CONFERENTIE DER AZIATISCHE
STATEN TE BANDUNG
CRITIEK OP HET HUURBELEID
MATTHAUS PASSION WEER IN
BOLSWARD
KRIS-KRAS door Nederland
'f
üs hjoed p
to sizzen
I
I liSil
r M
Buitenlands Overzicht
Zuivering in China
Binnenlandse moeilijkheden in Rusland
Alle fracties tegen een beperkte verhoging
Verlangen om het Westen uit Azië
te verdrijven
Zilveren filmpjes
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
1
Hwat hat C/abe Skroar
Fryslan frij!
-
.ivA
Vrijdag 15 April 1955
51e Jaargang
No. 29
Waarin opgenomen: De Bolswardsche Courant, Westergoo en De Jong's Nieuwsblad
In spjeld hat ek in kop
betrett.
KAMEROVERZICHT
PYT
i
Denemarken schaft de doodstraf af.
4
Abonnementsprijs t 1.60 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 87926
Advertentieprijs: 12 cent per mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Handelsadvertenties bij contract reductie
3de week April 1930.
De 31-jarige Simen Hoekstra van Bols-
ward bij de Zuiderzeewerken door eert
vallende steen gedood.
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitgave: A. J. OSINGA N.V. Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 15
Telefoon 451 - Na 18.30 uur 305 of 335
(K 5157)
winst op het voor-oorlogs woningbezit
nu tijdelijk afgeroomd moet worden of
niet.
Mason, de Britse consul, de heer H.
Evans en de burgemeester van Rotter
dam is Dinsdag de Britse club voor
zeelieden uitgebreid met een kapel.
Maar dit bondgenootschappelijk verdrag
had practisch aller instemming. Onze
minister van Buitenlandse Zaken, mr,
Beyen, blijkt uit het echte integratie-
hout gesneden. Hij doet zijn uiterste
best om de éénwording van Europa te
bevorderen. De integratie-boot is na 't
mislukken van de E. D. G. vastgelopen.
Deze wil hij nu weer op gang brengen.
Zo overweegt hij aan verschillende lan
den de vraag voor te leggen of zij be
reid zijn een economische integratie in
algemene zin te overwegen. „Overwe
gen om te laten overwegen”. De minis
ter hield dus wel een slag om de aim,
maar dat zal wel noodzakelijk zijn ge
weest omdat hij nog niet weet, welke
steun hg voor dit initiatief uit andere
Benelux-landen ontvangt. De steun is
onontbeerlijk. Zelfs de medewerking van
Italië schijnt van harte welkom te zgn.
Te begrijpen is dat best, want de Fran
sen voelen nu eenmaal niets voor een
algemene economische integratie. Zij
willen dit bereiken sectorsgewijs, maar
daar willen wij nu eenmaal niets van
weten. Het woord is nu aan minister
Beyen. Maar of hij succes zal hebben,
is zeer twijfelachtig, want met onwil
lige Fransen is het kwaad kersen eten.
In wyld geroft, dy kalde Snein,
B. S. is oeral fül yn trein,
De Kanadezen komme!
De fijan hat it leadtsje lein,
It blide nijs moast sjongend sein,
Elk amme licht forromme.
Sünt tsien jier is üs Fryslan frij!
Mar net lyk ’t earste hege tij,
Is ’t folk ien greate sibbe.
Och, idealen binn’ nea nij.
Elk is himsels (as ik ’t mar krij!)
Wer ’t aldemeist yn ’t libben.
Bolswards Nieuwsblad
Te koop: grote draaibare lighal, staan
de in de tuin van het oude Groene Kruis
gebouw, Hoogstraat, Bolsward.
Bij Makkum had een botsing plaats tus
sen de paardetram en de bus van de
heer de Boer uit Gaast. „Met innig leed
vermaak constateerde de paardetram,
dat de autobus licht beschadigd was,
terwijl ie zelf niks mankeerde”.
Twee ooievaars namen hun intrek op
het nest te Hindeloopen, geplaatst in
de weide van de heer W. S, de Boe»,
coorden aanvaardden. Het zal de Fran
se politiek niet doen veranderen noch
de Engelse van premier Eden, die aan
buitenlandse zaken te Londen vervan
gen is door Macmillan, een even taai
doorzettende diplomaat als Eden zelf.
