yd
MARTINIKERK GELEIDELIJK UIT DE
WINDSELEN
WETGEVENDE ARBEID WAS NIET
GERING
Belastingvoorstellen kunnen
KRIS-KRAS door Nederland
1
üs hjoed p p
to sizzen
E* in het jaar 1955 krijgen we weer
felle belastingdebatten. Dat is heel
duidelijk gebleken tijdens de Algemene
Financiële Beschouwingen in de Twee
de Kamer, die op 9 November van dit
jaar gehouden werden. Bij de begroting
van Wederopbouw en Volkshuisvesting
heeft men de verschillende standpunten
nog steviger vastgelegd. Weer staan we
een belangrijke belastingverlaging te
wachten. Zij zal ingaan op 1 Juli 1955
en zij heeft de bedoeling om verlichtin
gen te brengen in de persoonlijke sfeer.
Dat de socialisten zich verzet hebben
tegen een vervroegde belastingverlaging
(van 1 Januari 1956 tot 1 Juli 1955) is
niet zo interessant.
Hwat hat (jabe Skroar
■sil
Laatste fase van restauratie
Fan de Martinytoer
Tj. de J.
spanning brengen
Groots program staat op stapel
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
o
Vrede geen asyl
voor gemakzuchtigen
„Als wij in deze jaren met Kerstmis
„Vrede op aarde” horen verkondigen,
worden onze gedachten steeds weer ver
vuld met hoop en vrees. Het is ons daar
bij vreemd te moede, dat er met Kerst
mis van dit jaar 1954, hoe het ook in
de natuur gestormd heeft, nergens ter
wereld vrede is”.
50e Jaargang
No. 102
Dinsdag 28 December 1954
n en
x>ot-
r Dr
(Parlementair Jaaroverzicht
I)
t.
rt
van
’els-
rst-
en
'.30
en
Ds
en
30
e-
Driekleurig (koe) kalf.
1
goune yn de simmer en in daelder yn ’e
winter as hja dan wurk fine koene. En
Hüs, hüs, leaf aldershüs.
l
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitgave: Fa A. J. OSINGA te Boisward
Administratie- en Redactie-adres;
Marktstraat 13
Telefoon 451 Na 18.30 uur 305 of 335
(K 5157)
Abonnementsprijs f 1.60 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 87926
Advertentieprijs: 12 cent per sins
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Hsadelsadvertenties bij contract reductie
nd
gh
eg
ir-
1113.
n
want de definitieve voorstellen van de
Regering zijn nog niet bekend. Misschien
hebt U een ogenblik gedacht, dat we
het jaar. 1955 aan het beschrijven wa
ren, maar niets is minder waar. Men
moet goed zien, dat de voorbereiding
van het gehele belastingcomplex en
deze had plaats in het jaar 1954
spanningen in de politiek opgenepen
heeft. En nu is er natuurlijk niemand
die voorspellingen kan doen; dat is on
mogelijk, want in de eerste plaats zijn
de wetsontwerpen er nog niet en ten
tweede moet men altijd rekening hou
den met de mogelijkheid, dat of de kvp
of de pvda of de Regering water in de
wijn doet, of dat men op het laatste
moment nog een aanvaardbaar com
promis vindt. In de politiek zijn nu een
maal weinig dingen onmogelijk. Maar
zelfs de knapste politicus kan de span
ningen van dit moment niet wegrede
neren.
Yn goede dagen bliuwt de kweade kwea,
Yn kweade dagen bliuwt de goede goed,
Kalf met vijf poten. Bij de veehouder
Van der Kooi op de „Bonteplaats” nabij
Oldeboorn is een kalf met vijf poten ge-"
boren.
Historische vondst. Bij de restauratie
van het orgel der Herv. gemeente van
Koudekerke in Zeeland zijn met muziek
beschreven perkamenten voor de dag
gekomen. Op verzoek van de kerkvoog
dij heeft ds Kloosterman uit Vlissingen
in
ik
a
l.
a
B
1
raak.
