EEN TWEEDE T.II. IN EINDHOVEN
RUSLAND DEED WEER EEN ZET OP
HET POLITIEKE SCHAAKBORD
KRIS-KRAS door Nederland
Het pact van Bagdad versterkt
ill
Gaan Washington en Londen voortaan
weer één lijn trekken?
Zilveren filmpjes
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
Waarin opgenomen: De Bolswardsche Courant, Westergoo en De Jong’s Nieuwsblad
Studievrijheid wordt niet beperkt
52e JAARGANG
No. 33
VRIJDAG 27 APRIL 1956
s
c
d
Buitenlands Overzicht
us hjoed p p
to sizzen 1
Hwat bat Qabe Skroar
PW
1
1
1
1
KAMEROVERZICHT
van
Het Btedelftk Muziekeorpe vraagt eni-
- -w TIW“
3 pet. van het Jaarloon over 1935 kan ge jongens in de leeftijd van 15-17 jaar,
door dr werkgevers desgewenst ten las- goed kunnende klepperen.
Advertentieprijs: 12 cent per mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Handelsadvertenties bij contract reductie
Abonnementsprijs f 1.60 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 87926
Te koop: een mooie papegaai. S.
der Zee, Wommels.
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitgave: A. J. OSINGA N.V., Bolsward
Administratie- en Redactie-adrest
Marktstraat 13
{Telefoon 451 Na 18.30 uur 305 of 33J
(K 5157)
Een troost voor Londen is echter, dat
het pact van Bagdad, bedoeld om de
Westelijke positie in het Midden Oosten
Te Gaast een kievitsei gevonden
normale kleur, echter niet groter
een ei van een mus.
De verjaardag van prinses Juliana met
opgewektheid gevierd, o.a. met feeste
lijke ledenvergadering van Chr. Oranje
vereniging. Bolsward.
4de week april 1931
Beschikbaar een 4- en 6-persoons auto.
Overal te ontbieden. G. Boersma, Ping-
jum.
It is in goed ding, dat kwea kij
koarte hoarnen ha.
van
dan
i
I
OOK TIBET WORDT GEMECHANISEERD. Het 18-jarig Tibetaanse
meisje Tseloje is het eerste Tibetaanse meisje, dat een tractor voor de
landbouw kan besturen. ZJ werkt nu op oen landbouwbedrijf bij Ching-
k*l Lake (Koko-Nor), Chin»’* grootste aoutmeer.
Rechts een ander Tibetaans meisje, dat dit tracter-beeturen
komt leren.
;n
e-
n-
et
Bolswards Nieuwsblad
te worden gebracht van de over het
jaar 1955 behaalde winst, aldus is van
de zijde van het departement van finan
ciën meegedeeld.
Moeder doodde dochtertje. De 29-ja-
rige mevr. M. B. N. S. in Veendam heeft
bekend, dat ze haar twaalf maanden
oude dochtertje het vorig jaar door ver
stikking heeft gedood. Zij is gearres-
Uitwisseling van schilderijen tussen En
geland en Nederland. Een speciaal
vrachtvliegtuig van de K.L.M. is maan
dag j.l. naar Manchester gevlogen om
een beroemd portret van Rembrandt te
halen (naar men aanneemt het enige
ruiterportret dat hij schilderde) dat ja
renlang aan de Art Gallery van Leeds
is uitgeleend. Het zal een plaats krijgen
op een van de drie tentoonstellingen die
in Nederland worden ingericht ter ge
legenheid van de viering van Rem-
brandt’s 350e geboortedag. De waarde
van dit schilderij, dat oorspronkelijk
bekend staat als het portret van maar
schalk Turennc, wordt pp 120.000 ge
schat.
