De bevrijding gevierd
Het bevrijdingsfeest nadert
Koor alleseen stijlvolle en waardige herdenking
KRIS-KRAS door Nederland
I
Fan de Martinytoer
Gouden filmpjes
Dinsdag 19 April 1955
Tj- de J.
I
I
1
~1l|
us hjoed p
to sizzen
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
Waarin opgenomen: De Bolswardsche Courant, Westergoo en De Jong’s Nieuwsblad
51e Jaargang
No. 30
f
Het monument te Makkum, na onthulling en kranslegging.
909000
73000
273000
60000
10000
22000
165000
22000
30000
34000
209000
361000 1345000
130000
Bezoek uit Thailand.
Abonnementsprijs f 1.60 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 87926
Advertentieprijs: 12 cent per mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Handelsadvertenties bij contract reductie
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitgave: A. J. OSINGA N.V. Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13
Telefoon 451 - Na 18.30 uur 305 of 335
(K 5157)
Het muziekcorps der Schutterij geeft
de raad der gemeente Bolsward te> ken
nen, dat, nu de schutterij is opgeheven,
hare diensten bij de oefeningen niet
meer vereist worden. Toch wenst het
corps als „Stedelijk Muziekcorps” bijeen
te blijven. Het corps vraagt daartoe ’n
jaarlijkse toelage uit de gemeentekas,
groot f 500.B. en W. adviseren gun
stig. Ook tegen het afstaan van de in
geleverde uniformen heeft men geen be
zwaar.
Inplaats van de heer T. J. Swierstra,
dir. der Rijks Zuivelschool te Bolsward,
die door ziekte verhinderd is, zal de heer
Dr. Schey, zuivelconsulent van Noord-
Holland, (Hoorn) één dag per week les
geven.
Onder de naam „Nut en Genoegen” is
te Bolsward een Vrijzinnige Jongelings-
vereniging opgericht. Er zijn 30 idden.
Richtlijnen en suggesties.
Hoe moet de 5de Mei worden herdacht?
In de richtlijnen en suggesties van het
Nationaal Comité worden verschillende
nuttige wenken gegeven. Voorop dient
te staan, zoals in de aanhef al werd ge
zegd, dat het een gemeenschapsfeest
moet worden, waarbij dus zoveel moge
lijk de gehele bevolking van een ge
meente actief wordt betrokken. De vrij
heid wordt herdacht en dat betekent
ook, dat men tonen moet die vrijheid
waardig te zijn. Onbeheerst en wanor
delijk vermaak, of wel, populair gezegd
„feestneuzenlol”, zijn in strijd met het
karakter van deze herdenking.
Maar aan de andere kant: het bevrij
dingsfeest moet een ware vreugdeuiting
zijn èn een feest van dankbaarheid. De
lander kart worden meegevierd. Zoals
boven reeds opgemerkt, bereikten ons
reeds uit tal van plaatsen het bericht
van goede en stijlvolle initiatieven.
Het Nationaal Comité heeft zich tot
taak gesteld deze viering aan te moe
digen. Het heeft in Amsterdam (Gale
rij 21, Amsterdam-C. een bureau, dat
plaatselijke comité’s van advies wil die
nen en het heeft richtlijnen opgesteld
en suggesties verzameld en het wil al
het mogelijke doen om te bereiken, dat
overal in het land in de grote steden
zowel als in de kleine dorpen, het feit
van de bevrijding passend wordt her
dacht. Dat doel verdient aller mede
werking en aan die medewerking zal
het zeker niet ontbreken. In vele plaat
sen wordt immers reeds intens gewerkt
door comité’s of gemeentebesturen.
Blijvend herdenken.
Zoals men dezer dagen in verschillende
bladen heeft kunnen lezen, zijn hier en
en fynt
de meast-
Briefje van tien naar 3 jaar terug. Drie
jaar geleden heeft mej. W. Beerkens te
Siebengewald bij werkzaamheden op ’t
land een bankbiljet van f 10.verloren.