.•aan.
lang
tong.
1.30
Bolswards Nieuwsblad
Waarin opgenomen: De Bolswardsche Courant, Westergoo en De Jong’s Nieuwsblad
A
Da
3-
g
j
De Kerstltlanken zijn verklonken. Nog slechts luttele dagen schei
den ons van de jaarwisseling. Het is nu reeds de tijd om ons te
bezinnen over datgene wat 1954 ons bracht. In dit artikel vindt U
het eerste gedeelte van onze parlementaire notities over het afge
lopen jaar.
De vierjarige parlementaire periode, die we thans beleven, wordt
ongetwijfeld gekenmerkt door de belastingpolitiek, de doorbraak
en de nieuwe rechtsorde met Suriname en de Nederlandse Antillen.
Wij zetten bewust de belastingpolitiek voorop, want als er werkelijk
sprake is van spanning in het politieke leven van vandaag, dan
gaat het om fiscale kwesties.
Neen, we vergeten niet, dat er een debat is geweest over het Man
dement. Een debat, dat overigens geen schadelijke politieke gevol
gen heeft opgeleverd. Men kan wel erkennen, dat de doorbraak een
van de grote kwesties is in deze tijd, maar dat wil niet zeggen, dat
dit vraagstuk in het Parlement zó aan de orde wordt gesteld, dat
ministerszetels wankelen. De doorbraak is in de eerste plaats een
kwestie tussen de partijen onderling. Als het echter gaat over
belastingen, dan raken niet alleen de partijen met elkander slaags,
maar dan vindt men tevens een gewapende Kamer tegenover een
gewapende Regering. Het pad van het Kabinet-Drees gaat niet
bepaald over rozen. In Januari 1953, toen het nog maar enkele
maanden oud was, sprak men reeds over een komende Kabinets
crisis. Deze is niet gekomen, doordat de Regering zo verstandig
was op het laatste moment te komen met een enorme verlaging
van de loon- en inkomstenbelasting, waarmede maar liefst f190
millioen gemoeid was.
deling geen principiële beschouwingen
meer gehouden. Daarvoor liggen de
standpunten te duidelijk. Ditmaal was
er een uitzondering. Volop spanning was
er deze zomer in het politieke leven.
Het Mandement der Bisschoppen
kwam in het politieke strijdperk.
Socialisten en liberalen deden
heftige aanvallen op het ondemo
cratisch karakter der kvp. De ar
en de ch zwegen tot het moment
waarop de Algemene Politieke
Beschouwingen begonnen, n.l. tot
5 October.
Men kan niet zeggen, dat zij de zijde
der kvp kozen. Daarvoor zijn zij refor
matorische partijen, maar de heer
Schouten (ar) zag geen nieuwe gezichts
punten in het beleid der Bisschoppen.
Naar zijn mening is dat beleid sinds
1918 onveranderd. En de heer Tilanus
zag het Mandement als een woord tot
de eigen kerkgenoten. Zij gingen dus
niet zover als de heer Oud, die vond,
dat de materiële democratie werd ge
schaad. En ook niet zo ver als de heer
Burger, die het gooide over de boeg van
de bedreigde democratie.
Het debat ligt ongetwijfeld nog vers
in het geheugen. Het belangrijkste is
dat minister-president Drees zich dis-
tancieerde van de beschouwingen der
fractievoorzitters.
Eigenlijk kwam zijn betoog er op neer,
dat de samenwerking in het Kabinet,
ondanks het Mandement, ongeschokt is.
En toen later bleek, dat geen der par
tijen lust had die samenwerking te ver
breken, kwam het Ministerie Drees on
geschonden uit de bus. Dat was wijze
politiek, want een verbroken samenwer
king zou niet licht geheeld kunnen wor
den. Beter kan men in de Nederlandse
politieke verhouding de samenwerking
verbreken op een zakelijk verschil van
mening, dan over een Mandement.