De ontbinding van de Kominform werd reeds geruime tijd geleden
verwacht. Dat het nog zo lang geduurd heeft, is ongetwijfeld het
gevolg van het feit, dat de Sovjetleiders een moment voor de af
kondiging wilden afwachten, dat deze de meeste indruk zou ma
ken en het meeste politieke profijt zou opleveren. Daarvoor dan
werd de vooravond van hun bezoek aan Londen het meest geschikt
geacht en bijna tegelijkertijd maakten de Russen nog een meer
verrassend gebaar. Zij publiceerden een waarschuwing zowel aan
het adres van Israël als aan dat der Arabische staten, dat de
vrede in het Midden Oosten niet diende te worden, verstoord.
te schragen, een aanzienlijke verster
king heeft ondergaan doordat de Ver.
Staten zijn toegetreden tot de economi
sche commissie van dit pact.
Dat betekent nog wel geen volledig lid
maatschap van Washington, maar wel
een versterking van een zeer belang
rijke zijde van dit verdrag. Want de
weerbaarheid der staten in het Midden
Oosten welke by dit pact zijn aange
sloten dient niet alleen militair, maar
vooral ook op economisch en sociaal
gebied versterkt en daarby is Ameri
kaanse hulp van het allergrootste be
lang. Van grote betekenis is ook, dat
president Eisenhower een besluit schijnt
te overwegen geen landen meer econo
mische steun te verlenen, die ook com
munistische hulp aanvaarden.
Een dergeiyk besluit zou allicht het
beste antwoord zyn op pogingen tot
chantage als bijv. Egypte onderneemt,
dat voortdurend dreigt zich tot Rusland
te zullen wenden als het Westen niet
steeds royaler in de zak tast.
In het algemeen schijnen onder
de druk der omstandigheden Was
hington en Londen tot meer een
heid in hun politiek te komen.
Natuurlijk tot ongenoegen van de
Sovjet-unle, welker hoogste auto
riteiten te Londen nog eens hun
afkeuring te kennen hebben ge
geven over de belemmeringen,
welke de Amerikanen de handel
der Westeiyke landen met de
communistische in de weg leggen
en er ook beweerd hebben, dat
Moskou wat waterstofbom en
raketten betreft, Amerika voor
bij is gestreefd.
Inbraak in het kantoor van de N.T.M.
te Bolsward, waarbij getracht was de
brandkast te forceren.
Voor maag- en leverkwalen naar het
Staphorster Boertje. Adres J. K. Ste-
gaman, G 127, Staphorst. De verpakte
geneesmiddelen zyn tevens verkrygbaar
by de heer R. S. Oldendorp, Witheren
straat, Bolsward.
Chrissemeuje vestigt record. Christine
Karnebeek, geb. Backs uit Eibergen is
niet alleen het oudste vrouwtje van ons
land, maar zy is ook nog in ander op
zicht recordhoudster: woensdag 25
april 1956 heeft zy de Jeeftyd bereikt
van 106 jaar en 23 dagen en is daar
mee de oudste inwoonster, die ooit in
Nederland heeft gewoond. Dat wil zeg
gen: sedert 1830, het jaar waarin onze
bevolkingsadministratie begon. Omtrent
bereikte recordleeftijden in de vroegere
historie weten we niets.
Senaat akkoord met landbouwbegro
ting. De Eerste Kamer heeft dinsdag
middag de begroting van Landbouw,
Vissery en Voedselvoorziening met 41
tegen' 2 stemmen aangenomen. Alleen
de communisten stemden tegen.
Dochter-moordenaar krflgt twaalf jaar.
Het gerechtshof te Den Bosch heeft
donderdag de 32-jarige stucadoor J. v.