Overigens treffen de Russen hun tegen
maatregelen tegen de Parijse accoorden
ook, door te trachten de vriendschaps
banden met de nog neutrale staten zo
veel mogelijk aan te halen; een voor
beeld daarvan levert de verhouding
ZwedenRusland en de Russen zullen
de Oostenrijkse staatslieden, deze week
in Moskou op bezoek, stellig ook in
deze richting trachten te bewerken.
Platen tot 23 pet. goedkoper. Het mi
nisterie van Economische Zaken heeft
meegedeeld, dat de besprekingen in het
kader van het huidige kartelbeleid met
importeurs, fabrikanten en detailhande
laren in gramofoonplaten voorlopig tot
een einde zijn gekomen. Een aantal le
veranciers van bekende merken gramo-
footiplaten heeft besloten tot prijsverla
gingen (tot 23 pet.) op korte termijn
voor langspeelplaten.
In strieljende Moandeitomoarn,
KI ear klonk (it gong üs justkes oan)
„Wilhelmus van Nassauwe”.
Nou fan gjin bylüd mear bidoarn,
Oerdwealsk publyk, ütlitten toan,
Hald nimmen mear yn touwen.
Op 18 April begint te Bandung de conferentie der Aziatische sta
ten, d. w. z. van landen, die samen meer dan de helft der. wereld
bevolking omvatten. Daar zullen, zoals vanzelf spreekt, belangrijke
figuren verschijnen als bijv, premier Tsjoe En Lai van communis
tisch China, premier Nehroe van India, premier Nasser van
Egypte enz. enz.
Er zullen ook landen vertegenwoordigd zijn, welke tot het weste
lijk kamp behoren als Turkije, Pakistan, de Philippijnen en Thai
land (Siam); ook Japan zal er zijn, min of meer noodgedwongen
nog tot dit kamp behorend, maar zij zullen staan tegenover kolos
sen als communistisch China en het neutralistisch gezinde India.
Economische integratie.
De Tweede Kamer heeft onlangs de Pa-
rijse accoorden met 71 tegen 6 (com
munistische) stemmen aangenomen.
De eensgezindheid was dus heel wat
groter dan bij de E. D. G. en K. S. G.
want er zgn nu eenmaal verscheidene
Kamerleden, die er niets voor voelen
om souvereiniteit over te dragen aan
een boven-nationaal orgaan. Zg willen
niets weten van een Europese regering
voor de defensie of voor kolen en staal.
20.000 kievitseieren. Dinsdag werden in
Sneek aangevoerd 19 a 20.000 kievits
eieren. De prijs bedroeg 20 ct. per stuk.
Het was de grootste aanvoer van kie
vitseieren sinds jaren.
In himel sêft allyk flewiel,
In waerme gouden sinnestriel
Biruorre alle herten.
Geestkrêft oerwint it hurde stiel,
Ien amerij waerd neat mear field.
Gjin groeden en gjin smerten.
Alle huren met 10 pet. omhoog? Na de
vernietigende critiek, die de Tweede Ka
mer in het voorlopig verslag heeft geuit
op de huurwet, overweegt de regering
thans het ontwerp te wijzigen door een
huurverhoging over de gehele linie van
10 pet. voor te stellen, aldus het Vrije
Volk. De memorie van Antwoord op de
huur- en belastingvoorstellen zal Maan
dag verschijnen. Als het eindverslag
t(jdig gereed komt zou de Kamer de
ontwerpen reeds op 26 April in behan
deling kunnen nemen.
den ontruimen, waarna over het lot van
dat eiland een conferentie zou worden
gehouden, waar communistisch China
wel, nationalistisch China niet verte
genwoordigd zou zijn, het eiland Okina
wa, dat Amerika om strategische rede
nen in handen houdt, zou aan Japan
moeten komen. Als dit de eisen zijn,
welke ook te Bandung zullen worden
gesteld, als voorwaarde voor een vreed
zaam samenleven, dan zijn we daarvan
nog wel ver verwijderd.
