1
ZIEKTE VAN EISENHOWER KOMT OP
ONGELEGEN MOMENT
BLADZIJDEN UIT DE GESCHIEDENIS
VAN Fa NOOITGEDAGT TE IJLST
.C
c
B
DE vriendelijke gebaren jegens het
Westen volgen elkaar steeds snel
ler op; tot deze rekenen wij ook het
vrijlaten door de Sovjet-Unie en haar
satellieten van gevangenen zowel
buitenlanders als eigen landgenoten.
Blijkbaar is de positie der communis
tische regeringen, nu sterk genoeg om
Wat van haar politieke tegenstanders
in het eigen land op vrije voeten te
stellen en het zou geen verwondering
meer baren als aanstonds ook de Kom-
inform werd ontbonden, de internatio
nale organisatie der communistische
partijen van Rusland, de satellietstaten,
Frankrijk en Italië, die een rol tracht
te spelen in de uitholling van niet-com-
munistische staten. Zij past niet in de
huidige toenaderingspogingen der Rus
sen en is ook Zuid-Slavië, dat Moskou
thans een bemiddelende rol tussen West
en Oost wil laten spelen, een doom in
het oog.
fcj
roar
üs hjoed p p
to sizzen
1
Vrijdag 30 September 1955
No. 76
Buitenlands Overzicht
Twa knaken
-
Volksstemming in Saarland kan veel op
losse schroeven zetten
Russisch glimlachoffensief: verandering
van middel, niet van doel
Hoe noeste vlijt en liefde voor het vak
iets groots tot stand wisten te brengen
Zilveren filmpjes
k
9
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
8?
W
51e Jaargang
r
5
De Jong's Nieuwsblad
Hwat hat
Gjin swierder wurk as neatdwaen
O
i
kei
op
ird,
nd,
L.
Advertentieprijs: 12 cent per mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Handelsadvertenties bij contract reductie
Abonnementsprijs f 1.60 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 87926
Koopt voor de Octobermaand uw Maria
beelden in de Haweko-bazar. Appel
markt 5, Bolsward.
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitgave: A. J. OSINGA N.V. Bolsward
Administratie- en Redactie-adresi
Marktstraat IJ
Telefoon 451 - Na 18.30 uur 305 of 33$
(K5157)
dse
iet,
erp
er
eer
ach
de
nu
aar
;en
tje.
lad
Opleiding voor onderwijzers en onder
wijzeressen. Bij genoegzame deelname.
G. S. Postma, H. der S., van ULO, Bols
ward.
Koop nu boter voor de winter. Prjjs op
aanvraag. T. de Witte, Makkum.
Vanuit IJlst zijn stappen gedaan de ge
meente Ulst in die van Wymbritsera-
deel opgenomen te zien. IJlst zou dan
het centrum van de gecombineerde ge
meente worden.
Bliksemsinslag in de toren van Allinge-
wier. De toren werd enigszins bescha
digd en de meter in de consistoriekamer
stuk geslagen.
1ste week October 1930.
bezoek aan Delft werd door H.M. de Koningin ook de Optische Industrie
„Oude Delft” bezocht.
H. M. maakte een Röntgenopname, waarbij H. M. tot de persfotografen
zei; „Stopt U maar met fotograferen, nu ga ik een opname maken.”
Een pionier.
Jan Jarigs, die in 1840 werd geboren,
was van huis uit een eenvoudige tim
merknecht, die in de wintertijd, wanneer
er niets viel te bouwen, zich onledig
hield met het maken van schaafblok-
ken en schaatshouten, welke laatste ar
tikelen hjj afleverde ter verdere voltooi
ing aan de Ulster smeden. De Ulster
schaatsen waren n.l. reeds vanouds be
roemd, getuige o.a. het rijm van een
volksdichter in de Friesche Volksalma
nak van 1848:
„Drylst en Wergea ha wol redens,
Sjoch, de moaiste silste hal...”
Londen heeft genoopt er een der hoog
ste militaire chefs tot gouverneur te be
noemen.