S. uit Sint Michiels Gestel veroordeeld
tot 12 jaar met aftrek van voorarrest
en onvoorwaardeiyke terbeschikking
stelling van de regering. Van S. werd
beschuldigd van moord op zyn 18-jari-
ge stiefdochter J. M. de H. Het meisje
werd in februari 1955 door een pistool
schot gedood. De rechtbank te Den
Bosch veroordeelde Van S. in juni tot
15 jaar met onvoorwaardeiyke terbe
schikkingstelling,
3 pet. uitkering mag op winst 1955
drukken. De uitkering van ten hoogate
in het byzonder socialistisch© partyen,
zou zgn toegenomen. In de meeste Wes
telijke landen is het gezond verstand
by de leiders dier andere partijen ruim
voldoende om deze Russische toeleg te
doen mislukken.
Boelganin en Chroesjtsjef zullen dat
ook zelf wel beseffen na hun koele ont
vangst door de Engelse arbeidersparty,
welker pleit voor invryheidsstelling van
de in de communistische landen gevan
gen gehouden sociaal democraten door
hen ook bruut werd afgewezen.
Zit er in het andere Russische gebaar,
n.l. de gewyzigde houding jegens de pro-
1 blemen van het Midden Oosten meer
perspectief? Ongetwyfeld is het een
vooruitgang dat de Russen hun waar
schuwing, de vrede niet te verstoren,
tot beide partyen hebben gericht; dat
verbaast enigszins omdat zy het im
mers zelf waren, die door de wapenle-
veringen aan de Arabische staten het
evenwicht verstoorden en daardoor de
kans op een oorlog deden groeien.
Is de nieuwe Russische houding
een symptoom van de Russische
vrees, dat uit dit Israëlisch
Arabisch geschil een wereldoorlog
zou kunnen ontstaan of een wer-
keiyk hechte vereniging van alle
Arabische landen onder Egyp
tisch leiderschap?
De N. R. Crt. bijv, acht dit mogeiyk en
betoogt dat daar, waar Moskou geen
landen tot zyn satellieten kan maken,
het dergeiyke landen volkomen los van
elkaar staande wil houden, opdat ieder
op zich zelf zwak biyft en geneigd tot
neutralisme. Geen blokvorming dus,
daarom eist Moskou in dezelfde verkla
ring ook dat de onafhankeiykheid van
Israël moet worden versterkt, d. wz z.
dat het niet mag leunen op het Westen.
Rusland bleef voorts hechten aan de op
lossing van het IsraëlischArabische
geschil in de zin van de oude besluiten
van de Veiligheidsraad, welke praktisch
hierop neerkomen, dat Israël een aan-
zieniyk deel van zyn by de wapenstil
stand bezette gebied weer zou moeten
prijs geven. Iets dergeiyks zal Israël
nooit aanvaarden, noch de publieke opi
nie in het Westen. En een van de grote
vragen rond het bezoek der Russische
staatslieden te Londen is nu of premier
Eden, die overigens vorig jaar nog voor
een dergelijke oplossing van het pro-
I bleem op basis van de genoemde V.N.-
besluiten had gepleit, thans Rusland zal
weten mee te kry'gen voor een regeling
op grondslag van de bestaande toe
stand.
En toch beweren dezelfde heren dat zy
niet bedoelen een wig tusen Engeland
en Amerika te drijven! Met spyt zullen
de Russische bezoekers te Londen het
bericht vernomen hebben, dat de Ver.
Staten bereid waren mede te werken
aan de verbreding van de basis van het
Atlantisch pact.
Volgende week zullen de ministers in
de Atlantische raad daarover spreken.
Het zal tijd worden, dat men eindelijk
ook eens, naast de militaire samenwer
king in dit pact, aandacht gaat schen
ken aan de politieke en economische,
want het zijn juist deze kanten, welke
het cement voor het Nato-verband zou
den kunnen zyn, al mag de militaire
niet uit het oog worden verloren, nu
nog van zovele zijden gevaren voor ’t
Westen dreigen. Gevaren, welke doen
vermoeden, dat de Engels—Russische
besprekingen te Londen over de ont
wapening niet veel zullen opleveren.
Ten slotte wordt het Westen nog te
zeer bedreigd om ten deze concessies
van grote betekenis te kunnen doen.