Want of men over dit herderlijk schrij
ven enthousiast is of niet, in een land
als Nederland weten we allemaal, dat
compromissen noodzakelijk zijn.
Geen enkele partij kan alleen regeren.
De ene levensbeschouwelijke opvatting
zal dus met de andere moeten samen
gaan. Hoewel er soms verschil van me
ning bestaat, lukt dit meestal toch
voortreffelijk. Als we eens kijken naar
landen om ons heen, waar verschillende
politieke groeperingen elkaar niet zien
of luchten kunnen, dan moeten we toe
geven, dat de politieke verhoudingen in
Nederland zo slecht nog niet zjjn. Na
tuurlijk is niet alles koek en ei. Maar
als het er op aankomt, vinden alle par
tijen elkaar. Bij de watersnooddebat-
ten is dat bijv, heel duidelijk gebleken.
waarop alle partijen tot volledige over
eenstemming kwamen. Suriname en de
Nederlandse Antillen zouden gelijkwaar
dige partners in het Koninkrijk wor
den.
En dat is ook gebeurd. De Tweede Ka
mer aanvaardde het Statuut, op 16 Juli,
met 75-19 stemmen. Vóór waren de kvp,
pvda, ch (met uitzondering van de heer
Schmal) ar (met uitzondering van de
heer Schouten) en Mevr. Fortanier de
Wit (wd). Aanvankelijk zag het er
naar uit, dat de vereiste twee-derde
meerderheid moeilijk zou worden ge
haald. Maar toen bleek, dat de heer
Schouten (ar) door zijn fractie alleen
gelaten werd en dat de heer Van Rijcke-
voi-sel (kvp) toch vóór stemde, was de
spanning verdwenen. Het debat werd
eigenlijk vertroebeld door moeilijke
grondwettelijke kwesties, waardoor ver
scheidene Kamerleden voor de vraag
kwamen te staan of zij hun eed op de
Grondwet moesten schenden dan wel of
zij moesten tegenstemmen. Dat probleem
speelde enige tijd later ook in de Eerste
De veehouder
H. Schaper te Warns heeft in zijn stal
een koekalf van ongeveer drie weken
oud, dat op het eerste gezicht zwart
bont lijkt, maar bij nader bekijken drie
kleurig is. Op de rug, bij het schoft,
heeft het dier twee flinke rode vlek
ken.
Opvangcentra voor „liftende” militai
ren? Met het oog op de vraagstukken,
welke zich rondom het liften van mili
tairen voordoen, heeft de A. N. W. B.
thans de Legervoorlichtingsdienst in
overweging gegeven een lijst samen te
stellen en te publiceren van plaatselijk
te treffen regelingen inzake opneemcen-
tra, waar militairen zich kunnen verza
melen teneinde te worden afgehaald
door automobilisten, die bereid zijn hen
mede te nemen. De A.N.W.B. heeft zich
zijn leden be-
deze „opvang-
bereid verklaard onder
kendheid te geven aan
plaatsen”.
4286 gevangenen in de Nederlandse hui
zen van bewaring en gevangenissen.
Daarvan zaten er 1345 in preventieve
hechtenis. Bij de gevangenen zijn 492
politieke gedetineerden, waarvan 51
Duitsers; 163 politieke delinquenten zit
ten in Breda en 110 in Hoorn. Van de
gevangenen zijn 201 vrouwen, waarvan
11 politieke geïnterneerden.
O, dominee. Tegen een 71-jarige buiten
kerkelijke predikant S. van de B. te
Apeldoorn is door de politie proces-ver-
baal opgemaakt wegens het onbevoegd
uitoefenen der geneeskunst. De man
noemde zich natuur-geneeskundige en
schreef zijn cliënten poeders en kruiden
en zonodig dieet voor.
Kamer, waar het Statuut werd aange
nomen met 34-4 stemmen. Nu waren
tegen drie vvders en één communist.