Heit sei: Soks is in skriklik kwea,
Ik sil dy snuiter leare,
Brutaler hearde ik it nea,
’k Nim wer de wet yn ’e earm.
It feintsje rekke fier en foars
Jitris yn it sündersbankje.
Vijf gulden wegens „overlast”,
Hy knikte gol: „Ik tankje....”
ge-
tijd
ge-
de
cob
im-
een
<ob
jke
.en,
aar
het
en.
Bolswards Nieuwsblad
Te Rochester is ee-n nieuw reuze-vlieg-
tuig gedemonstreerd, waarvan verklaard
wordt, dat het het grootste ter wereld
is. Het heeft niet minder dan 3 motoren
en verkreeg de duizelingwekkende snel
heid van 325 km per uur en kan zelfs
15 passagiers vervoeren.
twee dochters. Het huis werd te klein
en Jan-baas kocht van een oom een
nabijgelegen woning, die door het ge
zin werd betrokken, zodat voortaan be
drijf en gezin gescheiden waren.
Het jaar 1879 was overigens een moei
lijk jaar. Op de leeftijd van resp. 3 jaar
en 18 weken stierven twee van Nooit-
gedagts dochtertjes, terwijl de moeder
ernstig ziek werd. Bovendien slonk het
werk, zodat er nauwelijks van werkmo-
gelijkheid sprake was. Ten einde raad
begon Jan Jarigs toen het maken van
stoelen, doch ook dit werd een des-illu-
sie. Het volgend jaar stierf zijn vrouw,
zodat Jan-baas in 1880 achterbleef met
zijn oudste dochter Welmoed (Weitje)
van 16 jaar, zijn oudste zoon Jarig van
14 jaar en nog vier jonge kinderen.
De gehouden landbouwtelling wees uit,
dat sedert de laatste 10 jaar het aan
tal paarden daalde met 18 Het aan
tal runderen steeg van 2.06 millioen tot
2.35 millioen, d.i. met 22 Het aan
tal schapen daalde met 22 het aan
tal heideschapen zelfs met 74 het
aantal bokken en geiten met 52
Daarentegen steeg het aantal varkens
met 31 De groei van de pluimvee-
stapel overtrof echter alles. Deze be
droeg zelfs 152 Sedert 1912, dit is
in 18 jaar nam de oppervlakte plat glas
(tuinbouw) toe met 63 die van
staand glas van 210 tot 1750 h.a., d.i.
733
begrijpt. Zij verwijten Amerika, dat de
politiek van Washington Frankrijk zijn
overzees gebied gaat kosten. In Indo
China is de staat Cambodsja uit de
Franse Unie getreden, al blijft het prijs
stellen op een zekere band zij het
een losse met Parijs. Wat de Marok
kaanse kwestie betreft, deze is nog al
tijd niet geheel opgelost en komt waar
schijnlijk in de V. N. assemblee, nog aan
de orde.
De Algerijnse kwestie, waarin Frank
rijk ook weer enige concessies aan de
Arabieren en door dezen onvoldoend
geachte heeft gedaan, echter niet.
Algerië is dan ook een Frans departe
ment en Marokko maar een Frans pro
tectoraat. De behandeling van de kwes
tie Cyprus kon geen meerderheid in
de agenda-commissie van de V. N.-as-
semblee verwerven, het vraagstuk heeft
overigens ernstige aspecten gekregen
door de steeds groter wordende verwij
dering, welke het veroorzaakt tussen
Griekenland en Turkije en door de op
standigheid der eilandbewoners, welke
Een nieuw tijdperk.
Onder leiding van de vier broers werd
na 1920 de fabricage van schaatsen met
kracht voortgezet.
Dat deze schaatsen gewild waren be
wijst wel het feit, dat een fabrikant in
Duitsland schaatsen in de handel ging
brengen onder het merk Nooit gedacht
(met ch dus) en later zelfs met het
stempel: Nooitgedacht, Ulst.
