BOLSWARD BEREIDE ZICH VOOR OP
GROTE MANIFESTATIE
KRISKRAS door Nederland
z°„was de Nieuwjaarsdag te Bolsward
als een krachtige klaroenstoot, als
een veelbelovend sein tot het zich pre
senteren van een jaar, dat in Bolswards
historieblaan geboekstaafd zal zijn als
het Jubeljaar, als een schoon praeludium
dat de verwachtingen hoog deed span
nen. Maar. bij een praeludium mag
het niet blijven. Het wordt de hoogste
tijd, dat het „Directorium” het over
koepelende orgaan, waaronder tal van
commissies ressorteren, een tip van de
sluier, zo niet geheel die sluier gaat op
lichten, die de plannen voor het Jubel
jaar thans nog in een waas van geheim
zinnigheid hult.
Ff'
Bij een praeludium mag het niet blijven...
Amerika in cijfers
Fan de Martinytoer
us hjoed p
to sizzen
Minister in blijde
verwachting
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
Gouden filmpjes
1ste week Jan. 1905
Hwat hat Qabe Skroar
Koningin dit jaar
naar de West
51e Jaargang
No. 3
Joutebier is wiet bier.
Fryske Grounkeamer dizze wike bisletten pleats fan 90 pounsmiet mei gemiddelde de maksimumpriis. De boer koe dêr dan
IT SEIT NET BEST
Ti. de J.
1
Abonnementsprijs f 1.60 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 87926
Advertentieprijs: 12 cent per mni
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Handelsadvertenties bij contract reductie
De rederijkerskamer Gysbert Japicx te
Bolsward is uit de doodslaap ontwaakt.
Aangename avonden worden reeds weer
in het vooruitzicht gesteld.
De ijsclub „Bolsward’’ is na een 50-jarig
bestaan en 15 jaar in het bezit te zijn
geweest van een kunstbaan, opgeheven.
De eigendommen zijn voor luttele prijs
Van de hand gedaan. Al de vlaggen w.o.
de door burgemeester Peereboom ge
schonken clubvlag met het stadswapen
voor f 3.De goed onderhouden molen
voor..f 14.„Niemand zal ooit weer
trachten gelden te krijgen om een flinke
baan te bekomen”, verzucht het plaat-
selijk blad.
Visser Kolksma te Gaast ving in zee
een Kongeraal van 40 pond.
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitgave: A. J. OSINGA N.V. Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13
Telefoon 451 - Na 18.30 uur 305 of 335
(K 5157)
heamiel werden tot een begrip. Soms
weer was het ook in het zakelijke, of
het nu was het stichten van een knik-
kerfabriek, het instellen van een auto
markt of het overschakelen op aardgas,
telkens weer deed Bolsward van zich
spreken, zorgde Bolsward voor copie.
Zelfs in het politieke vlak wist Bols
ward als blikvanger te fungeren. Waar
werd de politieke Europese eenheid be
tracht zoals juist hier?
In weinig jaren werd Bolsward in den
lande een begrip. En de inhoud van dit
begrip was durf, originaliteit, visie, ge
voel voor traditie, stijl, misschien ook
wel die van gezelligheid, vindingrijkheid,
of nog zoveel goede dingen meer.
Bolsward leefde laten we eerlijk zijn
in menig opzicht boven zijn stand,
maar deed dit op elegante wijze, zodat
niemand zich er aan ergerde.
P'AARNE stellen we onze kolommen
beschikbaar om wensen kenbaar te
maken, nooit nog had ons blad schoner
taak dan bij de komende dingen te sti
muleren.
Nogmaals, wij wachten in spanning af.
Het zwijgen moet worden doorbroken.
Oók om zuiver zakelijke redenen.
Er zijn in Friesland en daarbuiten meer
plannen, zij het dan van kleiner for
maat. Er worden meer plechtigheden
gehouden, meer feesten gevierd, meer
tentoonstellingen gehouden.
