BW roar CONFERENTIE TE GENÈVE HERVAT ALGEMENE FINANCIËLE BESCHOUWINGEN KRIS-KRAS door Nederland t Buitenland» Overzicht 5 5 g Het heeft zich neer te leggen bij ’t compromis dat Washington en Moskou sluiten West-Europa heeft weinig in de melk te brokken Kamer verzet zich tegen stijgende rijksuitgaven us hjoed p p to sizzen 1 1 Gouden filmpjes STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND Fryske skriuwer Hwat hat QabeSk fr 'W» 51e Jaargang No. 88 Vrijdag 11 November 1955 De Jong’» Nieuwsblad Brea slacht de honger dea vertegenwoordiging KAMEROVERZICHT L- Abonnementsprijs f 1.60 per kwartaal (bij vooruitbetaling) Giro 87926 Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS Uitgave: A. J. OSINGA N.V. Bolsward Administratie- en Redactie-adrest Marktstraat 15 Telefoon 431 Na 18.30 uur 305 of 33J (K 5157) 2de week November 1905. Dulles en Tito hebben natuurlijk ook over de crisis in het Midden Oosten gesproken, want Tito is goede maatjes met Nasser, de Egyptische premier en gaat bin nenkort in Kairo op bezoek. Blik baar heeft Du lies de Zutd-Slavi- sche staatsman trachten te bewe gen bemiddelend op te treden, dat veel zal helpen is een andere meer Zeeiieden-oorslagsslachtoffers. Minister Algera heeft verleden week nog enkele benauwde uren in de Tweede Kamer beleefd. De aanleiding daartoe was een onschul dig wetsontwerp, n.l. de wijziging van de wet „buitengewoon pension zeelieden oorlogsslachtoffers”. De opzet van dit ontwerp was om de Anders dan gewoon. Een trein die ten gevolge van het bevriezen van een wis sel anders dan gewoonlijk het station Vriezenveen binnenreed, verraste daar bij een aantal mensen, die de rails over liepen, waardoor een arbeider werd ge dood, een jonge vrouw ernstig werd ge wond en verscheidene anderen lichte verwondingen opliepen. Mijnwerker gedood. In de dominate mijn te Kerkrade is Dinsdag de 54-jarige mijnwerker P. Jongen uit Bleyerheide in een tussenschacht naar beneden ge vallen. De man werd zwaar verminkt opgenomen en moet op slag gedood zijn. Het slachtoffer was gehuwd en vader van drie kinderen. een ziekenbus moest worden men. October arbeids- Boiswards Nieuwsblad Advertentieprijs: 12 cent per mm Ingezonden mededelingen dubbel tarief Handelsadvertenties bij contract reductie Leuke schilder. Een schilder, die te Den Haag bezig was met het verven van lichtmasten, schopte de verfpot die aan zijn ladder hing, om, waardoor twee jon ge mensen, die passeerden, zo werden toegetakeld, dat zij met een politiejeep naar een ziekenhuis moesten worden gebracht om hun gezichten chemisch te laten reinigen. Natuurlijk zou dit nieuwe orgaan een adviescollege voor de Kamer moeten zgn. De Kamer heeft dus niet de be doeling om op de stoel van de regering te zitten, maar zjj wil wel een goede tegenspeler van de regering worden. En dat kan zij niet als zij zonder meer moet afgaan op de mededelingen van de ministers. Daarvoor is het staatsbedrijf te groot geworden. Dit was een interessante gedachte. En naar onze mening een poging om het belangrijke budgetrecht van de Kamer weer inhoud te geven. De socialistische afgevaardigde Hofstra had er geen be zwaren tegen. Alleen waarschuwde hg er voor, dat er geen nieuw lichaam met honderden ambtenaren uit de grond ge stampt moet worden. Daarom wilde hij liever de bestaande Algemene Reken kamer inschakelen. De critiek heeft zich eerst goed ont laden toen bekend werd, dat aan het bedrijfsleven maatregelen worden opge legd om nieuwe investeringen af te remmen. Maar de overheid deed niets. Dat is onbillijk, want zg is onze groot- Het Westen zowel als Moskou hebben vorige week concrete voorstellen daar omtrent ter tafel gebracht. Eerst kwam de Russische minister Molotoff met voorstellen, die al door de Oost-Duitsers