Bij vonnis van de rechtbank werd ver
nietiging van genoemd merk bevolen.
Na 1922 deed de mode zich sterk op
Yn Mokum skaekte in fotograef
In achttjinjierrich famke.
Sok dwaen fansels is net sa braef
Dus ’t feintsje roun tsjin ’t lampke.
De rjochter lei him boete op,
Hawar, dat bruide hinne,
Mar heit easke (gans greater strop)
Jo litt’ myn dochter rinne.
De ziekte van president Eisenhower, die hem in ieder geval al te
grote activiteit in zijn ambt zal beletten, komt op een ongelukkig
moment, nu de internationale politiek volgens tal van commenta
toren op een keerpunt staat door de veranderde, d. w. z. vriende
lijker houding der Russen. Of die houding werkelijk principieel
veranderd is, lijkt nog de vraag, wat we tot nog toe van de nieuwe
Russische buitenlandse politiek gezien hebben, duidt meer op een
verandering van methode dan van doel, dat schijnt te blijven de
verbreiding van het communisme over de gehele wereld. Voor het
ogenblik is de Sovjet-Unie echter uit op een vreedzaam samen
leven, en het is bereid daarvoor allerlei concessies te doen, voor
zover die haar eigenlijke machtspositie onaangetast laten.
Zoals men elders in dit blad kan lezen, heeft de raad der gemeente
Bolsward Woensdagavond besloten een gedeelte van het nieuwe in
dustrieterrein te verkopen aan fa Nooitgedagt te Ulst en ten
behoeve van deze firma een industriehal te stichten.
In het hier volgend artikel leest U ter introductie van deze nieuwe
vestiging het een en ander uit de geschiedenis van de door Jan
Jarigs in de vorige eeuw in Ulst gevestigde zaak, die allengs
wereldvermaardheid kreeg.
Forbeane fruchten smeitsje swiet,
Mar lizze swier op ’e mage.
It feintsje dat der feardich stiet,
Hat letter hiel sêft klage:
Forkearing is der net om üt,
Ria bliuwt myn freondinne,
Mar eh, ’k fiel: twa knaken foar in tut
Dan moat der gftns fortsjinne.
PYT.
In een tijdsgewricht als het huidige,
waarin het Westen in onzekerheid ver
keert over de
Moskou is een
voor de gehele
betekenis.
Waarin opgenomen: De Bolswardsche Courant, Westergoo en
TAEZE Franse regering zal stellig voor
deze verleidingspogingen niet be
zwijken, maar een feit is het, dat in
Frankrijk een geprikkelde stemming
heerst jegens Amerika. Dat komt mede
omdat een groot deel der Fransen de
houding der Amerikanen ten opzichte
van de Franse koloniale kwesties niet
ware bedoelingen van
figuur als Eisenhower
wereld van ontzaglijke
Fabrikant.
Het valt moeilijk te zeggen, wanneer
de smederij precies tot fabriek werd.
Het jaar 1882 was in ieder geval be
langrijk voor het bedrijf. In dit jaar
schafte Jan-baas zich een „locomobiel”
aan, waarmede de motorische kracht
haar intrede deed in het bedrijf. Het
was een staande machine van 4 pk, die
„op eigen gelegenheid” de zaag- en
boormachines kon aandrijven.
In 1893 werd de locomobiel vervangen
door een liggende 1 cyl. machine van
24 pk. Ook werd er in dat jaar achter
de smederij een gedeelte bijgebouwd.
Een afnemer te Amsterdam, die om
streeks 1897 de Ulster fabriek bezocht,
zei tot vader Jan Jarigs: „U moet eens
een paar van uw jongens naar het Rijn
land sturen, naar Remscheid of Solin
gen, om eens te zien hoe ze het daar
doen.”
De raad werd opgevolgd en toen Jarig
en Tymen van dit reisje terug keerden,
werd al spoedig besloten tot het aan
kopen van een valhamer en een oven,
waarin het ijzer op lashitte kon worden
gebracht. En bij deze ene buitenlandse
reis is het niet gebleven.