Graag zal men zich, wat het vaststellen
van data enz. betreft, naar ons willen
schikken. Maar dan moet men weten
wat wij willen.
Mogen wij een voorbeeld noemen?
De Haarlemmermeer viert zijn stich-
tingsfeest. Een week vóór Bolsward zijn
500 jaar stadrecht viert. Maar hier
heeft men alles in kannen en kruiken.
Al lang! Voor een geplande tentoonstel
ling bestaat nu reeds zoveel belangstel
ling, dat men deze heeft verlengd, zodat
deze nu gedeeltelijk valt in Bolswards
feestweek van 13 tot 23 Juli.
Directorium, het wordt de hoogste tijd
om te weten wat wij willen.
Vandaar dit alarm.
Bolsward wacht.
Aan U is het woord.
Naar de 3 millioen. Het comité Vluch
telingenhulp 1954 kon dat jaar afsluiten
met een opbrengst van f 2.762.000.
'en
dêr
Zieke konijnen. Tussen Vogelenzang en
het Noordzeekanaal worden vele dode
koijnen aangetroffen, die tengevolge van
myxomatose zijn overleden.
Drieling te Bolnes. Donderdagochtend is
in de gemeente Ridderkerk, in het gezin
van J. G. Snijders te Bolnes een drieling
geboren. Het zijn twee meisjes en een
jongen. De kinderen wegen resp. 5, 6 en
2 VS pond. Moeder en kinderen maken ’t
wel.
5000 koeien wegens tongblaar afge
slacht. Het aantal dieren, dat in 1953
wegens mond- en klauwzeer is afge
slacht, bedroeg ongeveer 5000 stuks. Aan
schadeloosstelling werd ruim twee mil
lioen gulden uitgekeerd, aldus deelt mi
nister Mansholt aan de Tweede Kamer
mee. Wegens pseudo-vogelpest werden
ongeveer 150 200.000 kippen afge
maakt, waarvoor een bedrag is betaald
van bijna 700.000 gulden.
De Surinaamse landsminister van Fi
nanciën Emanuels heeft in Washington
in een onderhoud met United Press me
degedeeld, dat hij verwacht, dat Konin
gin Juliana en Prins Bernhard in Sep
tember a.s. een officieel bezoek aan Su
riname zullen brengen. De Koningin zal
dan alle bewoonde streken van Surina
me bezoeken, maar zich waarschijnlijk
niet in het bosland begeven, daar dit te
gevaarlijk zou zijn, zo zeide hij.
De Deense minister van Handel mevr.
Lis Groes zal tijdelijk haar regerings
functie neerleggen in verband met het
feit, dat zij haar tiende kind verwacht.
Bolswards Nieuwsblai
Waarin opgenomen: De Bolswardsche Courant, Westergoo en De Jong’s Nieuwsblad
>e fan
>itelle.
Vrouw wist van niets. Met de arresta
tie van de 36-jarige Blaricumse verte
genwoordiger J. V. heeft de Hilversumse
politie een enorme slag geslagen. De
man heeft al meer dan veertig inbraken
bekend, waarbij door hem in totaal voor
meer dan 25000 gulden zou zijn gesto
len. V. heeft sinds de zomer van 1951
zonder ophouden geopereerd. Zonder dat
z(jn vrouw en kinderen er zelfs maar
het flauwste vermoeden van hadden,
maakte hij van het inbreken zijn hoofd
beroep.
Door bebouwing van de Nannenhof te
Bolsward moest het privaat voor de
schipperij verdwijnen. Het raadslid van
der Meer vraagt in de behoefte op an
dere wijze te voorzien, anders vreest hij
taferelen op de schepen van minder aan
gename aard.
De inzet van het Bolswarder Jubeljaar is een even originele en
gelukkige, als een stijlvolle en benijdenswaardige geweest.
