S'
mi
van
KRIS-KRAS door Nederland
Prachtige initiatieven op het gebied
het verkeersonderwijs
üs hjoed p p
to sizzen
I
w
tl
rw
Opvoedende taak van de (verkeers) politie
M
Fan de Martinytoer
c
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
De heer P. Ensingh
benoemd te Drachten
Gouden filmpjes
Hwat hat Cjabe Skroar
-
t
l
Dinsdag 11 October 1955
51e Jaargang
No. 79
-f
Abonnementsprijs f 1.60 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 87926
In Den Haag rijdt een stoom-omnibus
voor 20 personen.
Toegelaten tot de rijkslandbouwwinter-
school te Leeuwarden, Jan Kooistra te
Witmarsum.
De door de heer F. Swart ontworpen verkeerstafel. Net speelgoed.
maar in werkelijkheid prachtig en prettig hulpmiddel voor het
onderwijs van een noodzakelijk geworden leervak.
Der is gjin skea, of der is
in skimp by
Bolswards Nieuwsblad
Advertentieprijs: 12 cent per mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Handelsadvertenties bij contract reductie
Prix de Rome. De gouden medaille in
de wedstrijd om de Prix de Rome 1955
voor de monumentale en versierende
schilderkunst werd toegekend aan mej.
A. A. Dekker te Krommenie.
Het Groene Kruis te Bolsward houdt
een verbandcursus voor ontwikkelde
werklieden.
Er zal te Bolsward een begin worden
gemaakt met de aansluiting van parti
culieren aan de telefoon. De palen
kolossale masten van 20 m. lang
z(jn reeds gearriveerd.
„Kinderen hinderen,” zei Vader Cats. De weggebruikers van de
twintigste eeuw zouden het hem kunnen nazeggen, want kinderen
zijn onberekenbaar. Het ene ogenblik spelen ze rustig op het
trottoir om het volgend ogenblik geheel onverwacht de straat
over te rennen, met als gevolg, dat een aanrijding soms niet is
te vermijden.
Het is daarom begrijpelijk, dat ouders met jonge kinderen vaak
in zorg verkeren. Het verkeer wordt met de dag sneller, het aan
tal weggebruikers groter. Klopt ons hart niet veel rustiger als
ons kroost weer veilig en ongedeerd is thuis gekomen?
Maai- het verkebr baart niet alleen de
ouders zorgen, ook de Verkeerspolitie
heeft tegenwoordig de handen vol. In
een stad als Den Haag bijvoorbeeld, zijn
dagelijks ongeveer 75000 kinderen tus
sen zes en twaalf jaar „oud” op straat.
De zes- tot achtjarigen vormen de
moeilijkste categorie. Zij hebben nog
geen weet van de gevaren, ondanks vele
ouders hun kinderen daarop bij voort
during wijzen.
Dat bijbrengen van de gevaren is geen
makkelijke taak. De ouders kennen
soms zelf niet alle verkeerregels, waar
door in vrijwel elk gezin de verkeers-
opvoeding tekort schiet. In het alge
meen komen we niet veel verder dan
de aanmaning héél voorzichtig te zijn
en vóór het oversteken goed uit te
kijken. Daarom is het maar goed, dat
tegenwoordig op school in de grote ste
den en ook reeds in tal van kleinere
plaatsen het verkeersonderwijs wordt
voortgezet. Verplicht is het nog niet.
Nodig wel. Maar ook op school komt
spoedig het moment, dat Meester de
vele vragen van het kind niet meer
precies kan beantwoorden. Dan is voor
het Hoofd der School het ogenblik ge
komen om zich in verbinding te stellen
met de Verkeerspolitie, die dit deel van
het onderwijs overneemt.
De (Verkeers)polite verleent die mede
werking graag. D© tijd, waarin de agen
ten voor de meeste kinderen boemannen
waren, is gelukkig voorbij. De politie
heeft een opvoedende en zeer dankbare
taak in het verkeersonderwijs. In de
grote steden blijft dit verkeersonderwijs,
wat de theorie betreft, beperkt tot één
les. In de kleinere plaatsen kunnen
meer lesseii gegeven worden, omdat het
totaal aantal kinderen daar geringer is.
