Jierlikse Boalserter Priisütrikking
heechtiidsdei foar Fryslan
STYLFOLLE HULDIGING FAN
ULBE VAN HOUTEN
A
i S
I
Fan de Mar tiny t oer
Iepening Fryske boekewike bisletten mei
earekonsert
De toalfte Fryske
boekewike iepene
Earekonsert
51e Jaargang
Dinsdag 8 November 1955
No. 87
itgegeven
goede
op
Fryske kultuer yn it algemien
ai
;oed proazawurk.
HWER MOAT IT WEI KOMME
Tj. de J.
Abonnementsprijs f 1.60 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 87926
De rledseale wie grötfol mei autoiitei-
ten, foaroansteande flgueren üt de Frys
ke biweging, kunstners en fortsjintwur-
digers fan ünderskate selskippen, doe’t
de earegasten, foarófgien troch it kol-
leezje fan Deputearre Steaten, de hear
en mefr. van Houten, nei har plak
tusken har fiif bem yn laet waer-
den.
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitgave: A. J. OSINGA N.V. Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 15
Telefoon 451 Na 18.30 uur 305 of 335
(K 5157)
Wurd fan tank.
De hear van Houten spriek hjirnei op
de him sa eigene wize hweryn de
humor net üntbriek in wurd fan tank
hweryn ek in neijere forklearring jown
waerd fan spr. syn opfetting, oangeande
syn taek as skriuwer.
Yn dit forbén sei sprekker:
Yn it earste boek, dat ek mei de oan-
lieding west hat, ta it takennen fan
dizze priis, yn „De Sünde fan Haitze
dy’t in
er net
Bolswards Nieuwsblad
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
De Jong’s Nieuwsblad
sprankelende hu-
i van een
Advertentieprijs: 12 cent per mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Handelsadvertenties bij contract reductie
Waardering voor het Fries.
Namens Z. E. de Minister van O., K. en
W. sprak hierna Dr J. Hulsker, een ge
lukwens. Spr. zegde hierbij toe, dat het
in Den Haag gevestigde letterkundig
museum en documentatiecentrum voort
aan plaats zal inruimen voor de Friese
literatuer.
Waarin opgenomen: De Bolswardsche Courant, Westergoo en
ig van dit „nuvere” geval
heer van Houten met va-
Efkes letter wiene mear as 200 gasten gear
yn de Doele, hwer’t in kofjetafel orga-
nisearre die troch de Stifting It Fryske
Boek, üt namme fan hokker Stifting de
hear L. Brandenburgh fan Snits it wolkom
róp.
Toespraak van de heer
Commissaris der Koningin
dit woord van welkom sprak de
dingen, hwer’t hja ek neat oan foroarje
koene.
Forline jier is doe foar it earst de ga-
rénsje yn twaën dield en krigen de boe-
en fan de mindere grounen in taslach.
Dat wie op papier gau delskreaun, mar
yn de praktyk sit men jit alle dagen
mei it ütsykjen fan de bidriuwen, dy’t
al, dy’t diels en dy’t der hielendal net
ünder falie.
En dat dit in bulte kribbekeurichheden
jowt, kin elk fan tinken wol ha. Hwant
de groun is in wichtige faktor, mar de
boer net minder en elk kin de foarbyl-
den wol yn eigen omkriten, hwer’t troch
foroaring fan boer in pleats, dy’t altyd
foar in minne troch gyng, nou in hiele
goeije waerd. Boppedat is it klassifi-
searjen it wurk fan minsken üt dy kon-
trei en hwa sil sizze, dat men dan net
hwat tasjitliker is foar in famyljelid
as goejje freon?
Dit is net sa maklik. Wiene de hieren
fan de pleatsen nou frij, dan soe men
sizze kinne, dat it dertroch yn it lyk
breide wurde koe, mar dy frijheit is der
gelokkich net. It wurdt troch
dizze dingen lykwols hoe langer hoe
slimmer, hwant men moat straks by de
fêststelling fan de hieren ek jit rekken
hélde mei de boeren dy’t in lege en dy’t
in hegere priis foar de molke krije. Gean
der mar oanstean. It 8.1de Latynske
sprekwurd, dat men yn it bigjin hoek
hélde moat om it kwea to kearen, koe
hjir wolris bifêstige wurde.