Origineel omdat wel niemand verwacht had, dat de eerste dag van
dit jaar reeds zo’n waardevol geschenk zou worden aangeboden.
Origineel ook omdat deze aanbieding zonder plechtstatigheid ge
schiedde, maar spontaan en „rjocht en sljocht as dy fan Boalsert”.
Gelukkig omdat een reeds lang geuite wens opeens niet enkel een
vrome bleek te zijn, zodat plots alle Bolswardse harten warmer
klopten. Stijlvol niet alleen om de zinvolle aanbieding, maar ook
om het zinvolle van het geschenk zelf: een carillon is op zich zelf
iets feestelijks. Maar het is ook blijvend. Blijvend maar star noch
statisch. Is er een meer „levend” geschenk denkbaar? Tenslotte
was het geschenk dat werd aangeboden het werd eerlijk in de
dagbladen toegegeven begerenswaardig. Zelfs de Friese hoofd
stad schaamt zich een beetje, dat Bolsward hier weer eens een
slag voor was.
Honderd jaar. Donderdag vierde mevr.
J. J. Meyling-Van Cleeff, Stationsstraat
Borne, haar 100e verjaardag.
Het „winterjounenocht” zal herleven.
De heren Krips en Molenaar hebben het
plan opgevat onze provincie met aan de
Friese letterkunde gewijde avonden tot
in zijn afgelegen hoekjes te bezoeken.
Ook het Bolswarder Schutterijcorps
heeft de heren geëngageerd.
Bolsward heeft vol vertrouwen de orga
nisatie van de feestelijkheden van de
komende zomer gelegd is de handen van
deze organisatoren, maar wil nu ook
graag weten, in welke vorm het feest
wordt gegoten. Bolsward wacht met on
geduld.
Neen, niet alleen Bolsward, geheel
Friesland, hier en daar zelfs tot in de
uithoeken van Nederland is men ge
ïnteresseerd bij de vormgeving van de
manifestatie, die men verwacht. Want
dat het feest een manifestatie van for
maat moet worden, is Bolsward aan zijn
eer verplicht.
1 x 575 f17250
yn in gemiddeld gefal 20 x 425
”’1 men nou in
z~’EEN wonder, dat er in het Jubel-
jaar van Bolsward iets groots ver
wacht wordt.
Feestvieren terwille van het feest is bij
voorbaat tot mislukking gedoemd.
Feestvieren als gezonde uiting van blijd
schap en dankbaarheid slaagt als van
zelf. Men denke aan de feesten na de
bevrijding. Ze waren blij en spontaan.
Men moest het doen zonder alcohol (en
dit bleek best te kunnep!) en met ge-
H.H. Veehouders. Echt Deens boter-
kleursel. Verkrijgbaar bij J. J. Lemstra,
Grootzand, Bolsward.
De oolevaarstad. In Mei van dit jaar
wordt verwacht, dat de 600.000ste in
woner van Den Haag zal geboren wor
den.
Nieuwe luchtlijn? De Engelse lucht
vaartmaatschappij „Air Charter Ltd.”
heeft een aanvrage ingediend om tussen
Soutend en Ypenburg of Rotterdam een
luchtlijn te mogen onderhouden.
Sommige zuivelfabrieken voeren een
harde strijd om hot bestaan. De boter-
prjjzen zijn laag, de kaasprijzen hoog.
Door dit laatste is ook de melk duur.
Sommige fabrieken betalen al 11 cent
per dubjbele hectoliter.
Geen Groninger bussen over Afsluitdijk.
Er komt geen busdienst Groningen-Am
sterdam over de Afsluitdijk. Bij kon. be
sluit is ongegrond verklaard het beroep
dat Roland’s Garage- en Touringcarbe-
drijf te Groningen had ingesteld tegen
de afwijzende beslissing van de commis
sie Vergunningen Personenvervoer.