waren geopperd en door de Russen z.g. overgenomen. Het gaat hierbij voorlopig minder om een hereniging dan een samenwerking tussen beide Duitslanden, waarvoor dan een al-Duitse raad zou moeten worden gevormd, waarin parlementsleden van beide zijden zouden zitting nemen en dus West-Duitsland met bijna driemaal zoveel inwoners als Oost-Duitsland, een meerderheid zou hebben. Maar deze concessie aan de democratie wordt opgeheven door de bepaling, dat de Raad werkelijk slechts een „raad” is, dat hij dus alleen maar adviezen zal geven waarover de beslissing bij de re geringen van beide delen van Duits land blijft, zodat de communistische re gering van Oost-Duitsland door een veto alle adviezen van de raad waardeloos kan maken. Bovendien bepaalt het voor stel, dat elk der Grote Vier bepaalde bewapende contingenten in Duitsland mag houden zodat de Russische beheer sing van O.-Duitsland verzekerd blijft. De Westelijke Grote Drie en West- Duitsland hebben voorgesteld, dat in September 1956 in heel Duitsland vrije en geheime verkiezingen zulten worden gehouden en de daaruit voortkomende grondwetgevende vergadering een rege ring voor het herenigd Duitsland zal aanwgzen. Er zou een commissie moe ten worden gevormd, waarin elk der Grote Vier een lid zou hebben, welke commissie in overleg met Duitse des kundigen een kieswet zou ontwerpen en een regeling waardoor de vrijjieid der verkiezingen zou zgn gewaarborgd. Deze commissie zou in Januari 1956 ge reed moeten zgn met haar werk. Onno dig te zeggen, dat deze voorstellen van West en Oost zover uiteen liggen, dat overeenstemming onmogelgk kan wor den geacht. Het kan echter zgn, dat de Russen nog wat soepeler zullen worden, maar in ieder geval zal als zg hun zin krjjgen de hereniging van Duitsland niet vandaag of morgen plaats vinden, doch op de lange baan worden geschoven. Dat is natuurlijk voor de Duitsers zeer Dy’t Fryske boeken skriuwe, Meast yn ’e frije tiid, Har pinne feardich driuwe, Wit, it is in hiele striid. Hwant seis in puik forteller, Sielkundich ünderlein, Sjucht selden syn „best seller” Yn ’e etalaezje lein. Terwgl we dit schrijven is de conferentie van Genève hervat, nadat ze drie dagen opgeschort was geweest, om de vier ministers van buitenlandse zaken gelegenheid te geven met hun regeringen te overleggen over wat de eerste termijn van vergaderen had opge leverd. Dat was niet veel. In het bijzonder wat de hereniging van Duitsland betreft was het heel pover. teleurstellend. Maar zo hebben de Rus sen het waarschijnlijk ook bedoeld, want ze hopen, dat in West-Duitsland de drang naar hereniging geleidelijk zo groot zal worden dat een volgende W - Duitse regering dus niet de regering Adenauer, want deze blijft stellig trouw aan het Westen en de samenwerking in de Navo de hereniging op de Russi sche voorwaarden, waartoe een neutra lisatie van het herenigd Duitsland be hoort, zal aanvaarden. Europa, bleek ook uit de wijze waarop minister Dulles de dagen besteedde, waarop hg niet ter Geneefse conferen tie behoefde te zijn. Hij was bg Franco in Spanje om er de Europese problemen en waarschijnlijk ook die in Noord-Afrika te bespreken, en in Belgrado, waar hg met Tito heeft overlegd. Er wordt bericht, dat deze Amerikaanse en Zuid-Slavische staats lieden het er over eens waren, dat de Oost-Europese landen vrij dienen te zijn om hun eigenlijk politiek te bepalen. De Russen zullen deze houding van Tito zeker niet waarderen, want zg willen deze staten immers onder de duim hou den. Trouwens, als het Westen een ga- rantieverdrag met Rusland zou sluiten op de basis, welke dezelfde Dulles te Genève voorstelde, zou die toestand voor immer worden vastgelegd. Tijdens de algemene financiële beschouwingen is er ernstige critiek uitgeoefend op Minister