De andere communist was dus niet aan
wezig, want in onze parlementaire ge
schiedenis is het nog nimmer voorge
komen, dat de cpn verdeeld stemde, het
geen overigens niet voor deze fractie
pleit. Ook al waren er dus tegenstem-
n^rs, het staat vast, dat iedere fractie
dit Statuut van harte toejuicht.
Men is verheugd, dat het Koninkrijk op
deze wijze hervormd kan worden, langs
de weg der geleidelijkheid en zonder
grote schokken. De eenstemmigheid
bleek heel duidelijk op 15 December j.I.
toen H. M. de Koningin de nieuwe
rechtsorde officieel bevestigde in de Rid
derzaal. Voor de tweede maai in dit
jaar reed de Gouden Koets door de stra
ten van Den Haag.
Het ceremonieel van deze bevestiging
was gelijk aan dat van het Parlementai
re Nieuwjaar, Prinsjesdag. En dat al
leen is al een bewijs voor de belang
rijkheid van dit Statuut.
Het Mandement.
TTET Kabinet Drees, dat voortreffelijk
werkt, is zijn derde begrotingsjaar.
Dat is meestal een kalm jaar. De volks
vertegenwoordiging is gewend geraakt
aan de ministers, die dan hun uiterste
best doen zoveel mogelijk wetsontwer
pen aangenomen te krijgen. Het derde
jaar is dus het jaar van zaken doen.
Dan worden er bij de begrotingsbehan-
forbettering as de oerheit het yn'-rypt.
TT -in kreas arbeidt tshüs
Statuut met de West.
AN spanning heeft het in 1954 stel-
lig niet ontbroken. Dit jaar heeft
voor een groot deel in het teken ge
staan van de onderhandelingen met Su
riname en de Nederlandse Antillen. De
ministers Kernkamp en Donker vertrok
ken op 8 Januari naar Willemstad om
de vastgelopen besprekingen weer op
gang te krijgen. Dat is voortreffelijk
gelukt. En op 20 Mei begon in den Haag
de Rondetafelconferentie met de West,
Belangwekkender zal de strijd
zjjn tussen de pvda en de andere
partijen over de huurbelasting.
De Regering wil één groot com
plex indienen: belastingverlaging,
huurverhoging en huurbelasting.
De socialisten nu vinden deze huurbe
lasting principieel gerechtvaardigd, om
dat het niet aangaat, dat de winst op
de oude woningen aan de eigenaars ten
goede komt, terwijl het verlies op nieuw
Woningbezit door de gemeenschap moet
worden gedragen. Zij willen een huur-
egalisatiefonds, waaruit de nieuwbouw
gesubsidieerd kan worden, De huiseige
naar zal dus een deel van zijn huurop
brengst in dit fonds moeten storten.
De kvp voelt daar nog niet veel voor.
En zij heeft haar partijgenoot minister
Witte reeds verscheidene malen aan ’t
Verstand gebracht, dat hij maar niet met
de huurbelasting moet komen.
Laat minister Van de Kieft dat maar
doen, zo zeggen de katholieke afgevaar
digden. Bij hem hoort deze kwestie
thuis. Maar de bewindsman van Finan
ciën wijst deze gedachte beslist van zich
af. Zo staan de partijen fel tegenover
elkaar. En deze tegenstelling openbaart
zich ook in mindere of meerdere mate
in het Kabinet.
De andere partijen, zoals de ar, ch en
wd, zijn op dit punt zo mogelijk nog
feller dan de kvp, die de huurbelasting
niet principeel heeft afgewezen.