Overwogen is, dat de Ned. Spoorwegen
voldoende in de verbinding voorzien, zij
het niet over de Afsluitdijk.
arresteerd, toen hy in een Tilburgs café
zat te slapen. Hjj bleek zwaar gewapend
te zjjn. De aanleiding tot deze arrestatie
van „de zwarte Ruiter” waren de be
richten in diverse bladen over de misda
den in Brabant.
TJOLSWARD is de laatste jaren vaak
"en veel „in het nieuws’’ geweest.
Bolsward had primeur op primeur.
Bolsward verstond de kunst de aandacht
op zich te vestigen, telkens weer.
Dan weer was dit in het culturele vlak.
Hier werden literaire prijzen uitgedeeld,
hier boekenweken geopend, hier werden
scholen en opleidingsinstituten geves
tigd, hier noemde men voor het eerst ’n
ambachtsschool - een lagere technische,
hier sprak men de urgentieverklaring
uit tot ’t vestigen van kunstnijverheids
onderwijs, hier hield men expositie op
expositie, plaatste men Friese plaats-
naamborden, kortom bezorgde men pers
fotografen en journalisten handen vol
werk.
Dan weer was het in het folkloristische
Vlak. Tradities van bolletongersdei en
mei dy iene goune oerhinne gean en de
„hearen” hiene in goede dei. Sokken bin-
ne ütsliept, seit men dan. De man, dy’t it
meitsje moat, lit harren kald.
En de notaris is wer forplichte om de
maksimumpriis tofoaren bikend to meit-
sjen, sadat elk mar wit, hwert it hinne
moat. Dit leste is al sa’n üngelokkige
bipaling, hwant nou kinne dy „hearen”
krekt witte, hoe’t hja hannelje moatte.
Mannich notaris stuitet dit seis sa tsjin
it boarst, dat hy by it foarlêzen fan de
kondvsjes dit stikje oerslacht of ünfor-
sceanber mompelt.
Sportyf, mar men kin it net folhalde.
Dizze bipaling moat der by wei. En wie
it nou sa, dat de bidriuwsütkomsten
sokke prizen talieteh, dan soe it my tige
nei it sin wêze, dat men by de prizen fan
de buorkerijen hwat mear nei de wearde-
daling fan it lid rekken halde, mar dy’t
tsjinwurdich net alhiel blyn is, wit, dat
de greidboeren binammen, lang net mear
oan in leanende priis takomme. De molk-
priis fan 22 st. n fiersto leech, dat roait
dizze winter igge noch seam. Hea en
strie, biten en moal fleane omheech, de
leanlêsten binne fjouwer kear sa heech as
foar de oarloch. De hierren rize jin om
heech as jo de rekkens sjogge, dy’t op it
heden roungeane en oan Maeije ta wurdt
it wol oa.s mar net better. It is dan ck
tige to bigripen, dat de bistjürsleden mis-
moedich bymekoar sieten fan ’e wike cn
winlik neat leaver woene, dan it bylts e
der mar by dellizze. Mar wurdt it der
better fan, sei in evenredich man en d
doarst gjinien hoopje. Mar wol wae;
bisletten om yn koarten de Minister r
op to sykjen en him under it each to bri.i-
gen, dat it sa net goed giet.
En dat mannich boer in rare smaek y
’e müle kriget as hy al mar heart fan de
ekonomyske opgong fan it bidriuwslib-
ben, kin ik my skoan bigripe, hwant 1955
wurdt sunder mis foar him en syn tüze-
nen kollega’s in jier, dat mei skerpe grif
fels vn syn ünthald skreaun bliuwt.
En dat sil de wolstan fan it agraryske
Frysan in lilke gnau iaën.