In Den Haag wordt de theorieles gege
ven aan de verkeerstafel in het Museum
van het Onderwijs, waar allerhande ver
voersmiddelen in miniatuur aanwezig
zijn. Op het kruispunt staat een stop-
bord met een verkeersagent er bij.
Een hele klas kinderen zit om de tafel.
Ze volgen met aandacht wat de hoofd
agent vertelt. Hij is een echte kinder
vriend, hij weet hen te boeien. Hij do
ceert niet, hij stelt vragen.
„Wat moet je doen, als je op de fiets
linksaf wilt slaan?”
„Je hand uitsteken, Meester.”
De hoofdagent lacht.
„En wat moet je eerst doen?”
Stilte.
Dan gaat er een vinger omhoog.
„Achterom kijken, of de weg vrij is.”
„Juist,” zegt de hoofdagent, „dus eerst
omkijken en dan je hand uitsteken.”
"Zo gaat het door. De voorrangswegen
met de bijbehorende borden worden be
sproken, de andere verkeersborden en
lichtsignalen krijgen een beurt. Het slot
is steevast de vertoning van een film
over een jongen van buiten, die, als hij
HJOED EN MOARN KIN MEN
NET SKIEDE
een rit door de stad. In een jeep volgt
de Verkeerspolitie de jeugdige deelne
mers. Zy geeft aanwijzingen door de
microfoon en wijst hen op fouten.
Het laatste stadium is het verkeers-
examen. De kinderen moeten eerst
schriftelijk vragen beantwoorden en de
fouten aantekenen, die de hoofdpersoon
uit een verhaaltje, dat hen wordt voor
gelegd, begaat. Bij het examen in de
practijk worden vier parcours in de
stad uitgezet. Politieagenten in burger
slaan de gedragingen gade der kinde
ren, die op de fiets het parcours af
leggen. Eén kleine fout is toegestaan.
Wie er meer maakt, wordt afgewezen
Ver. van letterkundigen 50 jaar. Ter
viering van het gouden jubileum der
Vereniging van Letterkundigen zullen
op 11 October in verschillende steden
door acht schrijvers redevoeringen wor
den gehouden des middags voor de
jeugd, des avonds voor volwassenen.
Hoeveel radioluisteraars telt Nedrland?
Het aantal aangegeven radio-ontvang-
toestellen in Nederland bedroeg per 1
October 1955 2.060.719 tegen 2.051.394
op 1 September 1955. Op 1 September
1955 waren er 517.920 aangeslotenen op
het draadomroepnet tegen 517.341 op 1
Augustus 1955.
Elk kwartier. De afgelopen Vrijdag
en Zaterdag waren sombere dagen voor
de hoofdstad: alle propaganda voor Vei
lig Verkeer ten spijt, moest de Amster
damse politie.164 verkeersongeval
len rapporteren. Dat is één ongeluk per
kwartier.
2de week October 1905
en moet nog eens examen doen. De
eisen zijn streng, maar dat is wel no
dig, want is het verkeer zelf; niet mee
dogenloos?
Wie slaagt, ontvangt een diploma. De
Hoofdcommissaris reikt dat zelf uit.
Bovendien ontvangen de kinderen nog
een speldje van de Vereniging voor Vei
lig Verkeer.
Na zo’n opleiding heeft het verkeer
voor de kinderen weinig geheimen meer.
Ze weten beter dan menig volwassene
hoe ze zich in het verkeer moeten ge
dragen. En ze doen ook inderdaad zoals
hen geleerd is. Ze helpen bejaarde men
sen oversteken, ze staan op goede voet
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitgave: A. J. OSINGA N.V. Bolsward
Administratie- en Redactie-adrest
Marktstraat IJ
Telefoon 451 - Na 18.30 uur 305 of 335
(K 5157)
A
Ensingh was zoals men weet fractie
voorzitter der PvdA) zal er in de raad
een vacature ontstaan.
Het stembureau zal als opvolger aanwy-
zen de heer L. Sietsma.
De heer Ensingh, die reeds 7 jaar lid
van de raad was, had zitting in tal van
raadscommissies. Ook heeft hij gedu
rende tal van jaren deel uitgemaakt van
de woningcommisie.
