r
BORGSTELLINGSFONDS VOOR DE
MIDDENSTAND
WIBRANDA-STATE TE HICHTUM
GEHEEL DOOR BRAND VERWOEST
r I
Tellen
Al het vee ging verloren
Fan de Martinytoer
Gouden filmpjes
II
r
Minder bekende stichting werd in Friesland
reeds in 1936 in het leven geroepen
DINSDAG 13 MAART 1956
0
III
-
II
f
w
4gW
-
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
-
■f
L
52e JAARGANG
No. 21
J. BRUINSMA OVERLEDEN
3de week maart 1931
r
IN BILANGRYK BISLUT
Tj» de X
Advertentieprijs: 12 cent per mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Handelsadvertenties bij contract reductie
Abonnementsprijs f 1.60 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 87926
Klopjacht te Beetsterzwaag op een al
daar gesignaleerd wild zwijn. Knorre
Wist echter te ontkomen.
Het eerste kievitsei gevonden in de Par-
regastermeerpolder door Joh. Feenstra
aldaar. Het vorig jaar werd eveneens
op de 3de dinsdag in maart in de polder
het eerste ei gevonden.
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitgave: A. J. OSINGA N.V, Bolsward
Administratie- en Redactie-adrest
Marktstraat 18
Telefoon 431 Na 18.30 uur 305 of 335
(K 5157)
As wy nou oannimme, dat ’46 it earste
normale jier wie, dan is stat dat jier
de produksje en it forbrük trfle kear sa
heech wurden. Dizze sterke Ontwikke
ling is foar üs allegearre in reden ta
blidens.
Hwant It wie krekt de lytse produksje,
dy’t it bidriuw sa lang yn de tader-
klean hélden hat. Nei '46 sit de gong
Na-inlevering van zilveren guldens. De
inwisseling van de oude zilveren gul
dens is opnieuw opengesteid van 15
maart tot en met 16 april. De inwisse
ling kan geschieden bij alle postkanto
ren en poststations en bij de hoofdbank.
de bijbank en de agentschappen van de
Nederlandse Bank N.V.
dan klear wêze. En mei sa’n gefal giet
in jier as fiif hinne, foar’t it klear is.
Men wil gaan woningtellen,
We hebben het gehoord,
De Haagse wetsvoorstellen
Kwamen er amper door.
Och, *t zal wel nuttig wezen,
Vast veel dat er niet klopt,
Echter de meesten vrezen,
Men schiet er niks mee op.
Ze dienen hun rapporten
By de regering in;
Ja, hier blijkt iets te horten
En daar was ’t niet naar ’t zin,
Elders kon het wel beter,
't Tellen gaf veel plezier.
We hebben elke meter
Nu haarfijn op papier.
Strak gaan, in alle klassen,
Hoog officieel gemerkt,
Mannen met actetassen,
Weer viytig aan het werk.
Ze schryven en ze praten
Tot vulling van de tyd.
Het leger bureaucraten
Met duizend uitgebreid.
D
De totale schade door de storm aan de
haringvisserij tussen Harlingen en Zu
rich toegebracht, bedraagt f 10.000.
Treurig is het lot van tal van mensen,
die in grote nood verkeren. J. H. H. Pic-
cardt, burgemeester van Wonseradeel
plaatse een oproep om hulp, onder
steund door S. van der Burg, notaris te
Makkum, Jobs. L. Blankama Joh. L.
Hilarides, landeigenaars te' Pingjum «n
H. de Jong, h. der sch. te Zurich.
vragende bedryf op. Het byhouden van
de boeken kan geschieden door de be
trokkene dan wel door een boekhoud-
bureau, waarvan de hulp meestal toch
gewenst is voor het opmaken van de
balans en de verlies- en winstrekenig.
Het Fonds acht zich niet geroepen zelf
een boekhouding voor het betrokken
bedrijf te doen opzetten en byhouden
noch om bedryfskalkulaties uit te voe
ren. Dit ligt niet op zijn weg en boven
dien telt het distrikt voldoende boek-
houdbureaus, welke daarvoor in aan
merking komen.