Ondanks nasporingen werd het niet te
ruggevonden. Haar broer heeft Donder
dag bij het ploegen het verloren bankje
daar nu pas blijvende gedenktekens op
gericht om de gedachtenis aan geval
lenen en bevrijding levend te houden.
Overzien wij, wat er in dit opzicht in
Bolsward en omgeving tot stand is ge
bracht, dan moeten wij wel constateren,
1929
1700
1939
1700
1955
2000
te voorschijn gebracht. Het biljet bleek
het driejarig verblijf in de grond zo
goed doorstaan te hebben, dat het nog
zeer toonbaar was.
In wurch man fielt gjin
hurd béd.
2de week April 1905
Nederlander, ongeacht zijn gezindheid,
rang of leeftijd, deelneemt,” zo staat er
te lezen in een foldertje, dat onlangs
aan alle gemeentebesturen van ons land
werd toegezonden door het „Nationaal
Comité Viering Bevrijdingsdag 5 Mei
1955".
Dit comité, zeer breed van opzet en
daardoor inderdaad nationaal, wil een
beroep doen op ons volk om van de 5de
Mei 1955 de tiende „verjaardag” van
onze bevrijding, een waardige feestdag
te maken. De regering heeft het goede
voorbeeld gegeven; er zullen in Wage-
ningen en in Amsterdam herdenkings
plechtigheden worden gehouden, die een
nationaal karakter zullen dragen. Dank
zij een royaal gebaar van de Nederland
se werkgevers zal op 5 Mei a.s. ieder
een een extra vrije dag hebben. Het
komt er nu nog op aan, dat in steden
en dorpen plannen- worden gemaakt om
de 5de Mei 1955 inderdaad tot een feest
dag te maken, die door iedere Neder-
rn wearde folie
Ie oarloch. Mar
dat men hier nergens met overdaad te
werk is gegaan. Het tegendeel is eer
bet geval. Goede uitzonderingen maken
de gedenknaald in Wymbritseradeel in
Folsgare en het bevrijdingsmonument te
Makkum. Bolsward eerde de gevallenen
met een weliswaar klein, maar toch
verantwoord monument in het stadhuis,
terwijl de bekende plaats aan de Mar-
nezrjl op bescheiden wijze passend ge
markeerd w.erd.
Elders beperkte men zich in de regel
tot het plaatsen van een memoriesteen,
waarop' de namen van hen die vielen
staan vermeld.
Hoe meer de dag der bevrijding in het
verschiet raakt, hoe meer betekenis de
gedenktekenen krijgen. Het is daarom
gelukkig, dat het nergens tot aesthe-
tisch of anderszins onverantwoorde
bouwsels is gekomen, maar dat de ge
denktekenen over het geheel genomen
passen in de omgeving, waarin ze zijn
geplaatst.
W. Smit gevraagd als Surinaams mi
nister. De heer W. Smit uit Haarlem
heeft zich bereid verklaard zitting te
nemen in het nieuw te formeren kabinet
van Suriname als minister van Finan
ciën. De heer Smit, die thans in dienst
is van het Beheers-instituut te Amster
dam, woont reeds vele jaren in Neder
land, maar was voordien lange tijd in
Suriname werkzaam.
Het voorstel van B. en W. om het bou
wen van een nieuwe loods bij de ge-
meentereiniging in eigen beheer uit te
voeren wordt na breedvoerige discussies
aangenomen met 7 tegen 5 stemmen. De
tegenstemmers wensten openbare aan
besteding. Volgens de heer Praamsma
zou dit een besparing geven van 20 pet.
Tractor sloeg achterover op bestuurder.
Een zeldzaam ongeluk heeft de 27-jari-
ge landbouwer, de heer A. de Vlaam te
Strijen het leven gekost. Voor het eg
gen van zijn akker had hij zijn tractor
aangespannen met een eg en een z.g.
sleep. Vermoedelrjk heeft hij de tractor
op een gegeven ogenblik te snel laten
lopen, welke snelheid door de eg en
sleep niet kon worden overgenomen. De
tractor kwam omhoog te staan, draaide
om zijn brede as en sloeg achterover.