Verdere voortgang.
In 1899 kon een nieuwe houtafdeling
een belangrijke uitbreiding, worden ge
opend.
Nooitgedagt Sr. wees in zijn openings
rede op de frisheid en luchtigheid van
het nieuwe gebouw. Maar hij vermeed
alle eigenlof. Hij wist aan wie hij dit
alles te danken had en eindigde zijn re
de met: „Niet ons, o Here, niet ons,
Uw naam alleen zij de ere. Dat Uwe
ogen open mogen zijn dag en nacht over
dit huis, over deze plaats.”
De eerste officiële catalogus, die de
wereld werd ingezonden, geeft een beeld
van de ruime verscheidenheid der ar
tikels: beitels, schaven, hamers, schrijf-
haken, lijmschroeven, lijmknechten,
schaatsen. samen een 214 nummers,
waarvan slechts de nummers 192 tot
198 betrekking hadden op schaatsen.
In de nieuwe houtafdeling stond ook een
machine, die door Nooitgedagt Sr. zelf
was ontworpen, n.l. de „Lamme Rad”
die in bedrijf bleef tot 1930, d.w.z. tot
10 jaar na zijn overlijden.
Ook de werkzaamheden buiten de eigen
lijke fabriek waren niet gering.
Per schip werden grote slijpstenen aan
gevoerd en er kwamen hoge stapels
beuken voor de wal, die met de lintzaag
werden verwerkt. Menige tweehonderd
jarige beuk, uit het buitenland aange
voerd, bereikte te Ulst zijn bestem
ming.
In 1903 verscheen een compound ma
chine van 30 pk, in 1912 opgevoerd tot
een machine van 80 pk. In hetzelfde
jaar deed een gelijkstroomgenerator zijn
intrede, die niet alleen de fabriek, maar
ok de gehele stad van electrisch licht
voorzag. In 1915 kwam een locomobiel
van 100 pk, opgesteld in een nieuwe
machinekamer, in 1917 bovendien een
compond-machine van 350 pk.
Van de 4 zoons-bedrijfsleiders ging de
3de zoon, Tymen Nooitgedagt, ’t meest
op reis, bijv, naar Duitsland, Frankrijk,
Engeland en zelfs naar Amerika, van
waar een automatische slijpmachine
werd meegebracht. Sedert een reis naar
Zweden gebruikte het bedrijf Zweeds
staal, dat in kwaliteit en fijnheid het
Engelse overtrof.
Jan Jarigs "Nooitgedagt overleed in 1920
op 80-jarige leeftijd. Met hem was een
harde werker heengegaan en voor zijn
ondergeschikten een goed patroon.
Eens toen hij, door de harde noodzaak
daartoe gedreven, het uurloon met een
halve cent moest verlagen, deed hjj dit
niet dan eerst aan zijn personeel in een
brief de reden uiteen te zetten. „Ge
liefde knechten” stond er boven. Allen
accepteerden dit moeilijke besluit zon
der mokken.
I
Moeilijke jaren.
Intussen was het gezin vermeerderd met
Inog twee zoons (Tymen en Jentje) en
Vermelden we ten slotte nog, dat Ame
rika Egypte wapens gaat leveren nu
Rusland Cairo dergelijke leveranties had
aangeboden ook door de Egyptische
regering aanvaard een beslissing van
Washington, welke Israël uiteraard niet
bevalt. De Amerikanen zullen op hun
beurt ontevreden zijn, dat hun Standard
Oil waarschijnlijk de oliecontracten met
Argentinië zullen ontgaan, die Peron
met die maatschappij wilde afsluiten.
De nieuwe regering Lonardi schijnt van
plan de exploitatie der olievelden aan
binnenlandse maatschappijen toe te ver
trouwen. Het is overigens nog te vroeg
om over deze regering, die nog wat
wat moeilijkheden met Peronistische ar
beiders heeft, te oordelen. Ook als zij
werkelijk van plan is de democratie
volledig door te voeren, zal zij dat
toch niet onmiddellijk kunnen, omdat ’t
land nog in onrust verkeert.