Mar nei alle gedachten kom it ek diz
kear wer sa, dat der forskil makke
wurde sil en dat de sterkeren misse
moatte hwat de swakkeren net misse
kinne. It is ekonomysk' in gefaerlik bi
gjin, hwant it wol sa maklik in premy
wurde op de efteroankommers, mar al-
hiel dêrsünder sil men wol net gean
kinne. Mei klam moat lykwols oan de
minsken seis foarhalden wurde, dat hja
seis op it foarste plak de greatste yn-
floed hawwe op de bidriuwsrisseltaten
De tüke boer kin foÈe mear forskil
bringe as de Minister fan Lanbou.
Hy kin net op ien hichte bliuwe, dan
sakket hy grif ünder in reedlik bistean,
Juster wie it foar it kulturele Fryslan in goede dei. Yn greate ien-
riedigens, mei greate tankberens ek, is ien fan Fryslans soannen
huidige. De ütrikking fan de Gysbert Japikspriis op it Boalserter
stedhüs, dizkear oan IJlbe van Houten dy’t seis noch nea earder
yn Boalsert west hie! waerd wer in stylfol barren, dat lang yn
it ünthald bliuwe sil. Ek foar de iepening fan de Fryske boekewike
wie goede bilangstelling en it bislüt, it Earekonsert fan it Frysk
Orkest, yn de Martinytsjerke, wie in passend slot fan in oer alle
bügen tige slagge dei. In dei, dy’t wer de oandacht fêstige op de
en op it Fryske boek yn it bysunder.
Neidat Dr W. Kok noch in weardear-
ringswurd sprutsen hie üt namme fan
Fryse Akademy, Boun fan Fryske Kunst
ners en Rie fan 'e Fryske Biweging, bleau-
wen de likernöch 150 gasten noch efkes
sellich byinoar, om lyk as tradysje is
noch efkes oan de oaljekoeken.
forsoarge troch it Frysk Orkest.
It konsert seis bistie nei it spyljen fan it
Frysk Folksliet üt 3 dielen: Orgelkonsert
nr 2 yn Bes gr. t. fan G. F. Handel (mei
as organist Gez. Schrik) it fluitkonesrt yn
D gr. t. fan W. A. Mozart (mei as solist
Bertus Bakker) en de Earste Symfony op
21 fan Von Beethoven.
Yn it skoft deklamearre D. A. Tammin-
in pear fragminten üt de Hillige Histoarje
(De frou fan Sunem en De jongfeint fan
Naïn).
Wurd fan wolkom fan
Boargemaster Bruinsma
Rju achte Hear Kommissaris fan de Ke-
ninginne, achte fortsjinwurdiger fan de
Minister fan Underwiis, Kunsten en
Wittenskippen, hearen leden fan Depu
tearre Steaten fan Fryslan, achte hear
Van Houten en femylje, achte freonen
fan Fryslan, üt namme fan it gemeente-
bistjür hyt ik jimme fan herte wolkom
yn dit stedhüs.
It gemeentebistjür is der tige wiis mei,
dat it ek dit jier wer it stedhüs biskik-
ber stelle kin foar it ütrikken fan de
Gysbert Japicxpriis en dat ik jimme
allegearre hjir üntfange mei.
It is hjoed de sawnde kear, dat dy üt
rikking in dizze seal plak hawwe sil.
primeur)
de earste
Alhoewel mei Alderheljen de nije molk-
priis yngean moast, witte we op it he
den der jit neat fan hoe’t dy er üt sjen
sil. Wol is nou it wichtige rapport fan
it L. E. I. oer de kostpriis fan de molke
publisearre, mar dat is noch mar de
earste stap. De twadde is it oerliz tus
ken de lénbouorganisaesjes om to kom
men ta in ütstel oan de Minister tan
Lanbou en de trêdde is dan it oerliz
mei de Minister oer de nije garansje
priis.
Wurde hja it iers. dan is er der bulte
kins, dat is ek sa komt, mar wol dat
oerliz net ta nsseltaten komme, dan
wurdt de saek yn de Twadde Keanier
ütfochten.
