O
FRANKRIJK ZAL BEGIN JANUARI
TER STEMBUS TREKKEN
PROF. ZIJLSTRA: VECHTEN MET OPEN
VIZIER
KRIS-KRAS door Nederland
5V
DE. oppositie was ditmaal nogal tam;
de socialisten en dat deel der libe
ralen, dat niet voor de motie was, heb
ben uitdrukkelgk verklaard, dat een
tweezüdig gesprek tussen Rusland en
Duitsland achter de rug van het Wes
ten om niet door hen werd begeerd.
Wel lieten zij uitkomen, dat zg een
mogelükheid voor de hereniging van
Duitsland zagen als West-Duitsland uit
die Navo, Oost-Duitsland uit het pact
van Warschau werd teruggetrokken en
het herenigd Duitsland werd opgenomen
in een collectief Europees Veiligheids-
pact, gegarandeerd door de Ver. Sta
ten en de Sovjetunie.
DIT .systeem maakt het n.l. mogelük,
dat een aantal partijen haar Igsten
verbindt om te proberen te samen in
een bepaald departement meer dan 50
pct. van het aantal uitgebrachte stem
men te halen; lukt dat een bepaalde
partü of groep van partgen, dan krggt
deze alle zetels in zo’n departement toe
gewezen; blijven alle partgen beneden
de 50 dan worden de zetels in het
departement naar evenredigheid van ’t
aantal verworven stemmen verdeeld.
Het is echt maakwerk dit stelsel en
het ligt ver van het stelsel der even
redige vertegenwoordiging, dat elke
partij recht doet, maar dat in laatstei
instantie geen meerderheid in het Fran
se parlement kon verwerven, evenmin
als het zuivere districtenstelsel, waar
voor de radicale leider Mendès France
in het krgt getreden was en al sprak
ook de senaat er zich tweemaal voor
uit. De gehele strijd om het kies-stelsel
had echter een zeer verward verloop,
omdat dwars daar doorheen liep de
strijd over de vraag vervroegde verkie
zingen of niet?
Buitenlands Overzicht
Engeland ontstemd over onvriendelijke
woorden van de Russen
Griekenland geneigd de strijdbijl t.o.v.
Moskou te begraven
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
A toom ontwikkeling bemoedigend, maar ook
beangstigend
Zilveren filmpjes
us hjoed p
to sizzen
Hwat Hat Qabe Skroar
2
VcM x 1
51e Jaargang
No. 96
Een
KAMEROVERZICHT
Advertentieprijs: 12 cent per mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Handelsadvertenties bij contract reductie
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitgave: A. J OSINGA il.V Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13
Telefoon 451 Na 18.30 uur 305 of 335
(K 5157)
vooruitbet.d
Giro 87926
Wollen dameskousen. Zeer sterk, f 1.75.
Kinderhandschoenen met bontrand 95
ct. 20 korting op alle bontvellen.
Frits Oosterbaan, Appelmarkt 11-12.
Slechts eens per jaar uitverkoop bij
Bervoets, Bolsward: Colbert costuums
vanaf f 4.90, ulsters f 3.90, motorjekkers
f6.40, pantalons f0.98, kinderjekkers
fl.75, Cheviotbroekjes f0.49.
gen in samenwerking met Frankrijk,
Engeland en de Ver. Staten de her
eniging te bereiken op basis van vrij$
verkiezingen in beide delen van Duits
land.
Nieuwe huizen afgekeurd. Twaalf wo
ningen in de nieuwe wijk Klein Driene
te Hengelo, die voor rekening van de
woningbouwvereniging St. Jozeph zijn
gebouwd, zijn bij het opleveren door de
dienst voor wederopbouw te Zwolle af
gekeurd. De trapportalen blijken niet
aan de gestelde eisen te voldoen. Verbe.
tering zal ruim f 12000 gaan kosten. Er
is een onderzoek gaande, wie de fout
heeft gemaakt.
Verkeer op het ganzenbord. Een ver-
keersdeskundige ontwierp eert veilig-
verkeer-ganzenbord dat spelenderwijs ’n
groot aantal nuttige wenken geeft om
Bertha Hertogh verloofd met de soldaat Johan Wolkenfelt.