Van de Kieft, over de steeds stijgende overheidsuitgaven. De gehete Tweede Kamer heeft haar bezorgd heid over deze ontwikkeling uitgesproken. De heer Lucas (k.v.p.) kwam zelfs met een voorstel om een or gaan op te richten, dat zal moeten nagaan of de overheidsadmini stratie wel doelmatig wordt gevoerd. Enerzijds klaagde de gehele Kamer over het steeds groter wordende ambtenarencorps, anderzijds vroeg zij zich af of het nog wel mogelgk was de rijksuitgaven behoorlijk te beoordelen. De cijfers worden zo ingewikkeld, dat dit zelfs voor een financieel specialist onmogelgk schijnt te zijn. waardoor het mogelijk wordt Fries te spreken in de rechtzaal. Het afleggen van de Friese eed en de Friese belofte wordt als de Eerste Kamer dit ontwerp ook aanvaardt ontwerp, nu ook toegestaan. Beheerder mishandeld. In een dancing in de binnenstad van Rotterdam is een toiletbeheerder door drie woonwagenbe woners zo zwaar mishandeld, dat hij in opgeno- Hy hat it fül bisike, In glimke sinneprael, „Faklju” jow har kritiken En jeij’ him wer yn 't skaed. Büts’ it wurk oan gruselementen, Hy hat de slach forlern, In boek al seis kear printe Is wol in wünderbern. Is it oardiel justkes mylder, Neamt men it wurkstik „kunst”, De auteur, folkseigen pylder, Hoe great is dan de winst? It sil gjin side spinne, De spieling trochstrings slop, Dy mantsjes fan 'e pinne Sjoch faek de skim fan Job. Of vraag, eigenlijk verwachten we succes van het Amerikaanse besluit Is raël ook meer wapens te leveren nu de communistische landen de Arabische staten daarvan voorzien en van de ver klaring uit Washington, dat de Ver. Sta ten elk land, zij het Israël of een Ara bisch land zullen bijstaan dat wordt aan gevallen. Deze verklaring was dringend nodig. Nu de Russen duidelijk partg hebben gekozen voor de Arabische staten mocht de voornaamste Westelijke partner niet Waarin opgenomen: De Bohwardsche Courant, Westergoo en langer aarzelen met een waarschuwing welke misschien thans enige verbitte ring in de Arabische landen zal wek ken, maar de positie der gematigde ele menten daar, die als Mohammedanen niets van het communisme moeten heb ben, misschien iets zal versterken, wan neer tenminste ook Israël de nodige zelfbeheersing toont. Nu we het hier over de gematigde ele menten onder de Arabieren hebben, mo ge ook de, reeds verwachte, terugkeer van sultan Ben Joessef op de Marok kaanse troon worden vermeld. Tussen deze sultan en de Franse rege ring is thans een overeenkomst geslo ten, waarbij Marokko een constitutio nele monarchie zal worden, welke nauw zal samenwerken met Frankrijk; Ben Joessef zal dus een gematigd nationa listische politiek voeren, waartegen echter stellig verzet van meer extremis tische Arabische zgde is te verwachten. De overeenkomst is voorlopig zeker een succes voor de Franse premier Faure, die echter nog moeilijkheden genoeg heeft. Wel kreeg hg er in de nationale vergadering het besluit door tot het houden van vervroegde verkiezingen in December, maar dat besluit moet ook nog naar de Senaat. Daar zulten ’n aan tal radicale Senatoren stellig voor het door Mendes France bij deze verkiezin gen gewilde districtenstelsel opkomen, terwijl Faure, partijgenoot van M. F. maar tevens diens hardnekkigste vijand, aan het reeds bestaande stelsel van een soort .evenredige wil vasthouden. Neemt de Senaat het districtenstelsel aan, dan moet de Nationale Vergade ring de wet weer behandelen en krijgt Mendes France precies wat hij wilde, n.l. uitstel der verkiezingen om een krachtige campagne voor zgn eigen po litiek te voeren. Jachtopziener mishandeld. Kort na mid dernacht is in de nacht van Maandag op Dinsdag de jachtopziener J. Maas sen te Usselsteijn overvallen en mis handeld door vijf personen, die hem uit bed hadden