In sportkringen stond de heer Ensingh
bekend als een enthousiast beoefenaar
van de watersport. In de totstandko
ming van de Bolswarder jachthaven had
hij een groot aandeel. Ook was de heer
Ensingh voorzitter van de Watersport
vereniging „Bolsward”.
ten sieten ek net sa botte lang op ien
sté. Foldie it net, dan sochten hja it
op in oar plak. De lju hjirwei wiene
der wol yn oansjen, har buorkerijen sea-
gen der kreazer en mear oprêdden üt
en hja lieten it ek net sa gau sitte.
Hy tortelde fan ien, dy’t sa’n pleats
op hierkeap kocht hie en nei in min
jier de 700 dollars net makke hie, bop-
pedat skjin op, sadat der net iens jild
wie om it lê.n wer yn it sied to krijen.
Heit en soan gyngen nei de eigner ta
en seine har situaesje: hja koene net
fierder en stelden üt by de eigner to
wurkjen om sa de skuld óf to lossen.
Mar dizze sei: Jimme kinne dit lan
noch net, jimme moatte folhalde. En
sünder folie praetsjes joech er harren
twahündert dollar mei om it lan op en
nij yn it sied to setten. It jier dêrop
makken hja in pürbêst jier en halden
2300 dollar oer. Hja bitellen har skuld
oan de eigner en soene him tige tankje,
mar dy sei oars net as: Gjin tank, jim
me koenen dit lan noch net!
Doe’t hja, hy en in oare freon op har
pleats kamen, hiene hja gjin jild en
gjin ark, mar de buorren kamen, de
iene mei it oanbod it lAn foar har to
ploeijen en in oar bea syn siedmasine
oan, in trêdde syn tractor en sa rekken
hja los. Oer jild waerd net praten, let
ter moasten hja har mar wer ris helpe.
Sténnen binne der net, sei er, boer as
arbeider, dat kin neat skele. Hjoed bin
jo boer en moam arbeider en oarsom.
As wy it op de buorkerig wachtsje koe
ne, sieten wy wer in pear wike op in
great wurk yn ’e buert, om hwat dol
lars by to fortsjinjen. In jonge üt
Burchwert, in freon, wie acht üren op
in fabryk, dan sliepte er in skoft en wie
dan wer by in timmerbaes op it wurk,
sadwaende fortsjinne er dübel. Woe men
foarüt komme, dan moast it sa. Alles
oanpakke en de eagen goed brüke, dan
wie men de earste swiere jlerren gau
troch. Ek net oan it heitelan tinke by
minsken en tasttenen, dat joech neat
en wie mar in rem. Jin ynstelle op dêr-
re, dan wie men it gaust klear en de
minsken wiene der wol oars mar net
minder. Grif net yn it helpen en ske-
wieljen. Oer de prizen fan de lanbou-
produkten koe hy net poche, dy wiene
mar skraechwurk foldwaende. Op in
Waarin opgenomen: De Bolswardsche Courant, Westergoo en De Jong’s Nieuwsblad
31 jongelingen gaven zich te Bolsward
op voor de ambachtstekenschool.
Belasting ontdoken. Een Haagse advo
caat werd veroordeeld tot tienduizend
gulden boete of 100 dagen hechtenis
wegens valse belastingaangifte.
Goed afgelopen. Lasbranders van een
scheepswerf te Harlingen vonden in ’n
grote elevatorbak die zij doormidden
hadden gebrand, een onontplofte gra
naat van een halve meter lengte en een
doorsnede van 20 cm., die, hoewel de
branders de kop van de granaat hadden
afgezaagd, niet tot ontploffing was ge
komen.
Kwik gestolen. Vijf metalen flessen,
waarin 35 kg kwikzilver was geborgen
en die op de tentoonstelling E 55 in
Rotterdam waren gebruikt in de stand
van de Koninklijke Nederlandse Zout-
industrie, worden vermist.
onderricht te mogen ontvangen. Ook
voor hen is er echter een weg. Niet
alleen bestaan er talrijke populaire
werkjes op dit gebied, ook heeft te
Bolsward de heer Swai»t het initatief
genomen tot het geven van theoreti
sche verkeerslessen aan volwassenen.'