Bertha Hertogh met haar verloofde in de ouderlijke woning te
Bergen op Zoom.
Hwat de iene bireint,
bidript de oare
Bolswards Nieuwsblai
Waarin opgenomen: De Bolswardsche Courant, Westergoo en De Jong’s Nieuwsblad
fouten bg’. maakt, wordt gestraft en
heeft de kans, figuurlijk in het politie
bureau terecht te komen. Ons spelen
met dit spel is tevens leren.
Stichting '40-’45 bijna aan de vflf mil-
lioen. De slotinzamelingsactie van de
Stichting 1940-1945, gehouden ter gele
genheid van het tweede lustrum van de
bevrjjding en het tienjarig bestaan van
de Stichting, heeft een voorlopig eindbe
drag opgeleverd van f4.700.000. Op
grond van door deskundigen gemaakte
berekeningen zou een bedrag van rond
vijf millioen nodig zijn ter completering
van het Stichtingskapitaal. Het doel is
R. de Jong, Ngland: autoverhuur van
8, 6 en 4-persoons wagens met en zon
der chauffeur.
Door dokter S. Andela werd te Blauw
huis een licht geval van kinderverlam
ming geconstateerd.
Voeder nu ons eierlegmeel. 100 pond
voor f7.50. Hettema, Marktplein, Bols
ward.
De Fransen hebben er aan het begin van het nieuwe jaar toch
nog de extra vrije dag uitgehaald, welke elders, nu 1 Januari op
Zondag valt, wordt gemist.
Op Maandag 2 Januari zullen in Frankrijk namelijk de verkiezingen
voor de nieuwe nationale vergadering worden gehouden, nodig ge
worden omdat de regering de oude heeft ontbonden, toen deze met
grote meerderheid het kabinet-Faure tot aftreden wilde dwingen.
Dit naar aanleiding van Faure’s plannen tot het houden van ver
vroegde verkiezingen volgens het systeem dat ook in 1951 gold,
n.l. evenredige vertegenwoordiging met lijstverbinding. Een stelsel
dat toen gekozen werd om te verhinderen, dat de Gaullisten zowel
als de communisten te veel zetels kregen.
we nauwelijks kunnen denken?
De kernenergie is ran het grootste be
lang voor de biologie, voor de chemie,
voor de veredeling van mens en dier.
Maar er zijn tegelijk gevaren van een
monsterlijke misvorming van mens en
dier. Gevaren, waarvan niemand de om
vang weet. En ondanks al die onzeker
heden mogen wij in Nederland niet
wachten tot elders met succes een be
paald type reactor is ontwikkeld. Zou
den we dat doen, dan dreigen wij een
mincjer ontwikkeld gebied te worden.
We moeten dus zelf voortgaan met on
derzoekingen. Heeft Nederland een ach
terstand op dit gebied? Het ziet er wel
naar uit. Maar, zo zeide de bewinds
man, toch is dit moeilijk te voorspellen,
de ontwikkeling gaat zo snel, dat ver
rassingen lang niet uitgesloten zijn.
Voor een Nederlandse vinding (de Sus
pop) bestaat bijv, algemene belangstel
ling.
Helaas hebben wij te weinig deskundi
gen om tal van reactoren te kunnen
beproeven. Wat dat betreft moeten we
dus alles op één kaart zetten.
Hoe kan de Kamer dit atoombeleid nu
goed controleren? Daarvoor is veel des
kundigheid nodig. De oplossing zal ten
slotte wel gevonden worden in de in
stelling van een vaste Kamercommissie
voor de kernenergie. Alle andere sug
gesties werden voorlopig onder de tafel
geschoven.
Hoewel de minister het niet met zoveel
woorden heeft willen zeggen, liet hij
er weinig twijfel over bestaan, dat
atoomintegratie noodzakelijk is. Hij zag
dat als een reëele mogelijkheid de Euro
pese wagen weer een beetje op gang
te helpen. Deze éénwording heeft ook
het voordeel, dat Europa op het gebied
van de atoomenergie een woordje kan
meespreken. En dat is noodzakelijk nu
de Amerikanen en de Russen met el
kander wedijveren om de leiding van de
wereld. Want wie het verst is op dit
gebied, heeft de macht.