gelokt, door voor zgn wo ning „volk” te roepen. De jachtopziener die meende te doen te hebben met men sen, die de weg waren kwijtgeraakt, ging naar buiten en zag in het licht van zgn zaklamp vijf mannen staan, van wie hij er enkele kende. Hij werd over vallen en tegen de grond geslagen en liep verscheidene wonden aan hoofd en handen op. Scooter tegen auto. Dinsdagavond werd de 26-jarige A. M. J. Louwers uit Bla- del vrijwel op slag gedood, toen hg in de Hoogstraat te Eindhoven met zijn scooter tegen een vrachtwagen reed. De vrachtwagen stond geparkeerd onder 'n lantaarnpaal. Schoollnbraak: zware straf. De Maas trichtse rechtbank heeft de 33-jarige E. B. uit Volendam en de 31-jarige schil der J. D. uit Heerlen, wegens inbraak in een school te Maastricht, veroordeeld tot resp. 2% jaar en 1% jaar gevange nisstraf. De eisen van het O. M. waren resp. 334 en 3 jaar. De mannen hadden resp. negen en zeven veroordelingen achter de rug, waaronder vrijheidsstraf fen van drie en vier jaar. Begroting huis der Koningin aanvaard. Unaniem heeft de Tweede Kamer zich zonder discussie verenigd met de be groting voor het huis der Koningin. Ook de communisten stemden voor. Politie treedt op tegen fuif van scholie ren. De Haagse politie heeft Zondag avond om tien uur een inval gedaan in café De Zon in de derde Van den Bosch- straat aldaar, waar een vijftigtal leer lingen van middelbare schoten een fuif je hield. Hun namen werden genoteerd en zijn aan de ouders teruggegeven. Te- Meer werklozen. Gedurende steeg de totale geregistreerde reserve van 27.627 tot 30.259 mannen, aldus het ministerie van Sociale Zaken. Deze stijging was in hoofdzaak het ge volg van seizoensinvloeden. Het aantal als werkloos geregistreerde vrouwen daalde van 4301 tot 3898. De vraag naar vrouwelijk personeel daalde van 34.595 tot 33.774. De lotingsdag te Hindeloopen verliep verre van rustig. Te middernacht werd door baldadige lotelingen het huis van Van Meekeren bestormd. Men wierp zware stenen door de ruiten en trapte de deuren stuk. Reeds 14 A 16 firma’s hebben zich te Bolsward opgegeven voor de intercom munale telephoon. Donderdag 16 Nov. overleed vrg plotse ling de heer Petrus Jorrit de Boer. H|j was een bekend Bolswarder zakenman, o.a. 18 jaar lid van de raad, waaronder enige jaren als wethouder, voorzitter armvoogd der R.K. armenadministratie, voogd St. Martinus Gasthuis. De stoomboot „Gysbert Japicx”, varen de van Bolsward op Groningen, ver kocht aan makelaar H. Stevens te Am sterdam om dienst te doen op het tra ject AmsterdamIJmuiden. 892 Bolswarders hebben in 2 uur tijds op een daartoe aangewezen Zondagmid dag het museum in de Martinikerk be zichtigd. Het was zo vol, dat men geen gebeurt, waren de bedoelingen goed, maar de formuleringen slecht. De uit voerders van een wet kijken nu eenmaal eerder naar de formuleringen dan naar de bedoelingen. Met het gevolg dat de betrokken zeelieden-oorlogsslachtoffers werden gedupeerd. Bovendien is er bij deze wijziging naar gestreefd de over eenstemming met de regeling voor de verzetsslachtoffers zoveel mogelijk te behouden. Juist op dit punt was er nogal critiek. De zeelieden-oorlogsslachtoffers kunnen hun gevallen voorleggen aan een com missie van geneeskundigen met beroep op de minister. De verzetsslachtoffers kunnen zich wenden tot de Buitengewo ne Pensioenraad met een beroep op het College van Beroep. Waarom voor deze zeelieden niet de zelfde procedure gevolgd De inscha keling van de Buitengewone Pensioen raad waarborgt de grootst mogelijke rechtszekerheid. De practijk heeft ge leerd, dat minister Algera meer dan eens genoodzaakt werd om de beslis singen van de geneeskundige commissie te herzien. Wat dat betreft, schijnt de bewindsman gelukkig veel soepeler te zijn