Theorie, maar. aan de hand van
aanschouwelijk onderwijs n.l. rond de
door hem met eindeloos geduld ontwor
pen verkeerstafel, waarop vele ver
keerssituaties zijn verwerkt.
S. E. te Workum stond op een brug
over het Noord. Op deze brug mag men
niet stilstaan. Eis: f3 of 2 dagen.
Accountant gearresteerd. De Leidse po
litie heeft Donderdag in Utrecht aan
gehouden een 57-jarige accountant, wo
nende aldaar, die wordt verdacht van
verduistering van f 19000.ten nadele
van een N.V., die ih Leiden haar hoofd
kantoor heeft.
bij zijn Haagse vriend komt logeren,
van allerlei verkeersovertredingen be
gaat.
Trouwens de film laat zien, dat ook vol
wassenen soms levensgevaarlijke toeren
in het verkeer uithalen.
Een paar dagen later gaat de hele klas
een uurtje naar de Verkeerstuin, welke
Haagse tuin nu nog een exceptie in Ne
derland is.
Langs de verschillende paden zijn alle
bestaande verkeersborden opgesteld.
Een van de jongens of meisjes krijgt
van de hoofdagent de opdracht als ver
keersagent bij het stopbord te funge
ren, een ander mag zijn kameraadjes
bekeuren. Hij moet scherp opletten wie
er fouten maakt. De overblijvenden fiet
sen door de Verkeerstuin. Ze houden
stil voor het stopbord, ze vertragen hun
vaart bij het bereiken van een voor-
rangsweg. Daar schiet er één een
straat in, waar éénrichtingsverkeer van
de andere kant is. Prompt gaat hij op
de bon.
Aldus voorbereid op het werkelijke ver
keer wordt het onderwijs besloten met
Te Bolsward is enige tijd geleden opge
richt de voetbalclub Achilles. De jeug
dige vereniging mag zich reeds eige
naar noemen van een paar voetballen
en een viertal goalpalen, welke laatste
geschilderd zijn in de Bolswardse kleu
ren geel en zwart.
met de agenten. En de eertijds gevrees
de Verkeerspolitie is bij de kinderen ge
liefd geworden. Op verjaardagen ont
vangen zij van hun vrienden van de
Verkeerspolitie een felicitatie in de
vorm van een prentbriefkaart, waarop
een bepaalde verkeerssituatie is afge-
beeld.
In de grote steden is dit onderwijs in
1947 ingesteld. De kleinere steden en
plaatsen volgen het in toenemende mate
na. Kind en verkeer moeten aan elkaar
wennen. En hoe kan dat prettiger dan
op deze instructieve wijze?
Ook te Bolsward en de omliggende ge
meenten zijn prijzenswaardige initiatie
ven op dit gebied. De verkeersexamens
zijn reeds ingeburgerd en de j.l. gehou
den oriëntatieritten in Wonseradeel
vormden eveneens een goede propagan
da.
Sommige ouderen benijden de kinderen
soms welhaast over het voorrecht dat
deze genieten, door geregeld verkeers-
we 10.340 tonner, van de V. N. S., heeft
ir. J. E. Woltjer, directeur van de Wil
ton-Feijenoord, enige ernstige woorden
gesproken over het verloop van arbei
ders in de metaalindustrie. Enige jaren
geleden bedroeg dit nog 8 tot 10 per
jaar, terwijl er thans in enkele bedrijven
cijfers van 20 a 25 worden aangetrof
fen, zo deelde hij mede.
Om er beter van te worden. De kappers
willen voor hun bedrijf alleen een be
drijfschap instellen, indien dit de be
voegdheid verkrijgt, minimumprijzen
voor dit bedrijf in te stellen.
Gestolen goed kwam terug. Een textiel
fabriek te Huizen kreeg tot haar ver
bazing goederen, die van haarzelf af
komstig waren en waarvan de directie
dacht, dat ze nog goed en wel in haar
pakhuis lagen, doch daaruit waren ge
stolen, terug.