De tsjinstan fan de Grounkeamer fan
Fryslan tsjin it Keninklik bislüt dat ta-
gelyk mei de „Wet op de Vervreemding
van Landbouwgronden” forline jier üt-
komd is, sil wol net folhalden wurde
kinne. De Minister hat de noarmen, sa’t
hja dy hjirre foarstelden, net goedkarre
wollen en stiet der op, dat hja sa opsteld
wurde as hy oanjown hie. De wurden,
dat eltse Grounkeamer dizze noarmen
seis bipale koe, forliest syn bitsiutting,
hwant binne se oars as hy wol, dan we
gert hy de goedkarring en sit men fêst.
De Fryske Grounkeamer hat dizze frjem-
de tastan nou in jier rinne litten, mar
kaem dizze wike ta de konklüzje, dat it sa
ek net mear forantwurde is, hwant de
Wet moat ütfierd wurd' en rjochteleas-
heit bringt üs ek op ’e doele. Der komt by,
dat de beslissingen fan ’e Grounkeamer
i hjirre, op forlangen fan partijen op
mj toctri wurde kinne yn Arnhim en
Postzegels Nationaal Luchtvaartfonds.
Van de bijzondere postzegels met toe
slag t.b.v. het Nationaal Luchtvaart
fonds zijn verkocht: 926.177 ex. van het
zegel van 2 -j- 2 ct„ 1131.452 ex. van
het zegel van 10 -j- 4 cent. De opbrengst
boven de frankeerwaarde bedroeg
f63.781.62.
Hoeveel radioluisteraars telt Nederland
Het aantal uitgegeven radio-ontvangtoe-
stellen in Nederland bedroeg per 1 Jan.
1955 1.963.894 tegen 1.954.248 op 1 De
cember 1954. Op 1 December 1954 wa
ren er 505.232 aangeslotenen op het
Draadomroepnet tegen 502.317 op 1 No
vember 1954.
In Den Haag steeds meer ongevallen.
Het valt te bezien of Den Haag wel de
veiligste der grote steden van Neder
land is, nu de cijfers over 1954 uitwijzen,
dat er in dat jaar 10.217 aanrijdingen
hebben plaats gevonden tegen 9094 in
1953. Het aantal dodelijke verkeerson
gevallen bedroeg 56 tegen 50 in 1953.
Beer doodgereden. Een buschauffeur
reed te Veenendaal een wasbeertje
dood. Vermoedel(jk een jaren geleden
ontsnapt exemplaar.
Militair feest. In het Noorden zal een
groot militair feest worden gehouden
om de band tussen burgers en militai
ren te verstevigen op 3 en 4 Juni, ter
gelegenheid van het congres van de Alg.
Ver. van Nederlandse Reserve-Officie-
ren. Oorlogsschepen, vliegtuigen en mi
litaire muziekkorpsen luisteren het feest
op.
Muur viel op chauffeur. Te Buinen werd
de chauffeur G. Warring gedood toen
zijn vrachtwagen een muur omverreed
en onder het vallend gesteente bedol
ven werd.
Eenheidsbesprekingen. Na maanden van
politieke windstilte heeft thans de de
legatie uit dé VP, die aangewezen was
tot het voeren van besprekingen met
een drietal figuren uit de KNP en een
drietal door de katholieke werkgemeen
schap uit de P.v.d.A. afgevaardigd, het
initiatief genomen tot het hervatten der
beraadslagingen. Een definitieve datum
is nog niet vastgesteld.
2 broertjes verdronken. Het ijs meldt
weer vele ongelukken. Een der meest
tragische is wel dat Vrijdagmiddag bij
Schipborg onder de gemeente Anlo (Dr.)
twee zoontjes (6 en 8) van de familie
B. door het ijs zijn gezakt en beide ver
dronken.
Bewapende ban Vet ”.at 'n c"”5 te
pen. 1
Mierlohout, die een dodelijke aanrijding
heeft veroorzaakt en verdacht wordt van
verscheidene inbraken in Brabant, is ge-
5 S
De gevreesde bandiet J. J. G. uit wurdt dan yn twadde yns’ansje dien,
improviseerde versiering. Maar het ging,
eenvoudig omdat het inhoud had.