Evenals Bolsward is Ulst een oud Fries
stadje. Ja, het doet in dat opzicht voor
Bolsward niet onder, want codificeerde
Bolsward zijn stadrechten in 1455, Ulst
ontving deze reeds in 1268 van Sikko
Sjaerdema „de achtste potentaat” en
kende ook zjjn tijden van bloeiende
koophandel en drukke zeevaart.
Maar ook hier was het dichtslibben van
de Middelzee, die er de oorzaak van
was, dat de welvaart van lieverlede
ineenschrompelde. Toch is Ulst geen
dood stadje geworden. Hiervoor zorgde
in de vorige eeuw Jan Jarigs Nooitge
dagt.
Nieuwe wegen.
Het is een goede gedachte geweest, dat
Jan Jarigs bij alle tegenslag steeds
weer terugkeerde tot het maken van
schaatsen en schaven in welke branche
h(j grote bekwaamheid kreeg.
Jarenlang bleef Nooitgedagt zich „scha
venmaker” noemen, ook toen mede dank
zij het feit, dat zijn vier zoons in de
zaak werden opgenomen, en geregeld
schaatsen werden gefabriceerd.
Langzamerhand werd het bedrijf meer
fabriekmatig, al geschiedde de drijf
kracht „door blaasbalg en handkracht”.
Jan Jarigs, die in 1881 voor de tweede
maal huwde en wel met Willemke Feen-
stra, zag zijn gezin nog uitgebreid met
2 dochters en mocht het beleven hoe al
zjjn vier zoons in het bedrijf werden op
genomen. Jarig kwam in de houtafde
ling, Aldert op het kantoor, Tymen in
de ijzerafdeling en Jentje kreeg de ma
chinekamer.
Langzamerhand werd het Ulster mate
riaal uit de zaak van Nooitgedagt ook
buiten Friesland bekend en daarop
voortbouwende werd het afzetgebied
steeds groter. Het was vooral in de ja
ren 1880-1900 dat overal in den lande
connecties werden aangeknoopt en thans
nog profiteert het inmiddels tot een
modern bedrijf uitgegroeide fabriek van
het moeizame voorbereidende werk in
die jaren gedaan.
TVUET alleen trouwens vanwege de
1 waardering, welke Eisenhower bij
de Russen geniet, is het jammer, dat
deze tijdelijk uitgeschakeld is. Ook in
de onderlinge verhoudingen der Weste
lijke landen kan men het gezag van de
president van de grootste bondgenoot
niet missen. Want we leven ook, wat
deze verhoudingen betreft, in een ge
vaarlijk stadium. Het lijdt geen twijfel
dat in menig Westelijk land grote groe
pen onder de indruk van de Russische
toenaderingspogingen zijn gekomen en
dat dezen de concessies der Russen, die
A,TINDER stroef en stug dan zijn mi-
nister van buitenlandse zaken, Dul
les, en waarschijnlijk ook dan vice-pre
sident Nixon, die hem thans vervangt,
is hij de man, die het best de bedoelin
gen der Russen, bij wie hij ook om zijn
kwaliteiten als militair gezag geniet,
kan peilen.
De Russen stellen een zeker vertrouwen
in hem en hielden er ook rekening mee
dat hij waarschijnlijk in 1956 weer als
president zou zijn gekozen, waardoor ’n
zekere continuïteit in de Amerikaanse
houding ten opzichte van Rusland zou
zjjn verzekerd. Het is onwaarschijnlijk,
al wordt het tegendeel bericht, dat
Nou kaem hy har tafallich tsjin,
In drokke joun op strjitte,
Hy tocht: in feint dy’t weaget, wint,
Ik ken ’t bislist net litte.
It famke waerd (ünwillich?) pakt,
In dream fan trije tellen,
Mar efkes wang oant wang kontakt,
Hy hie in tütsje stellen.