We hebben de problematiek maar in
het kort uiteengezet. Het heeft geen
zin om er nog langer over te praten,
1 van Gysbert Japiks,
dat in 1823 dank zij het initiatief van
dr Joost Halbertsma tot stand kwam, mag
hier nog worden Vermeld, dat over het
ontwerp en de voorgeschiedenis interes
sante gegevens berusten in het archief van
het St. Anthony Gasthuis. Het machtige
orgelfront is thans bijna geheel geplaatst
door de firma Flentroo te Zaandam, die
een nader onderzoek ingesteld. Gebleken
is, dat het manuscript resten bevat van
een Iaat middeleeuws hymnenboek.
Voor het meisje. Met ingang van 1 Jan.
zal de premie voor de ziektewet voor
huishoudelijk personeel worden ver
hoogd van 3 tot 3.2 pet.
Geen verplichting. Het Militaire Ambte
narengerecht heeft beslist, dat de re-
serve-officieren er niet toe kunnen wor
den verplicht huiswerk te maken, doch
dat zij de schriftelijke lessen wel op
verzoek mogen ontvangen.
„Peter” behouden. Het Nederlandse
kustvaartuig „Peter” uit Rotterdam
(rederij J. Vermaas), dat voor Kerstmis
gedurende twee dagen als verloren werd
beschouwd, is op Kerstavond de haven
van Boston aan de Oostkust van En
geland binnengelopen. De Peter had
weerloos in de storm gedreven, niet in
staat contact met de buitenwereld op
te nemen, daar zijn radio-installatie be
schadigd was. Een gedeelte van de dek
lading, die uit hout bestond moest wor
den prijsgegeven.
Drukte te Bergen. Tienduizenden heb
ben tijdens de Kerstdagen de kans waar
genomen om een kijkje te nemen bij de
Katingo, het Panamese schip, dat bij
Bergen op het strand is geworpen. Zul
ke drommen auto’s trachtten naar het
Bergense strand te komen, dat men
waarschijnlijk sneller van Bergen-Binnen
naar zee kon lopen. De politie zag geen
kans het verkeer gaande te houden en
velen hebben uren lang vastgezeten in
een eindeloze file van stilstaande of
langzaam voortschuivende auto’s.
Elf stuks vee omgekomen bij boerde rij-
brand. Op de middag van Eerste Kerst
dag is achter Vinkega, bij Noordwolde,
de boerderij van de heer P. Fabriek tot
de grond toe afgebrand. Elf stuks vee
zijn in de vuurzee omgekomen. De
brandweer van Noordwolde, die spoedig
na hec alarmsein aanwezig was, stond
volkomen machteloos tegenover de
enorme vlammenzee.
Man vermoordt zijn vrouw. De 33-jarige
textielarbeider N. G. te Hengelo heeft
vermoedelrjk in een vlaag van gods-
gezegd, dat deze
der critiek glansrijk
kunnen doorstaan. Forse gesmede spij
kers vormen een decoratieve afwisseling
op de eiken vlakken, die een fraaie don
kergroene kleur (als vanouds) zullen
krijgen.
Nóg kan de Hervormde gemeente van
Boisward haar Kerstwijdingsdiensten niet
in de Martinikerk houden, maar men kan
ditmaal tenminste deze hoogtijdagen vie
ren in de stellige verwachting, dat in
1955 het Kerstevangelie gelezen kan wor
den in een bedehuis, dat tot de schoonste
van het gehele land behoort.
boze niet heeft gewild, en dat hij des- docht, dan is der mei dat yn’eaf alder-
ondanks volbracht heeft, c-ndat het de hüs hwat can ’e klink, dat skreaut om
wil des vaders was. En 1
hoe soene sokke minsken, fakentiids mei
in hiele keppel bern, méar hier bitelje
kinne as in daelder wyks of fiif en twein-
tich sturen?