Teneinde misverstand te voorkomen, zy
hier uitdrukkelyk vermeld, dat de aan
vrager van een krediet niet alleen te
goeder naam en faam bekend moet
staan en een levensvatbare zaak moet
hebben, maar dat van krediet geen
sprake kan zijn, wanneer dit hoofdza-
keiyk moet dienen om achterstallige
belasting of oude schuld te betalen dan
wel wanneer de privé-uitgaven buiten
sporig hoog biyken te zijn.
Wat de interne organisatie van het
Borgstellingsfonds betreft, zy vermeld,
dat het dagelgks bestuur de beslissing
heeft over de aanvragen. In dit bestuur
hebben zitting vertegenwoordigers van
bg het Fonds aangesloten gemeenten
en zakenlieden, aangewezen door de
Kamer van Koophandel.
Ook in het algemeen bestuur benoemt
deze kamer enige leden, terwijl dit be
stuur verder nog gevormd wordt door
vertegenwoordigers van alle by het
Fonds aangesloten gemeenten in Fries
land en van organisaties, welke bij het
Fonds zyn betrokken.
Hiervoren is reeds gezegd, dat het Rgk
50% van de op de borgstellingen even
tueel vallende verliezen voor zyn re
kening neemt.De andere helft benevens
een mogelijk tekort op de exploitatie
rekening wordt in ’n bepaalde verhou
ding gedekt door de Provincie, de Ka
mer van Koophandel en de aangesloten
gemeenten in Friesland.
Een aanvrage om voor een borgstel-
lingsfondskrediet of bemiddeling van
wege dit Fonds in aanmerking te mo
gen komen, kan per brief worden ge
richt aan het Borgstellingsfonds voor
Friesland, Willemskade 29, Leeuwarden
Het is hier de plaats er nog eens op te
wijzen, dat het Fonds reeds dikwijls de
IDe tsjintwurdige sintraie hat foar ien
IK.W.H. in 485 gram stienkoal nedich.
Dat is al gans minder as yn de earste
tiid, mar de technyske wittenskip stiet
gjin tel stil en aloan wer wurde op dit
gebiet forbetteringen oanbrocht. Mo
menteel kin men in masine krije mei
in forbrük fan 360 gram stienkoal foar
ien K.W.H. Dat skilt 26 yn de kos
ten fan de brtaje. It P. E. B. brükt sa-
hwat foar 5 miljoen oan stienkoal, dus
yn dy technyske forbettering sit in aer-
dich foardieltsje. It leit dan ek yn de
bidoeling om sadré de nije masines op-
steld binne, dy ek daliks folslein to bro
ken en de tsjintwurdige to hélden foar
oanfolling en reserve. Hwant de nye
masines moatte harsels sa gau müglik
wer oerfortjinje en yn dit bidriuw kin
men net prate fan forsliten, mar fan
foralderjen. Dêrom soe ütstel ek net
forantwurde wêze, wol men it bidriuw
sa sterk en foardielich müglik meitsje.
In trédde kwesje is de fraech: hokfoar
sintraie moat it wurde: stienkoal of
oalje. Dat is in kwesje fan priis en fan
kalorysk formogen en dêrneist fan de
fraech, hwat de beide ynstallaesjes
kostje moatte. As men de prizen fan
stienkoal en swiere oalje neistmekoar
set, dan binne se sa: Oalje f75.mei
9600 kaloriën en stienkoal 66 goune mei
7600 kaloriën.
It foardiel wiist dan op it heden düdlik
uei de oalje. Ek hjir sit aventuer yn,
hwant hoe’t de prizen yn de takomst
lizze sille, kin gjin minske sizze. Wol
stiet fêst, dat de krapte oan stienkoal
jit tanimt, wylst dizze swiere stookoalje
in minder kourant artikel is. Der komt
dan jit by, dat de oalje-ynstallaesje op
17 miljoen en de stienkoaltait op 20
miljoen komt.