Zo worde het feest in het Jubeljaar.
Het feest moet en wil gedragen worden
door heel de bevolking. Het moet een
feest worden door de bevolking en vóór
de bevolking. Alleen dan is het ook vóór
heel Friesland, voor heel ons vader
land.
Bolsward wacht nu op publicatie van de
plannen, opdat het zich zelf aan de ver
wezenlijking ervan kan gaan werken.
Het praeludium was goed, maar hier
mag het niet bij blijven.
Heel de Bolswardse gemeenschap moet
worden geactiveerd. Daarom Directo
rium: zeg, wat U van Bolsward ver
wacht en Bolsward zal zich graag in
spannen om aan uw wensen te voldoen.
Laat het een waardig feest worden.
Laat het een voor ieder aanvaardbaar
feest worden. Laat het een groots feest
worden.
Want het is een grootse herdenking
waard, dat Bolsward zo lange reeks
van jaren de tweede stad in Friesland
als eerste veste een eigen stadrecht codi
ficeerde.
Geduld met de giro. Bij de jaarwisseling
is in de afdoening van zaken bjj de Post
cheque en Girodienst een kleine achter
stand ontstaan, welke men tussen 10 en
15 Januari weer hoopt te hebben inge
haald.
Na twee jaar. De veerman van veer
Zijpe-Anna Jacobapolder ontdekte een
lijk, dat het stoffelijk overschot bleek
te zijn van een man uit Ouwerkerk, die
in de rampnacht was verdronken.
Goedkoper stroom. B. en W. van Am
sterdam stellen de gemeenteraad voor,
de prijs van de electriciteit te verlagen
door de vastrecht-nachtprijs te brengen
op 4.2 cent per kWh.
Hoger premie. De Haagse Ziekenfondsen
hebben de premie voor vrijwillig verze
kerden met 35 cent per week verhoogd
en gebracht op f 1.65.
Vragen over djjken van waddeneilanden.
Het lid van de Tweede Kamer de heer
Vondeling, heeft aan de minister van
Verkeer en Waterstaat om een uitvoerig
overzicht verzocht van de toestand,
waarin zich de zeewaterkeringen rond
om de Waddeneilanden bevinden na de
jongste stormen. Voorts vraagt hij wel
ke maatregelen zijn of zullen worden
getroffen om die toestand te verbete
ren.
Belastingontduiker zwaar gestraft.
Tot één maand voorwaardelijke gevan
genisstraf en f 1000 boete, sub. 5 maan
den hechtenis, heeft de Utrechtse recht
bank Vrijdag veroordeeld de 71-jarige
G. S. uit De Bilt. Naar uit een door de
fiscale recherche ingesteld onderzoek
was gebleken, heeft de verdachte over
de jaren 1952 en ’53 een bedrag van
telkens f 5000 aan inkomstenbelasting
ontdoken door frauduleuze boekingen,
met medewerking van enige schippers
ondernemingen. Geëist was één maand
onvoorwaardelijke hechtenis.
Spel met vuur, baby verbrand. Een felle
uitslaande brand kostte Zaterdagmid
dag de zeven maanden oude Ria Corne-
lisse te Leiden het leven. Dit gebeurde
terwijl haar ouders met enige van de
zeven kinderen boodschappen waren
gaan doen. Twee jongens, die thuis wa
ren gebleven in de bovenwoning aan de
Burchtsteeg 8, stookten een vuurtje in
de keuken waar bovendien een pan met
vlees op het gas stond. Het vuurtje
werd een felle brand, die de gehele bo
venwoning vernielde. Het jongste kind
van de familie C. kon helaas niet meer
worden gered.
Koningin en Prinsessen weer huistoe.