Mei it ien en oar sille jit wol inkelde
wiken, misskien moannen hinnegcan en
salang witte de boeren net hwer’t hja
op rekkenje kinne as de reële prizen
net op in billik peil bliuwe. Oan diz
tiid ta wiene dy prizen aldergeloks he-
ger as de garénsje en hoegde de regea-
ilng net ta de büse.
oer düdlike sifers. Sa wiene de kosten
fan arbeidslean en soasiale lésten yn
de léste fiif jier omheech gien fan f 325
oant f 416, de foerkosten fan f 296 oant
f 347, de bimesting fan f 56 oant f 80.
die hier fan f 110 oant f 134, de alge-
miene Onkosten fan f 167, oant f 231 sa-
dat dit meiinoar oan ünkosten stiichde
fan f 954 oant f 1208, dat is goed hün-
dert ryksdaelders mear op de H.A. Dit
soe bitsjutte in hegere ütjefte fan fiif,
seistüzen goune op in gewoan bidriuw
fan 60, 70 pounsmiet.
Fan dy hündert ryksdoelders koe hün* <jwaen mocht
dert goune foun wurde yn de hegere
opbringsten fan it ófsette fé, mar dy
hündert en fyftich oare gounen moasten
üt de molke komme.
De feiten litte lykwols sjen, dat de
molkpriis yn dy jierren fan 23.1 sakke
oant 22.9, sadat by gelykbliuwende bi-
driuwsfiering ek derwei jit 200 goune
komme moast op it hiele spul. Op in
pleats fan 25 H.A. sit men dus mei in
forleging fan 25 x 150 3750 200
3950 goune forleging.
Dy’t nou op deselde wize buorket, sak
ket geleidelijk nei in folie leger peil,
hwant it libben is ek foar de boerehüs-
hélding bileaven net goedkeaper wur-
den. Der is mar ien ütwei, it bidriuw
moat mear opbringe en mei minder On
kosten per liter molke. Troch in lich
tere fébisetting waerd troch party boe
ren in diel fan dit forlies ynhelle, troch
in better gebrük fan masines, in sker-
pere bimesting en mear rationele fuor-
derij wer. Oaren slagge it yn de fokkerij
in kompensaesje to finen, mar dy’t it
op de èlde foet diene, seage, allinnich
mar de-lgong en formindering. Hoe’t it
aensens mei de molkprizen komme wol,
witte wy net, mar it stiet fêst, dat al
linnich troch forstannich en modern
buorkjen jit reedlike ütkomsten to krijen
binne. Yn dat opsicht moat de boer seis
de leije ha en der üthelje, hwat der yn
sit. Hoe wichtich de taek fan Minister
Mansholt ek is foar it algemien, wichti-
ger is de boer seis foar eigen bidriuw
en eigen hüshülding. Dat mei gjinien
forjitte.
Holwerda” haw ik bisocht it boadskip
ta bringen fan ’e genede, dy’t der is
foar sündige minsken yn Jezus Kris-
tus. Foar my is dat de haedsaek, de
kearn fan it boek, al hat it fansels ek
oare aspekten. It is ek in boek fan it
Fryske boerelibben, fan 'e Fryske greid-
hoeke, it wol in skuld-fan-tankberens
ynlosse oan 'e krite dêr’t ik jong west
haw, it is in konfrontaesje fan de ar
beiders üt it Bilt mei in Fryske greid-
boer en faeks haw ik der de lichte ün-
wennigens yn fuortskreaun,
Fries altyd meitóget, seis as
fierder swalket as fan Boksum nei St.
Ahne en faeks binne der noch mear kan
ten oan, dy’t it folk oanfiele kin. Yn
elk gefal waerd it skreaun foar it Frys
ke folk, net foar in bipaelde groep al-
linne, net foar ien rjochting, elj al komt
fan need ek yn dit boek de opfetting
fan ’e skriuwer düdlik nei foaren. It
hat my goed dien to witten, dat ek lju
fan in hiel oare libbensopfetting as mi
nes, dit boek weardearje kinne.
Mar ien kear haw ik it meimakke, dat
immen as syn miening joech: „Dit boek
hat my net foldien, it is my to fyn!”
It is fansels tige goed mooglik, dat
krekt dy Fries it goed lézen hat.
As ik it goed bigrepen haw, hat it
lykwols alderearst myn léste boek west
„De Hillige Histoarje, forteld oan
it Fryske folk”, dêr’t de Gysbert Japiks
priis 1955 foar takend waerd.
Ek by dit boek hat it myn doel west,
sa to skriuwen, dat it folk my forstean
koe. It hat net myn bidoeling west in
Bernebibel to jaen, al is it sa wolris
oankundige en al wurdt it sa yn 'e
folksmüle wolris neamd, mar ik woe
de forhalen fan it Aide en it Nije Tes
tamint, dy’t meiinoar de Hillige His
toarje foarmje, sa oerfortelle dat de
greate bern, mar ek de greate minsken
it foar eagen sjen soene.