Bijzondere kredieten. Deze kredieten
dienen ter tegemoetkoming aan likwi-
diteitsmoeiiijkheden, waarin overigens
volwaardige en naar goed koopman
schap beheerde middenstandsbedryven
buiten de schuld van de ondernemer
zyn geraakt of zonder krediethulp zou
den geraken en waarin het niet moge
lijk is op andere wijze .dan door deze
kredietgeving te voorzien. Om voor een
dergelgk krediet in aanmerking te kun
nen komen, moet het bedrijf tenminste
twee jaar bestaan.
Aanvragen tot f 4000.—, worden door
het Borgstellingsfonds behandeld, daar
boven tot een maximum van f 30.000.
door de Nederlandsche Middenstands-
bank.
der forgoed yn en it liket derop, dat
dit ek net maklik wer foroarje sil. De
elektrisiteit is fan in lükse foroare yn
in hiel gewoan en tamisber ünderdiel
fan it bidriuw en de hüshalding en
wurdt dit aloan mear. Dêrom is it wol
düdlik, dat de direksje nou al plannen
hat foar forgreating fan it produksje-
apparaet, d. w. s. de bou fan in ng stik
sintraie. De sifers, dy’t hja jowe, binne
oan de feilige kant. It hat mear aven
tuer, dat de ütkomsten der boppe kom
me, dan dertader. Hwant yn de kom-
mende tsien jier skatte hja de produk
sje op it dübele fan nou, to witten 333
miljoen, mei in maksimum-bilêsting fan
87.500 kilowatt.
Yn dizze skatting sit fansels in stik
spekulaesje. It is takomst en gjin min
ske wit, hoe’t dy wêze sil.
Mar ófgeand op har jierlikse taname
yn it eigen gebiet, binne har sifers
reedlik. Soe it al oars komme, dan sit
der ek jit wol hwat elastyk yn. Hwant
de léste jierren levere it P. E. B. ek
wol oan oaren om’t har apparaet jit
net foar eigen gebiet nedich wie.
It léste jier wie dat seis mear as 13 mil
joen K.W.H. Dit komt omt it P. E. B.
oansletten is by de S. E. P. (Samenwer
kende elektriciteits produktiebedrgven)
Dit is in kombinaesje, hwerfan de le
den mekoar skewiele as hja tydlik to-
koart komme. Dizze S. E. P. hat ek
bütenlanske klanten en meidoggers en
sa kin it barre, dat wy tydlik stream
üt Switserlta brüke as hja der tofolle
ha en ek oarsom, Soe de taname dus
greater wurde as dat men forwachtet,
dan kin men troch de S. E. P. it to
koart wol oanfolje. Mar de leden meije
net har eigen produksje mei sin to
leech hélde. It Onderlinge akkoard is
sa, dat elk him op reedlike wize dekke
moat en all'nnich as der tsjinstuiten of
bystaderheden komme, kinne hja op de
S. E. P. rekkenje. Yn 1960 ha wy gjin
genöch mear, dus de nije oanhou moat
uitrukken, tenzij men daartoe een ver
zoek kreeg van de gemeente Wonsera
deel.
Ongetwyfeld had de Bolswarder brand
weer binnen een kwartier ter plaatse
kunnen zijn en had zeer zeker een groot
deel van het vee gered kunnen worden.
Nu kwam de brandweer uit Wonsera
deel pas tegen elven, toen alles reeds
reddeloos verloren was.
Men vraagt zich wel af of voor zulke
gevallen, die gelukkig niet zo vaak
voorkomen, niet een onderlinge regeling
te treffen is, waardoor op de meest
vlugge wgze hulp geboden kan worden
Het gaat er toch om, zo vlug en zoveel
mogelgk te redden. Kan het dan sche
len wie of het doet?