Ontruimen zullen de Amerikanen For
mosa zeker niet, omdat het behoort tot
hun verdedigingsgordel in Azië, zoals
Malakka behoort tot de Engelse ver
dedigingsgordel, waarom het ook van
Londen geen volledige zelfstandigheid
zal krijgen, al heeft Singapore, tot nog
toe Engelse kroonkolonie, thans een
eigen wetgevende vergadering gekregen
en is het dus op weg naar zekere zelf
standigheid binnen het Britse Gemene
best, maai- de gouverneur-generaal
houdt openbare veiligheid, defensie en
financiën in handen. Om op Formosa
Men mag overigens aannemen, dat, ook
al zal het Westen zijn vrienden te Ban
dung hebben, er één principe is, dat
bij all© Aziatische en Afrikaanse lan
den sympathie zal ontmoeten, n.l. dat
Azië voor de Aziaten en Afrika voor
de Afrikanen moet zijn, al zijn er dan
onder deze landen, die om zuiver prac-
tische redenen, economische en/of mili
taire, bereid zijn zekere banden met ’t
Westen aan te gaan. Er zijn ook tussen
de Aziatische en Afrikaanse staten on
derling, en in het bijzonder tussen de
eerstgenoemde tegenstellingen van be
langen, welke voedsel geven aan zeker
wantrouwen jegens elkaar, waarom
sommige westelijke steun begeren.
Daarom is niet te verwachten, dat Ban
dung direct een programma zal ópleve-
ien om het principe „Azië voor de
Aziaten en Afrika voor de Afrikaners”
in de praktijk binnen afzienbare tijd te
verwezenlijken. Er is geen denken aan,
dat bijv, landen als Turkije, Pakistan,
Thailand en de Philippijnen bereid zul
len zijn medewerking te verlenen aan
een politiek, welke het Westen zijn po
sities in Azië zal ontnemen Zij vrezen
te zeer hun communistische buren en
ook bijv, een straks misschien weer op
komend Japan. In de grond van de zaak
is het niet anders in Azië dan in Euro
pa, beide werelddelen worden verdeeld
gehouden door onderling wantrouwen
der verschillende landen, maar het on
derscheid is dat terwijl in Europa
slechts enkele landen, en niet de mach
tigste, niet bg een der blokken zijn aan
gesloten, in Azië een paar der grootste
als India en Indonesië, neutraal ten op
zichte dezer blokken staan.
Te Bandung zullen dus allerlei
factoren in het overleg meespelen
zowel bijv, het verlangen der
communistisch gezinde landen om
het Westen uit Azië te verwijde
ren om er zelf de baas te kunnen
spelen, als het streven van bijv.
India om alle Aziatische staten
vrij van Westelijke beïnvloeding
te maken.
Men mag van communistische zijde te
Bandung een poging verwachten om
deze, in wezen verschillende, maar in
schijn parallel lopende politiek in één
beginseluitspraak tot uiting te brengen,
om op het Westen indruk te maken. De
resultaten van een reeds te New Delhi
in India gehouden niet-officiële confe
rentie van 14 landen, welke onder ster
ke communistische invloed stond en
waarbij ook Rusland was, dat echter
niet te Bandung zal zijn, geven alle aan
leiding tot deze verwachting. Daar werd
geëist dat Malakka van Engeland vol
komen zelfstandigheid zou krijgen, dat
Nieuw Guinea door Nederland aan In
donesië zou worden afgestaan en dat
de Amerikaanse troepen Formosa zou-
De West-Duitse regering heeft n.l. deze
O.-Duitse maatregel beantwoord met 'n
beperking van de handel met de Oost-
Duitsers.
Gezegd wordt, dat de Russen deze
blokkademaatregel hebben gewild om
Oost- en West-Duitsers op hoog niveau
weer eens aan het praten te krijgen, in
de hoop dat dit nog wat zal opleveren
met betrekking tot het niet uitvoeren
door Bonn van de Parijse accoorden. ’n
Ijdele hoop. Evenmin kunnen de Russen
ten deze iets verwachten van hun be
sluit, dat nu uitgevoerd schijnt t© zul
len worden, om de vriendschapsverdra
gen met Engeland en Frankrijk op te
zeggen, nu deze landen de Parijse ac-
Gem. Zangver. T.A.V.E.N.U. (dir. R.