Efkes hat it knypt, mar oer it generael
wisten de suvelnünsken mear foar de
molke to meitsjen as de garansjepriis,
alteast oer de aiele liny. Der binne lyk
wols streken hwer’t men wol oan de
krapperein komd is, omt der de boeren
en de fabriken minder goed wurk le-
vere ha, mar der is ek eigen skuld by.
De minister hat faker as ien kear sein,
dat hy allinnich garant wie foar it eko
nomysk goed bistjürde bidriuw en dat
liket ek net ünbillik. Hwant it kin gjin
kwea it jitteris to sizzen. de minsken
seis moatte earst de wanten üt ha. Al
dy oerheitsmaetrigels sille wol it alge
mien bilang tsjinje wolle, mar der sit
ek in minder goed element yn. Der bin
ne kontreijen, hwer’t men mei lanforbet-
tering, féforbettering, modernisearring
fan arbeidsmethoadee, ünderwiis, foar-
Ijochting, K. I. wetterskippen en jit
folie mear de hiele hüd der op set. Der
binne ek oaren, hwer’t men folie minder
docht oan dizze dingen. Soe men nou
de earsten bitelje hwat de molke har
ren kostet en ek de oaren jaen, hwat
y der oan bistege ha, dan hiene al dy
dingen net folie baet jown. En it rint
oer it hiele lén nochal ütinoar mei dy
dingen. Seis mei greate gebieten rekke-
ne, skilt it wol in stür, lit stean as men
fan boer ta boer de kostprizen forge-
liket. It forslach fan „Snits” jowt hjir
foar dizze hoeke bidriuwen oan, hwer’t
it trije stüren skilt. Der wiene yn it
boekjier ’52-’53 inkelde bidriuwen, dy’t
mei 11 sinten kostpriis üt ’e bus kamen,
mar der wiene yn deselde hoeke ek guon
dy’t oan 26 sinten jit net genZch hie
ne, trochmekoar wie it dat jier 18 sin
ten. It is düdlik, dat hjir in slim fraech-
stik leit foar in billike garansjepriis.
Hoefier moat men rekken hélde mei de
bettere en mindere bidriuwsütkomsten
Dat is net sa maklik. Lang hat men
miend, dat men mei ien priis foar it
hiele lén wurkje koe, mar doe’t de
garansjepriis bitsjutting krige, doe ka
men de boeren fan de minne grounen
en de lytse bidriuwen mei gewelt opset-
ten om to sizzen, dat har bidriuwen
perfoarst net minder biheard waerden
as de oaren, mar it siet yn de groun hwant de Onkosten fan it bidriuw gea-
en de forkaveling en de bidriuwsgreatte, I ne geleidelijk omheech. Snits joech hjir-1
Ütrikking priis.
Neidat de priis, lyk as men wit, bi-
steande üt f 750.en in oarkonde
troch de hear Kommissaris ütrikt waerd
krige Nots. B. Tuinstra fan Womme-ls
gelegenheit om mei üt namme fan de
oare leden fan de advyskommisje Dr D.
Simondes en Dr Anne Wadman, as foar-
sitter fan dizze kommisje in
W’eardearringswurd.
to sprekken. Nei de frage bihannele to
h aww en oft it bikroane wurk „De Hil
lige Histoarje” wol as literair wurk
hifke wurde mei en nei in koarte wear-
dearring oer it koarte forhael, dat nef-
fens sprekker net yn it foarste plak
foar in bikroaning yn oanmerking kaem
fette spr. de miening fan de advyskom
misje as folget gear:
Sünder har to fordjippen yn ’e frage
oft de G. J.-priis bidoeld is ta aanmoe
diging, of dat dizze priis sjoen wurde
moat as in erkenning, hat hja neffens
de letter fan it Steate-bislüt oan it
wurk, dat yn har eagen it béste wie,
har kar jown.
Alhoewol de kommisje, op literaire
grounen, ek wol biswieren hat tsjin de
„Hillige Histoarje” en hja fan bitinken
is, dat de soms to wiidweidige-, faken
to smoute- en hjir en dér hwat jeuze-
lige forteltrant oanlieding is ta to grea
te gemiensumens mei it Onderwerp, en
dat it bisykjen om it folk oan to sprek
ken wolris liedt ta in Frysk-materialis-
tysk byld fan de bibelske minske, is
hja ta de slotsom kommen, dat de geve
tael en de monumentale opset dizze üt
jefte stimpelje ta in libbenswurk, dat
folslein in bikroaning fortsjinnet.