De familie de Boer bewoont deze boer
derij reeds sedert 1912. De huizinge
was verzekerd bij „Woudsend”. Vee en
inventaris by „Achlum”.
Men is maandagmorgen direct begon
nen met het onderzoek naar de moge-
Igke oorzaak.
Dit is dan het einde van de eens zo
mooi gelegen oude „reigerplaats”. Een
rokende puinhoop, met overal kadavers.
Een luguber aanzicht biedend aan de
enkeling, die op het terrein wordt toe
gelaten.
Ek der is dus it foardiel oan de oalje.
It hat der dan ek alle skyn fan, dat
it bislüt wurde sil de nye sintraie yn
to rjuchtsjen mei in oaljetsjettel. Geane
de plannen troch, dan wurdt in stik
fan de aide sintraie ófbrutsen en komt
op de bikende terreinen fan it P. E. B.
de nye derfoar yn it plak. Meiiens sil
der in nij magasyn komme en in ga
rage en jit noch inkelde forbetteringen.
Op de bigreating fan dit jier is al 4.5
miljoen ütlutsen om de earste terrein-
wurksumheden en sa mear to bigjinnen.
Wy ha der neat gjin noed mei of de
Steaten fan Fryslan sille de plannen,
dy’t hopelik yn koarten yn iepenbiere
bihanling komme, oannimme. De need-
saek en de foardielen binne al to düdlik.
En dêrmei is dan wer in nije fase yn-
treden yn de skiednis fan de elektrifi-
kaesje fan Fryslén, hwer’t wy alle
gearre safolle bilang by hawwe. Hoe
sterker dit bidriuw wurdt en hoe foar-
dieliger it draeit, des to earder sille ek
de middels foun wurde kinne om de
streampriis goedkeaper to kryen en
foaral om de minsken, dy’t mei in bit
ter gefoel jit altyd op oansluting
wachtsje, helpe to kinnen. It ideael
bliuwt in algemiene oansluting fan bi-
driuwen en hüshéldings. Dat hat lang in
utopy west, mar fan jier ta jier komme
de müglikheden richter by. Hwant ek
it regear sil bigripe moatte, dat hja yn
dit opsicht in taek hat. En as de bi-
driuwen mei gemeenten en provinsje,
to swak binne om har taek üt to fle
ren, dan sil it Ryk hjir de léste fase
müglik meitsje moatte. Hwant salang
dat gjin realiteit wurdt, bliuwt der in
swarte bledside yn de spannende his-
toarje fan it Provinsiael Elektrisiteits-
bidriuw.
ervaring heeft opgedaan, dat de hulp
van het Fonds te laat wordt ingeroe
pen en de moeilykheden in het bedrijf
een dusdanige vorm hebben aangeno
men, dat van enige kredietwaardigheid
of mogelykheid om het bedryf zonder
stoornis verder te doen voortgaan, geen
sprake meer is. Doet men tijdig een
beroep op het Fonds dan bestaat des te
gereder de kans, dat de zaak met een
advies, al of niet gepaard met enig kre
diet, weer in het rechte spoor gebracht
kan worden.
Behalve het gewone borgstellingsfonds-
krediet zijn er nog enige andere kre
dieten, waarvan de volgende hier ver
meld kunnen worden.
zien een aantal koeien los te snyden,
die daarna gelukkig eigener beweging
naar buiten zyn gegaan.
Zo konden nog ongeveer 15 beesten uit
het vuur gered worden. Helaas bleek
pas later dat ze zoveel brandwonden
hadden opgelopen, dat men ze op één
na allemaal heeft moeten afmaken.
Zo zyn dan 26 melkkoeien, 8 hokkelin-
gen, 5 kalveren, 1 stier, een paard, een
hond en een kip in de vlammen omge
komen.
Omwonenden hebben nog getracht enig
huisraad te redden, maar zoals dat in
de regel al gaat, komt het meest waar
devolle niet naar buiten. Zo is het ook
hier, waardevolle familiestukken, papie
ren en geld zijn in de vlammen achter
gebleven.