Metzlar) geeft Paas-Maandag in de
Grote Kerk te Bolsward een gewijd con
cert. Solisten mej. Doe Haasdijk en de
heer A. Alt.
Bij brand gewond. Bij een nachtelijke
brand in perceel 30 aan de Laarstraat
te Goor heeft de 76-jarige A. van Sluy-
ters ernstige brandwonden opgelopen
aan gezicht, armen en handen. De oude
man is in zorgwekkende toestand naar
het Kon. Juliana-ziekenhuis te Hengelo
vervoerd.
Zo heeft dan vandaag een week geleden weer de jaarlijkse uitvoering van de
Matthaus Passion plaats gevonden, ditmaal in de gerestaureerde Martinikerk,
die hiermede ook als „cultuurcentrum” in gebruik werd genomen. Trouwens
dit zeggen is aanvechtbaar. Hoewel en dit is een zeer verheugend verschijn
sel zowel wat het uitvoeren van, als wat het luisteren naar de Matthaus
Passion betreft er bij geen enkele gezindte van een afwijzende houding sprake
is, vraagt, zoals (een onkerkelgk) iemand het ons terecht toevoegde het bij
wonen van Bach’s Matthaus Passion op Goede Vrijdag naast een kunstzinnig
toch vooral ook een religieus beleven. Zo ergens, dan is hier sprake van het
moment, dat deze twee niet zijn te scheiden. Gezien in dit kader stemt het tot
zo grote dankbaarheid, dat de uitvoering niet alleen technisch goed was ver
zorgd, maar over het algemeen ook met een bewonderenswaardige warmte en
overgave werd gezongen. (Voor het critische verslag zie men elders in dit blad).
(Cliché Leeuwarder Courant)
Drie doden op overweg. Op de met
knipperlichten en belsignalen beveiligde
spoorwegovergang in de verkeersweg
Winschoten-Veendam te Heiligerlee is
Dinsdagmiddag een personenauto met
vijf inzittenden door een dieseltrein
een „Blauwe Engel’’ gegrepen. Drie per
sonen vonden bij dit ongeluk de dood,
één werd levensgevaarlijk gewond en
een ander zwaar gewond. Dezen zgn
later in het ziekenhuis aan de bekomen
verwondingen overleden.
Kapel voor zeelieden. In aanwezigheid
Sir Paul
De beperkte huurverhoging, zoals de
Regering die heeft voorgesteld, heeft
de tongen in beweging gebracht. Er is
practisch niemand die tevreden is. De
huiseigenaar moppert, dat zgn woning
bezit door een huurverhoging van 5 a
10 pct. nog niet rendabel wordt, de
voorstander van een huurbelasting mop
pert dat deze niet wordt ingevoerd om
dat de huurverhoging zo beperkt is ge
bleven; de principiële tegenstander van
de huurbelasting acht het onjuist van
de regering dat zij in het compromis
is gevlucht, d. w. z. slechts een beschei
den huurverhoging, omdat de huurbe
lasting voorlopig naar de rommelzolder
is vertrokken. En dan is er nog een
groep van mensen waarlijk geen
kleine die meent, dat de Regering
op het punt van de huren geen vast
beleid voert. Dat zij het niet aandurft
om de noodzakelijke maatregelen te ne
men, gezien de tegenstellingen die heer
sen in het kamp der regeringspartijen.
Zij staan op het standpunt, dat hier
sprake is van slechte politiek, van on
derling touwtrekken.
Al deze stromingen vindt men terug in
het Voorlopig Verslag van de Tweede
Kamer op het huurverhogingsvoorstel
der Regering. In concretie betekent dit
dat geen enkele fractie waardering kan
opbrengen voor het huidige huurbeleid
Van de Regering.
Er zijn fracties, die zonder meer spre
ken van „prutswerk”, andere spreken
van onvoldoende maatregelen, maar dat
is slechts een kwestie van terminolo
gie. Het Kabinet zit dus voor een grote
moeilijkheid. Het Voorlopig Verslag zal
onze ministers ongetwijfeld aan het den
ken moeten zetten. Geheel onverwachts
is deze critiek echter niet gekomen,
want bg de behandeling van de begro
ting van Wederopbouw en Volkshuis
vesting in de Eerste Kamer bleek ook
reeds dat het huurbeleid geen instem
ming vond.