Een nieuw gevaar kondigt zich aan door
de eis van de nieuwe premier van Cey
lon, dat Engeland zyn vlootbasis op dat
eiland zal moeten prysgeven omdat dit
eiland in het vervolg een neutralistische
politiek wil voeren. Daardoor zou een
zeer belangryke schakel in de Weste-
Igke verbinding met het Verre Oosten
verloren gaan en we zyn nieuwsgierig
of Engeland zonder meer aan deze eis
zal voldoen. Een Engels minister heeft
dezer dagen gezegd, dat Engeland niet
van plan is Ceylon een voorpost van
communistisch China te doen worden.
hebben.
Het artikel van minister Cals werd afge
stemd met 63-11 stemmen. Deze elf (6
k.v.p. en 5 p.v.d.a.) waren overtuigd door
de argumenten van de minister, dat juist
door deze bepaling de student een betere
rechtsbescherming krijgen. Nu zijn zij
vaak afhankelijk van het oordeel van één
hoogleraar. Als deze tegen een student
zegt dat hij beter zijn studie kan beëin-
Of dat lukken zal is een heel andere
vraag. Eigeniyk geloven wy het niet,
want de Russen hebben geen behoefte
aan een gemeenschappelijke Grote Vier-
politiek in het Midden Oosten. Zy zyn
daar feiteiyk pas met een politiek be
gonnen economische steun en mili
taire leveranties aanbiedend en dus
in concurrentie tredend met de grote
Westeiyke mogendheden; waarom zou
den ze nu eerst maar niet eens afwach
ten wat die politiek van in troebel wa
ter vissen oplevert. Want troebel is de
toestand daar in het Midden Oosten wel.
De premier van Israël Ben Goerion er
kent dat door de bemiddeling van de
secretaris-generaal der V.N. Hammers-
kjoeld de kans is toegenomen dat de
wapenstilstand tussen zyn land en de
Arabische landen voorlopig beter zal
worden gehandhaafd dan de laatste tyd
het geval was, maar hg bleek van me
ning, dat het oorlogsgevaar als zodanig
bleef bestaan.
En dat is vermoedelgk ook waar nu de
Arabische staten hun macht meer en
meer concentreren. Pas hebben Egypte,
Saoedie Arabië en Jemen nu weer een
militair verdrag gesloten, zodat Jemen,
dat waarschijnlijk ook de Tsjechische
wapens krijgt en waarmee Moskou ook
sedert kort een vriendschapsverdrag
heeft, nu ook binnen de Egyptische in
vloedssfeer is getrokken. Vooral Enge
land voelt dit als een bedreiging van
zijn belangen in de buurt van de Rode
Zee. Jemen deed bijv, herhaaldelijk in
vallen in de streek rond Aden.
Aan dit laatste Russische gebaar mag
zeker meer betekenis worden toegekend
dan aan het eerste.
Sedert Zuid-Slavië, eenmaal terwille
Van Stalins politiek uit de Kominform
gestoten, weer In de Russische vrienden
kring is opgenomen, had de Kominform
zgn tijd gehad, al moet men zich niet
Voorstellen dat nu alle satellietstaten
van de Sovjetunie dezelfde bewegings
vrijheid zullen kry’gen, als Zuid-Slavië
zich kan veroorloven, omdat het niet
onder dii'ect bereik van Moskou en na
de oorlog niet door Russische troepen
bezet is. Misschien kragen ze wat rui
mer gelegenheid hun binnenlandse aan
gelegenheden te regelen, maar van bijv,
zelfstandigheid in hun buitenlandse po
litiek, zoals Zuid-Slavië die kent, zal
geen sprake zijn.
En toch is het dit laatste, dat bijv, de
Ver. Staten als de toetssteen beschou
wen voor een werkelgk nieuwe gezind
heid bij de Sovjetleiders.