Na de brand hebben enige politieman
nen met groot levensgevaar nog een
blikken trommel met familiestukken on
der het puin vandaan gehaald.
Direct na het uitbreken van de brand
Is de brandweer van Bolsward gewaar
schuwd. Maar daar het hier op het
grondgebied van Wonseradeel was,
mocht de Bolswardse brandweer niet
Bedrufsuitriistingskredieten. De verle
ning van bedryfsuitrustingskredieten
heeft ten doel aan eigenaren van klei
ne en middelgrote ondernemingen op
het terrein van de middenstand de aan
schaffing, uitbreiding, vernieuwing en
verbetering van bedryfsuitrusting mo-
gelijk te maken. Dit krediet is dus meer
speciaal bestemd voor de financiering
van machines of andere bedryfsuitrus-
tingsstukken, zoals winkelinventaris en
de inrichting van het interieur, terwyl
mede de verbetering van de winkelpui
daaronder is begrepen.
Aanvragen tot f 4000.worden door
bet Borgstellingsfonds behandeld, daar
boven tot een maximum van f 30.000,
door de Nederlandse Middenstands
bank.
x
Geslaagd voor het toelatingsexamen
Byzondere Normaallessen te Bolsward:
D. Yntema, Cornwerd, S. van Abbema,
Schettens, L, Ybema, Schettens, W. de
Boer, Wons, A. de Jong, Parrega, P. M.
Meindertsma, Witmarsum, D. Boersma,
Hichtum.
De familie de Boer had zich ongeveer
negen uur ter ruste begeven, na de ge
wone rondgang van de Boer. Niets wees
er op, dat men binnen het uur op zo’n
tragische wijze het huis zou moeten ver
laten.
Tegen tienen werd de dochter wakker
van glasgerinkel in de schuur. Zij dacht
aan onraad en dat de honden daardoor
enige flessen door elkaar hadden ge
gooid. Ze ging van bed om eens pools
hoogte te nemen.
By het openen van de deur naar de
schuur kreeg zij de schrik van haar
leven. De grote schuur was een en al
vuur, van voor naar achteren en van
beneden naar boven één grote laaiende
Vuurzee. Een der honden is toen over
haar heen gesprongen de keuken in,
daarmee haar hondenleven reddend. De
andere hond is in de vlammen omge
komen.
De eerste reactie van de dochter is ge
weest haar vader en zieke moeder te
Wekken. Nauwelyks gelegenheid heb
bend om enige kledingstukken aan te
trekken, z|jn ze de deur uitgevlucht, uit
de verstikkende rook en vlammenzee
Vandaan. De 72-jarige boer, die nog wou
trachten naar zyn vee te gaan, zag zijn
Weg echter door een dichte rook en
felle vlammenzee versperd. Hij kon
hiets meer doen tot redding van zyn
beesten en moest lydelijk aanzien hoe al
zijn hebben en houden, geheel zijn le
venswerk, in luttele ogenblikken door
het vreselijke vuur werd verteerd.
Hoog laaiden de vlammen op, van ver
re dacht men, dat er minstens een kerk
in brand stond.
Van alle kanten spoedden mensen zich
naar dit vreselyke schouwspel. Omwo
nenden hebben nog door het intrappen
Van de ruitjes van de koestal kans ge-
De lieer ,T. Bruïnsma, ongeveer 40 jaar
omroeper te Makkum, is zondag over
leden. Hy was in zijn woonplaats een
bekende figuur.
De fantastyske opgong fan it P. E. B.
sjoen tsjin de eftergroun fan de earste
25 jier, docht bliken as men de for-
keapssifers fan de nel-oarlogske jierren
üt de jierforslaggen neigiet. Hjir binne
se: 1945: 32.000.000 K.W.H., yn ’46:
55.000.000, yn ’47: 64 miljoen, yn ’48:
79 miljoen, yn ’49: 93 miljoen, yn ’50:
111 miljoen,, yn ’51: 118 miljoen, yn ’52:
129 miljoen, yn ’53: 142 miljoen, yn ’54:
163 miljoen.