Oangeande „de Sünde fan Haitse Hol
werda” is de kommisje fan bitinken, dat
dizze fan opset biheinde roman, neffens
Fryske forhéldingen sjoen, ien fan de
inkelde klassike wurken fan Fryske
proaza-kunst is, dat mei rjocht en reden
yn wide rounten forneamd wurden is.
Ut namme fan de kommisje winskje ik
de skriuwer, winskje ik Fryslén, lok
mei dit wurk fan formaet en ik hoopje
dat de skrinwer ringen wer ta suver bel-
letristysk wurk kbmme sil yn it bilang
fan de Fryske literatuer en fan de lé-
zende Friezen.
Bij schrijven van 25 Juli 1955 deden
Gedeputeerde Staten de heer van Hou
ten mededeling van hun voornemen,
hem de Gysbert Japicxpriis 1955 toe te
kennen, met verzoek om te berichten,
of deze prijs door hem zou worden aan
vaard.
Het antwoord bleef echter maar steeds
uit en op het provinciehuis voelde men
zich, om bij Max Havelaar te blijven,
enigszins als Saïdjah, die gezeten bij de
ketapan, maar steeds uitzag of er nog
niemand was op het pad naar Badoer.
Adinda kwam niet, maar van de heer
van Houten kwam dan eindelijk het be
richt, dat hij de prijs gaarne zou aan
vaarden, waarbij hij tevens zijn veront
schuldigingen aanbood voor zijn late
antwoord.
De verklarin
was, dat de
cantie was en de enveloppe met het be
richt tussen oude kranten terecht was
gekomen. Bij toeval kwam het bericht
ongeveer een maand na de verzending
te voorschijn.
Dat de vacantie een «rol speelde ver
moedde men op het provinciehuis al en
men zag in het versturen van een rappel
geen heil omdat dit vrij zeker ook bij
de stapel liggen-blijvende post zou ko
men. Daar men voorts wist, dat een
onderwijzersvacantie langer duurt dan
een dag en een morgen bleef men maar
rustig afwachten.
Deze ondeugende onthulling zal de
heer van Houten mij wel niet kwalijk
nemen, daar hij een man is met zin voor
hunjor, hetgeen wel duidelijk blijkt uit
het werk, waarvoor hij de bekroning
heeft gekregen.
Naar ik meen te weten begon de heer
van Houten in de tijd van zijn militaire
dienst in de Friese taal te schrijven en
wel „Soldatebrieven”, welke in de
„Stim fan Fryslan” werden opgenomen.
Hij moest toen door E. B. Folkertsma
worden aangespoord, meer werk te le
veren en zo zagen dan een aantal korte
verhalen en schetsen het licht.
De werken, waarvoor hij nu de Gysbert
Japicxpriis heeft gekregen, vormen
naar ik meen wel het voornaamste
oeuvre van de schrijver.
De „Sünde fan Haitze Holwerda”, dat
het eerst verscheen, kan ongetwijfeld
een juweeltje van vertelkunst worden
genoemd en vele lezers beschouwen
leze roman als een der mooiste boe
ken, zo niet het mooiste boek, dat tot
dusver in de Friese taal is verschenen.
Dat hiervan nu al zes drukken werden
lepen'mgsrede Air Okma
Mr D Okma, waernimmend Kommissaris
fan e Keninginne, stie der op oan, dat
skriuwers, dichters, kritici, ütjowers en
lezers allegear hra uterste best dwaen soe
ne om de Fryske literatuer foarüt en om
heech to bringen, de iene troch it skeppen
fan forantwurde literaire kunst, de oare
mei forantwurde opbouwende en nei de
soarte ünderskiedende kunst, de tredde
troch it aventür to nimmen by it ütjaen en
de lesten om troch trou to keapjen de skriu
wer en ütjower foar har muoiten en kos
ten to leanjen. Yn forban hjirmei stie
sprekker stil by de Fryske boekeproduksje
yn it ófroune jier, dy’t al mei al sprekker
gjin reden joech om üntofreden to wezen,
al wiisde sprekker wol op it tige forlet
fan goed proazawurk. Sprekker einige
mei de winsk, dat de bilangstelling foar
de Fryske literatuer wer omraken bliken
den iepene dêrmei de Fryske
Boekewike 1955.