De heer De Vlaam kwam onder de zwa
re trekker terecht en was onmiddellijk
dood.
Eind vorige week herdacht menige plaats in Friesland het 10-jarig
bevrijdingsfeest. Erg uitbundig was deze viering nergens, soms
zelfs te sober. Werd bijv, in Sneek vrij algemeen gevlagd, in Bols
ward zagen we slechts op enkele plaatsen het nationale dundoek.
Het feit, dat het 10-jarig bevrijdingsfeest dit jaar een nationale
manifestatie zal worden, zal aan de sobere viering van de plaatse
lijke bevrijdingsdatum dan ook wel niet vreemd zijn. En wat de
nationale viering in onze omgeving betreft, we behoeven maar te
wijzen op de grootse plannen in Wonseradeel en menig gelukkig
initiatief in andere omliggende gemeenten, om te constateren
dat men ernst met de zaak maakt, al zal Bolsward zelf voor
het programma op bevrijdingsfeest zie men elders in dit blad
dit jaar in verband met de komende eeuwfeesten, slechts op be
scheiden schaal het nationale bevrijdingsfeest vieren.
C. N. V. heeft 200.000 leden. Blijkens
de cflfers van de ledentallen van bon
den, aangesloten bij het Chr. Nationaal
Vakverbond, bedroeg het totale aantal
leden van de Christelijke vakorganisa
ties op 1 Januari van dit jaar 199.707.
Drie maanden voordien was het ledental
196.679, zodat mag worden aangenomen
dat het Chr. Nat. Vakverbond thans de
200.000 leden heeft bereikt.
Meisje van dertien mocht even sturen.
Een meisje van dertien jaar mocht van
haar moeder in Amsterdam even haar
auto besturen. Een aantal ongelukken
was daarvan het gevolg. Twee meisjes
op rolschaatsen werden omver gereden
en daarna botste de jonge autorijdster
tegen een geparkeerde wagen op. Een
van de meisjes moest in het ziekenhuis
worden opgenomen. Tegen de moeder
van het meisje, dat de auto bestuurde,
is proces-verbaal opgemaakt.
Extra-Stem van Ambon. De Stem van
Ambon, het orgaan de stichting „Door
de eeuwen Trouw”, is ter gelegenheid
van het feit, dat op 25 April vijf jaar
geleden de republiek der Zuid-Molukken
werd uitgeroepen, met een bijzonder
nummer verschenen. Aan dit nummer,
dat 40 pagina’s telt en dat tal van
mooie foto’s bevat, werken vele bekende
Nederlanders mee.
Schipper verdronken. Vrijdagmorgen
is de 47-jarige schipper J. W., doordat
hij over wat touwwerk struikelde, over
boord geslagen van een motorschip van
de fa Boelhouwer, toen het schip zich
op de hoogte van Drievliet op de grens
van Rijswijk bevond. De man, die aan
het roer stond, kon de motor niet snel
genoeg stoppen en riep, al varende, om
hulp. Duiken van een brugwachter
mocht niet meer baten.
Nieuw anti-tankwapen voor Nederland
se leger. Binnenkort zal het Neder
landse leger de beschikking krijgen over
een nieuw anti-tankwapen, dat in staat
is de dikste pantsering van tanks op
een afstand van meer dan 900 meter
te doorboren. Het nieuwe wapen heeft
een terugstoOtloze vuurmond van 106
mm en weegt nog geen 225 kg. Het kan
daardoor gemakkelijk meegevoerd wor
den op een jeep, vanwaar het ook afge
vuurd kan worden, aldus de Legerkoe-
rier.
Het door Jentsje Popma vervaardigde
monumentje in de Vierschaar van het
stadhuis te Bolsward (tijdens de restau
ratie in de trappenhal).
De lammeren zijn bijzonder duur dit
jaar. Een arbeider te Workum verkocht
3 lammeren oud 7 weken, voor f 13 per
stuk. Op deze manier maken de houders
van schapen goede zaken.