De heer de Roest stelt in de raadsver
gadering te Workum voor de tol op de
weg WorkumBolsward op te heffen.
Zijn voorstel wordt met 10 tegen 1 stem
verworpen.
Sde week December 1930
dat hij zijn politieke tegenstanders niet
ontwekt. Hij debatteert op een vriende
lijke toon. Hq zegt zelf een pittige dis
cussie te wensen.
Minister Zjjlstra is een echte vechter,
maar dan met open vizier. Hij vecht
met argumenten. En dat doet hij op
uiterst charmante wijze. Er is geen Ka
merlid dat boos op hem kan worden.
De critiek tegen zijn beleid komt voor
namelijk van socialistische ztfde. Alle
andere fracties in de Kamer, met uit
zondering dan van de communisten,
steunen hem op de meeste punten. De
woordvoerder van de P. v. d. A. heb
ben o.a. bezwaar tegen zijn loon- en
prijsbeleid. Dat nu de regering bekend
heeft gemaakt een vrijere loonvorming
in te voeren, is in het algemeen een
gevolg van het optreden van minister
Ztjlstra.
De heer Nederhorst (arb.) heeft zich
tijdens de behandeling van de begroting
van Economische Zaken op het stand
punt gesteld, dat de lonen en prijzen
in ons land rustig nog een beetje stij
gen. Want Nederland, een klein land
in de wereld, maakt het prijsniveau
niet, maar ondergaat het.
De socialistische afgevaardigde begreep
daarom niet het verzet tegen een alge
mene loonronde. Het argument van de
minister, dat daardoor de prijzen zullen
sttjgen, maakte op hem niet veel indruk,
want Nederland maakt het prijsniveau
immers niet?
Minister Zglstra probeert de laatste tijd.
in toom te houden. Hogere lonen leiden
tot hogere prijzen. Dat is inflatie, waar
bij naar zijn mening de arbeiders en
vooral de vergeten groepen, niet gebaat
zijn. Daarom is hij een voorstander van
een bedrjjfstaksgewijze loonvorming. In
die bedrijfstakken waar het goed gaat
kan men de lonen dan meer verhogen
dan in de achtergebleven bedrijfstakken.
(Op de techniek hiervan komen we vol
gende week terug bij de behandeling van
Sociale Zaken).
Natuurlijk moet er een coördinatie zijn,
zó, dat de lonen in de verschillende be
drijfstakken niet te veel verschillen. Het
voordeel van dit systeem is volgens de
minister, dat hij het prijsverloop in de
bedrijfstakken rustig kan bekijken. Het
is dan niet zo, dat alle lonen op één
moment worden verhoogd. Want één
ding staat vast en niet alleen bij mi
nister Zijlstra: de loonsverhoging moet
in het algemeen uit de winst of uit een
hogere productiviteit komen. Zij mag
geen prijsverhogende tendenz hebben.
Nu was de minister het eens met de
heer Nederhorst, dat wij het prijsni
veau ondergaan. Maar voor hem is het
probleem hoe wij dit internationale
prijsverloop langzaam kunnen aanpas
sen. Dit moet bij stukjes en beetjes ge
beuren.
De socialisten in de Tweede Kamer zijn
ook van oordeel, dat de minister een
stabilisatiepolitiek voor de investerin
gen moet voeren. Maar Prof. Zijlstra
ziet niet goed in hoe dit moet. Welke
investeringen dienen dan voorrang te
hebben Dat is daarbij één van de grote
vragen.
Atoomdebat.
Minister Zijlstra heeft zich ook ont
popt als een atoomdeskundige. Ook nu
weer ondervond hg enige critiek van
de socialisten. Zij wilden een regerings-
commissariaat voor de atoomontwikke-
ling. Het antwoord van de bewindsman
luidde: deze zaak is zo fascinerend, dat
ik haar het liefst zelf doe.
Prof. Zglstra heeft een interessant beeld
gegeven van deze atoomontwikkeling.