Onbevoegde geneeskunde. Een kruid
kundige te Apeldoorn, die zijn diagnose
uitsluitend „op brieven” stelde, werd
door de kantonrechter aldaar veroor
deeld tot een maand hechtenis.
f 4000 kousen verdwenen. Bij de Hen
gelose politie heeft de fa. De Jong en
Van Dam aangifte gedaan van yerrnis-
sing van twee pakken, inhoud'ende 100
dozijn paar kousen, die warei? verzonden
naar een firma in Amsterdam. De zen
ding is ter plaatse niet gearriveerd. De
waarde van de kousen bedraagt bijna
f 4000.—
pleats fan sa’n hündert pounsmiet koe
de kost helle wurde, mar wie it lytser,
dan moast der by fortsjinne wurde.
Fansels de libbensstanderd wie der he-
ger, in auto hiel gewoan en de lju sie
ten hwat losser oan it jild, mar dy’t
hwat birikke woe, moast syn eigen
koerts halde en op ’e slach passe.. Foar
dat men hwat ünderfining hie fan it
klimaet en de wetterbihearsking wie it
net forantwurde jin earne yn to stek
ken, dat wie foar mannichien al in
greate strop wurden. Earst 'de kontrij
kennen leare en de minsken, goede sa-
wol as minne, dat wie fan great bilang.
Pleatsen wiene der genóch to krijen en
ek op maklike bitingsten, mar in goede
pleats, dat koste mear omtinken. En
hy fortelde fierder fan in koumelker üt
de Warkumer Mar, dy’t der mei de hie-
le hüshülding hinne gien wie. Sokken
rédde it altyd sei er, hwant elk kin
meifortsjinje, net op ’e pleats, mar yn
in fabryk of op it karwei. Dy sieten
nou nei in jiermannich sparjen op in
skoandere pleats en buorken hurd foar
üt. Ek wie it dêrre gjin skande as it
ris mislearre mei it ien of oar. Dan
mar wer fannijs bigjinne jimme bin
ne hjir dochs ek mei neat komd, seit
men dan it is gjin skande op it for-
kearde hynder to wedzjen. Pak mar
wer oan, de wrald is hjir hwat rüch,
mar dy’t him hjir net rédt is slüch.
Oer it kulturele libben wie hy folie
minder to sprekken. De lju komme hjir
allegearre hinne om foarüt to kommen
en tinke oan dollars en neat as oan
dollars. Oer wurk en in goeije baen kin
men wol meiinoar prate, mar de djippe-
re libbensproblemen haldt elk foar him
seis. Hja arbeidzje hurd en lang en
binne mei har frije tiid meastentiids
sols oan. Sneins jeije hja mei in auto
de iene hündert mile nei de oare om de
dei om to krijen, hwant hüslikens en
famyljebisiik, doarpslibben en fredich
buorkjen, sa as hjirre, bistiet der om-
trint net. De stêdden groeije üntsach-
lik hurd en lüke de minsken by tüzenen
fan it lan wei. De leanen binne der
heger en it publike formeits is allin-
nich dêrre to finen. Mei de gearswile
biwenners fan alle stam en naesje is
it fansels ek in hiele toer om karakter
oan in streek to jaen, boppedat forfare
Metaalindustrie heeft groot tekort aan
arbeiders. Na de tewaterlating van ’t
motorvrachtschip „Oldekerk”, een nieu-
De Kinderzegels 1955. Op 14 November
a s. zullen op alle postinrichtingen in
Nederland de Kinderzegels 1955 ver
krijgbaar gesteld worden. De verkoop
van deze zegels zal duren tot en met
13 Januari 1956. De ontwerpen zijn van
de heer S. L. Hartz te Haarlem, die
ook alle tekst- en waarde-aanduidingen
heeft verzorgd. Voor de frankering blij
ven ze tot en met 31 December 1956
geldig.
De heer P. En-
>ingh is met in
gang van 1 Nov.
a.s. benoemd tot
ontvanger der
rijksbelastingen te
Drachten.
Daar de heer En
singh deel uit
maakte van» de
raad der gemeente
Bolsward (de heer
Hy hie fjouwer jier lang by my yn ien
fan de banken sitten, ien of twa dagen
yn ’e wik©. en nou siet er oan de
oare kant fan de tafel.