Op 12 April viert Witmarsum het 25-
jarig bestaan van het gemeentehuis.
Burgemeester J. H. H. Piccardt ver
wisselt Pingjum met Witmarsum als
Woonplaats. Hij neemt zijn intrek op
Aylva State, dat zo menig grietman van
Wonseradeel heeft geherbergd.
kear safolle jild brükt. En nou
fan nou net mear itselde as
dankbaarheid kan worden getoond door
steun te verlenen aan de Stichting 1940-
1945, die omstreeks de vijfde Mei voor
het laatst een beroep op ons volk wil
doen.
Als voorbeelden van feestelijkheden op
de a.s. vijfde Mei noemt ’t comité vroeg
in de morgen een jeugd-appèl voor scho
lieren en jeugdorganisaties met een
korte toespraak van de burgemeester
bijvoorbeeld over wat voor de bevrij
ding geofferd is en wat de jeugd kan
doen om de vrijheid te behouden, muzi
kale marsen door de feestelijk versierde
straten, kinderspelen, kringdansen, sa
menzang enz. Rond het middaguur zou,
vooral in de Westelijke provincies een
bevrijdingsmaal thuis kunnen worden
gebruikt en in de middag zouden bijv,
optochten kunnen worden gehouden met
uitbeeldingen van typisch Nederlandse
spreekwoorden, historische gebeurtenis
sen, volksliederen etc. en een bevrij-
dingsspel of op verschillende plaatsen
wagenspelen.
In de avonduren zouden een feestcon-
cert een volksdansbal kunnen worden
gehouden of gondelvaarten, lampion- of
fakkeloptochten, eindigend op een cen
traal punt, waar een groot vreugdevuur
ontstoken wordt.
Het Comité heeft er de nadruk op ge
legd, dat het deze suggesties bedoeld
heeft als voorbeelden van wat er geor
ganiseerd kan worden op de bevrijdings
dag en niet als richtlijnen. Plaatselijke
comité’s kunnen, wanneer de plaatselij
ke situatie dit nodig maakt, zelf wijzi
gingen en aanvullingen aanbrengen.
Hoofdzaak blijft, dat zoveel mogelijk
iedere Nederlander op de vijfde Mei 1955
nadat aan de vooravond van deze feest
dag de gevallenen zijn herdacht, deel
kan nemen aan een waardige, maar
feestelijke herdenking van de dag, waar
op ons land na vijf bange jaren de vrij
heid herkreeg.
Een Rembrandt voor het Wadsworth
Athenaum. Het Wadswordt Athenaum
is door aankoop in het bezit gekomen
van het „Portret van «en Jonge Man”
door Rembrandt, dat door enkele des
kundigen voor het portret van Rem
brandt's zoon Titus gehouden wordt.
Professor Rosenberg van de Harvard
Universiteit is van mening, dat dit schil
derij een van de mooiste werken van
de grote Nederlandse schilder is, dat
zich thans in Amerikaans bezit be
vindt.
ige
ildingen greate bilangstelling hawwe.
de sociologie de wittenskip is c..
en tokoarten fan de mienski
Der wurdt dus foar deselde bilangen tsien
i 1 r- i j
i ts it jtld
dat fan doe,
DE ONTHULLING VAN HET MONUMENT IN SEPT. 1951 TE FOLSGARE.
Burgemeester F. Tjaberings dankt de commissie voor het vele werk, verricht
tot het stichten van dit monument. Op de bank van r.. naar 1.: Mr. H. P.
Linthorst Homan, Commissaris der Koningin in Friesland, Mevr. Haersma
Buma en haar zoon, achter de lessenaar de voorzitter van de commissie,
de heer H. M. Gerbrandy van Nijland.
Steenwyk wordt 700 jaar. Omdat op
23 Juli 1255 aan Steenwjjk stadsrech
ten werden verleend, zal daar van 25
Juli tot 1 Augustus een feestweek wor
den gehouden, waarvoor een ere-comité
is gevormd, waarin tal van notabelen in
den lande zitting hebben genomen.