President Eisenhower heeft daarop nog
zaterdag gezinspeeld toen hij een rede
hield voor de vereniging van Ameri
kaanse hoofdredacteuren en zeide, dat
de nieuwe koers der Russische leiders
nog niet het vertrouwen wettigde, dat
er een totale verandering in het Rus
sische beleid was ingetreden, daarvoor
zouden deze leiders eerst andere bewy-
zen moeten leveren, o.a. inzake de vrij-
heid van de Oost-Europese satellietsta
ten, een vrijheid, waarvoor talloze ont
heemden uit Oost-Europa in Engeland
tgdens het bezoek der Sovjetleiders
hartstochteiyk hebben gedemonstreerd.
Men mag dus de praktische betekenis
Van de opheffing van de Kominform niet
al te hoog aanslaan, ook niet voor de
Russen zelf, die menen, dat, nu de com
munistische partyen in de Westelijke
landen ogenschyniyk van Russisch» be
ïnvloeding vry zijn, de kan» op volks
fronten in die landen, dus de samenwer
king van communistische met andere,
Tot burgemeester van Wymbritseradeel
is benoemd de heer H. M. Martens,
thans secr. dezer gemeente.
H. M. KONINGIN JULIANA, DIE MAANDAG A.S. HAAR
47ste VERJAARDAG HOOPT TE VIEREN
Foto M. C. Meijboom
V’
A
digen is er niet veel meer aan te doen.
Maar in het nieuwe systeem zou er een
beroepsmogelijkheid zijn op het college
van rector magnificus eu assesoren. Het
is dus waarlijk niet zo, aldus minister
Cal.s dat de bepaling gehanteerd kan
worden als een automatische valbijl; twee
maal zakken binnen tweemaal de normale
studieduur en er uit. Integendeel, de be
windsman geloofde dat deze bepaling
soepel zal worden gehanteerd, waarbij
vooral rekening wordt gehouden met de
omstandigheid dat de student aan het
eigen studentenleven heeft deelgenomen.
Velen hadden n.l. bezwaar dat de studen
ten alleen nog meat zouden mogen stude
ren en dat zij geen tijd meer zouden heb
ben voor algemeen vormende bezigheden.
De actie door de studenten ontketend
bleek echter niet tevergeefs geweest. Zij
wonnen het pleit. Minister Cals verloor.
Maar dit verlies vatte hij in hoge mate
sportief op.
Intussen nadert de Tweede Kamer met
rasse schreden de eindstreep. Op drie mei
a.s. zal zijn voor de laatste maal in deze
parlementaire periode vergaderen. De
resterende tijd wordt gebruikt voor een
restantopruiming. Tal van kleinere wets
ontwerpen worden behandeld, zodat het
nieuwe Kabinet zoveel mogelijk met een
schone lei kan beginnen. Overigens is de
„opruimingswet” zelf ook aan de orde
gekomen. Tweemaal per jaar krijgen we
negentien dagen lang een uitverkoop. En
zes daarvan mogen er voorkeursdagen
zijn voor vaste klanten.
In de Eerste Kamer heeft men de vele
voorstellen tot wijziging van de grond
wet behandeld. Nieuwe gezichtspunten
deden zich daarbij niet voor. Het staat
nu wel vast dat de beide Kamers der Sta-
ten-Generaal na de komende verkiezingen
met vijftig procent zullen worden uitge
breid. Aan alles is te merken dat de ver
kiezingsdag waarschijnlijk 13 juni
nadert. De partijen houden haar vergade
ringen om de candidatenlij sten en pro
grams van actie definitief vast te stellen.
De propagande is gereed. Weldra zal de
slag om de gunst van koning kiezer be
ginnen. Een felle slag ongetwijfeld, al
thans naar Nederlandse begrippen. Maar
of er veel veranderen zal valt te betwijfe
len. Dat brengen ons kiesstelsel en de
trouwheid van de kiezer in het algemeen
niet mee.