Wat dat betreft, zo zeide hg, leven we
in een wereld van onzekerheden. Hg
vond het bemoedigend, dat de Schepper
deze ontwikkeling heeft mogelijk ge
maakt nu de vraag naar energie toe
neemt, maar de voorraden minder wor
den. Maar het is beangstigend, dat de
mens er misbruik van kan maken. Is
de kernsplitsing een eindphase of een
begin van een ontwikkeling, waaraan
TAE oppositie werd ditmaal feitelijk ge-
U leid door zgn partijgenoot en voor
ganger als minister-president, de radi
caal Mendès France.
Zoals bekend is deze de grote mede
dinger naar het leiderschap van de ra
dicale partg van Faure geworden, hij
wilde haar een meer linkse koers geven
terwijl Faure meer gelokt werd door de
gedachte haar op de conservatieve groe
pen te laten leunen, al schrok hij in zijn
Notering op de veemarkt Sneek: 216
melke- pn kalve koeien f 280-f 370, 28
vette koeien f 260-f 390, 16 vette kalve
ren f 35-f 70, 183 nuchteren kalveren
f 10-f 19, 103 graskalveren f 60-f 145,
433 schapen f 27-f 37, 614 lammeren f 22
f 31, 895 varkens f 40-f 95, 168 biggen
f 10-f 17, Totaal 2667 stuks.
En nu moge Prof. Zglstra tenslotte
minister Zglstra geworden zijn, de we
tenschap dient hij nog steeds. Zoveel
mogelijk probeert hü Zaterdags thuis te
zjjn om dan de moderne literatuur op
zijn gebied bij te houden. Op het de
partement moet men hem die dag mis
sen, maar de ambtenaren hebben daar
van geen list, want minister Zijlstra is
een zeer systematische werker. De Ka
mer en de gehele regering plukken daar
van de vruchten.
Zodra minister Zijlstra in de Kamer
komt heeft hg iets te zeggen, of het nu
gaat over het verloop van de conjunc
tuur, over de structuur, over de indu
strialisatie, over de gemeenschappelijke
markt, over Ionen
en prgzen of over
de atoomontwik
keling.
Steeds geeft hg
bl(jk de Kamerle
den met zijn visie
op het gebeuren,
met zijn kennis
van de feiten voor
te zijn.
Dat is zgn grote kracht.
Ondervindt minister Zijlstra dan geen
critiek? Zo is het natuurlijk niet. Daar
voor zit hü in de politiek, waarbü men
te maken krügt met levensbeschouwin
gen en levensovertuigingen. Maar toch
is het niet zo, dat die critiek tegen
hem onhartelük is. Integendeel, zijn
autoriteit wordt erkend. En een andere
Deze kwestie het is geen lichte stap
om een eenmaal gedane uitnodiging
weer in te trekken zullen premier
Eden en Macmillan, de Engelse minis
ter van buitenlandse zaken stellig ook
bespreken als zij eind Januari naar
Washington gaan om met president
Eisenhower en minister Dulles de ge
hele toestand, zoals die geworden is na
de mislukte tweede conferentie van Ge
nève, aan een onderzoek te onderwer
pen.
DEHALVE zgn directe zorgen over 't
Russische optreden, heeft Engeland
er ook, die indirect met dat optreden
verband houden.
Daar is de kwestie Cyprus, welke steeds
ernstiger vormen aanneemt door het
felle terrorisme op dat eiland, dat deze
voor het Westen uiterst belangrgke mi.
litaire basis in de Middellandse zee
dreigt zün waarde te ontnemen.
Zoals bekend wil de meerderheid der
Cyprioten aansluiting bij Griekenland,
doch kan Engeland daarin niet toestem
men omdat dit de Turken in het harnas
zou jagen. Thans zgn weer geheime on-
derhandelingen tussen de Engelsen en
de Cyprioten aan de gang over zelfbe
schikkingsrecht van de bevolking van
dit eiland na verloop van een aantal
jaren; maar het is nog de vraag of men
tot overeenstemming zal komen. Daar-
bg speelt ook een rol het feit, dat er in
Griekenland een neiging is ontstaan de
strgdbgl met de Sovjetunie te begraven.