Minister Witte kon uiteraard niet uit
voerig op de critiek ingaan. Eerst moet
het Kabinet zich beraden over de vraag
wat het nu moet doen. Maar de be
windsman had toch wel enkele troe
ven, die hij zonder moeite kon uitspe
len. „Waarom al deze critiek?’’ zo vroeg
hij. Is er iemand in de Eerste Kamer
die zich verzet tegen het regeringsbe
leid, dat gericht is op de beheersing
van de lonen en prijzen? Iedereen is
enthousiast over de stabilisatie-politiek
van minister Zijlstra. Rust in de ont
wikkeling van de lonen en de prgzen is
momenteel de hoogste wijsheid. Van
loonsverhogingen wil men niet meer we
ten. want de ervaring heeft geleerd,
dat zg leiden tot prijsstijging. En nu
moet men niet vergeten, aldus de be
windsman, dat een grote huurverhoging
leidt tot loonsverhoging, dus tot prijs
stijging. Daarom was het voor hem lo
gisch, dat de Regering is gekomen met
een zeer bescheiden huurverhoging. Zo
niet, dan zou het weer gedaan zijn met
de rust in de Ionen en de prgzen. Hoe
kan men dus critiek hebben op de klei
nte huurverhoging als men de stabilisa
tie-politiek bewondert
Dit was een sterk argument. Het is
echter een feit, dat daardoor het huur-
probleem niet wordt opgelost. Er is
geen ontkomen aan: de huren van de
voor-oorlogse woningen moeten worden
opgetrokken. Doet men dat niet, dan
zal het woonpeil van deze woningen
op den duur schrikbarend dalen, terwijl
bovendien de Overheid dan blijvend de
bevoegdheid moet hebben om woon
ruimte toe te wijzen. Zij zal dan zorg
vuldig moeten nagaan dat de meer wel-
gestelden in de duurdere woningen ko
men en de minder bedeelden in de goed
kope voor-oorlogse huizen. Zo’n taak
mag de overheid alleen maar hebben
in tijd van schaarste. En daarom is ’t
logisch dat ook het beleid van minister
Witte er op gericht is om het verschil
in huurpeil zo gering mogelijk te doen
worden.- Wanneer wij het tijdstip van
de volkomen rendabele huren bereikt
zullen hebben is nog een raadsel. Het
staat vast, dat iedere fractie daarnaar
streeft. En men kan verwachten, dat
bij de Kabinetsformatie van 1956 dit
punt een heet hangijzer zal worden.
Want al is iedereen nu voor huurver
hoging, er bestaat nog altijd geen een
stemmigheid over de vraag of de extra- van de Britse ambassadeur,
Atomische oorlogsvoering.
Sprak de Eerste Kamer dus deze week
over het vredige huizenprobleem) een
paar dagen daarvoor verkeerde zg in
een andere stemming. Minister Staf
heeft n.l. bij de behandeling van de be
grotingen van Oorlog en Marine een
zeer realistische schildering gegeven van
de gevolgen van een atoom-oorlog.
Kort gezegd kwam het er op neer, dat
het niet van belang is, wie deze oorlog
wint of verliest, want het gevolg van de
atoom-oorlog is nu eenmaal de totale
vernietiging. D© Westerse Nato-landen
zijn niet agressief. Zij zullen nimmer tot
een aanval overgaan. Maar zodra zij
worden aangevallen, zullen zij gebruik
maken van de atoom- of waterstofbom.
Dat was een afschrikwekkende mede
deling. De atoom-oorlog is verschrikke
lijk. Zo verschrikkelijk, dat onze rege
ring alle ontwapeningsvoorstellen zal
steunen. Ook al is de wereld dan in
kampen verdeeld, we moeten toch pro
beren in dezelfde wereld met elkaar te
leven, zo merkte minister Staf philoso-
fisch op. In Nato-v©rband is dus beslist
over het gebruik van atoomwapens. Dit
heeft gevolgen voor onze legeropbouw.