Earmoede, wurkleazens en lytse leanen,
hwat soe men dan oars as in plak sykje,
dat de minste kosten meibrocht? Mar de
tiden binne mei hannen omkeard, lok-
kich. Ut de bittere libbensomstannichhe-
den fan de bern binr- foar de bern bet-
tere tiden berne. De leanen, de wurk-
tiden, de sosiale forsjenningen binne mei
ien klap nei boppen gien. Men kin it in
revolüsje neame, sa hurd is dat gien. En
faeks noch net hurd genöch. Hwant man-
nich gebiet klaget tige oer it wei tsjen fan
de boerefeinten en arbeiders. En ien fan
de dingen, dy’t by jongere minsken hoe
langer lioe meat meitelle, binne de wen-
ten.
De boerearbeiderswenten binne ommers
yn it ginnerael lyts en min. Dér sitte de
measte ienkeamerswenten fan Fryslan en
dêrre fynt men in brek oan akkomodaesje,
dv’t soms nearne nei roait.
hawwe soe. Dat like wol gekoan- Allinnich yn de nije polders steane goede
Z.i sa koe men rounom, hwer’t arbeiderswenten foar de boerearbeider.
bouwe, mei in keamer, in koken, min
stens trije sliepkeamers en in hok? Dat
kostet grif tsientüzen goune en soe dus in
goune as 12, 13 hier dwaen moatte. En
hoefolle boeren hawwe permanint noch
in fêste boere-arbeider yn tsjinst? Hoe
folle risiko sit er dan yn it bouwen fan
sa’n wente troch partikulieren, dy’t yn
de measte gefallen hjir seis hierdeboer
binne Soe men de eigners oplizze kinne,
by it gebouwenkotnpleks, dat jit altyd to
min rekkene wurdt by hier en keap, ek jit-
in wente to bouwen by de pleats, hwer’t
him by de hiertaksaesje in hündert dael-
ders mear hier foar tasein wurdt? Né, dat
wurdt neat.
En de arbeider seis tinkt der ek net oan
dat hüs op eigen noed to nimmen, hy soe
it ek net kinne. Sa bliuwt der gjin oare
wei iepen om de minne tastannen, dy’t
troch m nij rapport fan de Stifting foar
de Lanbou buorkundich makke binne, to
forbetterjen as troch de oerheit.
Der binne twa dingen fanneden. Alder-
earst moat der in soart fan premy-rege-
ling komme, dy’t de finansiering müglik
makket.
En twad moatte de plattelansgemeenten
xn apart kontingint wenten tawiisd krije
om yn dizze need to foarsjen. It sil dan
de fraech wêze, hwer’t men dy wenten
delsette sil, hwant mannich arbeider wol
leaver yn it doarp wenje as allinnich pür
op ’e romte. En de froulju grif. Mei
skoalgeande bern en ek mei greateren
jowe hja de foarkar oan it doarp, hwer’t
hja yn de frije tiid ek maklik oan it
doarpslibben meidwaen kinne. Mar al
dizze dingen nimme net wei, dat de tiid
driuwt. Hjir is „periculum in mora”. Jit
altyd is de lanbou fierwei de bilangrykste
yndustry fan Fryslan en de wenningpo-
sysje is ien fan syn greate problemen.
Deputearre Steaten hawwe okkerdeis mei
klam de Minister wiisd op de needsaek
hjir forbettering yn to bringen.
Lit üs hoopje, dat it helpe sil.