Bols wards Nieuwsblad
Op het platteland heeft men de laatste
jaren groenten leren eten, vroeger wa
ren het alleen aardappelen, bonen en
erwten.
Hwat hat Qabe Skroar
foar lju ut bi
as wichtichste
taek it dekoarum oan bipaelde dingen to
jaen, tsjinwurdich is dit in funksje, dy’t
krêftige jonge minsken folslein yn bislach
nimt. It dekorative is mar lyts mear en
wurdt alhiel oerskade troch de saeklike
en technyske funksje, dy’t dit ambt yn de
tsjinwurdige tiid meibringt.
As men yn in greate stêd as Grins, yn
Arnhim en safolle oaren Boargemasters
bineamt, fuortkomd üt arbeidershüshal-
dingen, dan is der wol hiel hwat foroare.
Dc bistjürskwaliteiten, de deskundigens
Waardig feest.
„Het leed in de bezettingsjaren en de
strijd om onze vrijheid hebben in ons
volk het gevoel van saamhorigheid ver
sterkt; onze gemeenschappelijke inspan
ning was gericht op het herwinnen van
de vrijheid.
Laat de dag, waarop wij het bereiken
van dit doel herdenken, dan ook een ge
meenschapsfeest zijn, waaraan) iedere
De premier van
Thailand, thans op een wereldrondreis
wordt eind Mei of begin Juni in Den
Haag verwacht.
komrne nou earst en de namme fan heit
of omke docht safolle net mear as it wol
plichte to wêzen. Hjir yn Fryslan is mei
in inkele ütsündering it korps alhiel op
de nije tiid ynsteld en men kin tige mak
lik respect opbringe foar dizze hurdwrot-
tende groep bistjürders, dy’t harren mei
oerjefte jowe oan har taek har gemeente
foarüt to bringen. Hja steane ek folie
tichter oan it folk en binne folie mear
populair en by de measten yn gunstige sin.
Wy hawwe hjir in lyts setsje Boarge-
master van Tuinen hawn nei de bifrijing,
dy’t syn wurk yn Dokkum fuortset hat.
En hwa nou sjocht hwat dêr yn tsien jier
ta stan komd is, fakentiids mei in bifol-
king, dy’t swier to rissen wie, nimt yn
stilte syn petsje óf foar it bannige wrotten
fan dizze roune en nommele jonge Fries,
dy’t fan dit wurk de great? motor west is.
En sa binne der hiel hwat gemeenten yn
Fryslan, hwer’t de earste Boarger fan de
gemeente syn titel net krige mar fortsjin-
ne hat en hwer de earbied en achting fan
de bifolking spontaen ütgiet nei har Boar-
gemaster.
Dat is in wichtige foarütgong, dy’t foar it
algemien wolwêzen hege lof fortsjinnet.
Net oars is it mei it wurk fan de Pro-
vinsiale bistjürders en tsjinsten. Dat is
hast net mear to forgeliken mei de foar-
oarlochske tiid.In stream fan ynitiativen
komt üt de Fryske haedstêd wei en fynt
syn wegen nei it lytste doarp en
ófgelegen hoeke. It is tige learsum dit for-
skynsel ris to bisjen oan de han fan de
provinsiale begreatings oer inkelde jier-
ren. As wy de sifers fan trije jierren, fan
1928, 1939 en it jier, hwer’t wy nou mei
dwaende binne, ris neistmekoar lizze. dan
komt dit tige düdlik üt. Wy krije dan it
nêststeand listke:
Totale
ütjeften
it bliuwt klear, dat der ek vi
mear jown wurdt as foar d<
bilangriker is, dat ek dêr de geast folie
positiver en demokretysker wurden is.