opgetreden dan de commissie. De Kamer sprak daarvoor dan ook haar grote erkentelijkheid uit. Maar toch wilde minister Algera niet voldoen aan de wens van de Kamer om de Buiten gewone Pensioenraad in te schakelen. Behalve de liberale afgevaardigde, de heer Ritmeester, zeiden alle andere fracties, dat het hier in geen enkel op zicht een gebrek aan vertrouwen in het beleid van de bewindsman betrof. In tegendeel zelfs. Minister Algera vond deze gedachte het werd later een amendement Koersen (k.v.p.) een aanval op zijn ambte naren. Eindelijk werd er een compro mis gevonden. De minister beloofde de werkzaamheden van de geneeskundige commissie te onderzoeken, en de heer Koersen veranderde zgn amendement in een motie. De lieve vrede was weer ge sloten. Binnenkort komt er een ont werp waarin de positie van alle oorlogs slachtoffers opnieuw wordt geregeld, dan kan de Kamer ongetwijfeld weer op deze kwestie terug komen. Voor de Friezen is het verleden week Vrijdag een goede dag geweest. De Tweede Kamer aanvaardde toen zonder hoofdelgke stemming een Donderdag 9 November, de laatste marktdag voor 12 November was het weer Bolletongersdei. Het was niet druk. Betrekkelijk weinigen flaneerden langs Grote Markt en Appelmarkt. Het was ook niet jolig en los, zoals voor gaande jaren. Inplaats van na afloop der marktdrukte in lange rijen zin gend door de straten te lopen, genoten de paartjes ditmaal in stilte. De gezondheidscommissie te Bolsward besloot een onderzoek in te stelten naar vetgehalte, soortelijk gewicht en vaste stoffen der melk. Er is voor W.-Europa nog iets anders, dat verontrustend is in de ontwikkeling te Genêve, n.l. dat de standpunten van de Wes telijke Grote Drie en Rusland betreffende een veitigheldsstelsel in Europa elkaar naderen op de basis van de neutralisatie van een min of meer omvangrijk gebied tussen het Westen en Oosten. Voorlopig liggen de opvattingen over de omvang van die strook nog wel zeer uiteen, het Westen wil ze in Oost-Duits land en in de daaraan grenzende Oost- Europese landen, Rusland zou de strook veel verder naar het Westen willen uit breiden en er West-Duitsland en waar schijnlijk ook Denemarken in opgeno men willen zien. Het bewapende West- Europa zou dan wel een zeer smal ge bied worden. Men moet zich dan ook niet voorstellen, dat op deze conferentie reeds overeenstemming over een derge lijk Europees Veiligheidsstelsel zal wor. den bereikt. Maar men vraagt zich toch wel af wat er op volgende zal gebeu ren, want daar geen der partijen een totale mislukking van de Geneefse bij eenkomst wil, ligt nu al weer een nieu we conferehtie tot voortzetting der be sprekingen in Het verschiet. En als daar dan eens zou blijken, dat de Duitsers de hereniging prefereerden boven de band met het democratische Westen, of als dat Westen de Engelse Times heeft er als eens op gezinspeeld zou menen, dat deze hereniging een betere verstandhouding met Rusland via een veiligheidsstelsel niet in de weg mag staan, zouden we een situatie krij gen, welke voor de Westelijke Europese vastelandsmogendheden allesbehalve aanlokkelijk zou zijn. Zelfs de Ameri kaanse minister van buitenlandse za ken Dulles heeft in een der bijeenkom sten te Genève laten doorschemeren dat er misschien wel een compromis zou zijn te vinden over een Europees vei ligheidsstelsel op basis van de deling van Duitsland. Al is die uitlating later afgezwakt, ze heeft in West-Europa toch een vrg on behaaglijke indruk achtergelaten en ze heeft het nog eens duidelijk gemaakt hoe weinig wat West-Europa eigenlijk nog in de melk heeft te brokken. Het heeft zich maar neer te leg gen bjj welk compromis dan ook, dat Washington en Moskou zou den sluiten. Hoezeer Amerika nu de regie voert in ste werkgever. Waarom remt zg o.a. haar