Na
heer Commissaris der Koningin in
Friesland Mr N. P. Linthorst Homan,
alvorens hij de G. J. priis uitreikte, de
heer Van Houten toe.
De prijs is ditmaal, zoals men weet, ver
leend voor het beste prozawerk in de
Friese taal, dat sedert 1952 is gepubli
ceerd en de commissie is, aldus de Com
missaris, tot het éénstemmige voorstel
kunnen komen, de Gysbert Japicxpriis
1955 toe te kennen aan he heer Ulbe
van Houten te St. Annaparochie voor
zijn werk „De Hillige Histoarje”, dat
door de verschijning van deel II in
1953 is voltooid en voor zijn roman
„De sünde fan Haitze Holwerda”,
waarvan de zesde druk in 1954 ver
scheen.
wer nei de „Hillige Histoarje” om dizze
master to bilüsterjen.
Achte hear Van Houten, wy binne jo
tankber foar dit wurk. Ik bin bliid, dat
Deputearre Steaten jo de Gysbert Ja
pikspriis takend hawwe en dat wy jo
hjoed yn üs formidden hawwe meije
om dy priis yn üntfangst to nimmen.
Achte oanwêzigen, ik sil it net lang
mear meitsje. Ik hoopje, dat dizze priis
ütrikking üs wer bringe sil hwat wy
der fan forwachtsje. Ik hoopje, dat it
hjoed wer in goede dei wurde mei,
hwerop wy de ban tusken üs en üs tael,
tusken üs en Fryslan mear as oare dagen
fiele en bilibje.
Neidat it miel him ünder de treflike lie-
ding fan Nots. Tuinstra, nou üs tafel-
praesis, skoan smeitsje litten hie, kamen
noch inkelde sprekkers oan it wurd, ü.o.
mefr. Wierda-Visser as bistjürslid fan de
Ned. Boekverkopersbond, Prof. Dr J. H.
Brouwer, dy’t it lansregear tank brocht
foar hwat de léste tiid yn Den Haech foar
Fryslan dien wurdt. Prof. D. J. Koksma
makke as foars. fan de Fryske Akademy
de ütslach bikend fan de takenning fan de
sulveren medaille foar it typografysk bést
forsoarge Fryske boek. Hjirby wie de kar
fallen op de ütjefte „FrieslandFryslan”
mei stipe fan de Fryske VW ütjown
troch L. J. Veen to Amsterdam.
Nei ófrin fan d.zze officiële iepening fan
de boekewike yn forban hwermei yn de
Doele in boeketafel organisearre wie
waerd der yn de Martinitsjerke noch in
Dochs hawwe wy hjoed in
hwant dizze priisütrikking is
yn de restaurearre riedseal.
Faeks sille hja, dy’t de foarige priis-
ütrikkingen bywenne hawwe en al hwat
thüs waerden yn de aide riedseal har
earst hwat ünwennich fiele.
Lykwols kin ik harren ünthjitte, dat it
gau wenne sil.
De historysk restaurearre riedseal hat
foar, dat oan in greater tal minsken
plak jaen kin, wylst dochs de eigen
sfear fan de seal en fan de gearkomsten,
dy’t dêryn halden wurde, net forlern
gien is.
Terne wol ik yn dit wolkomstwurd ef
kes by de persoan en it wurk fan de
hear van Houten stean bliuwe.
Ik bin my biwust, dat ik my derby op
glêd fis bijow, omdat it hifkjen fan oar-
mans literair wurk nou ienkear foar
bihalden is oan in lyts tal ütkarden en
ik soe itjinge nou folget dan ek net
heal sizze doarre as ik net spriek üt
namme fan it gemeentebistjür en dus
mar in hiel lyts part fan de forantwur-
delikheit foar dizze wurden hoech to
dragen.
De Gysbert Japicxpriis is oan de hear
fan Houten takend foar de sechte prin-
tinge fan „De sünde fan Haitze Hol
werda” en foar „De Hillige Histoarje,
forteld oan it Fryske folk
Beide treflike wurken, mar dochs wol
it net by my wei, dat de skriuwer yn
beide wurken him net frijmeitsje kin
nen hat fan it formidden, hwer’t hy üt
fuort komt, of mei oare wurden: yn
beide wurken fine wy nei myn miening
düdlik de skoalmaster werom.
