjoch it oars” en
dit sanatorium is it moréle bisit fan it
Fryske folk.
Hie hy de lju üt Grins bymekoar roppen
en frege oft hja him helpc woene foar in
sanatorium nei syn idéën, dan hie hy in
mear iepen en earlik spul spile en wy
hiene him alle sukses tawinske. Mar hy is
seis net fuortgien omt syn bigjinseis as
medikus him dit opleinen, hy hat krekt
ainoewei aer aoens wicnrige amgen cu salang wachte en wurke oant hy in kans
bisluten wiene. En nou üntkomt men net krige om it hiele sanatorium hjirwei to
uuuLK.cn van nppci- oan de yndruk, dat de leden fan it H.B. nimmen. Systematysk is dit
Op in ünsillige dei mei namme dy üt Fryslan, in groep en hy hie de stipe en de me
c üt Grins om ek mei foarmje, dy’t
to wur’tjc x oan dit doel. Dat waerd ta-
salang wachte en wurke oant hy in kans
'Ji
wurk ütfierd
de meiwurking fan
miening fan har leden in great diel fan de Fryske H.B. leden,
r-- sa min mooglik oer praèen en