hij de grondslag onder de mensen gelegd komst fan de statistyske sifers hwat nijs, beiderskeamers sjen, mei ien fortrek, I de buorkerijen seis is der folie kans op
I en f
mar sliepte. Dat wie nou ienkear de steat,1 Hwa sil op ’e romte
It is wol ien fan de wunderlikste tsjinstel-
lingen, dy’t men yn it libben van de min
sken tsjinkomt, dat Friezen sa tige oan
hüs hingje en jerne lietsjes sjonge fan it
ynleaf aldershüs, wylst de feiten oan-
toane, dat nearne de tastan fan de wenten
safolle to winskjen oerlit as krekt yn dat
selde Frylsan. It sentimentele en it idea-
listyske fan it folksaerd hat hjir grif
skuld mei oan, mar it liket better de hur-
de feiten ünder eagen to sjen, dan wei
to krüpen yn romantyske skógingen oer it
smüke fan it lytse keammerke, hwer’t
Mem üs widze hat. Dit leit yn in oar flak
en hat grif ek syn bitsj utting, mar net
folie takomst, tinkt my. As de feiten üt-
wize, dat de helt fan de wenningen hjir
jowe dyselde sifers gjin sensaesje. Frys
lan is al jierren en jierfen in provinsje,
hwer’t it meast komme moat fan en üt e
groun en de agrariërs hawwe foar 1940
net folie oars kend as tiden fan soarch en
noed. Oan dy tiid ta koene boer en arbei
der der allinnich bliuwe as hja harren
deljaen woene by in lange en swiere ar-
beidswike, in bytsje libbensbihoeften en
in sunich libben. Doet yn oare hoeken
fan it lan al jierren bettere tastannen
kamen, hie men hjir gjin oare prakke-
saesjes as tof ré wêze mei in dak boppe de
holle en in stik brea. En hoe lytser en
ienfaldiger de keamer of wente wie, hoe
minder noed mei de hier, hoe minder
kosten mei de branje en mei it Ijocht, hoe
minder ünderhald en hüsboel.
De bedsteden en ünderbêdden wiene
goedkeap en smük. Dat hja dêrneist ek
Ongemakken hiene en foar de sounens
frijhwat to winskjen oerlieten dat woe dit
folk fan skippers en boeren net oan.
Modderskippers en turfskippers sliepten
ommers yn ’e roef en hja waerden der
wol aid om, sei men. Binammen winter-
deis wie it mar maklik en waerm yn it
bedsté krüpe to kinnen en de bern fan
greate hüshaldingen witte, hoe’t men
soms fiif bern yn ien bedsté kwyt wurde
koe: trije der op en twa yn it ünderbêd.
De doarren mar ticht en sliep lekker. Mar
de tiid haldt gjin skoft en de sanitaire
bigrippen stiene net stil. De dokters, dy’t
yn datselde Fryslan rounom de striid bi-
gounen tsjin de t.b.c. setten it més yn
de romantyk fan it bed It wenning-
tasicht liet him jilde en yn nije huzen
mocht it net mear. Lykwols nije huzen
bout men yn Fryslan net folie en sa haw
we de bedsteden oant yn üs tiid ta har
bistean jit bihalden.
Foaral op it plattelan hiene hja in tige
goede namme. En by de boere-arbeider
tocht,gjin mirrke deroan, dat dizze man
de hoognodig gebleken restauratie ver
zorgt. Tegelijk met de ingebruikneming
van het kerkgebouw (in Maart of April?)
zal dan ook dit schitterend instrument
schenking van Nicolaus en Franciscus
Elgersma weer in volle glorie te be
luisteren zijn.
Tenslotte, wat is er belangrijker dan juist
de toegang tot de kerk. Ook de bewer
king van dit onderdeel bevindt zich mo
menteel in een laatste face. Het portaal is
reeds gepleisterd en voldoet in al zijn
stemmige eenvoud uitstekend. Er moesten
nieuwe deuren worden vervaardigd en
tot ieders geruststelling kan met volle
overtuiging worden
exemplaren de toets
Ruim 4000 gevangenen in Nederland.