Yn „De sünde fan Haitze Holwerda”
fine wy him wer in de persoan fan Hin-
drik Kuken. De wize hwerop hy Haitze
Holwerda to plak set as dizze oy it bi-
bellêzen in mannich fersen oerslacht, is
dy fan in skoalmaster en net in boere-
arbeider fan sahwat fjirtich jier forlyn.
Ek as hv oan ’e ein fan it boek
syn wiif it swijen opleit mei dy tekst
üt it boek fan de Spreuken, is der wer
in skoalmaster oan it wurd.
Ek yn „De Hillige Histoarje” fine wy
de skoalmaster werom, mar dan op in
hiel oare wize. Yn dit wurk forhellet
de skriuwer de bibelske forhalen oan it
Fryske folk en hy docht dat as in man,
dyA soks wend is. Stipe troch syn jie-
renlange ünderfining yn skoalle fortelt
hy, op masterlike wize, de bibelske
skiednissen, nou net allinnich oan syn
learlingen yn Sint-Anne, mar oan alle
lytse en greate bern yn Fryslan, oan
elkenien, dy’t mar harkje wol. En wy,
syn skoalbern, wy harkje, mei ynmoed,
mei de müleiepen. Lykas wy alearen yn
skoalle derop Jongeren, dat master for-
telle soe, sa gripe wy nou jimmeroan
het innerlijk en het religieus leven
de hoofdpersoon in diens strijd
zijn menselijke zwakheden.
1 en met Teake
nu is het voor de
en werkelijk ver
diend: „De petten af, mannen, voor
Haitze Holwerda”.
De „Hillige Histoarje” kan men haast
het levenswerk van de heer van Houten
noemen. In de bezettingstijd, toen bij
velen een neiging viel waar te nemen,
het leven meer in zijn diepgang te
schouwen dan anders wel eens het ge
val is, zette de heer van Houten zich
tot hét grootse werk van de Bijbelse
geschiedenis in verhaaltrant aan het
Friese volk te vertellen. Dat de schrij
ver de vertelkunst machtig is, was al
wel eerder gebleken. Ook in de beide
delen, waaruit dit werk van monumen
tale opzet bestaat, komt dit weer tot
uiting.
Dat de „Hillige Histoarje” zowel in
Protestantse als in Rooms Katholieke
kringen zo goed is ontvangen, is een
bewijs van de objectiviteit, waarnaar de
schrijver heeft gestreefd. In een R.K.
blad werd de lezers zelfs aangeraden
zich op dë studie ervan toe te leggen,
waardoor mogelijkheden worden ge
schapen om katholieken en protestanten
dichter bijeen te brengen op het enige
punt, waar dat mogelijk is, de Bijbel.
Aan het schrijven van deze delen moet
veel gedegen studie zijn voorafgegaan.
Dit werk getuigt, dunkt mij, van roe
ping en van liefde voor het Friese volk,
dat in eigen taal en op eefivoudige en
beheerste wijze de gang van God met
Zijn volk beschrijft.
Mijnheer van Houten, Friesland is U
veel dank verschuldigd voor hetgeen
Gij in Uw werk hebt gegeven en het
is dan ook met grote waardering, dat
Gedeputeerde Staten besloten hebben,
U de Gysbert Japicxpriis 1955 toe te
kennen.
Van harte wens ik U namens het Pro
vinciaal bestuur hiermede geluk, maar
.er is nog een maar.
U hebt reeds eerder een aansporing
nodig gehad om meer te leveren.
Eenzelfde aansporing wil ik U van de
ze plaats geven, door de hoop uit te
spreken, dat U de pen niet neerlegt
maar door blijft gaan met Friesland van
Uw kunst te doen genieten.
Noblesse oblige!
uitgegeven spreekt hier letterlijk en fi
guurlijk boekdelen.
Het munt dan ook uit door een goede
weergave van de echte Friese sfeer, een
sterke karaktertekening, zowel fan de
greidboer als van de Bildtse arbeiders,
een prachtige schildering van het Friese
zomerlandschap en het volhouden en
opvoeren van de dramatische spanning
in het tussen de boer en zijn arbeiders
ontstane conflict. En tussen dit alles
door fijne trekjes van
mor, het tot uiting komen
sterk sociaal besef en een diep begrip
van 1 1 --
van
met
Dit is uitstekend werk
Winia zeg ik en
schrijver bedoeld