Moskou is de laatste tgd uiterst vrien-
delük jegens de Grieken en is er blijk
baar op uit hun land los te weken uit
het verband met het Westen. Het is
nog niet zover, maar het zou een ern
stige slag voor het Westen zgn als het
zover kwam en men kan zich voorstel
len, dat onder deze omstandigheden
Londen er helemaal niet over kan den
ken Cyprus reeds nu toe te staan, zich
bij Griekenland aan te sluiten, zelfs als
Turkije daarmee zou instemmen.
Zorgen heeft Engeland ook over Ma-
lakka en Singapore, welke gebieden
naar zelfstandigheid en zelfs onafhan-
kelükheid streven.
In Januari zal daarover te Londen wor
den geconfereerd, maar in beide stra
tegisch belangrgke gebieden zgn er Chi
nese’ en communistische stromingen,
welke Engeland huiverig maken voor te
grote concessies.
politiek ten opzichte van bijv, de Ma
rokkaanse kwestie geenszins terug voor
een progressieve richting.
Maar Mendès Franco wilde ook een
vooruitstrevende binnenlandse politiek
om de grote ingrgpende hervormingen
door te voeren, welke de Franse kabi
netten meer stabiliteit het kabinet-
Faure is het 21ste na de oorlog
zouden verzekeren en ook de Franse
economie in nieuwe banen leiden. In
zijn partü heeft Mendès France de
overwinning op Faure behaald, hg werd
de leider en slaagde er nu zelfs in
Faure, omdat deze de nationale verga
dering had ontbonden, uit de partij te
doen stoten.
Mendès France beschuldigde Faure te
gen de wil des volks te hebben ge
handeld met het ontbindings-decreet.
Faure heeft echter niet ongrondwettig
gehandeld, al is het bgna tachtig jaar
geleden, dat een weggestemd kabinet de
kamer ontbond inplaats van heen te
gaan. Faure had echter reden voor dit
besluit omdat hg immers vervroegde
verkiezingen wilde en deze in het be
lang van het land achtte. Men zal moe
ten afwachten of deze verkiezingen wer-
kelü'k een nieuwe toekomst voor Frank-
rgk zullen openen.
Franse kenners van het partij
wezen vóórspellen nJ., dat er niet
zo heel veel zal veranderen, al
verwacht men enigszins een ver
schuiving naar de conservatieve
kant en dus tegen de wensen in
van Mendès France, die gehoopt
had door een langere verkiezings
campagne en invoering van het
districtenstelsel een versterking
van de eigen partij en die van
de socialisten te kunnen bewer
ken en daardoor een meer linkse
politiek te kunnen inluiden.
Men verwacht, nu het oude verkiezings
stelsel is gehandhaafd, echter eerder
verlies voor de socialisten, dat deze in
meerdere departementen echter mis
schien zullen trachten te compenseren
door hun lüst met die van de radicalen,
richting Mendès France, te verbinden
en in bepaalde departementen waar zij
en de communisten kans hebben teza
men meer dan 50 der stemmen te
halen, zelfs met de aanhangers van
Moskou, al zal van een algemeen sa
mengaan van socialisten en communis
ten, met de kans op een „Volksfront”
geen sprake zijn.
A. P. te Lollum vervoerde varkens, be
smet met mond- en klauwzeer. Eis:
f 250, vonnis: f'85 of 1 maand hechte
nis.
Een oplossing, welke echter niet aan-
trekkelgk is voor het Westen, tenzü
Rusland zün Oost-Europese satelliet
staten uit zün greep zou loslaten. Daar
op is geen enkele kans, integendeel heeft
de Sovjetunie door Oost-Duitsland z.g.
de souvereiniteit te schenken, een nieu
we Sovjet-satelliet geschapen, wat
slechts ten doel heeft geheel Duitsland
te bolsjewiseren, als de Duitsers op de
Russische voorwaarden de hereniging
van hun land zouden accepteren.
Het Westen wacht er zich dan ook wel
voor deze Oost-Duitse staat te erken
nen, al trachten de Russen en Oost-
Duitsers door allerlei chicanes het
Westen en in het büzonder W.-Duits-
land tot deze erkenning te dwingen.