eigen bouwprogramma niet af? zo vroeg de heer Van der Heuvel (a.r.) Waarom nog subsidie op melk zo vroeg de heer Van Leeuwen (lib.). En waar om geen commerciële televisie? Ook de heer Van de Wetering (c.h.) vond het een pijnlijke ervaring, dat mi nister V. d. Kieft niet bereid is in te grgpen in de overheidsuitgaven. Niemand twijfelde er dus aan of er zal door de overheid moeten worden bezui nigd. Maar geen bezuiniging door dik en dun, zeide de heer Hofstra. Er moeten nog steeds maatregelen van sociale en culturele aard kunnen wor den genomen. Zij gaan, volgens de pvda vóór belastingverlaging. De heer Lucas (kath. v.) was het daar mee goeddeels eens. Bij stijgende in komsten moet het mogelgk zgn om de vaste uitgaven te doen stijgen. Op zijn verlanglijstje staat de voorziening voor weduwen en wezen nummer één. Minister V. de Kieft werd dus niet ge spaard. Zelfs niet door zijn partijgeno ten. En terecht, want de bewindsman Van Financiën is de me»st verantwoor delijke man voor het uitgavenniveau. Slechts van twee kanten werd ditmaal aangedrongen op belastingverlaging. Het waren de heren v. Dis (s.g.p.) en Wagenaar (c.p.n.). Hun verlangen zal voorlopig wel kansloos zijn. Ondanks de critiek werd minister V. d. Kieft toch ook nog een beetje door zijn partijgenoten in bescherming geno men. De k.v.p. wil noch progressief, noch conservatief zijn, zo zeide de heer Hof stra. Zij bekent geen kleur. En daarom kan het Kabinet niet uit de voeten. Maar deze ruggesteun was voor de be windsman beslist niet voldoende. Want iedereen weet, dat minister V. d. Kieft de teugels te veel heeft laten vieren. KONINGIN EN PRINS TERUG IN NEDERLAND. Dinsdagmiddag om half drie zijn Koningin Juliana en Prins Bernhard met de „Jan van Riebeek”, na een bezoek van drie weken aan de Ned. Antillen en Suriname op Schiphol teruggekeerd. Ook Apeldoorn. Het aantal plaatsen in Nederland, waar meer dan 1000 ver keersongevallen per jaar gebeuren, is met één toegenomen (Apeldoorn) en be draagt thans 12. Nog slechts één Nederlander. Van nog slechts één Nederlander in Russische krijgsgevangenschap Van Kooten uit Texel is bekend, dat hij in leven is. Ruim vijftienhonderd Nederlanders ach ter het ijzeren gordijn, die voorkomen op de vermistenlgst van het Nederlandse Rode Kruis, zgn, naar men thans in Den Haag aanneemt, overleden. Aetherpiraten af. Opsporingsambtena ren van de PTT hebben in samenwer king met de rijkspolitie te Oostrum de clandestiene zender „De vliegende scho tel” opgespoord en in beslag genomen. Tegen de 22-jarige timmerman S. H. en de 56-jarige veehouder J. H., te Oos trum en de 17-jarige slager J. K. te Dokkum werd proces-verbaal opge maakt. Vrouw lichtte „verloofde” op. De Haar lemse recherche heeft proces-verbaal opgemaakt tegen de 31-jarige vrouw A. G. uit Haarlem, die een fabrieks arbeider uit Dordrecht enige honderden guldens afhandig heeft gemaakt door hem voor te spiegelen, dat ze met hem zou trouwen. De kennismaking vond on geveer twee jaar geleden plaats. De fabrieksarbeider gaf de vrouw voortdu rend geld, dat besteed zou worden voor Dy’t Fryske boeken skriuwe, Hja ha in inge grins, Lykwols, dat hja der bliuwe, ’t Is mannich lêzers winsk. Lit soks ek yndied blike, It fait de measten licht, De Fryske boekewike: Kom, haidt de beurs net ticht. PYT die het Koninklgk Paar begroetten. zien. gen de eigenaar van het café is proces verbaal opgemaakt wegens overtreding van de Drankwet. de voorbereiding van het huwelijk. Ook aanvaardde de in-mre dtverse geschen ken. wettekst zoveel mogelgk in overeen stemming te maken met de bedoeling van de wetgever. Zoalr wel eens meer

Kranten in de gemeente Sudwest-Fryslan (Bolswards Nieuwsblad, Sneeker Nieuwsblad en Friso)

Bolswards Nieuwsblad nl | 1955 | | pagina 1