Bols wards Nieuwsblad
Waarin opgenomen: De Boiswardsdie Courant, Westergoo en De Jong’s Nieuwsblad
Zondagavond brandde de grote en bekende boerderij te Hichtum, bewoond door
de heer A. R. de Boer, binnen een uur tot de grond toe af, zonder dat er iets
gered is.
Het doel van dit Fonds is niet om zelf
krediet te geven, doch om kredietverle
ning door een bank, waarmede het
Fonds in relatie trad, mogelyk te ma
ken. Uiteraard werd als bank hiervoor
in dit distrikt aangewezen de No<?rd-
Friese Friesche Middenstandsbank N.V.,
thans Nederlandsche Middenstandsbank
N.V.,. te Leeuwarden, waarmede sinds
dien op dit gebied steeds is samenge
werkt.
Slechts in die gevallen, waarin een
bonafide middenstander met een levens
vatbare zaak, die minstens twee jaren
gevestigd is, tydeiyk in financiële
moeilykheden is geraakt en waarbij ’t
vooniitzicht bestaat, dat hij door mede
werking van het Fonds afdoende ge
holpen kan worden, staat het Fonds de
aangevraagde hulp toe.
Een krediet, door bemiddeling van het
Borgstellingsfonds verstrekt beloopt
maximaal f 2500.terwyl met toe
stemming van het Ministerie van Eco
nomische Zaken kredietverlening tot
f 4000.mogelijk is. Rente momen
teel 416%, aflossing in drie jaren.
Hoewel een sociaal element daaraan
niet gbheel valt te ontzeggen, worden
de kredietaanvragen door het Fonds
toch hoofdzakelyk commercieel bezien
en zal daarvoor ook de nodige zeker
heid moeten worden gesteld. De prak
tijk heeft geleerd, dat dit laatste in de
meeste gevallen geen bezwaar behoeft
op te leveren.
Niet alleen dat het Fonds by toewij
zing van een aanvrage de mogelijkheid
opent, dat het aanvragende bedryf een
krediet bij de Middenstandsbank kan
opnemen, maar zo nodig wordt ook van
advies gediend omtrent de bedryfsvoe-
ring, waarby in de eerste plaats wordt
nagegaan wat de direkte oorzaak is
van de moeilijkheden, welke tot de kre
dietaanvrage hebben geleid. Zelfs komt
het voor, dat met bemiddeling en sane
ring kan worden volstaan en dat een
krediet overbodig blijkt.
Voor het verkrijgen van een overzicht
over de stand van zaken, is de aanwe
zigheid van een boekhouding noodza-
kelyk. Helaas komt het nog te vaak
voor, dat in deze bedrijven een boek
houding ontbreekt. Het Fonds legt dan
de verplichting tot het voeren van een
eenvoudige administratie aan het aan-
De Stichting Borgstellingsfonds voor Friesland werd in 1936 in
het leven geroepen door de Kamer van Koophandel. Reeds daar
voor had de Kamer door een commissie uit haar midden de moge
lijkheid geopend voor kleine middenstanders, die in likwiditeits-
moeilijkheden waren komen te verkeren, om een krediet te ver
krijgen, waarvoor de Kamer een garantiefonds van f7500.had
ingesteld.
Toen het Rijk de gelegenheid schiep, dat kredieten voor dit doel
aan detailhandel en ambacht voor 50 van Rykswege gegaran
deerd konden worden, werd het Borgstellingsfonds opgericht.
-- - -
Maar honderden gezinnen
Voelen het bitter kruis,
Wat moeten wy beginnen?
O, geef ons toch een huis!
Wat ambtenaren brouwen,
Het is ons gans egaal,
Toe, tellers, ga eens bouwen,
Er mag niet meer gedraald,
PIET
V
I