Er is sedert Juli, toen de rege
ringsleiders der Grote Vier el
kaar op de eerste conferentie van
Genève ontmoetten, heel wat ver
anderd In de politieke atmosfeer,
welke weer met wantrouwen ge
laden is.
wantrouwen, waaraan Boelganin
en Chroesjtsjef in ruime mate hebben
bijgedragen door hun optreden in India
en Birma. Ook in laatstgenoemd land
hebben zij in hun redevoeringen ‘t Wes
ten en in het büzonder Engeland ge
tracht zwart te maken, zodat het geen
wonder is, dat in Engeland nu vele
stemmen, ook die van Churchill zich
verheffen tegen het bezoek dat deze
beide Russische heren in het voorjaar
1956 aan Londen zouden brengen.
A LS de voorspellingen uitkomen, zal
dus de politieke toestand in Frank-
rük in het volgend jaar even labiel blij
ven als dat thans het geval is, en dat
betekent weinig goeds voor het Wes
ten en speciaal Weet-Europa; beide zün
alleen gebaat met een ook in politiek
opzicht krachtig Frankrijk, dat zün
grote rol in Europa samen kan spelen
met een krachtig West-Duitsland.
Een zwak Frankrijk zal altüd beteke
nen dat het zal pogen West-Duitsland
aan banden te leggen, omdat het be
vreesd is voor zün buur en betekent
ook dat West-Duitsland ongeremd naar
een sterk dominerende positie in West-
Europa zal streven.
Geen van beide is prettig voor het Wes
ten, dat het best gediend is met een
zeker evenwicht tussen W.-Duitsland
en Frankrijk.
Alleen vanuit een dergelük evenwicht
kan een goede samenwerking tussen de
beide grootste partners in de Navo op
het vasteland van Europa voortvloeien.
Nu we hier de Navo noemen moge nog
even worden vermeld, dat er vorige
week veel belangstelling was voor het
debat in de West-Duitse Bondsdag over
de politieke toestand na de conferentie
van Genève, Von Brentano, de minister
van buitenlandse zaken, heeft er de on-
ve>rbrekelüke trouw van West-Duitsland
aan het Westen tot uiting gebracht en
met aanzienlüke meerderheid werd een
motie aangenomen, waarin de verwach
ting werd uitgesproken, dat de Bonds-
Tsjang Kai Sjek heeft gratie beloofd
aan allen die het communisme afzweren
en de wapens neerleggen.
Er waren parlementsleden, die voor
handhaving van het stelsel van ’51
waren, maar tegen vervroegde verkie
zingen, anderen waren voor vervroegde
verkiezingen en tegen het stelsel van
’51 en zo waren er allerlei variaties,
maar dit alles resulteerde ten slotte in
een grote meerderheid tegen Faure.
Minister Zülstra heeft de afgelopen dagen in de Tweede Kamer
een grootse rol gespeeld. Daarvan is iedereen overtuigd, of hü
nu geestverwant van deze jonge, energieke bewindsman is of
niet. Het is opvallend welk een grote plaats de minister van
Economische Zaken in enige jaren tüds in het politieke leven heeft
ingenomen. In 1952 kwam hü als een ontdekking in het Kabinet.
Men had van hem gehoord, omdat hg waardige, maar tegelijk ook
ernstige critiek had uitgeoefend op de Weg naar de Vrijheid, het
belangrüke boek, dat door de Partü van de Arbeid in 1951 is
uitgegeven. Daardoor is hü opgevallen. Maar de ingewijden in de
economie wisten reeds lang beter. Zg hadden zijn proefschrift ge
lezen over de „omloopsnelheid van het geld”. Zij wisten dat be
kende Nederlandse economen deze promotie uit pure belangstel
ling hebben meegemaakt. Zij kenden ook zgn carrière; dat hij op
jeugdige leeftijd reeds in Rotterdam als rechterhand van de hoog
leraar economie doceerde. En ook wisten zij, dat dr Zijlstra des
tijds een aanbieding van een groot Nederlands concern, met inter
nationale relaties, heeft afgeslagen, omdat hij de wetenschap wilde
dienen.
'f'- i
JF
Vrijdag 9 December 1955