Nei de skoaltiid in skoft yn de polder
arbeide en doe de sprong oer de greate
hearringfiver nei Kanada. Lyts fiif jier
hie hy der west en wie nou foar de
twadde kear oer, diz kear mei in wicb-
tich doel: de ienmanshüshalding om to
setten yn in normalen ien. Uterlik de-
s©lde, kalme, forstannige jonge fan doe,
syn memmetael pratend as wie der nea
fuort west, allinnich in licht aksint yn
de sinsmelody, hwat oanfalliger en oan-
nimliker. Hy wie hjir as de béste fan
syn klasse ófswaeid en it blykte ek
dêrre net oars to wêzen as hjirre, in
goed forstte komt rounom fan pas.
Mar diploma's joegen hja it measte net
om, dêrre, se frege meastal net iens,
hwat jo koene. Dat soe wol blike en
wie dat net yn oarder, dan koene jo
wer gean. Fêst wurk hie gjinien en in
opsizzingstermyn stie net yn it boekje.
Daliks komme en ek daliks de doar üt,
dat is der wiztesje. Mei de boeren koe
dat net yn itselde tempo, mar de meas-
hja folie faker en makliker as hjirre.
Hy siet nou yn syn twadde steat en
gie nei de thüsreize nei de trêdde.
Fêstgroeije die mar in inkelde en sa
dwaende kaem men ek net fierder as
ta in oerflakkig© kennis fan minsken en
Itesdouwe.
Dizze jongkeardel wie lykwols aerdich
himsels bleaun troch syn lykwichtich
aerd en sterk karakter, hy soe ek net
wer werom wolle, sei er. Ik soe hjir net
mear aerdzje kinne, al binne party din
gen ek folie better. Dat sil der jit tsien-
tallen jierren duorje, foar’t de lju hwat
mear gefoel krjje foar oare dingen, it is
nou in üntginning yn it great, sünder
tradysje en skiednis.
Oer de takomst fan de lênbou wie hy
net sa gerêst; as de prizen fierder
sakje, sei er, dan rint it plattelên hie
lendal leech, men stout dêr hinne, hwer’t
it measte to fortsjinjen is. Mar flinke
lju fine hjir altyd in plak as men alles
mar oanpakke wol. Hy sei, it is krekt
it forskil tusken ien, dy’t rinnende de
wrêld trochgiet en ien mei in auto. Alles
liket oars en de dingen krije in hiele
oare wearde. Mar in goed Ite, sei er,
en in moai lan, ik gean der wer graech
hinne.
Hy füstke óf, jit in wikemannich en
hy giet mei syn oare helte nei Brits
Columbia. Ien fan de folie boeresoannen
dy’t de nije tiid treast binne, lichem en
geast beide goed üntwikkele en üt in
goed laech. Ien dy’t hjir fêst siet, mar
dêrre los komme kin.
Ik ha der gjin noed mei. Hy wie hjir
op syn plak en sil der jinsen grif slag
je. Hwat is de opfieding dochs fan de
allergreatste bitsjutting foar it lok fan
de bern. Hjoed binne hja noch om üs
hinne, hjoed kinne wy harren jit leare
en foardwaen. Wy meije dat hjoed net
forsitte, hwant moarn is it harren kost-
baerst bisit. Hwant dizze jonge boer is
mar ien fan de tüzenen, dy’t yn syn
letter libben hiel oars to rjuchte komt
as hy en syn êlden nou miene. Dêrom
is it foarmjen fan de jongerein ien fan
de allerwichtichste dingen foar üs hiele
folk.
Hwant hjoed en moam binne net to
skieden, it hjoed is de siedkerl en it
moam is de rispinge, foar inkeling en
folk, Tj. de J.
KONINKLIJKE WOORDEN
„Ouders, pakt aan, leert uw kin
deren nog meer dan tot nu toe, in
uw huiselijke kring, de regels van
het verkeer, brengt hun reeds nu
verantwoordelijkheidsbesef bij.
Hoevelen zijn er helaas niet, die
door hun roekeloosheid de wegen
onveilig maken, waardoor zij blijk
geven het in hen gestelde ver
trouwen onwaardig te zijn. Geve
God dat hun geweten en plichts
besef ontwak©.
Daartoe werke ons gehele volk
mede.”
Wilhelmina Prinses der
Nederlanden.
Grote lijstervangsten in Gaasterland.
Vooral van „koperwiekjes”.