Der binne yn Ljouwert gjin autoriteiten
meat op it provinsjehüs, ay’t yn in hege
toer setelje, hja binne foar eltsenien ta-
gonklik en tsjinstré. De hege huodden en
swarte jassen sjocht men mar inkel mear,
mar de minsken binne folie tasjitliker en
aktiver wurden. En der wurdt stuf arbei-
de, der wurdt hwat presteard, hja sitte
der boppe-op. De tiid fan holle leuzen is
foarby, de lju wolle „wat sjen en krije
hwat to sjen. de alderwetske politike pra
ter fynt gjin fiskwetter mear, deskundi
gens en bistjürskrêft, dat binne de mun
ten, dy’t yn ’e moderne tiid de measte
wearde hawwe en it lan en de provinsje
is der goed mei üt. Ek de gemeenten, dy’t
it foarrjocht hawwe in boargemaster oan
it stjür to krijen, dy’t aktyf en .bislütfear-
dich is, witte hwat dat foar in gemeente
wurdich is.
Dit faset fan de nije tiid kin skoan mun
ster je tsjin eardere tiden en wy hawwe
dizzer dagen ek dêrom mei in bliid gefoel
de tsien jier fan in fredich Nederlan en
Fryslan oitocht.
Tige düdlik is it feit, dat de sosiale for-
haldingen greate bilangstelling hawwe.
As de sociologie de wittenskip is om de
noeden en tokoarten fan de mienskip to
forbetterjen, dan mei men sizze, dat dizze
tsien jier üs wer in ein foarüt brocht haw
we. Hwant de posysje fan de swaksteriyn
it maetskiplik libben is better wurden. De
aide minsken hawwe stipe krige, dy’t
eartiids net bistie; party siken wurde gau
wer en better holpen troch de wettelike
rigels, de arbeider is in stik heger kommen
to stean, de krotten fine gjin fordigeners
mear, allinnich bistriders. de wegen en
forkearsmiddels binne stikken better, it
algemiene libbenspeil is gans heger, de
greate massa kriget in greater diel fan
alles, hwat de neioarlogse wrald opbringt,
de tsj instelling tusken earm en ryk is lang
sa great net mear. In typearend forskil sit
ek yn de funksje fan de oerheit en har
organen. Dizze is op alle terreinen fan it
libben folie positiver wurden, har macht
is tige tanomd en har ynfloed gans grea
ter wurden. Wie eartiids in gemeentebi-
stjür fakentiids in konservatyf illemint yn
it libben mei in biheinde taek op technysk
gebiet, sünt de bifrijing waeit üt den
Haech, Ljouwert en de ünderskate ge-
meentehuzen in oare wyn. Wie yn eardere
tiid mannieb boargemaster in ornamint
yn de gemeente, ornearre
paelde formiddens, mei
„MEI IN BLIID GEFOEL”
Wer stiet de blauwe loft en de kalde
Noardewyn boppe de greiden lyk as tsien
jier lyn. Skiep en lytse keppels hokkelin-
gen jowe al hwat keu- oan it fjid, jarre-
bakken en dongweinen dogge har need-
saeklik wurk, de Ijippen en skriezen binne
al wer drok dwaende. Tsien jier fan fre-
de binne oer lan en folk hinnegien en
hawwe hiel hwat foroare. Der is in bulte
om bliid mei to wêzen en tankber, der is
hiel hwat, hwat ek nou noch wachtet op
de died. Mar frij en algemien hat men de
yndruk, dat it jier 1955 ek de ynset wurde
sil fan in oare tiid en oare forhaldingpn
ek al is de xalinder net it krekte ynstre-
mint om soks oan to jaen. Alle ding hat
syn tarieding en syn o-rsaek yn it forline
en komt de ófwurking dan hat it syn oan-
kundiging al in skoftke hawn.
Ütjeften
Bistjür
Forkear en
Forfier
Ekonomyske
Saken
Folkssounens,
en Sosiale
Saken
Folksüntwikkke-
lihg, opfieding
en kultuer 23000
Kind verdronken in zwembad. Donder
dagmiddag omstreeks kwart over vier
is in de overdekte zweminrichting „Het
Velserbad” te Velsen de tienjarige jon
gen P. M, V. uit Velsen-Noord verdron
ken. Het kind lag in het diepe bad en
over de oorzaak van dit ongeval tast
men nog volkomen in het duister.