Op 1 September 1957 zal Nederland twee technische hogescholen rijk
zijn, in Delft en in Eindhoven. Dat mag men tenminste wel aanne
men nu de Tweede kamer zich met het wetsontwerp van minister Cals
accoord heeft verklaard om een tweede school in Eindhoven te vesti
gen. Deze school zal de volgende afdelingen omvatten: algemene we
tenschappen, werktuigbouwkunde, electrotechniek en scheikundige
technologie.
Na veel strijd heeft Eindhoven het dus
gewonnen. Het is duidelijk dat door
nog steeds voortgaande industrialisatie
van ons land er noodzakelijk een tweede
technische hogere opleidingsschool moest
komen, want de industrie heeft groot ge
brek aan leidinggevend personeel. Alle
fracties hebben zich tenslotte met Eind
hoven verenigd. Alleen de heer Bruins
Slot (a.r.), gaf te kennen dat hij meer
voor Arnhem zou hebben gevoeld, omdat
deze plaats een gunstige ligging heeft
t.o.v. de twee industriegebieden in het
zuiden en het oosten van ons land. De
vestiging van een derde school achtte hij
n.l. uitgesloten. Maar minister Cals vond
dat er over een aantal jaren best plaats
voor een derde T.H. kan zijn. De oprich
ting daarvan is afhankelijk van de indu
striële ontwikkeling.
De a.r. en c.g.p. fracties hebben tegen het
wetsontwerp gestemd. Niet omdat zij de
voorkeur gaven aan Arnhem, maar omdat
de twee technische hogescholen een te
grote mate van zelfstandigheid krijgen.
Daardoor wordt vooruit gelopen op de
komende wijziging van de Hoger On
derwijswet. Eerst deze wet wijzigen
en dan de situatie aanpassen, zo was
het oordeel van de tegenstanders. Maar
het overgrote deel van de Kamer schaarde
zich achter het standpunt van minister
Cals, dat men de bestuursvorm van een
nieuwe school niet moet modelleren op
een oud patroon. Zij vonden het geven
van grote zelfstandigheid aan de techni
sche hogescholen een experiment. De er
varing die daarmee wordt opgedaan kan
van belang zijn bij de wijziging van de
Hoger Onderwijswet. De a.r. en s.g.p.-
fracties waren echter niet te overtuigen.
Zij stemden tegen het wetsontwerp.
Studievrijheid.
Het debat spitste zich echter vnl. toe op
de beperking van de studievrijheid. In
overleg met de Delftse Senaat had minis
ter Cals n.l. voorgesteld om de toelating
tot de propaedeutische examens te ont
zeggen aan die studenten, die niet binnen
een periode van tweemaal de normale
studieduur deze examens met goed gevolg
hebben afgelegd. De woordvoerders van
alle fracties verklaarden, dat deze dwang
niet opgelegd moet worden. In de eerste
plaats niet, omdat de student dan teveel
onder psychische druk komt te staan. In
de tweede plaats omdat er een commissie
Rutten bezig is om het gehele probleem
van het studierendement te bestuderen.
Zij neemt daarbij vragen in ogenschouw
als de voorlichting aan de studenten,
het geven van psychologische adviezen
en de selectie. Op dit gebied kunnen zeker
maatregelen worden genomen waardoor
de studie aanmerkelijk kan worden ver
sneld. Het invoeren van een beperkte stu-
■dievrijheid zag men vrijwel algemeen als
een laatste maatregel. Bovendien stonden
verscheidene apiwwrs op het standpunt
dat de studenten en vooral ook hun
ouders een eigen verantwoordelijkheid
Zetelverdeling der Prov. Staten: S. D.
A. P. 13 zetels, A.-R. 12, C.H.U. 10,
Vrijheidsbond 4, Vrijz. Dem. 5, R.-K.
Staatsparty 3, PlatteJandersbond 1,
Communisten 1.
i w