De divisies zullen kleiner moeten wor
den en bewegelijker. Zij zullen op den
duur worden teruggebracht van 18000
tot 12.000 man. Als dit is gebeurd, kan
in begin van 1957 een aanvang worden
gemaakt met de opbouw van de tweede
parate divisie. Momenteel wordt inten
sief gestudeerd over een verdere aan
passing van de organisatie aan de nieu
we ontwikkeling. De toetsing van deze
studie aan de practijk zal echter worden
overgelaten aan de grote landen.
Brandkast geforceerd. In de nacht van
Maandag op Dinsdag heeft een inbreker
zich toegang weten te verschaffen tot
een perceel aan de Weerdsingel te
Utrecht, waar hij met een tang een
brandkast openscheurde. Zijn buit be
stond uit drie geldkistjes met een to-
taalinhoud van f 900.
Ien amerij is klear forstien,
Gjin skelen alle Friezen ien,
Wy sille noait mear tsiere.
Dizz’ Maeitiid tsjoent it bliuwend grien,
It lok giet üs troch fleis en bien,
It polsket yn üs ieren.
1945 10 April 1955
Hoge onderscheiding. Koningin Juliana
heeft de 70-jarige oud-premier, de A.R.
staatsman, prof ,mr. P. S. Gerbrandy
vereerd met de zeldzame onderscheiding
tot minister van Staat. Dit deelde min
president dr. W. Drees aan ’t slot van
zijn hartelijketoespraak de zeer bewogen
jubilaris onder luide toejuichingen me
de op de druk bezochte receptie, welke
Woensdagmiddag in hotel de Wittebrug
te zijner ere werd gehouden. Na de oor
log heeft prof. Gerbrandy reeds als dank
voor zijn leiding van het Londense ka
binet de hoogste civiele onderscheiding
ontvangen, n.l. het grootofficierskruis in
de orde van de Nederlandse Leeuw.
Staking met een staartje. In totaal
hebben 4105 leden van het gemeente-
personeel aan de staking in de hoofd
terug te komen, de Amerikanen zullen
er nóg minder voor voelen dit eiland te
ontruimen nu Japan onder de nieuwe
premier Hatojama, uitgesproken streeft
naar een verzoening met de Sovjetunie
en communistisch China, weliswaar
vooral om economische redenen, maar
wat toch een zeer onaangename indruk
te Washington heeft gemaakt. Zozeer
zelfs dat president Eisenhower en mi
nister Dulles de Japanse minister van
buitenlandse zaken, Sjigemitso©, die ’n
bezoek aan Washington wilde brengen,
niet hebben willen ontvangen.
Wat net Verre Oosten
moge ten slotte niet onvermeld
blijven, dat in communistisch
China eindelijk ook eens een zui
vering in de hoogste kringen
heeft plaats gehad.
Een der Chinese vice-premiers, Kao
Kang, schijnt al geruim© tijd geleden
gelikwideerd te zijn; hij werd er van
beschuldigd Mantsjoerije, waar hij de
zaken leidde en de industrialisatie sterk
opjoeg, tot een zelfstandige staat te
willen maken en van pogingen het leger
de overhand over de communistische
partij te willen geven. In wezen komt
dat er waarschijnlijk op neer dat Kao
Kang, die eenmaal voorbestemd was
Mao Tse Toeng op te volgen, Mantsjoe
rije liever onder Russische bescherming
zag, dan als onderdeel van China, m.
a. w. hij was in de militaire groep der
Chinese leiders een aan Rusland toege
wijd element. In bepaalde delen van
China schijnen ook nog samenzwerin
gen voor t© komen, welke door Peking
aan kuiperijen van Tsjang Kai Sjek ge
weten worden, maar het ware daarom
trent komt men hier toch niet te weten.
Ook Rusland schijnt nog zgn bin
nenlandse moeilijkheden te heb
ben, met name in verband met de
levensbehoeftenvoorziening, waar
om de zwarte handel weer de kop
opsteekt. In alle landen achter
het Ijzeren Gordijn heersen trou
wens dergelgke moeilijkheden,
ook in Oost-Duitsland en hierop
bouwen de West-Duitsers hun
hoop, dat Oost-Duitsland tenslot
te toch gedwongen zal zgn de
zware belasting waarmee het *t
autovervoer van W.-Duitsland
naar West-Berlijn trof en welke
neerkomt op een nieuwe blokka
de, te herzien.
SS-
n