Op 22-jarige leeftijd trouwde Jan Jarigs
met Boukje Alderts Wafelaar, een naai
ster van beroep, die o.a. aan een groep
naaimeisjes les gaf.
In 1865, drie jaar later dus, begon Jan
Jarigs voor zichzelf „to reedhoutsjen”.
Behalve schaatshouten ging hij ook
ijzers en schaafblokken maken.
De werkplaats werd ingericht op de zol
der van hun huisje aan de Eegracht.
Er kwam zoveel werk aan de winkel,
dat de schaatsenmaker een jongen in
dienst nam en spoedig daarna een twee
de en.meer.
Het was in het begin nog een moeilijk
en weinig lonend bestaan. Jan-baas
stond zelf ’s morgens 3 uur op, om 5
uur kwamen de jongens en men was
dan, een korte middagpauze niet mee
gerekend, druk in de weer tot ’s avonds
7 uur, waarna de baas nog een uurtje
doorwerkte, waarna hij nog een paar
uur moest geven aan schrijfwerk en ad
ministratie.
Dank zij dit noeste werken, breidde het
bedrijfje zich gestadig uit.
Toen er twee zoons (Jarig en Aldert)
en twee dochters geboren werden, werd
het moeiljjk al de monden etende te
houden en ging het gezin Nooitgedagt
als nevenbedrijf een winkeltje in tabak
en petroleum beginnen, hetgeen echter
ook al geen zoden aan de dijk bracht.
Een jaar later werd de voorkamer dan
ook veranderd in ’n nieuwe werkplaats,
waar men de vervaardiging van boen-
derhouten en luiwagenblokken ter
hand nam. Deze „bjinderhoutsjemakke-
rjj” bleek echter evenmin een succes.
Baas Jan Jarigs bleef echter optimist
en gaf de moed niet op. Zo werd de
werkplaats omgebouwd tot smederij,
waarin tevens een noodstal voor paar-
denbeslag werd gevestigd. Dit laatste
onderdeel werd evenals de overige pro
beersels eerlang opgeheven, maar de
smederij bezat levensvatbaarheid.
tot nog toe meer schijn dan werkelijk
heid zijn, gaarne zouden willen beant
woorden met reëele concessies van het
Westen.
Juist een figuur als Eisenhower,
die als militair en staatsman in
Europa groot aanzien geniet, kan
het doen van ontijdige concessies,
wat zeer gevaarlijk zou kunnen
zjjn, voorkomen.
Daarbij zij niet in de laatste plaats ook
aan West-Duitsland gedacht, dat, zoals
de zaken er op dit ogenblik voorstaan,
zijn verlangen naar hereniging met O.-
Duitsland op de a.s. tweede conferentie
van Genève niet zal zien ingewilligd.
Dr Adenauer heeft zijn trouw aan het
Westen de afgelopen week nog eens be
zworen, maar hoelang zal hij of een
eventuele opvolger daarin kunnen vol
harden, als de West-Duitse bevolking
steeds heviger druk op de regering
gaat oefenen om de hereniging te ver
wezenlijken op een nader tussen de Rus
sen en Duitsers overeen te komen ba
sis Men moet niet vergeten, dat de
Russen niet alleen, naast de Westelijke
mogendheden, ook een ambassade te
Bonn krijgen, maar dat zij ook het. eni
ge land zijn, dat bovendien een ambas
sade bij de Oost-Duitse regering krijgt.
Van beide uit zullen de Russen trachten
de twee Duitslanden tot elkaar te bren
gen, niet omdat ze de hereniging zo zeer
begeren, maar omdat ze er wellicht de
neutraliteit van het gehele Duitse rijk,
d. w. z. de uittreding van W.-Duitsland
uit het Atlantisch Pact mee kunnen ko
pen.
Misschien lijkt zoiets nu nog fantas
tisch, maar spoediger dan men thans
verwacht, kan het werkelijkheid worden.