De Koningin en de prinsessen Beatrix
Irene en Margriet zijn Zondagavond met
een speciale trein uit Sankt Anton am
Arlberg, waar zij een wintersportva-
cantie doorbrachten, naar Nederland
vertrokken.
Schilders tijdens werk vergiftigd. Drie
schilders, werkzaam in een scheikundig
laboratorium aan de Bloemsingel te
Groningen, werden Zaterdag plotseling
onwel en moesten naar het Academisch
Ziekenhuis worden gebracht. De 55-ja-
rige J. Ritsema is aldaar tengevolge van
vergiftiging overleden. De beide ande
ren moesten worden opgenomen. Hun
toestand is thans redelijk. De schilders
hadden zonder voorgeschreven masker
met celluloselak gewerkt.
De 3.909.000 Amerikanen die elk jaar
geboren worden, hebben een levensver
wachting van 68.4 jaar (17 jaar meer
dan zij 40 jaar geleden gehad zouden
hebben). Doorgaans vindt de geboorte
plaats in een ziekenhuis (90 pct. van
de totaal aangegeven geboorten)20
jaar geleden was dit slechts iets meer
dan een derde (36.9 pet.). Het aantal
Amerikanen (leeftijd van 5 tot 34 jaar)
dat op onderwijsinstellingen is inge
schreven bedraagt 32.796.000 (3 millioen
meer dan 3 jaar terug), van wie er
3.515.000 zes jaar oud zijn (een millioen
meer in drie jaar als gevolg van het
abnormaal grote aantal geborenen in de
na-oorlogse jaren, die thans de leer
plichtige leeftijd hebben bereikt).
In de Ver. Staten worden per jaar
1.566.793 huwelijken gesloten en 388.000
huwelijken door echtscheiding ontbon
den. De bruidegom is gemiddeld 23.8 en
de bruid 21.4 jaar oud (in Connecticut
zijn de bruidjes het oudst 23.6 jaar
en in Idaho het jongst, 20.9 jaar).
In de V. S. wonen 814.000 meer gehuw
de vrouwen dan gehuwde mannen (mede
als gevolg van het feit dat vele mannen
in het buitenland dienen), doch in de
Mormoonse staat Utah zjjn meer ge
trouwde mannen (633) dan vrouwen.
De Ver. Staten heeft een vrouwenover
schot van 1.776.681 (75 jaar geleden
was het omgekeerde het geval, de be
volkingsdichtheid is 19.8 per vierkante
kilometer (tegen 6.6 destijds) en 59 pet.
van de bevolking woont in de steden
(tegen 28 pet. destijds).
gebouwen en in netto-hierwearde fan
f42.dan wurdt de maksimumpriis:
lan f 126.00C.bidriuwsgebouwen
f 15750.en wente: f 8.500.dat is
f 150.250.Hwat is nou it brike fan
it gefal?
Aldereart dat yn dit forplichte systeem
gjin rekken halden wurdt mei it feit oft
sa’n pleats frij fan hier is of dat er jit
acht of tsien jier hier oansit. Dit makket
foar de boer, dy’t in pleats keapje wol
en soms keapje moat, in tige great for-
skil. De praktyk leart, dat sokke pleat-
sen ek lang net de maksimumpriis op-
brir.ge, fakentiids wol tritich persint le
ger. Hwant dizze wurde koft troch for-
sekerings, hypteekbanken en oare yn-
stellingen mei in great to bilizzen kap-
tael. Op ’e rige wei gean dizze pleatsen
dérhinne en fordwine dêrmei üt boere-
hannen.