Blijkens een publicatie in het maand
schrift voor het gevangeniswezen wa-
Óver het nu ook weer duidelijk zichtbaar 1 ren er op 15 November j.I. in totaal
Aan de uitgebreide restauratiewerkzaam-geworden borstbeeld
heden in en om onze eeuwenoude Mar-
tinikerk zal nu toch eindelijk binnen zeer
afzienbare tijd een einde komen. Het her
stel van dit stoere Bolswarder bedehuis
leek zo langzamerhand een’gebed zonder
eind te worden, maar gelukkig, ook hier
werd te langen leste uit de onafzienbare
chaos iets goeds, ja zelfs iets buitenge
meen schoons geboren. Geleidelijk ziet
men de laatste weken het boeiende kerk
interieur uit de windselen komen; als
jongste „aanwinsten” van uiteenlopend
karakter komef» nu in het naast de toren
gelegen gedeelte van de Zuidelijk zijbeuk
het monument ter nagedachtenis aan Gys
bert Japiks en de z.g.n. „St. Maartens-
steen” weer goed tot hun recht. Vooral
laatstgenoemd in rood zandsteen gebeeld
houwd reliëf komt prachtig uit in de
fraai gepleisterde, zacht grijs getinte
wand. Ir deze „St. Maartenssteen”, die
ruim tien jaar geleden door een plaat tri
plex aan het oog onttrokken is geweest,
bezit Boisward één van de meest kost
bare oudheidkundige bezienswaardighe
den. Tal van vooraanstaande kunsthisto
rici hebben zich met de betekenis van de
afbeelding en de mogelijke tijd van ont
staan bezig gehouden. Dr D. P. R. A.
Bouvy, directeur van het Aartsbisschop
pelijk Museum te Utrecht dateert de steen
op circa 1355, toen ook de grote zadeldak -
toren van de Martinikerk werd gebouwd.
Hoewel over de voorstelling vroeger nog
wel eens verschil van mening heeft be
staan (men dacht soms, dat het tafereel
de Vlucht naar Egypte voorstelde), laat
dr Bouvy er toch geen twijfel over be
staan, dat de door ouderdom en verwe
ring sterk afgesleten steen St. Maarten te
paard weergeeft.
hweryn hja set wiene en men achte dat
gewoan en goed. En sa sjocht men ek nou
krekt yn dy gemeenten jit folie ienkea-
merwenten. Yn it Bildt, de Dongera-
dielen en om Frentsjer hinne jit nou noch
tritich prosint.
Krekt ae bouhoeke mei in bulte arbeiders
litte jo dat hjoed noch sjen.
Dat wie yn Grins en Sélan ek net oars.
Doe’t ik in fiif en tweintich jier lyn yn
Boppe-Grins wenne, koe men der, tusken
de manske buorkerijen fan de Grinzer
bouboeren ek rounom yn it efterófstrjitsje
de arbeiderskeamers fine, hwer’t alles,
oan forskjinjen ta, yn ien keamer barre
moast. Wie de boerearbeider yn de eagen
fan alleman net de paria fan de mienskip,
wie syn lean net it lytste en syn arbeiders-
wike it langst? Yn dy jierren wie it twa
Zo sprak koningin Juliana aan het be
gin van de rede, die zij op de eerste
Kerstdag over de beide Hilversumse
zenders heeft gehouden. De Koningin
zei verder o.m.: „Vrede is geen asyl
voor gemakzuchtigen, noch een rusthuis
Voor hen, die hun twist later willen gaan
hervatten. Vrede is geen vlucht in het
onbekende ideaal. Vrede betekent de po
sitieve gerechtigheid voor mens en mens
heid.
De vredevorst heeft daarin bewezen,
wie hij is, dat hij het wederstaan van de yn Fryslan net oan binlike easken fol- foar syn hüshalding ek nochris slienkea-
boze niet heeft gewild, en dat hij des- docht, dan is der mei dat ynleaf alder- mers 1
stekken. En
hierm.e heeft forbettering. Foar mannichien is de üt- in bulte boerearbeiders wennen, de ar- hjirre is it in wite raef. En likemin as mei
nij ae gronasiag onaer ae mensen geiega Komst tan ae statistysKe sirers nwat nijs, DeiaersKeamers sjen, mei ien roru
waarop eenmaal vrede op aarde tot I mar foar elts, dy’t Fryslan hwat better hwer’t de hiele hüshalding libbe, iet
stand komen kan en zal. 'kin, jowe dyselde sifers hwat nijs,