Daartoe zou kunnen medewerken een
eventuele afneming door een econo
mische depressie van de W.-Duitse
handel met het Westen, als wanneer de
West-Duitse industriëlen ongetwijfeld
druk op hun regering zouden gaan uit
oefenen om de verleidelijke aanbiedin
gen der Russen reeds op de confe
rentie van Moskou gedaan om aan
de opbouw van hun land en rood China
mee te werken, te aanvaarden. Reeds
vroeger is hier betoogd dat de verhou
ding van West-Duitsland tot Rusland
misschien ook zal worden beïnvloed
door de uitslag der volksstemming in
het Saarland.
Verwerpt men daar het Saar-
statnut en handhaven de Fransen
hun eis dat dan de bestaande
verhouding van het Saarland tot
Parjjs zal bljjven bestaan, dan
zullen er grote moeilijkheden tus
sen Bonn en Parijs ontstaan, die
het Atlantish pact tot in zijn
grondvesten zullen doen beven.
Overigens houden de Russen kennelijk
twee ijzers in ’t vnur. Aan de ene kant
zoeken zij toenadering tot W.-Duitsland
aan de andere kant vergeten zij niet,
dat in Frankrijk nog bij een groot deel
van het volk bezwaar bestaat tegen de
Duitse herbewapening.
Dat is dezer dagen nog eens gebleken
bij de ontvangst door premier Boelga-
nin en partijsecretaris Chroestsjew van
een aantal Franse parlementsleden op
het Kremlin.
Daar heeft Chroestsjew de Fransen nog
eens voorgehouden, dat deze Duitse her
bewapening maar moeilijk door de Rus
sen te aanvaarden is. Zij prikkelden de
Franse nationale trots door Frankrijk
een satelliet van Amerika te noemen en
hielden ook de Fransen het lokaas van
grote leveringen aan de Sovjet-Unie
voor als Frankrijk maar het verbod op
levering van strategische goederen
door Amerika gewild liet vallen.
Eisenhower na zijn hartaanval nog een
nieuwe presidentiële periode zal bege
ren .zodat na volgend jaar vermoede
lijk een ander, zij het republikein of de
mocraat, Amerika zal leiden. We vre
zen, dat deze wetenschap de Amerika
nen in de naaste toekomst ook minder
geneigd zal maken grote beslissingen te
nemen, terwijl er voorts kans is, dat
met een hevige verkiezingscampagne in
het vooruitzicht hun aandacht ook meer
op binnenlands- dan op buitenlands po
litieke kwesties zal zijn gevestigd. Ook
j.wat de naaste toekomst betreft, zal
men in het internationaal gesprek de
president zeer missen.
De ontwapeningsbesprekingen zjjn nog
in volle gang en zoals bekend, kregen
zij nieuwe vaart toen Eisenhower in de
conferentie der vier regeringsleiders te
Genève zijn verrassend voorstel over de
uitwisseling van tekeningen van gehei
me wapens en bases tussen Amerika
en Rusland deed en luchtverkenning bo
ven eikaars gebied bepleitte.
Molotow is die voorstellen in de alge
mene vergadering der Ver. Nates wel
willend tegemoet getreden, maar hij
bleef uiteraard de voorkeur aan de
Russische geven.
Het lijkt thans nutteloos hier dieper op
in te gaan, noch op de rede door mi
nister Dulles in de vergadering gehou
den, vriendelijker van toon eigenlijk
dan men van hem kon verwachten,
maar te algemeen van inhoud om er
veel houvast aan te hebben. Het eigen
lijke treffen tussen deze beide staats
lieden krijgt merf eerst eind October op
de tweede conferentie van Genève.
Ook als Eisenhower niet ziek was ge
worden, zou hij daar niet zjjn versche
nen, want het is een conferentie der
ministers van buitenlandse zaken der
Grote Vier. Maar zijn invloed zou er
voelbaar geweest zijn en wellicht zou er
iets meer aan het licht gekomen zjjn
omtrent de ware bedoelingen der Rus
sen, dan men nu mag verwachten, nu
Moskou weet, dat de Amerikaanse pre
sident op non-actief is.