har noarmen yn it ramt to bringen fan de
Ministeriële foarskriften, Tsjin har eigen
miening yn, mar moreel twongen en
om slimmer to kearen. Hwant it is mei
dy nije prizen fan buorkerijen in raer
gefal. As men de praktyk net wit, liket
it in biskerming fan de hierdeboer en de
eigen boer, mar yn de realiteit fan it
libben wiist it wer oars. Dizze maksimum-
prizen binne ynsteld om foar to kom
men, dat it lan foar de gebrüker to djür
wurde soe en oan de oare ka it om de eig-
ner ta in bipaelae hichte frij to litten.:
Mar it wurket hiel oars. It nije systeem
forplichtet de Grounkeamer by de fêst-
stelling fan de maksimumpriis ta in tak-
saesje fan it lan, fan büthüs en skuorre
en fan it wenhüs. En by alle trije is bi-
paeld hoe’t dat moat. It lan moatte hja
de netto-hier fan bisiferje üt de bitelle
hier, formindere mei de lesten. Dizze
netto hier is dan 5 fan de keapwearde.
Komt men dus op en netto-hier fan
f 42.per pounsmiet, dan is de keap
wearde fan t lan f 1400- -. Dan kom-
me de bidriuwsgebouwen. Is it in bi-
driuw tusken 20 en 50 ha, dan stean
hjir twa sifers foar. Tt iene is 35 foar
gebouwen mei in gemiddelde gebruks-
wearde, it oare is 50 foar gebouwen mei
in tige rationele ynrjochting (hoge eisen
fan doelmatigheid)). Dizze sifers moatte
dan mei 20 formannichfaldige wurde as
it in nije pleats oangiet en mei 15 as it in
pleats bitreft fan gemiddelde libbensdjür.
Men kriget dan maksimael 50 x 20
f 1000.en yn in gemiddeld gefal 35 x
15 f 525.Dizze beide sifers moat
men dan likefaek nimme as it oantal ha,
dus foar in pleats fan 30 ha kin dat
f 30.000.wurde en gemiddeld
f 15.750.Dan komt de taksaesje fan
it wenningdiel, Dêrfan binne de noar
men foar in pleats fan 2050 ha 425 by
in gemiddelde ynrjochting en 575 by in
tige moderne en geryflike ynrjochting.
By in nije pleats mout dit sifer mei 30 en
by in p'eats fan gemiddelde libbensdjür
mei 20 formannichfaldige wurde. Dit kin
hwat men hjir net wol. |dus op syn heechst 30
Al mei al kin dit ek net langer sa en en yn in gemiddeld g
dêrom hawwe de bistjürsleden fan de f 8.500.wurde. Nimt
De net-agrariërs krije dizze pleatsen for-
haldingsgewize goedkeap. Mar de boer
dan dy’t der op wennet? Yn folie gefallen
kriget hy de kans om de pleats to keap-
jen foar de maksimumpriis of oars kin hy
de forkeaping ófwacntsje of de kans
rinne, dat der de ien of oare tuskenkomt.
Foar in boer dy’t dêrop wennet is de saek
bittere earnstich, hwant hv kin der net
sünder en de stikmannich hierjierren
binne gau om. Hy sil him ta it uterste üt-
rekke om wissichheit to krijen foar syn
bistean en sa twingt dizze maksimumpriis
him omheech, wylst de bidoeling krext
oarsom wie. Is it in lyts spul sa as yn de
Walden, dan is it stryk en set, dat hy
de maksimumpriis bitellet. Ja men’ seit
lüdop, fakentiids ek jit swart jild deroer-
hinne. Dizze lytse lju hawwe gjin ta-
komst meat as it spultsje yn oare hannen
oergean soe en sa wurdt mei stipi
famylje en lienbank de hege priis bi
Der komt jit in min ding by. As de boer
it op in publike forkeaping mei hegere
kosten oankomme lit is dêr it strykjild,
dat party lju de gelegenheit jowt o n in
oar syn noed jild to fortsjinjen. Mannich
forkeaping, hwerfan men wol wiste, dat
de boer de pleats net misse koe, joech it
treurspul, dat fiif, seis strykjildskriuwers
de pleats biskreaune op f 1.minder as
Dinsdag 11 Januari 1955
